DODATEK SPECJALNY

MARIAMPOL NAD DNIESTREM

KURIER GALICYJSKI

31 lipca 2008 nr 14 (66)

MARIAMPOL MIASTO POJEDNANIA

W Mariampolu pod Stanisławowem - dzisiejszym Iwano-Frankiwskiem – od roku stoi pomnik polsko-

MARCIN ROMER

tekst i zdjęcia

ukraińskiego pojednania. Zbudowali go wspólnie Polacy i Ukraińcy. Dawni i teraźniejsi mieszkańcy

tego miasteczka. Za wzorzec dla jego wykonania posłużyła mała statuetka, wręczona przedstawicielom

Musi Pan tam pojechać. To

społeczności miasta przez samego papieża - Jana Pawła II. Na jej podstawie napis w języku polskim

niesłychane. Najbardziej dziwne,

że nikt o tym nie pisze.

i ukraińskim: POJEDNANIE.

Pojechaliśmy razem z panią

Wiesławą Holik, która od kilku lat

pomaga ojcom franciszkanom z

pobliskich Bołszowiec w odbudo-

wie tamtejszego sanktuarium.

Właśnie do niej zwrócili się przed-

stawiciele miejscowego Stowa-

rzyszeniaOdrodzeniaMariampola.

Zima. Roztopy. Umyty specjal-

nie na tę okazję samochód przy-

pomina żałosną kupkę błota.

Stajemy w centrum pod budyn-

kiem Rady Wiejskiej. Naprzeciw

Dom Kultury – kiedyś polski Dom

Ludowy.

„Witamy Was w Mariampolu”

– zaczyna powitanie prezes

stowarzyszenia Włodzimierz Bo-

Roman Dziubak. Rozmowa prze-

Za czasów sowieckich miejsco-

ciurko, a zarazem profesor i szef

biega w dwóch językach – prze-

wość nazywała się Marynopil.

katedry endokrynologii Akademii

waża jednak polski. Ksiądz

Zupełnie nie wiadomo, od jakiej

Medycznej w Stanisławowie.

Roman, mówiący piękną literac-

to Maryny poszło – żartuje ksiądz

„Stoimy pod budynkiem, jaki

ką polszczyzną, na pytanie, skąd

wybudowali mieszkający tu

Dziubak.

taka dobra znajomość tego

kiedyś Wasi rodacy. Dalej dobrze

Komitet ma jeszcze jeden

języka, odpowiada: „Nie, nie

służy mieszkańcom naszego

poważny problem. W budynku

mam Polaków nawet wśród

miasteczka. Zawsze pamiętamy o

byłego kościoła i klasztoru jest dziś

dalekich przodków. Po prostu

tych, którzy tu mieszkali. Mamy

więzienie dla kobiet.

ukończyłem teologię na KUL-u w

dziś żywe kontakty z nimi, z ich

„Warto by się pozbyć tego

Lublinie. Teraz mam tam otwarty

potomkami. Czasem to już trzecie

mało sympatycznego lokatora.

przewód  doktorski.  Jestem

pokolenie. Spotykamy się przy-

Cóż, jak daje on pracę miesz-

dumny, że znam ten język, kul-

najmniej dwa razy w roku. My

kańcom miasteczka.

turę polską. Nie wstydzę się

jedziemy do Wrocławia, gdzie

Można by urządzić w tym

rozmawiać na Ukrainie po

w kościele „na Piasku” znajduje

miejscu np. hospicjum. Wszak

polsku. Niech się wstydzą ci,

się oryginał obrazu Matki Boskiej

przez lata w budynku klasztornym

którzy, mieszkając tu przez

Mariampolskiej, zwanej też Het-

siostry szarytki prowadziły szpital.

dziesięciolecia,  nie  mogą

mańską. Jego kopia, podarowa-

Obiekt byłego klasztoru wróciłby

opanować języka ukraińskiego.”

na przez Polaków, wisi w naszej

wtedy do swego poprzedniego

Pani Lesia jest jedyną wśród

Idziemy dalej, by po niewielkiej

Jest powszechnie lubianą

cerkwi greckokatolickiej.

przeznaczania” – mówi profesor

gospodarzy osobą, jaka ma ko-

chwili znaleźć się u stóp resztek

osobą . Ona też stąd pochodzi.

Byli mieszkańcy Mariampola

Bociurko.

rzenie polskie – po babci. Kiedyś

pałacu Jabłonowskich. Właśnie

Powstały komitet działa nie-

też do nas przyjeżdżają. Często

Pan profesor jeździ, pisze,

to było powszechne. Małżeństw

hetman Jabłonowski był faktycz-

zwykle aktywnie. Wiele już zro-

mieszkają w domach, w których

przekonuje.- „Myślę, że w końcu

mieszanych było sporo. Wszak

nym fundatorem miasta. Po wik-

biono. Miasteczko jest czyste,

kiedyś mieszkali – oni sami, ich

się uda”.

miłość nie wybiera.

torii wiedeńskiej przekazał miastu

pobielone krawężniki. Oczyszczo-

rodzice, dziadkowie. W ubiegłym

Takie były początki naszej

Wysadzaną starymi drze-

sławny obraz Matki Boskiej zwanej

ny stary pałacowy park. Za reszt-

roku wspólnie postawiliśmy, ot,

znajomości. Od tego czasu od-

wami aleją idziemy w kierunku

od tego czasu „Hetmańską”.

kami pałacu, tuż za miejscem,

wiedzałem Mariampol wiele razy.

tu, na centralnym skwerze,

nie-wielkiego wzgórza. Po drodze

Zapaleńcy ze Stowarzyszenia

gdzie po wojnie władze sowieckie

Za każdym razem witano nas

pomnik polsko-ukraińskiego

zwiedzamy wielki budynek

Odrodzenia Mariampola mają

rozebrały niedobudowany do

niezwykle miło. Piszę: nas, bowiem

pojednania. Za wzorzec dla jego

szkoły, postawiony jeszcze przed

wobec zamku wielkie plany.

końca kościół katolicki, ma pow-

wykonania posłużyła mała

nigdy nie przyjechałem tu sam.

wojną. W nim izbę pamięci –

„Szukamy inwestora. Najpierw

stać kaplica ekumeniczna wszyst-

Wiosną odwiedziłem Mariam-

statuetka, wręczona przedstawi-

zalążek przyszłego muzeum.

trzeba zabezpieczyć to, co zostało.

kich chrześcijańskich obrządków.

pol razem z dziennikarzem Radia

cielom społeczności miasta przez

Pełno w nim dawnych doku-

Można by tu przecież urządzić np.

Tu właśnie zostanie umiesz-

samego papieża - Jana Pawła

Opole panem Jankiem Ponia-

mentów – świadectw wspólnej

muzeum, a obok – restaurację, by

czona nowa kopia obrazu Matki

tyszynem.

II. Na jej podstawie wyryty jest

przeszłości. Są listy z różnych

muzeum miało, z czego żyć.”

Boskiej Mariampolskiej. Stąd

Powstał z tego niezły materiał.

napis w języku polskim i ukra-

stron świata, w tym od byłych

W skład prezydium stowarzy-

rozciąga się przepiękny widok na

Międzypaństwowe komisje od lat

ińskim: POJEDNANIE.

mieszkańców - żołnierzy gene-

szenia wchodzi oko koło dziesię-

zakola Dniestru.

radzą co robić, zbierają się

Wśród witających jest też wójt

rała Andersa.

ciu osób – w tym, żona mera Sta-

Mariampol znaczy po prostu

historycy. Tymczasem dzisiejsi i byli

miasteczka - pani Lesia Szkawritko

Jest też rzecz najcenniejsza –

nisławowa - Lidia Anuszkie-

Miasto Maryi. Właśnie niedawno

mieszkańcy Mariampola dawno

oraz młody proboszcz miejscowej

wspomniana na wstępie statu-

wiczius.

przywrócono starą nazwę i herb.

mają już to za sobą.

parafii greckokatolickiej – ksiądz

etka – podarunek papieża.

cmentarz...

i babci Anny

dla zachowania

w dole

MARIAMPOL

na wjeździe od strony

i Wiktora dziadka.

wspomnień

- mój dziadek Wiktor

Dniestr...

Halicza

O jedną ulicę dalej...

garść ziemi...

Tarnawski z Doliny

z wysepkami - łachami -

budynek szpitala?...

już w mieście stojący dom

wzięta z miejsca

nieczynny młyn i magazyn

pośrodku

czynny czy opuszczony.

brata mojego dziadka

mojej mamy urodzenia

więzienny

Mariampol...

Kawiarnia - Bar - Kafee...

Wiktora Marcina

mimo wszystko...

a obok kochany Dniestr...

na wzgórzu leżący

już w nowoczesnym stylu

a dwie ulice poniżej...

wspaniałe uczucie

spokojnie i leniwie płynący.

kobiece więzienie

ruiny zamku...

na Przedmieściu

i obiecuję że wrócę tu

Dom po olejarni...

w dawnym klasztorze

krzyż nowousadowiony

dobrze zachowany dom

na pewno.

obecnie ksiądz Roman

i cerkiew pośrodku wsi

Urząd Gminy ze sklepem

siostry mojej babci

z rodziną tam mieszka

stojąca.

i pocztą

Anny Albiny.

pośrodku... studnia

Władysława Wawrzyniak

Dom Kultury...

gmach szkoły

To dla mnie...

Mariampol - Mieszkowice

po dziś dzień czynna

ze sklepem i barem

to budynek okazały.

nowo ujrzany świat

05. 09.07g. 20. 00 - 20. 20

i inny dom...

opuszczona apteka

Przedszkole na Psiarni

wszystko nowe i dziwne

stojący na miejscu

naprzeciw więzienia

Dolina i Słoboda...

zarazem

domu mojej mamy Wandy