15

TKPZL

Kurier Galicyjski * 15 września 2008

odpowiedziałem, że są to moje

edycji, zostało wydanych 10

KLUCZBORK BRZEŻANY:

osobiste wspomnienia za okres

tomów edycji seryjnej „Musica

mego prezesowania, który jest

Galiciana”, w tym 5 tomów

mi dość dogłębnie znany. Mam

pod moją redakcją). Na Uni

WIDOCZNE OWOCE WSPÓŁPRACY

go nie tylko w pamięci, lecz

wersytecie pod moją redakcją

posiadam różne dokumenty

ukazały się 2 pierwsze numery

z tego okresu, sporządzane

Zeszytów Naukowych „Muzy

Jana Pawła II w Kluczborku, bo

żan. Oni składają ofiary, w różny

KONSTANTY CZAWAGA

wówczas notatki (zresztą, czę

ka”. Jestem autorem ponad

takiego pomnika nie było, jak

sposób pomagają.

tekst i zdjęcia

ściowo publikowane na ła

500 publikacji, których wielka

również w Brzeżanach. Od

„Ta współpraca, która jest

mach „Gazety Lwowskiej”).

liczba promuje kulturę muzyczną

pomysłu do zrobienia minęło

między gminami, to jest tylko

24 sierpnia w Brzeżanach

Zresztą, na każde zebranie spra

Lwowa w środowisku ukraiń

pół roku. W budżecie na rok

pewien zaczyn, bo wiadomo,

(obwód tarnopolski) w ramach

wozdawcze przygotowywałem

skim. Dziesięć lat temu zosta

2008 zarezerwowaliśmy środki,

że ktoś musi zacząć, mówi pan

obchodów święta Niepod

dość obszerne i szczegółowe

łem jednym z założycieli i pre

które były potrzebne do zre

burmistrz. – Zaczynają władze

ległości Ukrainy i Dnia Miasta

referaty. Za okres ten czuję się

zesem Rzeszowskiego Towa

alizowania tego pomysłu. Mało

gminne, natomiast mieszkańcy,

zostało odsłonięte popiersie

moralnie odpowiedzialny. Więc,

rzystwa Muzycznego (funkcję tą

tego, Piotr Grzegorzek, miesz

młodzież – oni muszą ją roz

Jana Pawła II, które poświęcił

nie mogę pisać o późniejszej

pełnię do dziś). Mam wiele

kaniec Kluczborka, który jest

wijać. I mam nadzieję, że ta

lwowski biskup pomocniczy

działalności drogiego memu

satysfakcji ze swych osiągnięć

plastykiem, zaprojektował i wy

współpraca będzie się rozwi

Leon Mały.

sercu „Towarzystwa”, ponieważ

życiowych i naukowych.

konał pomnik. Myślę, że zarów

jała. Granice między Polską

Pomnik ustawiono przed

no w Kluczborku, jak i w Brze

a Ukrainą, niestety, jeszcze w tej

kościołem parafialnym pw. św.

nie ja nim kierowałem. Zresztą

Lecz zdaję sobie sprawę, iż

żanach nie tylko wierni, ale

chwili są szczelne, już w tej

Apostołów Piotra i Pawła. Pro

na samym wstępie zazna

moja działalność jako prezesa

mieszkańcy tych miejscowości

chwili my w Polsce przyzwy

boszcz ks. Jan Kuc powiedział

czyłem, że są to Wspomnienia

Towarzystwa Kultury Polskiej

także są zadowoleni z tego.”

czajamy się do państw bez

„Kurierowi”, że ten pomnik jest

i refleksje, i dalej, jeszcze raz:

Ziemi Lwowskiej mogła nie być

granic. Ale jesteśmy takim

chciałbym wszystkim przybliżyć

akceptowana przez niektó

pomostem i myślę, że ten po

te dzieje i uwarunkowania,

rych, mogła wywoływać u nie

most będzie trwał, będzie się

w których powstało i zaczęło

których osób niezadowolenie,

rozwijał i będzie powodował,

swą działalność TKPZL. Uczynię

niechęć, jakieś złe skojarzenia.

ażeby ta współpraca polsko

to jednak poprzez własne,

Zdaję sobie sprawę, że jakaś

ukraińska mogła się rozwijać.”

W uroczystości uczestniczyli

Chciałbym wszystkim przybliżyć te dzieje i uwa

również greko katolicy i władze

runkowania, w których powstało i zaczęło swą

miejscowe Brzeżan.

„Dla nas, Ukraińców, jak i Po

działalność TKPZL.

laków jest to wielka radość, że

w Brzeżanach powstał pomnik

możliwie dość subiektywne

część członków Towarzystwa

wielkiego papieża, – powie

wspomnienia i refleksje, wpla

źle mnie oceniała, lub była

dział ojciec Iwan Chreptak

tając osobiste odczucia, a na

wrogo nastawiona. Możliwe

greckokatolicki dziekan brze

wet wątki autobiograficzne.

też, że zdarzyło mi się kogoś

żański. – Nasi wierni również

Chyba dość jasno dałem do

czymś skrzywdzić, dotknąć.

modlą się o rychłą beatyfikację

zrozumienia, o czym będę pisał

Jeżeli ktokolwiek ma takie

Sługi Bożego Jana Pawła II,

i o jakim okresie.

odczucia, tylko to mi pamięta,

który tak wiele uczynił dla

Natomiast na zarzut publi

pragnę tą drogą każdego

naszego Kościoła.”

kacji tych „Wspomnień” na

serdecznie i gorąco prosić

Roman Wysocki, przewodni

łamach „Kuriera Galicyjskiego”

o  przebaczenie w duchu

czący rady powiatu brzerzań

chyba też w jednym z numerów

modlitwy „...jako i my odpusz

skiego i Stepan Tokarśkyj, bur

mistrz Brzeżan, złożyli podzię

Brzeżany – to miasto part

darem Kluczborka, który jest

tego pisma dość jasno się wy

czamy naszym winowajcom”...

kowania partnerom z Kluczborka

nerskie Kluczborka,  zaznaczył

miastem partnerskim Brzeżan.

powiedziałem. Równocześnie

Zdaję też sobie sprawę, iż

za pomnik. Zapewnili również,

dalej Jarosław Kielar. Współ

Jest to pierwszy pomnik Jana

uważam, że powinny się one

powyższe wspomnienia o dzia

że jest on symbolem pojednania

praca między nimi przebiega w

Pawła II na terenie obwodu

były ukazać na łamach „Ga

łalności Towarzystwa Kultury

Ukraińców i Polaków. Zauwa

różnorodnych kierunkach: mię

tarnopolskiego i szósty – w Ar

zety Lwowskiej”, do której zaw

Polskiej Ziemie Lwowskiej w pierw

żono, że odsłonięto go w Dniu

dzy dyrektorami szkół i nauczy

chidiecezji Lwowskiej.

sze czułem sentyment i zrozu

szych latach jego istnienia są –

Niepodległości Ukrainy.

cielami, jest wymiana młodzie

„Rok temu taki wniosek padł

miałe chyba przywiązanie.

z jednej strony niepełne, z dru

„Ciężko znaleźć takiego

ży. M.in. młodzi uczestniczyli w

z ust radnych rady miejskiej, –

Lecz, gdzie jest to pismo? Czy

giej zaś – uwypuklające tylko

nie Ukraińca, który tak wiele się

zagospodarowaniu placu przy

powiedział Jarosław Kielar,

to ja jestem winien, że przestało

pozytywne jej strony (o nega

przyczynił do odzyskania nie

kościelnego, jak i zamku Sie

burmistrz Kluczborka. – Jako

się ono ukazywać? Fakt, że

tywnych mogą coś powiedzieć

podległości Ukrainy, jak wielki

niawskich w Brzeżanach. Jest

burmistrz, przychyliłem się do

„Towarzystwo Kultury Polskiej

niechętni mi ludzie...), z trzeciej

Polak Jan Paweł II,” podkreślił

w Kluczborku wielu mieszkań

tego z wielką radością, chcia

Ziemi Lwowskiej” do swego

– nacechowane własnym bardzo

Stepan Tokarśkyj.

ców, którzy pochodzą z Brze

łem, żeby powstał pomnik

dwudziestolecia przychodzi

indywidualnym spojrzeniem na

bez założonego przed 18 laty

wiele spraw. Ale w początkach

ALEKSANDER FREDRO

własnego pisma, które było

tych wspomnień uprzedziłem

naszą ogromną zdobyczą i na

Szanownego Czytelnika, iż bę

szym „oczkiem w głowie” jest

dą to – obok obiektywnych re

– DOBREM KULTUROWYM ŚWIATA

czymś, niezwykle krzywdzącym

lacji – także bardzo osobiste ref

wszystkich Polaków we Lwowie

leksje, skojarzenia i przemyślenia.

i na Ziemi Lwowskiej oraz faktem

Wszystkim moim następcom

SIERGIEJ TARCHANOW

lat jest krajem niepodległym,

Ufam i mam nadzieję, że

haniebnym – niezależnie od

na stanowisku prezesa TKPZL

Odessa

zaszły zmiany w świadomości

zdrowy rozsądek społeczeń

tego, kto jest temu winien.

życzę owocnej pracy razem z

i systemie wartości, inaczej się

stwa lwowskiego, kierownictwa

Z dużym niepokojem i bó

traktuje dobra kultury.

Ziemi Lwowskiej i Lwowa, zwy

d

Cieszę się jednocześnie, że

członkami Zarządu Głównego

lem przeczytałem w numerze

Aleksander Fredro pozosta

ciężą i pamięć Aleksandra

zięki uprzejmości Redakcji

oraz zaangażowanymi człon

15 „Kuriera Galicyjskiego”

wił po sobie dziedzictwo, z któ

Fredry będzie dobrze czczona.

„Kuriera Galicyjskiego” – w koń

kami „zwyczajnymi” (kiedyś

artykuł pana Konstantego

rego ma być dumna nie tylko

Fredro jest naszym bogac

cu pisma „siostrzanego”, które

była taka kategoria w towa

Czawagi. Mam w pamięci te

Polska, ale i Ukraina. Jego twór

twem, naszym niepowtarzal

swoje początki, swe zalążki

rzystwach lwowskich) na rzecz

dni, kiedy po raz pierwszy

czość jest bardzo ceniona, tak

nym dziedzictwem. Jestem Or

(jako dodatek do „Gazety

utrwalenia polskości w Mieście

przyjechałem do Rudek, gdzie

samo, jak działalność literacka

mianinem, a jednak cenię so

Lwowskiej”) miało w naszym

drogim sercu każdego Polaka

w kościele jest krypta Alek

Franki, Kociubińskiego, Kobylań

bie literaturę i kulturę Polski,

lwowskim piśmie

miałem

i w terenie, nie trwoniąc osiąg

sandra hr. Fredry oraz jego

skiej, L. Tołstoja. To spuściyna

Ukrainy, Armenii, Rosji. Wiele

możliwość dotarcia nie tylko do

nięć, zdobytych ciężką pracą

rodziny. Od tamtej chwili mi

kulturalna narodów. To bogac

dziesięcioleci mego życia było

nęło wiele lat, jednak nie

two świata.

związanych ze Lwowem, gdzie

Czytelników tego poważnego,

w latach ubiegłych. „Niech

można zapomnieć o tym, jak

Tak, w naszym życiu jest

kultura była zawsze ceniona,

poczytnego i interesującego

nam gwiazda pomyślności

też nie można zapomnieć

wiele problemów, ale należy

zaś spuścizna, którą pozosta

pisma, lecz również i do nie

nigdy nie zagaśnie!”

wandalizmu, poczynionego

przechować to, co otrzymaliśmy

wiły po sobie poprzednie poko

gdysiejszych Czytelników „Ga

nad  miejscem  spoczynku

jako dziedzictwo przeszłości,

lenia lwowian i mieszkańców

zety Lwowskiej”, którą bardzo

Post scriptum

genialnego dramaturga.

a przede wszystkim, jeśli chodzi

Ziemi Lwowskiej, była bardzo

chciałbym mieć wkrótce w

Przed kilkoma dniami pe

W końcu lat 80. XX wieku,

o Aleksandra Fredrę – zacho

szanowana.

swych rękach. Chciałbym być

wien bardzo poważny pan

dzięki staraniom Konsulatu

wać jego kryptę i dworek.

We Lwowie jest wiele muze

czytelnikiem zarówno jednego,

z TKPZL powiedział mi, że,

Generalnego RP we Lwowie,

Imię Aleksandra Fredry jest

ów, poświęconych życiu i twór

jak i drugiego pisma. Zresztą,

chociaż sam nie wziąłby do ręki

konsula Włodzimierza Woskow

nierozerwalnie związane ze

czości literatów i artystów –

skiego i Józefa Fijała, organiza

Lwowem. Jeśli nastąpi zmiana

m.in. muzea Iwana Franki, Ołe

czytam różne pisma – nieza

„Kuriera Galicyjskiego”, ale

cji społecznych Polski i Ziemi

nazwy ulicy jego imienia – to

ny Kulczyckiej, Iwana Trusza.

leżnie od ich opcji, bo warto

niektóre osoby są zdziwione

Lwowskiej, kościół i krypta rodu

także będzie wandalizm. We

Wierzę, że muzeum zostanie

mieć rozeznanie z różnych stron

i wręcz oburzone, że w tym

Fredrów zostały częściowo od

Lwowie powinien stać pomnik

utworzone także w dworku

i punktów widzenia – czy się

piśmie publikuję swoje mate

nowione. Nie mam słów, żeby

Fredry. Przez wiele dziesięcioleci

Aleksandra Fredry w Beńkowej

zgadzamy z nimi, czy też nie...

riały o „Towarzystwie” („już

przekazać to, w jakim stanie

stał w miejscu, gdzie obecnie

Wiśni. Ufam, że będą tam przy

Na zakończenie dodam

dziesięć numerów o tym pan

były kościół w Rudkach i krypta

jest pomnik M. Hruszewskiego.

jeżdżali nie tylko miłośnicy jego

wątek optymistyczny. Wspom

pisze!”, co jest niezupełnie

Fredrów, gdy zobaczyliśmy je

Polacy, ale też Ukraińcy, Rosja

twórczości, ale także liczni turyś

niany wyżej „bardzo poważny

prawdziwe) i nie mogą zro

po raz pierwszy. Potem przez

nie, Ormianie, przedstawiciele

ci, historycy, literaci z Polski, Uk

pan” po moich objaśnieniach

zumieć, dlaczego nic nie piszę

kilka dni byłem bardzo przy

innych narodowości, mieszka

rainy oraz innych krajów.

gnębiony. Dzięki Bogu, mądrzy

jących we Lwowie, są dumni

Twórczość Aleksandra Fred

konkludował: „no, jeżeli są to

o jego późniejszej działalności,

i dobrzy ludzie przywrócili do

z tego, że pomnik Fredry we

ry jest spuścizną ogólnoludzką,

tylko własne wspomnienia, to

tak jakby po mnie nie było S.

życia świątynię i odnowili kryptę.

Lwowie kiedyś stał. Rozum ludzki

więc, moim zdaniem, nie warto

wszystko w porządku. Nie ma

Czerkasa, E. Legowicza i kiero

Po latach, od chwili, kiedy by

powinien pojąć to, że kultura

zwracać uwagi na granice i po

sprawy”. Cieszę się, iż doszedł

wanych przez nich Zarządów.

łem w Rudkach po raz pierwszy,

i sztuka nie znają granic i po

działy geopolityczne.

do takiego logicznego wniosku...

Na ten zadziwiający zarzut

wiele się zmieniło. Ukraina od 17

działów narodowościowych.

KG

KG