5

Kurier Galicyjski * 16.XII.2008 16.0I.2009

analizê postawy ukraiñskiej

wyjaœniaæ tego, co wyjaœ-

niepodleg³oœci Lwów utraci³

Ukrainy. To miasto zale¿y od

inteligencji przedwojennej

nia³em Egonowi Altowi.

znaczenie awangardy dla

ogólnego nastroju Ukrainy.

z „Rozstrzelanego Odro-

Czym jest dla Ciebie

Czy rzeczywiœcie istniej¹

ca³ego kraju. Natomiast to

dzenia”: Tyczynê, Chwylo-

Lwów?

taœmy z nagraniami rozmów

miasto musi byæ liderem, bo

wego. Natomiast w Twoim

z Egonem Altonem?

J.A.: Ja to miasto po raz

inaczej zaczyna degradowaæ.

pejza¿u, który formuje Twoj¹

kolejny oœpiewa³em w drugim

Obecnie prze¿ywa czasy

J.A.: Istniej¹, ale nie taœmy,

przestrzeñ duchow¹ nie ma

rozdziale. „Moje studenckie

stagnacji.

a p³yty w formacie mp 3,

tych postaci. Czy one nie

Czy dla Ciebie jest istot-

lata”, bo to jest czas totalnej

ka¿da p³yta oko³o 10 godz. Jest

mia³y znaczenia, czy by³ do-

na postaæ Leopolda von

inicjacji, któr¹ mia³em prze-

tych p³yt tak samo jak dni,

stêp w tym czasie, czyli w

Sacher-Masocha?

chodziæ prawie codziennie.

czyli siedem. Po ukazaniu siê

latach 70. do autorów z „Roz-

Ktoœ móg³by powiedzieæ, ¿e ta

J.A.: Wspominam czasami

ksi¹¿ki w jêzyku ukraiñskim

trzelanego Odrodzenia”,

inicjacja mog³a odbywaæ siê

jego nazwisko. Uwa¿am, ¿e to

by³a jej premiera i zadecy-

Niech Nowy Rok

gdy formowa³eœ swoj¹ osobo-

w jakimœ innym mieœcie, ale

s³aby pisarz. Próbowa³em zmie-

dowaliœmy z moim wydawnic-

niesie blaski

woϾ literacka?

ja uwa¿am, ¿e to mog³o byæ

niæ swoje zdanie, czytaj¹c jego

twem, ¿e owa prezentacja

Bo¿ej chwa³y,

J.A.: Dostêp mia³em ju¿

tylko we Lwowie. Zawsze ma-

teksty, ale nie uda³o mi siê.

odbêdzie siê w 10 miastach –

Bo¿ej ³aski,

W swoich ksi¹¿kach z po-

pod koniec lat 80. W naszych

rzy³em pojechaæ do Pragi,

od Charkowa a¿ do U¿gorodu.

cz¹tku lat 90. pisze Pan

rozmowach z Egonem Altem

a we Lwowie trzeba by³o prze-

Postanowi³em, ¿e bêdê zaczy-

a blask gwiazdy

o sytuacji na Ukrainie,

one oczywiœcie siê pojawiaj¹,

siadaæ na poci¹g, wiêc to by³o

na³ ka¿de takie spotkanie z

betlejemskiej

o tym, ¿e wybra³a ona ju¿

tylko ich nie ma w tej ksi¹¿ce,

takim pierwszym akordem,

jakiegoœ fragmentu z mojej

œwieci wœród

swoj¹ drogê ku Europie,

bo w niej jest tylko 10 % tego,

przedpokojem Pragi, obie-

ksi¹¿ki, puszczaj¹c te nagra-

wêdrówki ziemskiej!

chocia¿ tak naprawdê nikt

nia p³ytowe. Okaza³o siê, ¿e

na ni¹ tam nie czeka. O jakiej

jakoœæ tych nagrañ jest bardzo

Ukrainie napisa³by Pan

z³a, wiêc zrezygnowa³em z tej

teraz?

formy.

saæ taki krótki esej, minia-

Czy Pan lubi k³amaæ?

J.A.: Nie mogê nic powie-

turkê. Chodzi o krótk¹ histo-

dzieæ, bo ju¿ zacz¹³bym

J.A.: To pytanie nie jest

ryjkê ¿yciow¹. Czytelnicy tej

opowiadaæ akcjê nowej po-

literaturoznawcze, a raczej

ksi¹¿ki zobacz¹, jak wa¿n¹

wieœci, której jeszcze nie

filozoficzne. Ca³a historia

rolê M. Riabczuk odegra³ w

zacz¹³em pisaæ. Wiem jedno,

opowiadania jakiejœ historii

moim ¿yciu.

¿e akcja bêdzie rozgrywaæ siê

przez jednego cz³owieka in-

Jego funkcja dzisiejsza – to

w takiej prawie umieraj¹cej

nemu jest histori¹ walki

polityka, politologia, on we

wsi, wœród lasów, pól, ruin.

pomiêdzy k³amstwem a

wszystkich wywiadach pod-

To nie bêdzie wszechogar-

prawd¹.

kreœla, ¿e nie pisze nowych

Co Pan mo¿e powiedzieæ

niaj¹cy obraz Ukrainy.

utworów literackich, prawie

o Perfeckim?

Po rewolucji pomarañczo-

nie czyta literatury piêknej,

wej w 2004 r. jesteœmy znowu

J.A.: Perfecki jest prze-

poch³oniêty jest histori¹,

w stagnacji i s³owem dominu-

klêtym postmodernist¹.

politologi¹. Wed³ug mnie,

Jak¹ funkcjê obecnie

j¹cym we wszystkich rozmo-

trochê ju¿ robi siê monotonny

Rozdawanie autografów

pe³ni Miko³aj Riabczuk w

wach jest rozczarowanie. Nie

w swoich esejach. Zwi¹zane

œrodowisku kijowskim, uk-

o czym rozmawialiœmy. No to

cank¹, ¿e dalej bêdzie lepszy

chcê mówiæ o odpowiedzial-

to jest mo¿e z tym, ¿e ci¹gle

raiñskim?

ju¿ by³a kwestia mego wybo-

œwiat. Potem nie by³em we

noœci naszych polityków, bo

jest atakowany przez Jaros-

ru, bo ksi¹¿ka by³a przezna-

Lwowie przez d³ugi czas, a¿ do

to jest jasne, ale powiem, ¿e

J.A.: Dla mnie to jest bar-

³awa Hrycaka, wybitnego

czona przede wszystkim dla

rozpoczêcia tam studiów. Od

osobiœcie nie pójdê na kolejne

dzo bliski cz³owiek, ale

historyka. Jest bardzo agre-

czytelników ukraiñskich,

razu strasznie siê rozczaro-

wybory. Nie popieram ¿ad-

obecnie widzimy siê bardzo

sywny wobec Riabczuka, bo

wiêc fragmenty o tych posta-

wa³em samym miastem, jego

nego polityka. Nale¿y przecze-

rzadko. Ale mo¿na co tygod-

postawi³ sobie za cel nieskoñ-

ciach nie zostawi³em, no, bo

mieszkañcami. Bardzo ¿a³ujê,

kaæ kolejny etap upadku,

nia przeczytaæ jego krótki

czone niszczenie go za jego

nie musia³em Ukraiñcom

¿e po uzyskaniu przez Ukrainê

b³ota. Ale jestem pewien, ¿e

felietonik w gazecie „Gazeta

tezê o dwóch Ukrainach.

musi dojœæ do jakiejœ wspa-

po ukraiñsku”. W tej gazecie

Riabczuk ju¿ nawet nie

nia³ej kulminacji tego procesu.

ka¿dy autor ma swój dzieñ

odpowiada i nie atakuje.

PRZEWODNIK PO ANDRUCHOWYCZU

Wœród Ukraiñców istnieje

tygodnia, w którym ma napi-

KG

KG

wzajemna kseno-fobia i to

Recenzja książki:

jest bardzo powa¿ny problem.

Poni¿ej fragmenty eseju (?) Kraina Marzeñ

Nie ma pozytywnych bohate-

Jurij Andruchowycz,

z ksi¹¿ki Jurija Andruchowycza „Diabe³ tkwi

rów wœród polityków. W la-

w serze”. Przeczytajcie j¹ w ca³oœci! Polecamy.

tach 2001 – 2005 tym pozy-

„Tajemnica. Zamiast powieści”

tywnym  bohaterem  by³

Jeœli zaœ chodzi o idealis-

nadzwyczaj szeroki – spoty-

Wiktor Juszczenko, ale teraz

tyczne has³o: „Nie ma wolnej

kaj¹ siê tu warstwy, które byæ

TADEUSZ OLSZAÑSKI

Jest tu opis szaleñczej

jest okres zobojêtnienia i cy-

Polski bez wolnej Ukrainy”

mo¿e tylko i wy³¹cznie w tym

wêdrówki przez studenckie

nizmu.

kolejnego wcielenia typowo

jednym punkcie - polonofobii

To ju¿ pi¹ta t³umaczona

lata nêdzy upadaj¹cego i to-

Co Pan mo¿e powiedzieæ

polskiego „Za nasz¹ i wasz¹

– nie stoj¹ na antypodach.

na polski ksi¹¿ka 48-letniego

n¹cego w alkoholu radzieckiego

o wschodzie Ukrainy, o Ki-

wolnoœæ!”- to jego bezpod-

Nienawiœæ do Polaków mog³aby

pisarza, poety i ukraiñskiego

imperium, kiedy bohater wy-

jowie?

stawnoœci dowiedli ju¿ nawet

zapewne pojednaæ weterana

barda w jednej osobie Jurija

wiadu ratunku szuka³ w lek-

J.A.: Mia³em nieliczne

ludzie tak Ÿle poinformowani

UPA i kombatanta z NKWD,

Andruchowycza.

turach od Sokratesa po Hegla

okazje odwiedzenia miast

jak komisarze europejscy.

gdyby choæ raz w ¿yciu przy-

Wbrew tajemniczemu tytu-

i Ró¿ewicza, s¹ szalone spek-

wschodnich, gdy przyje¿d¿a-

Czy¿by w takim razie Pola-

sz³o im na myœl porozmawiaæ

³owi jest to pe³nokrwista po-

takle teatru poezji Bu-Ba-Bu,

³em na kilka dni lub podczas

kom chodzi³o tylko o to, ¿e

ze sob¹ na ten temat. Pozba-

wieϾ o nim samym Рportret

który poruszy³ Ukrainê, ale

spotkañ, na które jeŸdziliœmy

przystaj¹c na Ukrainê pod

wiony wszelkich praw gastar-

literacki skreœlony w formie

i wstrz¹saj¹cy obraz okru-

z ¯adanem przez miasta

wp³ywem Rosji, utrac¹ za

beiter móg³by znaleŸæ w tym

cieñstwa s³u¿by w armii ra-

fikcyjnej rozmowy z niemieckim

Ukrainy wschodniej. Wiêc

granic¹ czêœæ w³asnego - no

punkcie wiele wspólnego z

dzieckiej, wobec którego bledn¹

krytykiem literackim i dzien-

uwa¿am, ¿e nie mam prawa

tak, europejskiego! - dzie-

nomenklaturowym profesorem

„Niepokoje wychowanka Tor-

nikarzem Egonem Altem. I je-

coœ o tych miastach mówiæ.

dzictwa kulturowego? Czy¿by

historii, a mo¿e nawet z któ-

lessa” Roberta Musila, uwa-

dynie ten formalny chwyt jest

Mam jak najlepsze wra¿enia.

po dziœ dzieñ Lwów, Droho-

rymœ z by³ych ambasadorów

¿anego za klasykê upodlenia

fikcj¹, bo rzecz w ca³oœci jest

Nasze spotkania odbywa³y siê

bycz i Krzemieniec z ca³ym

niepodleg³ej Ukrainy w Polsce.

cz³owieka w wojsku.

przejmuj¹c¹ spowiedzi¹ przed

przy pe³nych salach, 90 % -

tym postradzieckim œmietnis-

Polonofile natomiast (mówiê

„Tajemnica.Zamiastpowieœ-

sob¹ samym. Andruchowycz

to byli studenci. Najlepsze

kiem mimo wszystko wyda-

o tych prawdziwych, a nie

ci” to œwietnie napisana,

wyrusza z Iwano-Frankow-

wra¿enia mam z Doniecka, w

wa³y im siê warte tej bezna-

z urzêdu) to grono doœæ w¹skie

odkrywcza w swoim sposobie,

ska, z miasta, w którym siê

£ugañsku by³a jakieœ niedob-

dziejnej wojny, która zapowiada

- podobne do rosyjskich de-

autobiograficzna powieϾ,

urodzi³ i które pieszczotliwie

re napiêcie. Ale nie mogê

siê ju¿ nawet nie na trzydzie-

kabrystów - albo „agenci zza

któr¹ czyta siê jednym tchem.

nazywa Frankiem (lub – tak

uogólniaæ. Nie mia³em do

stoletni¹? Wojny pod nazw¹:

miedzy”, albo niedobitki demo-

I d³ugo pamiêta!

jak za polskich czasów –

czynienia z miejscowymi biu-

„Europejski wybór Ukrainy”?

libera³ów. Innymi s³owy, s¹ to

Stanis³awowem), aby przez

rokratami, nie jeŸdzi³em

ludzie, którzy polubili Polskê

Jurij Andruchowycz, Ta-

Lwów, Kijów, Moskwê, Mona-

tramwajem, trolejbusem.

Polonofobów - znowu czujê

i Polaków z w³asnego przeko-

jemnica. Zamiast powieœci,

chium, Berlin i ca³y otwo-

Je¿eli chodzi o Kijów, to on

to przez skórê i podskórnie –

nania i wyboru, najczêœciej

prze³. Micha³ Petryk, Wy-

rzony przed nim po pierestrojce

nie jest specjalnie ukraiñ-

mamy znacznie wiêcej ni¿

czysto estetycznego i ktoœ za

dawnictwo Czarne, Wo³owiec

œwiat do swego ukochanego

skim zjawiskiem. Przyci¹ga

polonofilów. Przekrój socjolo-

m³odu nas³ucha³ siê Niemena

2008, s. 338

Franka wróciæ.

ludzi z ró¿nych czêœci

giczny tych pierwszych jest

czy Grechuty...