18

Młodzież szkolna o sobie

16.XII.2008 16.0I.2009 * Kurier Galicyjski

IMPRESJE LUBELSKIE

zabrakn¹æ instytucji finan-

1913/1914. Wyk³ad prowa-

sowych, czy to o charakterze

dzi³ dr Marcin Kasprzak.

El¿bieta Lewak,

zapomogowym, czy bankowym.

O jêzyk polski walczy³y

uczennica klasy 11 Szko³y

Czerniowce nie s¹ gorsze, a

tak¿e gazety polskojêzyczne,

Œredniej nr 10 we Lwowie

impulsem do ich powstania

a wœród nich „Gazeta Polska”

by³y efekty tak zwanej „Au-

Pada³ gêsty œnieg… Pan

i jej redaktorzy – Klemens

kierowca w³¹czy³ przytuln¹

striacko-Rumuñskiej wojny

Kolakowski, Bronis³aw Kry-

muzykê i tak mknêliœmy

celnej”, która spowodowa³a

czyñski i Henryk Zucker.

autostrad¹ w piêcioosobo-

zubo¿enie spo³eczeñstwa i

wym samochodzie, poœród

Polscy kompozytorzy,

powstanie lichwy. Zostaje

malutkich p³atków œniegu –

malarze, architekci...

wtedy za³o¿one w 1870 roku

do granicy, do domu…

Bukowiñskie Towarzystwo

Polacy tak¿e tworzyli i bra-

Sk¹d wracaliœmy? Z Lub-

Zaliczkowe, pierwsze tego ro-

li udzia³ w ¿yciu artystycznym

lina, gdzie odbywa³ siê fina³

dzaju na Bukowinie. Chyba

metropolii, powstawa³y liczne

konkursu prac historycznych

jednak nie spe³ni³o ono do

szko³y gry na fortepianie i

uczniów z Tomaszowa Lubel-

koñca oczekiwañ spo³eczeñ-

skrzypcach. Koncertowa³ w

skiego, Zamoœcia, Krasnego-

stwa polskiego, skoro ju¿ w

Czerniowcach Karol Mikuli,

stawu, Lublina no i, oczywiœcie,

1898 roku powstaje Polskie

uczeñ Fryderyka Chopina,

ze Lwowa.

Towarzystwo Zaliczkowe

który jako pierwszy utrwali³

Ale chyba zacznê od po-

i Oszczêdnoœci pod dyrekcj¹

rumuñsk¹ pieœñ ludow¹ w

cz¹tku.

W³adys³awa So³tyñskiego,

zapisie nutowym, wystêpo-

Do naszej szko³y przys³ano

i pokaza³ nam okoliczne

lwa z cmentarza Obroñców

Augusta Czerniewskiego i

wali Karol Biernacki, Antonii

zaproszenie do wziêcia udzia-

zabytki: Zamek Królewski,

na £yczakowie) i odœpiewa-

Antoniego Ohrensteina, które

Borkowski, Karol Lipiñski,

³u w konkursie „Stosunki

kopiê Lwa z cmentarza Ob-

liœmy „Rotê”…

pod zmienion¹ nazw¹ Bank

Karol Zwierzchowski..., kom-

kulturalne Lublina i Lwowa”,

roñców Lwowa, katedrê, znane

No i musieliœmy wracaæ…

Polski dzia³a³o do 1922 roku.

ponowali Seweryn Wartere-

og³oszonym przez Towarzys-

bramy: Grodzk¹, Rybn¹ i Kra-

Po spakowaniu baga¿y, gor¹-

siewicz i Otton Mieczys³aw

twoMi³oœnikówLwowaiKresów

kowsk¹…

co podziêkowawszy Organi-

Szkolnictwo polskie

¯ukowski. W mieœcie by³y te¿

Po³udniowo-Wschodnich.

Ju¿ pierwszego wieczoru

zatorom oraz administracji

Przy tak silnym wzroœcie

dwie wytwórnie fortepianów

Pod kierownictwem naszego

zapoznaliœmy siê bli¿ej z m³o-

Domu Parafialnego, wyruszy-

osiad³ej ludnoœci polskiej

nauczyciela historii – pana

Franciszka Kuczabiñskiego

dzie¿¹ z Tomaszowa i Krasne-

liœmy do Lwowa…

Ryszarda Vincenca, oraz pod

gostawu. Weso³o spêdzaliœmy

Pada³ gêsty œnieg… Pan

pal¹cym problemem sta³o siê

i W³adys³awa Tabiszewskiego.

opiek¹ pani dyrektor – pani

czas, razem robi¹c zakupy lub

kierowca w³¹czy³ przytuln¹

szkolnictwo w jêzyku polskim.

Rysownikami byli Antonii

Marty Markuniny, napisa-

organizuj¹c„pogodnewieczory”.

muzykê i tak mknêliœmy

Wiemy, ¿e ju¿ administruj¹cy

Borkowski, in¿. Manowarda,

liœmy i wys³aliœmy nasze prace.

Nastêpnego dnia, zaraz po

autostrad¹ w piêciooso-

genera³owie austriaccy w

którym przypisywane s¹ nie-

W sumie z naszej szko³y

œniadaniu, przybyliœmy do

bowym samochodzie, poœród

1784 roku sprowadzili do

które widoki Czerniowiec,

wziê³o udzia³ piêæ osób: Julia

Wojewódzkiego Domu Kultu-

malutkich p³atków œniegu –

Czerniowiec nauczycieli wy-

Juliusz Zuber, Zygmunt Ajdu-

Krawiec, Monika Dacko, Marta

ry. Og³oszono tam wyniki

do granicy, do domu…

k³adaj¹cych w jêzykach

kiewicz, którzy miêdzy innymi

Smerecka, Jan Kowalenko

konkursu. Uczniowie naszej

Chcê serdecznie podziêko-

niemieckim i wo³oskim. Potem

wykonali ilustracje do dzie³a

oraz ja, El¿bieta Lewak –

szko³y otrzymali nastêpuj¹ce

waæ TML i KPW w Lublinie na

przekazano szko³y pod zarz¹d

Die österreichischungarische

wszyscy uczniowie 11 klasy

nagrody: Marta Smerecka – III

czele z panem prezesem

rzymskokatolickiego konsy-

Monarchie in Wort und

szko³y œredniej nr 10.

miejsce, a prace Jana Kowa-

W³adys³awem St¹¿k¹ oraz

storza lwowskiego. Wtedy za-

Bild, Bukowina. Cenionymi

Zaproszono nas, jak ju¿

lenki i moja zosta³y wyró¿-

wszystkim organizatorom

czêto wymagaæ od nauczy-

malarzami byli Tadeusz

wspomnia³am wczeœniej, na

nione za ciekawy sposób wyko-

konkursu „Stosunki kultu-

cieli równie¿ pos³ugiwania siê

Popiel, Ludomir Koehler,

fina³ konkursu do Lublina.

nania. Poza tym, wszystkie

ralne Lublina i Lwowa”, którzy

jêzykiem polskim. Jednak,

L.Winterowski. Fotografi¹

Wszystko by³oby super,

szko³y, których uczniowie

tak ciep³o nas przyjêli!

rzeczywisty postêp w nau-

zajmowali siê Ludomir Koehler,

gdyby nie OGROMNE kolejki

brali udzia³ w konkursie,

Szczególne s³owa ucz-

czaniu w jêzyku polskim

Teodozy Bahrynowicz, Jan

na pieszym przejœciu granicz-

otrzyma³y medale pami¹tkowe.

niowskiej wdziêcznoœci chcê

rozpocz¹³ siê po roku 1902,

Krzanowski. Za³o¿ycielami

nym i przyzwyczajenie ludzi

Po czêœci oficjalnej odby³

z³o¿yæ na rêce pani dyrektor

kiedy to powo³ano Ko³o

pierwszego kina byli pocho-

do pchania siê i torowania

siê koncert lubelskiego szkol-

– pani Marty Markuniny, za

Towarzystwa Szko³y Ludowej,

dz¹cy ze Lwowa Kuchar i Ow-

sobie drogi ³okciami.

nego zespo³u m³odzie¿owego,

to, ¿e jest, ¿e wci¹¿ siê nami

którego prezesami byli miê-

czarski, zaœ w³aœcicielem je-

No, ale uda³o nam siê! Zd¹-

podczas którego wykonane

opiekuje i dba o dobre imiê

dzy innymi dr Tadeusz Mi-

dynego fotoplastykonu Adam

¿yliœmy min¹æ granicê i spotkaæ

zosta³y wiersze i piosenki

naszej szko³y!

schke i dr Stanis³aw Kwiat-

Kaczurba.

siê na umówion¹ godzinê

lwowskie.

A panu Ryszardowi Vincen-

z panem kierowc¹, który nas

kowski (za³o¿yciel szpitala

Nie bez wp³ywu na kszta³t

Wraz z panem Boles³awem

cowi chcê w imieniu w³asnym

odwióz³ bezpiecznie do Toma-

Maziakiem (Lwowiakiem,

i swoich kolegów przekazaæ

miejskiego). Szkolnictwo œred-

architektoniczny metropolii

szowa Lubelskiego.

cz³onkiem TML i KPW) zwie-

proste, uczniowskie, szczere

nie, to istniej¹ce od 1870

byli in¿ Antonii Borkowski, A.

Na miejscu pan Stanis³aw

dziliœmy cmentarz, na którego

i serdeczne: DZIćKUJć!

roku w Czerniowcach pañ-

Pawlikowski (twórca cerkwi

Sikora, dyrektor Gimnazjum

wejœciowej bramie widnia³

***

stwowe seminarium nauczy-

œw. Paraskewy), Julian Zacha-

nr 1 im. Orl¹t Lwowskich bar-

napis: „Pokój bohaterom”.

Inni siê œmiej¹, mo¿e z nas,

cielskie, kszta³c¹ce kadry

rewicz (synagoga w stylu

dzo mile nas przyj¹³ i oprowa-

Zapalaliœmy znicze i z³o¿y-

z wszechobecnoœci

nauczycieli. By³a to szko³a

mauretañskim), Tadeusz

dzi³ nasz¹ piêcioosobow¹

liœmy kwiaty na grobach

lwowskich chwil,

mêska. ¯eñsk¹ powo³ano ju¿

Kossowski, Alojzy Friedel, in¿

grupê po szkole. Ma³o tego,

obroñców Lwowa, przy pom-

¿e my ci¹gle: tamten czas,

w 1873 roku. Koñczy³o je co

Manowarda. Wymieniaæ mo¿na

ka¿dy z nas otrzyma³ pami¹t-

niku Legionistów, przy p³ycie

¿e my ci¹gle: tamten styl,

roku œrednio 40 osób. Ta

wielu...

kowy medal z napisem „Pa-

pamiêci ofiar zbrodni w Ka-

kadra nauczycielska musia³a

Có¿, przepraszam, je¿eli

mi¹tka Nadania Imienia Orl¹t

tyniu oraz na grobie rodziców

¯e my niesiemy i wci¹¿

gdzieœ prowadziæ zajêcia.

nie o wszystkich wspom-

Lwowskich Gimnazjum nr 1

pana Maziaka: pana Józefa

nieϾ

Niew¹tpliwie równie¿ w mieœ-

nia³em, ale by³o ich tak wielu...

w Tomaszowie Lubelskim”

(obroñcy Lwowa w 1918

mimo tysiêcy mil i zmian

cie. Gimnazjum pañstwowe

Ramy niniejszego artyku³u s¹

z jednej strony i „Mortui Sunt

roku, odznaczonego Z³otym

bêdziemy znak ten i tê

otwarto w 1808 roku. Nau-

zbyt skromne. Proszê zaœ

Ut Liberi Vivamus”, wokó³

Krzy¿em Obrony Lwowa nr

pieϖ

czycieli polskich by³o w nim

wszystkich Czytelników o przy-

krzy¿a z drugiej.

1494) oraz pani Marii (wywie-

- my lwowian

oko³o 40%, a uczniów oko³o

pominanie postaci, zwi¹za-

Czeka³ na nas tam równie¿

zionej ze Lwowa z rodzin¹ w

wszechœwiatowy klan.”

30%. Jêzyk polski zosta³

nych z Czerniowcami, a mo¿e

Andrzej Chciuk

pyszny obiad, po którym

g³¹b Rosji w 1915 roku, w wie-

dopuszczony do nauczania

nie tylko z nimi, ale z ca³¹

„Lwowiacy”

wyruszyliœmy (ju¿ wraz z gru-

ku 7 lat).

dopiero w 1870 roku, a nau-

Bukowin¹ i skierowanie swo-

***

p¹ m³odzie¿y z owego gimna-

Tego wieczoru wydarzy³o

czycielami byli Piotr Waœkow-

ich listów, wspomnieñ do

zjum) do Lublina. Po drodze

siê coœ, na co wszyscy czekali:

ski, Seweryn Jankowski,

redakcji. Bêdziemy bardzo

do³¹czyli do nas uczestnicy

wypad³ pierwszy œnieg! Drobne

Do czyich r¹k ostatni z nas

Emanuel Dworski, Jan Sko-

wdziêczni, jeœli lista wspania-

konkursu z Krasnegostawu

p³atki gêsto spada³y na

Odda chor¹gwi drzewce?

i w takim sk³adzie dotarliœmy

bielski, Antonii Michelini,

³ych naszych rodaków bêdzie

ziemiê, tworz¹c do rana doœæ

Komu

póŸnym wieczorem do Domu

grub¹ warstwê œniegu...

Przeka¿e, gdy nadejdzie

Adolf Michniewicz, Piotr Ku-

uzupe³niona o postacie, fakty,

Parafialnego w Lublinie.

W nastêpnym dniu wszyscy

czas,

manowski, Otton ¯ukowski i

zdjêcia.

Szerokie, bardzo d³ugie ko-

udaliœmy siê do koœcio³a. Na

Aby j¹ ca³o niós³ do domu?

inni. W stulecie aneksji Bu-

Chcia³bym te¿, by przy

rytarze, w¹skie schody i pyszne,

Mszy œwiêtej obecni byli wszys-

Gdzie s¹ te rêce, w które my

kowiny do Austrii otwarto w

okazji 600 lecia miasta o Po-

ró¿nego rodzaju dania,

cy uczestnicy fina³u, cz³on-

Oddamy nasze gwiazdy,

Czerniowcach uniwersytet,

lakach, wspó³tworz¹cych

którymi czêstowa³y nas

kowie TML i KPW w Lublinie,

szarfy,

na którym wyk³ada³, jako

metropoliê bukowiñsk¹ nie

Siostry i Kucharki sprawia³y,

poczty sztandarowe Towarzy-

Pieœni, marzenia, struny,

jedyny Polak w gronie profe-

zapomniano, i by ze s³uszn¹

i¿ mieliœmy wra¿enie, ¿e

stwa Lwowiaków, uczniowie

harfy,

sorów, Alfred Halban, a w

dum¹ dzisiejsi Polacy, za-

znajdujemy siê w starym

Gimnazjumnr1im.Orl¹tLwow-

Przysiêgi, krzy¿e, wiersze,

gronie doktorów – wybitny

mieszkuj¹cy Czerniowce

zamku, co, w gruncie rzeczy,

skich oraz innych szkó³.

Lwy?”

fizyk Wojciech Rubinowicz.

poszli œladem przodków, by

by³o prawd¹!

Marian Hemar „Strofy

Zaraz po tym z³o¿yliœmy

Jêzyk polski trafi³ na uni-

tworzyli nastêpne 600 lat

Pan Ryszard wybra³ siê z

Lwowskie”

kwiaty pod pomnikiem Obroñ-

miasta. Pro publico bono!

wersytet dopiero w roku

nami na wieczorn¹ przechadzkê

KG

ców Lwowa (pod wiern¹ kopi¹

KG