21

Bożego Narodzenia

Kurier Galicyjski * 16.XII.2008 16.0I.2009

obozów koncentracyjnych,

Kogo sprowadza³y „s¹do-

Zupe³nie inaczej by³o z Her-

krewnym Hermanna Goerin-

kupowa³ ukrywaj¹cym siê

wi” policyjne patrole? –

mannem Goeringiem. Tego

ga, a ich rodzinne powi¹zanie

przeciwnikom nazizmu fa³-

Najm³odszy Tadeusz Ryszka

twórcy Gestapo Niemcy siê po

by³o na tyle bliskie, ¿e mo¿na

szywe dokumenty i u³atwia³

nie mia³ nawet wymaganych

prostu tylko i wy³¹cznie bali.

ich by³o nazwaæ stryjecznymi

im ucieczkê z III Rzeszy. Wie-

16 lat, szeœciu mê¿czyzn by³o

Zadrzeæ z Wielkim Herman-

braæmi. Pan Gering, zmienia-

j¹c pisowniê swojego nazwiska

lokrotnie aresztowa³o go

ju¿ po szeœædziesi¹tce. Byli

nem – to by³a œmieræ. Hermann

z niemieckiej na polsk¹, doœæ

gestapo i za ka¿dym razem

Polacy, ¯ydzi, jeden Rosjanin

nikomu nie przebacza³.

ostentacyjnie manifestowa³

Hermann nakazywa³ natych-

i dwóch obywateli amery-

Indagowany o to, czy jest

swoje przywi¹zanie do Polski,

miast wypuszczaæ go na

kañskich. Byli uczniowie i

Niemcem, pan Gering zaprze-

co zreszt¹ od razu zosta³o

wolnoϾ. Nawet straszny Re-

studenci. Robotnicy, urzêdni-

cza³, twierdz¹c, ¿e jest Pola-

inhard Heydrich nie by³ w

cy, in¿ynierowie i lekarze. By³

kiem, ale to Niemcom nie

Jak obyczaj ka¿e

stanie zrobiæ Albertowi nic

ewangelik, prawos³awny,

wystarcza³o. Nie pasowa³o im

stary,

z³ego. Wiadomo, ¿e tak móg³

to, ¿e pan Gering mówi czyst-

wed³ug ojców

postêpowaæ, nie ponosz¹c za

szym jêzykiem niemieckim,

naszych wiary,

to ¿adnej kary, tylko uko-

ni¿ oni sami, ¿e jest jedynym

chcemy z³o¿yæ Wam

chany brat Hermanna, ale to

ewangelikiem wœród Polaków,

by³ rodzony brat Hermanna

bêd¹cych katolikami, no

¿yczenia

i to w³aœnie jego postêpowanie

i jeszcze to nazwisko. Daume

z dniem Bo¿ego

charakteryzowa³o ca³¹ rodzinê

poszed³ gdzieœ dzwoniæ.

Narodzenia.

Goeringów. Po upadku III

Niech ta Gwiazdka

Rzeszy Albert ujawni³ siê

Betlejemska,

Amerykanom, ale zanim

Bracia z ¿onami. Po lewej

wyjaœniono, kim by³ i co robi³

Albert, po prawej

która wschodzi

w czasie wojny, przesiedzia³

Hermann

tu¿ po zmroku,

w amerykañskim wiêzieniu

zaprowadzi Was

dwa lata.

katolicy i wyznawcy religii

do szczêœcia

Pomniki wawerskie

Daumemu trafi³ siê w

moj¿eszowej. By³o 62 miesz-

w nadchodz¹cym

Wawrze co prawda trochê

kañców Wawra, 27 miesz-

inny Goering, ale Goering

kañców Anina, 7 mieszkañców

zauwa¿one przez niemieckich

Nowym Roku.

i teraz Daume nie bardzo

Warszawy (spêdzali œwiêta

policjantów. Zachowanie

wiedzia³, czy aby Hermann

u rodzin) oraz 11 osób z bardzo

pana Geringa podczas jego

nie wystawi mu rachunku za

ró¿nychmiejscowoœci (po³apani

aresztowania w Wawrze,

to, ¿e kaza³ tego Goeringa zbiæ

œmieræ skazano wtedy 114

na dworcu kolejowym).

wcale nie by³o czymœ nadzwy-

do nieprzytomnoœci i prze-

osób, które wys³ucha³y wyroku

I wci¹¿ powraca pytanie.

czajnym w rodzinie Goeringów.

znaczy³ go na rozstrzelanie.

stoj¹c przed domem, w któ-

Po co Niemcom potrzebny by³

To raczej tylko Hermann,

Daume pod stra¿¹

Daume, spieniony ze z³oœci,

rym odbywa³ siê ów kosz-

ten cyrk z odgrywaniem s¹-

³¹cz¹c siê ju¿ w roku 1922

polskich ¿andarmów

kaza³ zabraæ ze sob¹ resta-

marny „s¹d”. Prowadzono ich

du? Przecie¿ nie musieli siê

z Adolfem Hitlerem, by³ czymœ

w³aœnie przywieziony

uratora Bartoszka i z grup¹

na miejsce rozstrzelania w

przed nikim t³umaczyæ z tego,

wyj¹tkowym w tej spokojnej

zosta³ do Warszawy.

grupach po dziesiêciu, cza-

co robi¹. Mo¿e upajali siê

Przypatrzcie siê, Pañstwo,

sami dwudziestu, œwiec¹c

swoj¹ si³¹? Mo¿e dawa³o im

jego twarzy. On ju¿ wie,

sobie reflektorami samocho-

satysfakcjê przera¿enie bez-

¿e idzie na szubienicê

dów. Ka¿da grupa przed

bronnych i bezradnych?

rozstrzelaniem  musia³a

Chyba w³aœnie tak by³o, bo

przejœæ ko³o pana Bartoszka,

jakiekolwiek argumenty,

D³ugo nie wraca³. Po powrocie

wisz¹cego na drzwiach res-

choæby najbardziej logiczne,

znowu zacz¹³ mêczyæ pana

tauracji, którego te¿ oœwietla³

nie trafia³y do przekonania

Geringa, ¿eby zadeklarowa³

reflektor samochodu. Podobnie

ani Wenzlowi, ani Daumemu.

siê jako Niemiec. – Przecie¿

oœwietlano sobie miejsce

Aresztowany pan Stanis³aw

pan wie, czym to grozi?” –

egzekucji na pustym placu

Krupka stara³ siê wyt³uma-

pyta³ Daume. „Tak, wiem, ale

pomiêdzy ulicami B³êkitn¹

czyæ tym draniom, ¿e przecie¿

jestem Polakiem,” – odpowie-

i Spi¿ow¹. Doprowadzane

ludnoϾ Wawra i Anina ni-

dzia³ pan Gering. Dwukrotnie

grupy zmuszane by³y do uklê-

czym w tej sprawie nie zawi-

wywo³ywali go jeszcze z sze-

kniêcia, po czym dostawa³y

Widaæ by³o, ¿e Niemcy przyjechali

z ty³u seriê z rêcznego kara-

binu maszynowego. W czasie

tylko po to, ¿eby rozstrzelaæ 200

doprowadzania jednemu

Polaków, a teraz bawili siê nimi, jak

tylko skazañcowi, Janowi

Ulica koœciuszkowców

bawi siê kot z³apan¹ przez siebie mysz¹.

Majstrzykowi, uda³a siê

ucieczka w chwili, gdy grupa

i szacownej, szlacheckiej ro-

policjantów uda³ siê do jego

przechodzi³a ko³o stacji

ni³a. Przeciwnie. To w³aœnie

dzinie bawarskiej.

regu ustawionych do rozstrze-

restauracji na ulicê Widoczn¹

kolejowej w Wawrze.

mieszkañcy obu tych osiedli

Ma³o, kto wie, ¿e Hermann

lania. Wtedy pan Gering mia³

85. Tam rozkaza³ powiesiæ

Po egzekucji okaza³o siê,

byli ofiarami bandytów.

Goering mia³ m³odszego od

podobno powiedzieæ, ¿e ow-

restauratora na drzwiach

¿e wœród zabitych znajduje

siebie brata Alberta, którego

W³aœnie dlatego zwrócono siê

szem, do dzisiaj by³ Niemcem,

restauracji, tak, ¿eby powie-

siê siedem osób, które

Hermann naprawdê kocha³

do w³adz niemieckich z proœ-

ale po tym, co dzisiaj zoba-

szony by³ dobrze widoczny

prze¿y³y mimo odniesionych

czy³, sta³ siê Polakiem. Poli-

prawdziw¹ bratersk¹ mi³oœci¹.

b¹ o aresztowanie tych prze-

z ulicy. Sam wszed³ do res-

ran. Gdy do rozstrzelanych

cjanci rzucili siê wówczas na

Albert nienawidzi³ przemocy,

tauracji i zacz¹³ j¹ demolowaæ.

stêpców. Wszelkie argumenty

niego, bij¹c go i masakruj¹c.

a naziœci, komuniœci, czy kto

by³y na nic. Widaæ by³o, ¿e

Egzekucja w Wawrze by³a pierwsz¹ tak

Kim by³ pan Gering? – Pan

tam jeszcze, wzbudzali w nim

Niemcy przyjechali tu tylko

Gering by³ tak zwanym pol-

obrzydzenie. W czasie wojny

po to, ¿eby rozstrzelaæ 200

masow¹ i tak ostentacyjnie przygoto-

skim Niemcem, którego rodzi-

Albert pracowa³ w Czechach,

Polaków, a teraz bawili siê

wan¹ zbrodni¹ niemieck¹ na ludnoœci

nimi, jak bawi siê kot z³apan¹

Przez patrol policji zosta³ doprowa-

cywilnej.

przez siebie mysz¹.

W jednym wszak¿e przy-

dzony pan Daniel Gering. W ka¿dej

doda siê jeszcze powieszo-

Os³ab³ przy tym tak bardzo,

padku i Wenzel, i Daume stra-

niemieckiej g³owie zapali³o siê wtedy

nego restauratora oka¿e siê,

¿e kaza³ siê odwieŸæ do War-

cili nieco animuszu. Stan¹³,

od razu czerwone œwiate³ko.

szawy, nie czekaj¹c ju¿ na

¿e œmieræ ponios³o wtedy 107

bowiem przed nimi doprowa-

egzekucjê Polaków, przezna-

osób. Po rozstrzelaniu ostat-

dzony przez patrol policji pan

w fabryce Skoda, na stano-

czonych na rozstrzelanie.

na przed wielu laty osiedli³a

niej dziesi¹tki, dowódca plu-

Daniel Gering (Tak w³aœnie,

wisku szefa eksportu. Z³oœci³o

Pana Bartoszka zwi¹zano i

siê w Polsce. Pan Gering mia³

tonu egzekucyjnego porucznik

na polski sposób, pan Gering

go ohydne postêpowanie z

powieszono tak, jak rozkaza³

oko³o czterdziestu lat, miesz-

Schmidt zebra³ swoich pod-

pisa³ swoje nazwisko). W ka¿-

¯ydami, do których demon-

Daume.

ka³ we w³asnym domu w

komendnych i Niemcy wrócili

dej niemieckiej g³owie zapa-

stracyjnie przy³¹cza³ siê, gdy

O pi¹tej rano major Wenzel

Wawrze. By³ pracownikiem

siê do Warszawy. Wtedy do-

li³o siê wtedy od razu czerwone

u¿ywani byli do jakichœ upod-

oznajmi³ zaaresztowanym

Banku Gospodarstwa Krajo-

piero rodziny rozstrzelanych

œwiate³ko. Adolfa Hitlera

laj¹cych prac, jak szorowanie

w ob³awie Polakom, ¿e w od-

wego w Warszawie. Wszêdzie

mog³y dotrzeæ do cia³ swoich

nale¿a³o siê oczywiœcie baæ

ulic szczoteczkami do zêbów.

wecie za zabicie dwóch nie-

cieszy³ siê opini¹ cz³owieka

i wielu Niemców siê go ba³o,

bliskich. Wtedy te¿ okaza³o siê,

U¿ywaj¹c swojego nazwiska,

mieckich podoficerów zostan¹

m¹drego, grzecznego i od-

ale by³o i tak, ¿e wielu Niem-

¿e kilku mê¿czyzn jeszcze

powiedzialnego i by³ te¿

Albert zwalnia³ wiêŸniów z

wszyscy rozstrzelani. Na

ców Adolfa po prostu kocha³o.

¿yje. Tych oczywiœcie,