24

Ocalmy od zapomnienia

16.XII.2008 16.0I.2009 * Kurier Galicyjski

CMENTARZ W KACZYCE

IWONA WOLAK

dumy, gdy ca³ymi rodzinami

-KICIÑSKA tekst

stajemy nad grobami blis-

ARTUR GRZYBOWSKI

kich, przyozdabiaj¹c je kwia-

zdjêcia

kojarz¹ nic, tym bardziej, ze

tami i zniczami, sk³ania do

cmentarz jest straszliwie

refleksji nad w³asnym ¿yciem,

Nie tylko na Kresach s¹

zaniedbany, a nagrobki znisz-

teraŸniejszoœci¹, przesz³oœci¹

cmentarze, które przy-

czone przez czas.

i przysz³oœci¹. Warto równie¿

krywa czas niepamiêci

Zmarli, którzy spoczêli na

wspomnieæ o tych, których

kaczyckim cmentarzu, to pol-

los rzuci³ daleko od Ojczyzny.

Przepiêkny stary cmentarz

scy górnicy, którzy przybyli tu

Zadbaæ o miejsce, w którym

w Kaczyce, malowniczo upla-

w po³owie XIX w, z okolic

zakoñczy³o sw¹ wêdrówkê

sowa³ siê na po³udniowym

Wieliczki i Bochni, by podzie-

kilka pokoleñ Polaków,

stoku, powy¿ej koœcio³a.

liæ siê doœwiadczeniem zawo-

Wiedzie do niego, ostro w górê,

dowym w zakresie wydobycia

bardzo stroma droga. Warto

podj¹æ trud, by znaleŸæ siê w

miejscu tak urokliwym, gdzie

na tle „Panoramy gór, œpi¹

pierwsi osadnicy… Polacy,

Ukraiñcy i Niemcy”. Rozpoœ-

ciera siê st¹d wspania³y wi-

Nagrobek Candidy Halickiej

dok na Kaczykê i s¹siednie

sta³y niewielkie wzniesienia,

Cmentarz jest ogrodzony.

poroœniête traw¹, pozwalaj¹ce

Znajduje siê na nim kilka

domyœlaæ siê, ¿e zostali tu

dorodnych drzew, sporo

pochowani ludzie.

samosiejek i bujnych krze-

Cmentarz bardzo podu-

wów. W ca³oœci poroœniêty

pad³, odk¹d zaniechano po-

wysoko traw¹, któr¹ od czasu

chówków. W gêstwinie zie-

do czasu skosi czyjaœ gos-

soli. Przybyli i zostali. Wraz z

leni zaledwie widoczne

osiad³ych na rumuñskiej

podarska rêka, ods³aniaj¹c

rodzinami osiedli w miejscu,

resztki pomników, potrzaska-

ziemi. Pozbawiony opieki,

poczernia³e krzy¿e i znisz-

któremu nadali nazwê Kaczy-

nych kamiennych elemen-

ma³y cmentarzyk niszczeje,

czone, kamienne szcz¹tki.

ka. Niewielki, cichy cmentarz

tów dekoracyjnych, pogru-

porasta zieleni¹, groby zapa-

W œwietle zachodz¹cego

jest pami¹tk¹ po tych pierw-

daj¹ siê coraz bardziej.

szych, którzy ¿yli tu i praco-

Nied³ugo œlad po nim zaginie,

wali. Po tych, którzy byli

a wraz z nim zginie pamiêæ

wzgórza. Widaæ cerkiew pra-

polskimi pionierami górnictwa

o pierwszych polskich osad-

wos³awn¹, koœció³ katolicki

solnego na Bukowinie i pozo-

nikach.

(maj¹cy status bazyliki mniej-

stali tu na zawsze. Oni i ich

Ostatni pogrzeb na ka-

szej) i cerkiew greckoka-

rodziny. Niestety, miejsce to,

czyckim cmentarzu mia³

tolick¹. Na cmentarzu wiêk-

w którym pochówki odbywa³y

miejsce w lutym 2008 r. za

szoϾ pochowanych to Polacy.

siê od po³owy XIX w. do

zgod¹ biskupa z Jassy.

Zdarzaj¹ siê wprawdzie

1964 r., uleg³o zapomnieniu

Zmar³a Candida Halicka

nazwiska niemieckie, ale

i daleko posuniêtej dewasta-

chcia³a spocz¹æ razem z mê-

czêsto wprowadzaj¹ w b³¹d.

cji. Pozosta³o niewiele na-

¿em, pochowanym w 1964 r.

„To m¹¿ tu pochowany, on by³

grobków, a up³yw czasu od-

Pochówek ten by³ preceden-

Polak, ale dzieci dali niemiec-

cisn¹³ na nich swoje wyraŸne

chotanych, rdz¹ powleczonych

sem. Mo¿e to wydarzenie

s³oñca tajemnicze cienie

ki napis…” – mówi stara

piêtno. Elementy kamienne

metalowych krat i ozdób.

zwróci uwagê mieszkaj¹cych

k³ad¹ siê na mogi³ach. Wios-

kobieta z reporta¿u o starym

uleg³y zniszczeniu. Nie zacho-

Rozrzucone w nie³adzie

tam Polaków i zachêci do

n¹ groby porastaj¹ pêki roz-

cmentarzu kaczyckim. („Re-

wa³ siê w ca³oœci ¿aden meta-

krzy¿e poprzerastane traw¹

podjêcia dzia³añ, bêd¹cych

kwit³ych, ¿ó³tych kwiatów.

porta¿ o starym cmentarzu”).

lowy krzy¿, a napisy s¹ bardzo

wyzieraj¹ spoœród uschniê-

ratunkiem dla tak cennej pa-

To narcyze i ¿onkile. Widok

Kobieta udziela bardzo po-

s³abo widoczne, lub w ogóle

tych badyli zió³ i krzewów

mi¹tki, jak¹ jest to zabytkowe

urzekaj¹cy, jakby sama

bie¿nych informacji „A te

nieczytelne. Choæ ich stan

dzikiej ró¿y. Zardzewia³e

ju¿ miejsce kultu i tradycji.

natura troszczy³a siê o tych,

anio³y, to polski ksi¹dz…”.

pozostawia wiele do ¿yczenia,

tabliczki, kamienne zatarte

Mo¿e m³odsze pokolenie bê-

o których ¿ywi ju¿ zapomnieli.

Niestety, nie zna nazwisk i nie

najlepiej zachowane nagrobki

napisy z trudem zdradzaj¹

dzie mia³o okazjê przekonaæ

Wszak cz³owiek ¿yje tak d³u-

pamiêta dat. Ma³o, kto pa-

nale¿¹ do najbogatszych

nazwiska zmar³ych lub

siê, ¿e patriotyzm nie jest

go, jak ¿yje o nim pamiêæ.

miêta z ¿yj¹cych jeszcze star-

urzêdników salinarnych. Po

pokrywaj¹ je tajemnic¹ na

tylko pojêciem wyjêtym z

Dzieñ Zmar³ych, który w

szych mieszkañców. M³odsi nie

zwyk³ych górnikach pozo-

zawsze.

ksi¹¿ek.

Polsce jest czasem ciszy i za-

Konkurs został rozstrzygnięty

babci”. Konsultant - Maria

MOJA MAŁA OJCZYZNA

IRENA MASALSKA

Pustelnik, prezes polskiego

tekst i zdjêcie

Towarzystwa im. Adama

Mickiewicza w Czortkowie.

5 grudnia w Konsulacie

okrêg konsu-

Nagrodê otrzyma³a tak¿e

Generalnym RP we Lwowie

larny jest takim

pani Anna, nauczycielka lau-

odby³o siê wrêczenie nagród

okrêgiem, w

reatów.

w konkursie „Moja ma³a

którym bardzo

Wszystkie prace zosta³y

Ojczyzna. Zosta³ on og³o-

czêsto mamy

przygotowane bardzo staran-

szony przez Konsulat Gene-

do czynienia z

nie, opatrzone s¹ wieloma

ralny RP we Lwowie.

mieszaniem

ilustracjami oraz bibliografi¹.

siê kultur. To

Nagrody laureatom wrê-

Redakcja nawi¹za³a ju¿

jestteren, gdzie

cza³ nowy Konsul Generalny

kontakt z Juli¹ Naugolnyk

RP we Lwowie Grzegorz

narody – polski

(inni laureaci nie byli obecni

Opaliñski. Powiedzia³ na

i ukraiñski –

przy wrêczaniu nagród) w

¿yj¹ wspólnie

wstêpie: „Szczególna pozycja

sprawie ewentualnego przed-

Rafal Pleczysty, lat 14,

od wielu lat.”

Lwowa wynika z tego, ¿e

ruku fragmentów jej pracy na

Na konkurs wp³ynê³y trzy

z Siemianówki na Ziemi

mamy okazjê pracowaæ z tak

pielêgnowaniu kultury pol-

³amach naszego pisma.

prace, zatem trzy równorzêd-

Lwowskiej, autor pracy pt.

wspania³ymi ludŸmi, jak wy,

skiej, polskiego jêzyka,

Wszystkim lauratom ¿yczymy

ne nagrody otrzymali:

„Królewska wieœ Siemianów-

pañstwo. Konsulat jest tym

polskich tradycji. W pierw-

dalszych sukcesów badaw-

Julia Naugolnyk, lat 15,

ka”. Konsultant - Anna Woj-

urzêdem, który stara siê byæ

szych dniach mego pobytu

czych i twórczych. Dziêkujemy

ze Szczerca na Ziemi Lwow-

ciechowska-Sztab³awa.

jak najbardziej przyjazny dla

tutaj mam zaszczyt wyró¿niæ

natomiast Konsulatowi Ge-

Taras Hrabowy, lat 16,

skiej, autorka pracy pt.

wszystkich naszych rodaków,

dwóch laureatów i jedn¹ lau-

neralnemu RP we Lwowie za

„Szczerzec”. Konsultantem

z Czortkowa, obwód tarnopol-

tutaj mieszkaj¹cych. Jest

reatkê konkursu „Moja ma³a

tak wspania³¹ inicjatywê

by³a Anna Wojciechowska-

ski, autor pracy „¯ycie i dziejê

urzêdem, znanym z tego, ¿e

Ojczyzna.” Chodzi o tê ziemiê,

propagowania patriotyzmu

Sztab³awa.

prawdziwej Polki, mojej pra-

bardzo wiele uwagi poœwiêca

na której ¿yjemy. Lwowski

lokalnego i powrotu do korzeni.