32

Trochę folkloru

16.XII.2008 16.0I.2009 * Kurier Galicyjski

DO MOHURA – PO CZAR MUZYKI I GÓR

HALINA P£UGATOR

tekst i zdjêcia

W jednej z najwy¿ej i naj-

dalej po³o¿onych wiosek

karpackich – Werchowynie

(d. ¯abie) uczczono hucul-

skich muzyków troistych,

którzy od dawna s¹ symbo-

lem nie tylko gór, ale nawet

Gdy pierwsza

niejako Ukrainy. W trakcie

gwiazda na niebie

wielkiego festiwalu, na który

b³yœnie,

zjechali przedstawiciele

ca³ego regionu karpackiego

Choinka zaiskrzy

Ukrainy, uczczono pamiêæ

œwiat³ami.

znanego skrzypka Wasyla

Niech Was ogarnie

Hrymaluka, znanego pod

pokój i mi³oœæ

pseudonimem Mohur. W

I pozostanie ju¿

1971 roku zosta³ laureatem

miêdzynarodowego kon-

z Wami!

kursu muzycznego w Mosk-

wie za wykonanie w³asnej

tego i zagraj¹, i zaœpiewaj¹.

suity „Ranek na po³oninie”.

Oczywiœcie, postaraj¹ siê o to,

Jego kapela muzyczna

¿eby siê urodzi³o wielu

uczestniczy³a w zdjêciach

nowych muzyków.

do kultowego filmu ukraiñ-

Uczenie „przydatnych do

skiego „Cienie zapomnia-

smyczka i bêbna” dzieci roz-

nychprzodków”. Dziœ miesz-

poczyna siê w trakcie pierw-

kañcy Werchowyny mówi¹,

szej k¹pieli magicznej. Kiedy

¿e do dziœ nie urodzi³ siê w

po raz pierwszy dziecko jest

górach taki mistrz, który

wk³adane do wanienki, wk³ada

gra³by lepiej, ni¿ ten maestro

siê tam tak¿e ró¿ne przed-

ludowy. Na œwiêcie muzyki

mioty. Jeœli dziecko chwyci

a grali tak, ¿e wybitni mistrzo-

smyczek czy fujarkê, nale¿y

wie mieli ³zy w oczach, a sto-

uwa¿aæ, ¿e jego przezna-

³eczni zbieracze melodii ludo-

czeniem jest weselenie ludzi.

wych zapisywali wszystko, co

Dzieci muzyków graj¹ na

wygrywali „niepiœmienni”

instrumentach dziadków.

Huculi.

Mówi¹, ¿e przechowuj¹ energiê,

Talent i umiejêtnoœci prze-

talent i umiejêtnoœci ich

chodzi³y z rodu do rodu. Uczo-

krewnych. Ci, którzy nie mieli

no graæ przewa¿nie ch³opców.

w rodzinie mistrza od skrzy-

„Bo có¿ to kobieta? Czy¿by

piec, staraj¹ siê nie kupowaæ

ona do takiej sprawy?”, -

instrumentu, a zamawiaj¹ go

¿artowali muzycy z Karpat,

spodniach, posto³ach z czer-

Po tym trzeba usi¹œæ za pie-

huculskiej by³a te¿ kores-

wonymi onucami z sukna, w

cem i przesiedzieæ, jak nie¿y-

pondent „Kuriera Galicyj-

czapkach z trzaskunami (spe-

wy, przez dziewiêæ dób, bez

skiego”.

cjalna ozdoba nakrycia g³owy).

jedzenia, picia i nie przema-

Wspominaj¹ Mohura, który

wiaj¹c do nikogo ani s³owa.

Skrzypce graj¹...

jeszcze za ¿ycia siê sta³ legen-

Jeœli to wszystko wykonaæ,

„nieczysty” pomaga

d¹. S³uchaj¹c têsknej melodii

z jaja wylêgnie siê „ten”. Kiedy

S³oñce ju¿ dawno jaœnia³o

Hrymaluka, ludzie szeptali,

zapyta swego „ojca”, po co

nad górami, kiedy ponad setka

¿e mu pomaga „nie-czysty”.

zosta³ stworzony, przysz³y

Hucu³ów, stoj¹cych w d³ugich

Wszak¿e, muzyk by³ znany w

wirtuoz powinien odpowie-

kolorowych rzêdach, jaœniej¹-

ca³ych górach, a jak g³osi

dzieæ: „Abyœ pomaga³ mi graæ.”

cych piêknem strojów ludo-

legenda huculska, mo¿na

Odt¹d nie bêdzie równych

wych, panów mocnych, jak

zostaæ a¿ tak s³ynnym, jeœli

takiemu mistrzowi.”

stare Karpaty, wyruszy³a do

S³uchaj¹c têsknej melodii Hrymaluka,

Przeka¿ê talent

u znanych artystów, a¿eby ci

rzucaj¹c okiem na swoje

ludzie szeptali, ¿e mu pomaga „nieczysty”.

z ojca na syna

tak¿e na d³ugo talent b³o-

gaŸdziny i córki. Stare oby-

Ale¿ to tylko bajki góral-

gos³awili.

czaje trwa³y d³ugo, a jednak

siê zmusi tego, o którym g³oœno

skie, a mo¿e i obrazowe po-

Obecnie na HuculszczyŸ-

powiatowegoBudynkuKultury.

dziœ tak¿e Hucu³ki dobrze

nawet siê nie mówi, do s³u-

strzeganie codziennej ciê¿kiej

nie jest wiele znanych rodów

Ka¿dy mia³ bêben, cymba³y,

graj¹ i œpiewaj¹, ale wœród

¿enia sztuce.

pracy muzyka i mistycznej

muzycznych. Dzieci i wnuki

skrzypce lub fujarkê. Ktoœ

muzyków troistych kobieta –

„W tym celu nale¿y wzi¹æ

si³y talentu, której nikt nie

niós³ akordeon guzikowy czy

Jeœli dziecko podczas pierwszej k¹pieli

pierwsze jajo, zniesione przez

jest w stanie wyt³umaczyæ.

klawiszowy – choæ i nie s¹ to

czarn¹ kurê, wysmarowaæ je

Jednak, ziemia huculska,

tradycyjne instrumenty hu-

chwyci smyczek czy fujarkê, nale¿y

culskie, ale przyjê³y siê w gó-

uwa¿aæ, ¿e jego przeznaczeniem jest

¯eby graæ, trzeba mieæ i si³ê, i cierpli-

rach. Zaintrygowani miesz-

weselenie ludzi.

kañcy Werchowyny i nieliczni

woœæ, i czasem nie spaæ po nocach,

jak dot¹d wczasowicze wybie-

a coœ takiego w górach jest kobiecie

uczniów Mohura ukoñczyli,

gaj¹ na ulice, by spotkaæ

to dot¹d ewenement. ¯eby graæ,

srodze zabronione!

co najmniej, szko³ê muzycz-

muzyków.

trzeba mieæ i si³ê, i cierpli-

n¹, wielu ukoñczy³o szko³y

Z honorem, w³aœciwym gó-

woœæ, i czasem nie spaæ po

sadz¹, - szeptem opowiada

uboga w urodzaje, ale szczod-

specjalistyczne. Jednak, tylko

ralom, ludzie powa¿nie zasia-

nocach, a coœ takiego w górach

stary Hucu³, zas³aniaj¹c siê

ra na talenty, rodzi Pagani-

niektórzy uprawiaj¹ muzykê,

daj¹ na sali. Wysocy i mocni,

jest kobiecie srodze zabro-

przed towarzyszami rêkawem

nich huculskich. W czasach

jako zawód. Wiêkszoœæ gra w

w rzetelnie dobranym ubra-

nione! Dobrze zbudowani mu-

koszuli haftowanej. – Potem

Mohura wiêkszoœæ muzyków

czasie œwi¹t, wesel – aczkol-

niu œwi¹tecznym: jaskrawych

zycy szanuj¹ swoje panie

wysmarowaæ siebie na czarno

nigdy w ¿yciu nie widzia³a na

wiek utrata daru rodu – to

haftowanych koszulach, czer-

i wol¹, ¿eby one wykonywa³y

i w³o¿yæ jajo pod lewe ramiê.

oczy ¿adnej zapisanej nuty,

grzech ciê¿ki. Rodziny znanych

wonych serdakach, czarnych

³atwiejsz¹ pracê, a oni im do