5

Kurier Galicyjski * 16 31 stycznia 2009

WYPOWIEDŹ KS. KRZYSZTOFA POŻARSKIEGO

przodków, jak równie¿ wier-

basie, gdzie prze¿y³ ca³e ¿ycie.

noœci Koœcio³owi rzymskoka-

Zmar³ 22 lutego 2008 r.,

– RED. NACZELNEGO PISMA „NASZ KRAJ” Z ST. PETERSBURGA

tolickiemu. W³aœnie pielêgno-

maj¹c 67 lat. Gazeta „Polacy

wanie i zachowanie tych tra-

Donbasu” nr 2 (94), któr¹

- Jestem proboszczem

zbiera³em przez kilka lat.

dycji jest g³ównym zadaniem

dziennikarka p. Ró¿a Berdy-

parafii œw. Stanis³awa w Pe-

Chcia³em pokazaæ losy Pola-

organizacji polonijnych i re-

chanowa przywioz³a na war-

tersburgu, która liczy 300

ków w Petersburgu oraz losy

dakcji polskiego miesiêcznika

sztaty dziennikarskie do Kra-

osób. Jestem jednoczeœnie

cmentarza, który zosta³ ca³-

„Jutrzenka”. Wydawca – sto-

kowa, by³a prawie w ca³oœci

duszpasterzem petersbur-

kowicie zniszczony przez

warzyszenie „Dom Polski” w

poœwiêcona pamiêci Pana

skiej Polonii. Na tej niwie

Sowietów. Zosta³ on zapom-

Bielcach. Z redaktorem na-

Ryszarda.

pracujê 12 lat. W Petersburgu

niany i chcia³em odrodziæ o

czelnym Helen¹ Usow¹ roz-

u nas zawi¹za³a siê harmonij-

nim pamiêæ. Kilka lat temu

mawialiœmy podczas przerwy

Warsztaty dziennikarskie

na wspó³praca z dwiema pol-

zosta³ zwrócony koœció³, który

miêdzy zajêciami, w przytulnej

w Krakowie, równie¿ uwa¿ne

skimi organizacjami. W tym

znajdowa³ siê na tym cmen-

sali renesansowej „Willi De-

studiowanie gazet, przywie-

roku obchodziliœmy 20 – lecie

tarzu i kawa³ ziemi wokó³

cjusza” (wypowiedŸ dla czytel-

zionych ze sob¹ przez dzien-

Stowarzyszenia Kulturalno-

niego. Teren cmentarza zosta³

ników KG obok).

nikarzy, ujawni³y wiele prob-

Oœwiatowego im. A. Mickiewi-

Petersburgu, na Pó³nocnym

podzielony miêdzy kilka orga-

DoϾ skomplikowana jest

lemów, które stoj¹ przed

cza, oprócz tego istnieje Zwi¹-

Zachodzie Rosji. Od 10 lat

nizacji, które sprzeciwiaj¹ siê,

sytuacja mediów polskich na

prasa polsk¹ na Wschodzie.

zek Polaków im. biskupa An-

prowadzê letni¹ szko³ê jêzyka

aby zosta³a zwrócona ziemia,

Bia³orusi. Czasopisma polskie,

Jednym z najwa¿niejszych

toniego Maryckiego. Obie te

i kultury polskiej, która gro-

na której znajdowa³y siê

równie¿ i bia³oruskie, znajdu-

jest problem korekty jêzyko-

organizacje skupiaj¹ ok. 1,5

madzi m³odzie¿ z wielu miast

groby. W tej chwili trwa dialog

j¹ siê tam pod piln¹ uwag¹

wej i literackiej umieszczo-

tys. cz³onków, chocia¿ Pola-

rosyjskich.

proboszcza tego koœcio³a z w³a-

w³adz, lecz i w takich trudnych

nych tekstów, problem pie-

ków w Petersburgu jest oko³o

W mieœcie równie¿ jest wy-

dzami miejskimi, ¿eby chocia¿

warunkach nios¹ one miej-

lêgnowania polszczyzny,

kilkadziesiêciu tysiêcy. Mamy

dawana „Gazeta Petersbur-

otrzymaæ mo¿liwoœæ obejœcia

scowym Polakom s³owo oj-

niesienie jêzyka ojczystego

siedem katolickich parafii

ska” w jêzyku polskim, która

koœcio³a w czasie procesji. Ten

czyste, walcz¹ o polskie szkol-

ludziom, którzy tego pragn¹.

i ok. 40 ksiê¿y. W Petersburgu

podaje aktualne wydarzenia,

cmentarz powsta³ w 1856 r.

nictwo, popieraj¹ dzia³alnoœæ

Ten problem istnieje we

jest Katolickie Seminarium

dotycz¹ce ¿ycia polonijnego.

Chowano tam znanych, zas³u-

zwi¹zków Polaków w swoich

wszystkich redakcjach, nawet

Duchowne. Kilka koœcio³ów zo-

Polonia sk³ada siê przede

¿onych ludzi. Nie tylko Pola-

miejscowoœciach.

u ksiêdza K. Po¿arskiego z Pe-

sta³o zwróconych w latach 90.,

wszystkim z ludzi nap³ywo-

ków, równie¿ katolików in-

Wœród polskich pism, wy-

tersbuga, który urodzi³ siê i

gdy merem by³ A. Sobczak,

wych z Bia³orusi, Ukrainy,

nych narodowoœci, na przyk³ad

dawanych na Ukrainie chcia³-

otrzyma³ wykszta³cenie w Pol-

ostatni,koœció³œw.JanaChrzci-

Litwy. Wiêkszoœæ to osoby z

Niemców,W³ochów,Francuzów.

bym zwróciæ uwagê naszych

sce, a w Rosji przebywa tylko

ciela w Puszkinie, zosta³ zwró-

wy¿szym wykszta³ceniem.

Wœród pochowanych jest zna-

czytelników na gazetê Towa-

na misji. Inny, bardzo wa¿ny

cony kilka lat temu. Jednak

Nabo¿eñstwa w koœcio³ach

ny architekt i akademik Mi-

rzystwa Kultury Polskiej

problem – to brak bie¿¹cych

nie wszystko uda³o siê odzy-

w Rosji odbywaj¹ siê przede

ko³aj Benoit, akademik Ludwik

Donbasu „Polacy Donbasu”.

kontaktów twórczych redakcji

skaæ. Stosunek do Koœcio³a

wszystkim w jêzyku rosyj-

Ferrocini, przedstawiciele ro-

Jest to gazeta za³o¿ona stara-

i dziennikarzy z gazet pol-

katolickiego w Petersburgu

skim, drugim jêzykiem jest

dziny hrabiów Potockich, ba-

niem naszego ziomka œ.p.

skich z ró¿nych miast i krajów.

jest dobry, mo¿na nawet otrzy-

jêzyk polski. W Petersburgu

ronów Korfów etc. Tradycyjnie

pana Ryszarda Zieliñskiego,

Brak wymiany artyku³ów,

Msze œw. w jêzyku polskim

maæ pomoc finansow¹ na od-

na tym cmentarzu chowano

który by³ równie¿ wspó³za³o-

wspó³pracy redakcyjnej.

odprawiane s¹ w czterech

budowê koœcio³a z bud¿etu

przedstawicieli wy¿szego

¿ycielem i d³ugoletnim preze-

Chêtnie drukowalibyœmy w

koœcio³ach. Osobiœcie odpra-

miasta. Przyk³adowo koœció³

duchowieñstwa katolickiego,

sem Towarzystwa Kultury

„Kurierze Galicyjskim” wia-

wiam tak w jêzyku rosyjskim,

œw. Katarzyny otrzyma³ pie-

a mianowicie siedmiu metro-

Polskiej Donbasu. Pan Ryszard

domoœci o najwa¿niejszych

jak i w jêzyku polskim.

ni¹dze z Ministerstwa Kultury

politów mohylowskich, dwóch

Zieliñski urodzi³ siê 27 paŸ-

wydarzeniach, dotycz¹cych

Od niedawna w Petersbur-

Rosji.

biskupów, 34 ksiê¿y diece-

dziernika 1941 r. we Lwowie,

Polaków na Ukrainie, Bia³o-

gu dzia³a Dom Polski, w któ-

Wydawanie kwartalnika

zjalnych, 19 ojców dominika-

by³ ochrzczony w koœciele œw.

rusi, Litwie, w Rosji etc. Myœlê,

rym jest prowadzone nauczanie

historycznego „Nasz Kraj” jest

nów, jednego przedstawiciela

Marii Magdaleny, uczy³ siê

¿e dla Polaków z Kijowa, ¯yto-

jêzyka polskiego (60 osób).

zgromadzenia ojców pijarów.

moj¹ osobist¹ inicjatyw¹.

szkole nr 10, któr¹ ukoñczy³

mierza, Bielc czy Kaliningra-

Przy moim koœciele uczy siê

Na grobach sta³y cenne pom-

Kwartalnik zawiera artyku³y

w 1958 r. Po ukoñczeniu lwow-

du te¿ by³o by interesuj¹cym

jêzyka polskiego 40 osób. Na

niki, dzie³a znanych artystów

o historii Koœcio³a katolic-

skiego technikum górnictwa

poznaæ nasze lwowskie nowiny,

Uniwersytecie jest polonistyka.

– rzeŸbiarzy. W 1918 r. by³o

kiego w carskiej Rosji, o Pola-

by³ skierowany do pracy do

przeczytaæ artyku³y o dziejach

W szkole nr 216 wprowadzono

tam 40 tys. grobów i wszyst-

kach w Petersburgu w XIX –

miasta Makiejewki na Don-

i kulturze polskiej w Galicji.

poszerzone nauczanie jêzyka

kie one zosta³y zniszczone,

XX w. Wyda³em kilka prze-

polskiego

wodników po petersburskich

zosta³a tylko œwi¹tynia i kilka

HELENA USOWA Z MOŁDAWII DLA

Materia³y do mojej pub-

archiwach. Staram siê upa-

nagrobków przeniesionych

CZYTELNIKÓW „KURIERA GALICYJSKIEGO”

likacji o katolickim Cmenta-

na inne cmentarze.

miêtniaæ miejsca zwi¹zane z

rzu Wyborskim w Petersburgu

dzia³alnoœci¹ Polaków w

„Nasze czasopismo polo-

nijne „Jutrzenka” jest jedynym

czasopismem Polaków w Mo³-

SŁOWO POLSKIE Z KALININGRADU (D. KRÓLEWCA)

dawii. Ukazuje siê od 1996 r.

Finansowane jest przez Fun-

trzy szko³y, w których do wy-

W innym krañcu Europy

dacjê „Pomoc Polakom na

boru, jako jêzyk obcy, jest ofe-

znajduje siê rosyjski port i

Wschodzie”. Pismo zosta³o

rowany miêdzy innymi jêzyk

miasto Kaliningrad. Polska

za³o¿one z inicjatywy nauczy-

polski. Od kilku lat na Uni-

jest najbli¿szym s¹siadem

cielki jêzyka polskiego p. Wan-

wersytecie im. E. Kanta w Ka-

tego historycznego terenu

dy Burek, ks. proboszcza na-

szej parafii Jacka Pucia i ks.

liningradzie jest katedra polo-

dawnych Prus Wschodnich.

Aleksandra Suchana, który

Domów Polskich ka¿dego roku

nistyki. Studenci pisz¹ arty-

O¿ywione stosunki gospodar-

obecnie pracuje w Stanach

przyje¿d¿aj¹ nauczyciele z Pol-

ku³y do naszego czasopisma.

cze, równie¿ kulturalne z naj-

Zjednoczonych. „Jutrzenka”

ski. Od 1992 r. w Bielcach w

Istnieje wymiana studentów

bli¿szymi województwami

ju¿ ma kolorow¹ ok³adkê i czê-

Domu Polskim prowadzone

miêdzy Uniwersytetem Kali-

Polski s¹ znakiem czasu dla

œciowo kolorowe strony. Te-

s¹ codziennie lekcje jêzyka

ningradzkim i Uniwersyteta-

tej kiedyœ szczelnie zamkniê-

matyka jest ró¿norodna. 90 %

polskiego dla absolwentów,

mi z Polski.

tej wojskowej enklawy Rosji.

tekstów publikujemy w jêzy-

a dla pocz¹tkuj¹cych dwa

Mamy w Kaliningradzie

O problemach miejscowych

ku polskim, równie¿ drukuje-

razy w tygodniu. W Styrczy

Polaków opowiada³a redak-

„Wspólnotê Kultury Polskiej”

my materia³y w jêzyku rosyj-

sytuacja ze szkolnictwem wy-

tor naczelna „G³osu znad

na czele z p. Eugeniuszem

skim i rumuñskim.

gl¹da podobnie, natomiast

Prego³y” pani Maria £awry-

Koz³owskim. S¹ te¿ wspólnoty

tycznie na pustym miejscu.

Je¿eli chodzi o liczbê Pola-

w Kiszyniowie s¹ klasy polskie

nowicz:

w poszczególnych miastecz-

Brakowa³o œrodków i r¹k do

ków w Mo³dawii, to jest ich

w liceum im. Gogola i pracuje

kach obwodu kaliningradz-

- Nasza Polonia jest doϾ

pracy. Parafianie przychodzili

oko³o 10 tysiêcy. W Bielcach

tam piêæ nauczycielek z Polski.

kiego: w Czerniahowsku, Ozier-

liczna, mamy oko³o 6 tysiêcy

po pracy by pomóc w budowie.

istnieje stowarzyszenie „Dom

Wiêkszoœæ Polaków przy-

Polaków, aktywnych jest

W ostatnich latach przy-

sku, Ba³tyjsku.

Polski” zarejestrowane w

by³a do Besarabii na pocz¹t-

oko³o2 tysiêcy. Polonia

je¿d¿a du¿o Polaków z Ka-

Zespó³ redakcyjny naszego

1994 r. i w³aœnie owe stowa-

ku XIX w. Przewa¿nie przybyli

koncentruje siê przy parafii

zachstanu. Mamy bardzo

miesiêcznika sk³ada siê z piê-

rzyszenie jest wydawc¹ „Jut-

z Kamieñca Podolskiego, z Ga-

katolickiej œw. Wojciecha.

ma³y dostêp do polskich œrod-

ciu osób. Mamy dwóch dzien-

rzenki”. Siedziba „Domu Pol-

licji. Je¿eli chodzi o inteligen-

Zaczê³o siê wszystko od

ków masowego przekazu.

nikarzy, redaktora technicz-

skiego” zosta³a zbudowana

cjê polsk¹ to warto wymieniæ

ksiêdza Jerzego Steckiewicza

Kaliningradzkie telewizyjne

nego, osobê, która zajmuje siê

w 1999 r. Obok Bielc jest

nazwisko profesora Mo³daw-

z Polski, który zebra³ wszyst-

kampanie kablowe nie oferuj¹

stronami internetowymi i oczy-

polska wieœ Styrcza, tam te¿

skiej Akademii Nauk Tadeusza

kich Polaków. Koœció³ jest

programów polskich.

wiœcie, korektora. Czasopismo

w 2000 r. zbudowano Dom

Malinowskiego, za³o¿yciela

nowoczesny, budowany by³

Je¿eli chodzi o szkolnictwo

wydajemy wy³¹cznie w jêzyku

Polski. W Kiszyniowie pracuje

pierwszego Stowarzyszenia

8 polonijnych organizacji. Do

Polaków w Kiszyniowie”.

przez 10 lat. Powsta³ prak-

to w Kaliningradzie mamy

polskim.