11

Kultury Polskiej Ziemi Lwowskiej

Kurier Galicyjski * 16 31 stycznia 2009

I JAK POWSTAWAŁO TKPZL

rzu Orl¹t. Wspomina³ o tym

martyrologii. Po raz pierwszy

na ³amach „Kuriera” prof.

na zniszczone nekropolie woj-

Leszek Mazepa. Organizato-

skowe lwowskich Ukraiñców

Hrycaka wyszli prezes Towa-

przyby³ o. Rafa³ Kiernicki,

wojskowymi. Tymczasem pod

rzy tego aktu byli pod wp³y-

i Polaków przyszli ich potom-

wem czytania paryskiej

kowie ze swymi flagami naro-

rzystwa Lwa Orest Szejka

któremu towarzyszy³ jego

flagami i has³ami „Ruchu”

„Kultury”, aktu pojednania

dowymi. Pamiêtam, ¿e flagê

oraz Igor Hryniw (obecny de-

wikary ks. Ludwik Kamilewski.

zebra³o siê dziesi¹tki tysiêcy

polsko-niemieckiego oraz

polsk¹ trzyma³ Adolf Wis³ow-

putowany do Rady Najwy¿-

Nieco wczeœniej przybyliœmy

lwowian, wœród nich tak¿e

obchodów Tysi¹clecia Chrztu

ski. Na Cmentarzu Janowskim

szej Ukrainy). Pan Roœcis³aw

z panem Iwanem Hreczk¹.

przedstawiciele mniejszoœci

powiedzia³, ¿e po tej publika-

Goœcinnie przyjêli wszystkich

narodowych. Zabrali g³os,

Rusi w Czêstochowie w 1988

powspólnejmodlitwieiprzemó-

cji w „Wilnej Ukrainie” i ulotce

obaj konsulowie i gospodarz

a¿eby zadeklarowaæ swoje

roku z udzia³em biskupów

wieniach Leszek Mazepa i Roœ-

ukraiñskich i polskich. A¿eby

cis³aw Bratuñ poca³owali siê

na„klombie”sprawajestkiepska.

– przedstawiciel „Metroneksu”

poparcie dla zmian systemu

zabezpieczyæ siê przed wszel-

na znak przebaczenia i poro-

spo³ecznego. Garstka obroñ-

kimi prowokacjami, akt ten

zumienia miêdzy dwoma s¹-

ców Zwi¹zku Sowieckiego

zosta³ zorganizowany wspólnie

siednimi narodami. Wszyscy

szybko zosta³a wyparta z pla-

cu, by³a zmuszona uciekaæ,

z „Memorialem”, legaln¹ orga-

uœcisnêli sobie nawzajem d³o-

a¿eby czasem nie dostaæ w

nizacj¹ spo³eczn¹, która

nie. W oczach przedstawicieli

prowadzi³a badania miejsc

starszego pokolenia by³y ³zy.

bok. „Zrobiliœmy Interfronto-

wi aborcjê”, - kpili, zatem

lwowscy demokraci.

LIST O. RAFAŁA KIERNICKIEGO DO

WŁADYKI WŁODZIMIERZA STERNIUKA

„Wieczernik”

w „Metroneksie”

W tym okresie miernikiem

Do Ekscelencji Arcybiskupa, Metropolity Lwowskiej

napiêcia politycznego we

Metropolii Grecko Katolickiej Cerkwi

Lwowie by³ tzw. „klomb”, czyli

Ks. W³odzimierza Sterniuka

lwowski Hyde Park, który zor-

ganizowa³ siê samoistnie na

„Odpowiadaj¹c na list z 10.VIII.1989 r. spieszê przedstawiæ

placu dooko³a klombu z flag¹

prawdê o pewnych faktach i sprostowaæ nies³uszne wnioski.

niebiesko-¿ó³t¹, wetkniêt¹

W liœcie jest ca³y szereg nieœcis³oœci.

poœród kwiatów. Kiedyœ sta³

1) Ksiêdza Kamilewskiego nie by³o na tym zebraniu. Nie

tam pomnik Jana Sobies-

móg³, wiêc zabieraæ g³osu przeciw greko katolickiej cerkwi.

kiego. Z czasem, ju¿ w okresie

2) Zebranie nie sk³ada³o siê tylko z prawos³awnych du-

niepodleg³ej Ukrainy, wznie-

chownych i katolickich. Brali w nim udzia³ kierownicy wszyst-

siono tam pomnik Tarasa

kich wyznañ religijnych maj¹cych we Lwowie swoje „domy

Akt pojednania Polaków i Ukraiñców. Przemawia prof.

Szewczenki. Ale wtedy jeszcze

modlitwy”. Byli, wiêc przedstawiciele wszystkich wyznañ

Leszek Mazepa. Nagrywa przemówienie (od lewej) autor

istnia³ Zwi¹zek Sowiecki. Na

chrzeœcijañskich, a nawet przedstawiciel wyznania Moj¿e-

obecnego art.

pierwszym skrawku wolnej

szowego.

Ukrainy,jaknazywano„klomb”,

3) Celem zebrania nie by³o omówienie problemu cerkwi

codziennie toczy³y siê ostre

Jakkolwiek jest to mo¿liwe,

Kazimierz Wyszatycki. Przygo-

greko katolickiej. Chodzi³o o nawi¹zanie kontaktu przedstawi-

dyskusje. Wœród t³umu emo-

próbuje on uspokoiæ skrajnie

towanopoczêstunek. Wygl¹da³o

cieli w³adzy miejskiej z duchownymi dla wspó³p. w przebudo-

cjonalnie wzburzonych ludzi

„prawicowych” nacjonalistów,

to tak, jakby firma polska

wie ¿ycia spo³eczeñstwa i stworzenia lepsz. spokojnego bytu

mo¿na by³o spotkaæ dysyden-

jednak na razie brak mu argu-

zorganizowa³a przyjêcie dla

we wspólnym „domu” tzn. mieœcie.

mentów na korzyœæ Polaków.

tów ukraiñskich, nacjonalistów

interesantów.

4) Sprawa greko katolickiej cerkwi wesz³a w rozmowê tylko

„Naszym wrogom jest to

Po krótkim powitaniu i za-

ró¿nych od³amów oraz mili-

dlatego, ¿e jeden „z braci od³¹czonych” postawi³ pytanie jaki

cjê, nie brakowa³o te¿ wszelkiej

na rêkê, dlatego trzeba pilnie

poznaniusiêkonsul Woskowski

jest teraz stosunek pañstwowej w³adzy do greko katolików.

maœci prowokatorów. Rozpow-

za³atwiæ spotkanie ojca Ra-

i ja opuœciliœmy uczestnicz¹-

Na to wyczerpuj¹co odpowiedzia³ „Уповноважений по справам

szechniano nielegalne czaso-

fa³a z metropolit¹ Sterniukiem,

cych w rozmowie. Tym razem

релігії”. Dla zmiêkczenia jego wypowiedzi, powiedzia³em, ¿e,

pisma, drukowane na Litwie,

– stwierdzi³ pan Bratuñ. - Ja

w pertraktacjach uczestniczy³

jeœliby wy³¹czyæ z zebrañ religijnych i nabo¿eñstw ¿¹dania

ju¿ rozmawia³em z Iwanem

konsul Józef Fija³. Wyszliœmy

na drzewach i s³upach mo¿na

polityczne, to ³atwiej mo¿na by dojœæ do porozumienia z pañ-

by³o poczytaæ œwie¿e og³o-

Hreczk¹, on poszed³ do metro-

do pokoju, gdzie przez okno

stwow¹ w³adz¹. Przecie¿ w³adza pañstwowa nie przeszkadza

szenia i proklamacje nielegal-

polity Sterniuka. A pan niech

dochodzi³y krzyki i pieœni z

w nabo¿eñstwach. Taka by³a moja wypowiedŸ.

nych stowarzyszeñ. Ka¿dy,

idzie do konsulatu, do Wos-

„klombu”. Konsul Woskowski

Wniosek z tej wypowiedzi, ¿e ja protestujê przeciw legali-

któremu nie by³y obojêtne

kowskiego. I trzeba siê œpie-

siedzia³ w fotelu i pali³ papie-

zacji greko katolickiej cerkwi, jest zupe³nie bez podstaw.

losy spo³eczeñstwa, a tak¿e

szyæ, a¿eby ci nasi patrioci nie

rosy jeden po drugim. Po jakimœ

Nie jestem przeciw legalizacji greko katolickiej cerkwi.

poszli na Lachów.”

czasie pan Wyszatycki otworzy³

po prostu ciekawscy przycho-

Jestem natomiast przeciw szerzeniu wrogoœci miêdzy obydwo-

dzili do lwowskiego Hyde-

drzwi do pokoju. Po twarzach

Wszyscy uœcisnêli

ma obrz¹dkami tego samego katolickiego wyznania. Moje

Parku.

osób duchownych i œwieckich

zdanie ma ma³e znaczenie, bo przedstawiam nik³y procent

Zachorowa³em, mia³em

widaæ by³o, ¿e nieporozumienie

sobie nawzajem

ludnoœci miasta Lwowa. Ale, jeœli mnie kto zapyta, to stwier-

gor¹czkê i przez parê dni nie

zosta³o za¿egnane.

dzê, ¿e greko katolicy maj¹ prawo do legalnego wyznawania

d³onie. W oczach

wychodzi³em z domu. Zadzwo-

Wszystko uda³o siê wyjaœ-

swojej wiary i w razie potrzeby, jestem gotów podpisaæ petycjê

niæ. O. Rafa³ i ks. Ludwik

ni³ pan Roœcis³aw Bratuñ

przedstawicieli

o pañstwowe zalegalizowanie obrz¹dku greko katolickiego.

i zaniepokojonym g³osem

dobrze znali pana Iwana

Do greko katolików natomiast mam jedn¹ proœbê, aby

starszego pokole-

powiedzia³, ¿e na „klombie”

Hreczkê, poniewa¿ w czasach

wobec innych byli sprawiedliwi i odnosili siê z mi³oœci¹

ukaza³a siê ulotka antypol-

przeœladowañ grekokatoli-

nia by³y ³zy.

chrzeœcijañsk¹, miêdzy sob¹ nie rozpoczynali za¿artych

ska. Zawiera³a informacjê, ¿e

ków on sam przychodzi³

swarów o ró¿ne drugorzêdne sprawy, nawet o s³owa.

katolicki ksi¹dz Rafa³ Kiernicki

Spotka³em siê z panem

modliæ siê do katedry i po

Z najg³êbszym szacunkiem

konsulem W³odzimierzem

kryjomu przyprowadza³ na

wyst¹pi³ przeciw legalizacji

O. Rafa³ W³adys³aw Kiernicki.

Koœcio³a greckokatolickiego.

Woskowskim, który zaprosi³

katechezê swoje córki. Po

Lwów, 24.VIII.89

„Ch³opcy” z Towarzystwa Lwa

do rozmowy równie¿ swego

rozmowie w „Metroneksie”

zerwali j¹, jednak, kto wie, czy

pomocnika, pana konsula

odby³a siê tak¿e wymiana

znów siê nie uka¿e coœ po-

Józefa Fija³a. Wyjaœni³em, ¿e

listów miêdzy o. Rafa³em Kier-

dobnego. Od razu wywnios-

w imieniu metropolity W³odzi-

nickim i w³adyk¹ W³odzimie-

mierza Sterniuka na spotkanie

rzem Sterniukiem. Zachowa³y

kowaliœmy, ¿e tak¹ negatywn¹

reakcjê œrodowiska ukraiñ-

z ojcem Rafa³em przyjdzie pan

siê orygina³y tych pism. Oto

skiego mog³a spowodowaæ

Iwan Hreczko. Ten in¿ynier

jeden z listów (jest to pierwsza

ma³a depesza w lwowskiej

i mi³oœnik antyków, od czasu

jego publikacja).

obwodowej gazecie komunis-

do czasu pe³ni³ obowi¹zki

Ostatnio niektórzy dzia³acze

tycznej„WilnaUkraina”.Podano

sekretarza osobistego w³adyki

publiczni z UUK (Ukraiñskiego

Sterniuka, który w podziemiu

Uniwersytetu Katolickiego)

w niej, ¿e podczas spotkania

w³adz miasta z przedstawi-

przewodniczy³ dzia³alnoœci

i czasopisma „Ї” czêsto stwier-

cielami wspólnot religijnych

Koœcio³a greckokatolickiego

dzaj¹, ¿e to oni byli organiza-

proboszcz katedry ³aciñskiej

na terenie ca³ego Zwi¹zku

torami wspólnych modlitw

o. Rafa³ zadeklarowa³ negatyw-

Sowieckiego. Pan Hreczko we

Ukraiñców i Polaków na pol-

ne stanowisko wobec legali-

lwowskiej siedzibie Ruchu

skich i ukraiñskich grobach

odpowiada³ za stosunki z

zacji Koœcio³a unickiego.

wojskowychweLwowie.Jednak,

„Niech pan pomyœli o przy-

Koœcio³ami i mniejszoœciami

zanim dosz³o do wspólnych

gotowaniu ulotki z naszej

narodowymi.

modlitw z udzia³em ducho-

strony i przyje¿d¿a do mnie”,

Konsul W³odzimierz Wos-

wieñstwa dwóch obrz¹dków

- by³a to jednoczeœnie proœba

kowski zaproponowa³ spot-

na cmentarzu Orl¹t i przy

i rozkaz. To mog³o znaczyæ, ¿e

kanie w przedstawicielstwie

pomniku Ukraiñskiej Armii

AKT POJEDNANIA POLAKÓW I UKRAIŃCÓW

polskiej firmy „Metroneks”

jest bardzo pilna sprawa, o któ-

Galicyjskiej, zosta³a zrealizo-

Niedawno zadzwoni³ do mnie znany lwowski fotograf

rej poeta nie chcia³ rozmawiaæ

przy ulicy Kiliñskiego, w po-

wana inicjatywa modlitw na

Lubomir Krysa: „Znalaz³em zdjêcia z aktu pojednania

telefonicznie.

bli¿u katedry i Hyde Parku

zdewastowanych mogi³ach

Ukraiñców i Polaków na Cmentarzu Janowskim. Na polu

Przede mn¹ z mieszkania

te¿. Nastêpnego dnia wieczo-

Strzelców Siczowych i na

Strzelców Siczowych. Pamiêtasz jak to by³o?”

Bratuniów przy ul. Genera³a

rem po Mszy œw. punktualnie

odgruzowywanym Cmenta-