14

Kościoły lwowskie

16 31 stycznia 2009 * Kurier Galicyjski

KAPLICA ZAKŁADU ŚW. TERESY

JURIJ SMIRNOW

tekst i zdjêcia

stry z toskañskimi kapitelami,

Przed o³tarzem g³ównym

Kaplica znajduje siê przy

które dzieli³y œciany boczne

by³a zbudowana drewniana

ul. Leona Sapiehy we Lwowie

na trzy pola ka¿d¹. Nad wej-

balustrada, która oddziela³a

i stanowi czêœæ integraln¹ za-

œciem g³ównym zbudowano

apsydê od nawy. O³tarze

budowy klasztoru i zak³adu

drewniany chór muzyczny.

boczne znajdowa³y siê po

dla sierot sióstr zgromadzenia

Na chór wchodzi³o siê z ko-

stronie wschodniej i zachod-

Opatrznoœci Bo¿ej.

rytarza drugiego piêtra klasz-

niej apsydy i posiada³y

Pocz¹tki owego zgroma-

toru. Chór by³ wsparty na

jednakow¹ strukturê. W polu

dzenia we Lwowie siêgaj¹ roku

szeœciu filarach kwadratowych.

centralnym zachodniego o³-

1854, kiedy to ksiê¿niczka

Parapet by³ doœæ wysoki,

tarza by³ du¿y drewniany

Jadwiga Sapie¿yna kupi³a

ozdobiony p³ycinami drew-

krucyfiks. Pole centralne

pierwszy budynek dla domu

nianymi z medalionem Matki

obramowano poz³acan¹ zam-

wychowawczego „dla zdemo-

Boskiej w czêœci centralnej.

kniêt¹ pó³koliœcie ram¹

ralizowanych kobiet”. Regu-

lamin zgromadzenia by³

przyjêty na podstawie fran-

cuskiego Towarzystwa „La

Misericorde” w miejscowoœci

Laval. Siostry Opatrznoœci

Bo¿ej we Lwowie by³y potocz-

nie nazywane „prowidentka-

mi”. W 1861 r. regulamin

zgromadzenia zosta³ zatwier-

dzony przez lwowski ordynariat

rzymskokatolicki i Namiest-

nictwo Galicyjskie, a w 1867 r.

Widok kaplicy od ul. Leona Sapiehy

przez Papie¿a Piusa IX. W tym

samym czasie zakonnice po-

szerzy³y pole swojej dzia³al-

niejszy by³ obraz Niepokala-

1929 koœció³ i pomieszczenia

noœci, zaczê³y siê opiekowaæ

nego Poczêcia NMP pêdzla

zak³adu powtórnie otynko-

sierotami, organizowa³y po-

hrabiny Zofii z Fredrów Szep-

wano. W 1930 r. przebudo-

tyckiej, matki metropolity

cz¹tkow¹, a póŸniej pow-

wano skrzyd³o zachodnie

Andrzeja Szeptyckiego. W

szechn¹ szko³ê dla dziew-

sierociñca.

Wejœcie do dawnego klasztoru

1881 r. zbudowano ogrodzenie

czynek. Od 1904 r. siostry opie-

Koœció³ jest orientowany

od strony ul. L. Sapiehy, a w

kowa³y siê równie¿ tzw. „tani¹

na osi po³udnie – pó³noc. W

Górna czêœæ parapetu by³a

drewnian¹, flankowan¹ dwoma

1892 r. – od strony ul. œw. Te-

kuchni¹”,zorganizowan¹ dziêki

planie jednonawowy, z pro-

wykonana w postaci drew-

smuk³ymi kolumnami. Zwieñ-

resy. Równie¿ w 1892 r. usta-

dotacjom hrabiny Alfonsyny

stok¹tn¹ naw¹ i trzechbocz-

nianej kraty, zwieñczonej

czenie flankowano wolutami

wiono organy, wykonane na

Dzieduszyckiej. Tak powsta³

nie zamkniêt¹ apsyd¹ o³ta-

gzymsem. Œciany nawy do

i zakoñczono poz³acanym

firmie znanego lwowskiego

Zak³ad œw. Teresy, który zajmo-

rzow¹. Nieco wê¿sza od nawy

wysokoœci chóru dekorowano

drewnianym krzy¿em. Na wo-

organmistrza Jana Œliwiñ-

wa³ doœæ rozleg³e terytorium

kaplica, zbudowana od strony

boazeri¹ z p³ycinami. Powy¿ej

lutach – niedu¿e figurki ado-

skiego. W 1903 r. pod kierow-

miêdzy ulicami L. Sapiehy,

Skromne kszta³ty

boazerii œciany boczne i skle-

ruj¹cych anio³ków. Nad mens¹

nictwem architekta W. Halic-

œw. Teresy i ogrodem sióstr

pienie ozdobiono malowid-

by³ ustawiony obraz Matki

kiego przeprowadzono remont

sercanek.W1860r. siostry pro-

architektoniczne

³ami dekoracyjnymi z elemen-

Boskiej Nieustaj¹cej Pomocy

budynków klasztoru i kaplicy.

widentki zamówi³y projekt

koœcio³a urozma-

tów roœlinnych i geome-

w bogato rzeŸbionej drewnianej

Podczas I wojny œwiatowej

nowych budynków klasztoru,

ica³y we wnêtrzu

trycznych. Boazeria zdobi³a

ramie. W o³tarzu po stronie

W 1867 r. zakonnice zaczê³y siê opie-

równie¿ apsydê zamkniêt¹

wschodniej nawy w niszy

tylko pilastry

konch¹ za o³tarzem g³ównym.

centralnej obraz œw. Teresy z

kowaæ sierotami, organizowa³y

i okna.

W koœciele ustawiono trzy

Avila, a nad mens¹ – œw. Te-

pocz¹tkow¹, a póŸniej powszechn¹

o³tarze, zbudowane w latach

resy od Dzieci¹tka Jezus. W

szko³ê dla dziewczynek. Od 1904 r.

60. XIX w. Wszystkie by³y

1907 r. Józef Wiczkowski

po³udniowej koœcio³a wycho-

drewniane, pomalowane w

w przewodniku po Lwowie

dzi na ul. L. Sapiehy. Wejœcie

siostry opiekowa³y siê równie¿ tzw.

ciemny kolor, wytrzymane w

pisa³, ¿e najwiêksz¹ wartoœæ

g³ówne do koœcio³a znajduje

„tani¹ kuchni¹”, zorganizowan¹ dziêki

stylu skromnego neobaroku.

artystyczn¹ stanowi¹ obrazy

siê w przylegaj¹cym do niego

œw. Teresy, œw. Katarzyny

dotacjom hr Alfonsyny Dzieduszyckiej.

budynku klasztoru. Koœció³

Wszystkie o³tarze

i œw. Dominika, przywiezione

zbudowano z ceg³y na niewy-

z Francji. Œciany nawy zdo-

w zak³adzie ulokowano szpital

zak³adu i koœcio³a u lwow-

sokim podmurowaniu, otyn-

by³y drewniane,

bi³o 14 stacji Drogi Krzy¿owej.

Czerwonego Krzy¿a. W 1915 r.

kowano na zewn¹trz i w

skiego budowniczego i archi-

pomalowane

Po II wojnie œwiatowej

rosyjskie w³adze wojskowe

œrodku. Przed II wojn¹ œwia-

tekta Józefa Franza. On

w ciemny kolor.

siostry wyjecha³y do Polski.

zamknê³y szko³ê, któr¹

tow¹ dach koœcio³a by³ nakry-

równie¿ w latach 1860 – 1862

Czêœæ obrazów i przedmiotów

otwarto dopiero po ich wyco-

ty dachówk¹. Na szczycie

kierowa³ budownictwem, które

Czêœæ rzeŸbionych elementów

kultowych zabra³y ze sob¹.

faniu siê ze Lwowa. Dzwony i

dachu bli¿ej do apsydy zbu-

kosztowa³o 66 tys. z³. reñ-

poz³acano. O³tarz g³ówny w

Budynki zak³adu i koœcio³a

rury cynowe organów zosta³y

skich. Dnia 22 kwietnia 1863 r.

dowano sygnaturkê, na której

apsydzie by³ jednokondyg-

zosta³y przekazane na po-

arcybiskup Franciszek Ksa-

22 kwietnia 1863 r. abp Franciszek

nacyjny, zbudowany na wy-

trzeby Politechniki Lwowskiej.

wery Wierzchlejski poœwiêci³

sokim cokole ze zwieñczeniem.

W koœciele umieszczono

koœció³ pw. Niepokalanego

Ksawery Wierzchlejski poœwiêci³ koœ-

Odcinki belkowania po³¹czone

laboratorium mechaniczne.

Poczêcia NMP. W latach 60.

ció³ pw. Niepokalanego Poczêcia NMP.

gzymsem, wspiera³y cztery

Wszystkie ozdobienia,

XIX w. w stylu neorenesan-

kolumny, po dwie z ka¿dej

o³tarze, chór muzyczny, orga-

sowym i neobarokowym

strony. Obok kolumn na

ny zosta³y zniszczone. Koœció³

skonfiskowane przez austriac-

znajdowa³y siê dzwony.

zbudowano trzy o³tarze i chór

konsolach umieszczono dwie

podzielono na trzy kondyg-

k¹ w³adzê wojskow¹. W 1918 r.

Skromne kszta³ty architekto-

muzyczny, ozdobiono nawê

figury œwiêtych Piotra i Paw³a.

nacje. Na parterze znajduje

podczas polsko – ukraiñskich

niczne koœcio³a urozmaica³y

i apsydê. Pierwsze obrazy do

walk o Lwów w koœció³ trafi³

we wnêtrzu tylko pilastry i

nowo zbudowanej œwi¹tyni

Drewniane figury œwiêtych,

siê hala maszyn, na piêtrach

pocisk, zosta³a uszkodzona

okna. W apsydzie by³o dwa

ofiarowa³a hrabina Julianna

pomalowane na bia³o, by³y

górnych – laboratoria. W la-

czêœæ murów apsydy i wybito

okna, w nawie – cztery, zam-

Wanda z Potockich Caboga.

wykonane w manierze akade-

tach 60. usuniêto sygnaturkê.

okna. W 1919 r. siostry doϾ

Œwiête obrazy przedstawia³y

kniête pó³koliœcie, oprócz tego

mickiej. Zwieñczenie ozdobiono

W œcianach apsydy wybito

szybko wyremontowa³y koœ-

w górnej czêœci centralnego

œw. Teresê, œw. Katarzynê,

dwoma figurkami anio³ków.

dodatkowe okna i wejœcie od

ció³ i pomieszczenie zak³adu,

ramienia apsydy by³o niewiel-

œw. Dominika i Jezusa Chrys-

W czêœci centralnej o³tarza w

strony zachodniej. W takim

usunê³y nastêpstwa dzia³añ

kie koliste okno. Odpowia-

tusa jako ogrodnika, ukazu-

poz³acanej niszy, znajdowa³

stanie w dniu dzisiejszym

wojennych, wyremontowa³y

da³y mu koliste medaliony po

j¹cego siê œw. Marii Magdale-

siê obraz Niepokalanie Poczê-

pomieszczenia koœcio³a i daw-

organy, wstawi³y nowe okna.

stronie zewnêtrznej bocznych

nie. Z czasem w koœciele

tej Marii Panny pêdzla Zofii

nego zak³adu œw. Teresy

Wtedy te¿ za³o¿ono wodoci¹g

œcian apsydy. Trzem przês³om

ustawiono stacje Drogi Krzy-

Szeptyckiej. W zas³onie by³

u¿ytkuje Wydzia³ Mechanicz-

i zainstalowano oœwietlenie

sklepienia nawy koœcio³a

¿owej, nowe obrazy, dwa

obraz Najœwiêtszego Serca

ny Politechniki Lwowskiej.

elektryczne. W latach 1927 –

odpowiada³y podwójne pila-

epitafia barokowe. Najs³yn-

Pana Jezusa.

KG

KG