24

Historia w znaczki wpisana

31 marca 2009 * Kurier Galicyjski

CZYTAJĄ PALCAMI…

TADEUSZ KURLUS

z niewidomym m³okosem.

Jednak wys³ucha³ ch³opca,

Rozejrzyjmy siê woko³o.

lecz nie wypowiedzia³ siê,

Co widzimy? Cz³onków

czy zgadza siê z jego propo-

dziw, ¿e w bibliotece Instytutu

rodziny, przyjació³, drzewa i

zycjami, mo¿e dostrzeg³, ¿e

by³o ich zaledwie kilka, ciê¿-

kwiaty za oknem, w parku

s¹ s³uszne, ale duma nie po-

kich i niewygodnych w u¿yt-

lub ogrodzie, w wolnej chwili

zwala³a mu przyznaæ ch³o-

kowaniu.

zasiadamy przed telewizo-

pakowi racji.

rem lub komputerem. Mo-

Tymczasem Louis by³ prze-

Pomys³owy kapitan

¿emy tak¿e pójœæ do kina

konany, ¿e ona jest po jego

Ju¿ wówczas Louis zasta-

czy te¿ na sportow¹ imprezê.

stronie, ma³o tego – nadal

nawia³ siê, w jaki sposób mo¿-

Œwiat jest piêkny, prawda?

kombinowa³, co by tu jeszcze

na by niewidomym u³atwiæ

Tymczasem tysi¹ce, miliony

mo¿na poprawiæ. W 1824 r.

czytanie. Dowiedzia³ siê, ¿e

ludzi w ogóle go nie postrze-

mia³ szkolne ferie, ale tak¿e w

wojsko francuskie stosuje

gaj¹, bo s¹ niewidomi. Nigdy

domu wci¹¿ rozmyœla³ i pos³u-

jak¹œ metodê przekazywania

wiêc, nie mog¹ podziwiaæ

guj¹c siê tabliczk¹ i rysikiem

rozkazów podczas nocnych

urody przyrody, nie zobacz¹

tworzy³ nowe kombinacje.

æwiczeñ, bez zapalania œwiat-

ani wschodu, ani zachodu

Wreszcie uzyska³ wyniki, które

³a, mog¹cego zdradziæ nieprzy-

S³oñca, czy te¿, ¿e ktoœ siê

go zadowoli³y. Z zastosowa-

jacielowi po³o¿enie stanowiska,

do nich uœmiecha. Nie dla

nych przez Barbiera 12 wy-

sk³adaj¹ce siê z punktów i linii

nich s¹ te rozrywki, z któ-

puk³ych punktów pozostawi³

pismo-szyfr wyt³aczane na

rych my mo¿emy bez ¿ad-

tylko szeœæ, które u³o¿y³ w

Znaczki poczt

kartonie i odczytywane doty-

nych ograniczeñ korzystaæ.

dwóch kolumnach, po trzy w

szwajcarskiej i niemieckiej

kiem palców. W 1819 r. kapi-

Có¿, œlepota to wielkie nie-

ka¿dej. Odpowiednio je roz-

z pismem punktowym

tan Charles Barbier zaprezen-

szczêœcie.

mieszczaj¹c, mo¿na by³o utwo-

rzyæ 63 znaków. A zatem nie

tylko litery, lecz tak¿e liczby,

Ju¿ wydane tegoroczne

znaczki, upamiêtniaj¹ce

200. rocznicê urodzin

Braille’a

Czytaj¹ce rêce na znaczkach Egiptu i Arabii Saudyjskiej

towa³ swój wynalazek Aka-

znaki przestankowe, mate-

Ch³opiec musia³ siê nau-

demii Nauk, ale nie znalaz³ on

matyczne.

czyæ, jak siê poruszaæ, gdy go

w oczach jej cz³onków uz-

Wróciwszy do szko³y,

nikt nie prowadzi³ za rêkê, jak

nania. Niemniej, zlecili dwom

przed³o¿y³ nauczycielom re-

siê w domu nie obijaæ o meble,

fachowcom opracowanie

zultat swej pracy. Dyrektor by³

jak wreszcie dojϾ w wiosce

ekspertyzy. Nie by³a pomyœl-

zachwycony – to jest to,

tam, dok¹d zamierza³ dotrzeæ.

na, ale zawiera³a jedno bardzo

stwierdzi³, teraz ka¿dy uczeñ

Tata zrobi³ mu kij, z którego

wa¿ne zdanie: system Barbiera

bêdzie móg³ robiæ notatki,

pomoc¹ móg³ omijaæ prze-

mo¿e byæ przydatny dla poro-

pisaæ dyktanda, czytaæ. Louis

szkody. W 1815 r. do wioski

zumiewania siê z niewido-

zdobywa coraz wiêcej uznania,

przyby³ nowy ksi¹dz, który

mymi. Wobec tego kapitan

w 1826 r. w wieku zaledwie 17

poœwiêci³ Louisowi wiele uwa-

zaoferowa³ swój pomys³ Kró-

lat jest ju¿ pomocniczym na-

gi, budz¹c w nim ciekawoœæ

lewskiemu Instytutowi. Jego

uczycielem (z Instytutem by³

œwiata, rozmaite zaintereso-

wania. Rok póŸniej pojawi³ siê

Koperta pierwszego dnia (FDC) poczty algierskiej

w Coupvray nowy nauczyciel,

ze znaczkiem i – w czêœci ilustracyjnej – pe³nym alfabe-

który szybko odkry³ w dziecku

tem Braille’a (w wersji arabskiej) oraz blok poczty S³owenii

ponadprzeciêtne zdolnoœci.

Uczy³ go dwa lata. Wówczas

bardzo s³abowity, obawiano

Ongiœ niedostêpne by³y dla

tak¿e ojciec zrobi³ synkowi

œlepców tak¿e ksi¹¿ki i czaso-

siê, ¿e nie prze¿yje, ale jakoœ

alfabet, z wbitych w cienkie de-

pisma, bêd¹ce przecie¿ furt-

wydobrza³. Interesowa³ siê

seczki gwoŸdzi tapicerskich.

kami do literatury, kultury

tym, co robi tata, czêsto pod-

Rodzina postanowi³a, ¿e uz-

i wiedzy. Na szczêœcie to siê

gl¹da³ go przy pracy. Kiedyœ –

dolniony Louis powinien siê

zmieni³o, pojawi³ siê bowiem

mia³ wówczas zaledwie trzy

dalej kszta³ciæ, i ten plan siê

przed laty pewien cz³owiek,

lata – wykorzysta³ jego nieo-

powiód³: dziêki znajomoœciom

dziêki któremu przynajmniej

becnoœæ i sam zacz¹³ majstro-

nauczyciela w Pary¿u, uda³o

czêœciowo œwiat dot¹d niedo-

waæ przy warsztatowym stole:

siê ch³opca ulokowaæ w tam-

stêpny dla niewidomych sta-

wzi¹³ do rêki ostry nó¿ o dwóch

tejszym, za³o¿onym w 1784 r.

n¹³ dla nich otworem. W³aœnie

ostrzach i usi³owa³ nim prze-

Królewskim Instytucie dla

minê³a 200. rocznica jego uro-

ci¹æ kawa³ek skóry. Sta³o siê

M³odocianych Niewidomych.

dzin, któr¹ niektóre poczty ju¿

nieszczêœcie: nó¿ zeœlizn¹³ siê

Przyby³ tam w lutym 1819 r.

uczci³y okolicznoœciowymi

ze skóry i wbi³ mu siê w oko.

ówczesny dyrektor nie by³

w ogóle zwi¹zany ponad 30

Tu otwar³y siê dlañ nowe mo¿-

znaczkami, a inne uczyni¹ to

Louis zacz¹³ krzyczeæ, przy-

zrazu przekonany, ale posta-

lat), uczy gramatyki, algebry

liwoœci: uczy³ siê matematyki,

w ci¹gu roku. Tym cz³owie-

biegli rodzice i s¹siedzi. Któraœ

nowi³ sprawdziæ jego przydat-

i geografii, a tak¿e gry na pia-

geografii, historii, gry na in-

kiem, z wdziêcznoœci¹ wspo-

z kobiet zrobi³a mu zimny

noœæ na ogólnym zebraniu

ninie. I jeszcze to i owo popra-

strumentach muzycznych,

minanym przez miliony ociem-

ok³ad na oku, przesta³o krwa-

pedagogów i uczniów. Okaza³o

wia w swym alfabecie (w³aœci-

a tak¿e umiejêtnoœci prak-

nia³ych, jest Louis Braille

wiæ. Niestety, wkrótce przy-

siê, ¿e owszem, jest to spory

wie dopiero w 1837 r. uzna³,

tycznych: pleœæ koszyki, krêciæ

(1809-1852), wynalazca alfa-

pl¹ta³o siê zapalenie spojówki.

krok do przodu.

¿e jest perfekcyjny). Tymcza-

powrozy, robiæ na drutach.

betu dla niewidomych.

Sprowadzono lekarza, ale by³

Louis dostrzeg³ jednak

sem w 1827 r. ukaza³a siê

Równie¿ czytaæ, gdy¿ za³o¿y-

bezradny, ówczesna medycyna

szybko, ¿e pomys³ kapitana

pierwsza ksi¹¿ka wydruko-

ciel Instytutu, Walentyn Haüy,

Sta³o siê nieszczêœcie

nie zna³a œrodków, mog¹cych

mo¿na znacznie udoskonaliæ.

wana alfabetem Braille’a,

opracowa³ technikê wycinania

Urodzi³ siê w oddalonej o 40

pomóc. Sytuacja jeszcze siê

Dosz³o do spotkania: po jednej

gramatyka, a dwa lata póŸ-

liter z drewna i naklejania ich

kilometrów na wschód od

pogorszy³a, bo zapalenie prze-

stronie sto³u siedzia³ 13-letni

niej, poza innymi, tak¿e pod-

na cienk¹ tkaninê, co umo¿li-

Pary¿a wiosce Coupvray, jako

nios³o siê równie¿ do drugiego

ch³opak, po drugiej – 55-letni

rêcznik zatytu³owany „Metoda

wia³o uk³adanie z nich s³ów

czwarte dziecko miejscowego

oka. Louis pocz¹tkowo jeszcze

wojskowy, przyzwyczajony

pisania za pomoc¹ punktów

i zdañ. Przygotowanie w ten

rymarza, Simona René, pro-

widzia³, co dzieje siê wokó³,

raczej do wydawania rozka-

wyrazów oraz nut do muzyki

sposób ksi¹¿ek by³o jednak

wadz¹cego swój warsztat po

jakby przez mg³ê, przez gazê,

zów, a nie do debatowania

i œpiewu u³o¿ona do u¿ytku

bardzo uci¹¿liwe, wiêc nie

dziadku i ojcu. Louis by³ zrazu

potem ca³kowicie oœlep³.