25

Kurier Galicyjski * 31 marca 2009

niewidomych”. W 1833 r. Bra-

krajach Europy, oczywiœcie –

sprzyjaj¹ca sytuacja: sam bê-

tatniego spoczynku wielkich

Poza tym przedstawiamy

ille otrzymuje w Instytucie

po dostosowaniu go do potrzeb

d¹c literatem, monsieur Gu-

Francuzów. Ale nie wszystkie

jeszcze znaczki szwajcarski

pe³ny etat wyk³adowcy.

ich jêzyków. W Polsce pierwszy

adet potrafi³ doceniæ znaczenie

– szcz¹tki r¹k pozosta³y w

(2003 r.) i niemiecki (z 2006

Powiedzmy tu jednak, ¿e

zacz¹³ uczyæ Braille’a Zak³ad

wynalazku Braille’a i posta-

Coupvray.

r.), które s¹ tak¿e noœnikami

w gruncie rzeczy na razie jego

Ociemnia³ych we Lwowie w

nowi³ przeprowadziæ ekspery-

pisma punktowego: niewi-

Braille w filatelistyce

alfabet (dodajmy, ¿e zawsze

1878 r. Ale w u¿yciu by³y tak¿e

ment, który móg³by niezbicie

domi odczytuj¹ na znaczku

podkreœla³, i¿ powsta³ tylko

dwie inne adaptacje. Dopiero

potwierdziæ jego przydatnoœæ.

Wspomnieliœmy na po-

helweckim jego nomina³, a na

dlatego, ¿e jego ide¹ natchn¹³

w 1934 r. Ministerstwo Wy-

Podyktowa³ wiêc Braille’owi

cz¹tku, ¿e ju¿ ukaza³o siê

niemieckim zdanie „Widzieæ

go kapitan Barbier) by³ stoso-

znaæ Religijnych i Oœwiecenia

jakiœ tekst, a potem wezwa³

kilka znaczków przypomina-

rêkami”. Dalej zamieszczamy

wany tylko w Instytucie. Z pew-

noœci¹ nale¿a³o metodê upow-

szechniæ. Gdzieœ od po³owy lat

Publicznego przyjê³o dekretem

j¹cych, ¿e mija 200. rocznica

trzydziestych dyrekcja Insty-

jednolity system dla ca³ego

urodzin wielkiego dobro-

tutu sk³ada³a odpowiednie

kraju, opracowany przez Matkê

czyñcy ludzkoœci. Pokazujemy

wnioski w ministerstwie, jed-

El¿bietê, za³o¿ycielkê szko³y

emisje poczt: Bia³orusi, Czech,

inne wczeœniejsze emisje po-

nak bezskutecznie. Na do-

dla niewidomych w Laskach

Francji i Indii, wszystkie z po-

œwiêcone Braille’owi lub te¿

miar z³ego, w Instytucie zmie-

pod Warszaw¹, i siostrê Teresê

dobiznami Braille’a. Interesu-

pokazuj¹ce „czytaj¹ce rêce”,

ni³ siê dyrektor, a nowy za-

Landy.

j¹ca jest koperta pierwszego

tu na seriach poczt Egiptu

broni³ stosowania pisma

Louis Braille nie doczeka³

jego przyjaciela, nakazuj¹c

dnia obiegu poczty Algierii, bo

i Arabii Saudyjskiej.

punktowego, wszystkie zaœ

siê tak wielkiego sukcesu

mu go przeczytaæ. Zrobi³ to

oprócz znaczka na ca³ostce

Oczywiœcie, to tylko frag-

ksi¹¿ki z jego pomoc¹ przygo-

swego genialnego wynalazku

p³ynnie! W 1844 r. ekspery-

umieszczono tak¿e ilustracjê

ment tego bardzo ju¿ obszer-

towane – spaliæ!

ment powtórzono z udzia³em

– zmar³ ju¿ w 1852 r. na gruŸ-

ca³ego alfabetu Braille’a,

nego filatelistycznego tematu,

licê. Pochowano go w miejsco-

publicznoœci. I znowu okaza³o

oczywiœcie w wersji arabskiej.

obejmuj¹cego rozmaite zagad-

Alfabet na medal!

woœci rodzinnej, ale w setn¹

siê, ¿e alfabet spisuje siê na

Podobnie post¹pi³a poczta

nienia, dotycz¹ce ludzi ociem-

Dopiero w 1840 r., gdy w

rocznicê œmierci jego doczesne

medal!

s³oweñska, zamieszczaj¹c na

nia³ych. Myœlê, ¿e kiedyœ tu do

Instytucie nasta³ nowy wice-

szcz¹tki przeniesiono do Pan-

W drugiej po³owie XIX w.

bloku znaczek, tudzie¿ ca³y

niego wrócimy.

dyrektor, znowu powsta³a

teonu w Pary¿u, miejscu os-

upowszechni³ siê on w wielu

alfabet.

KG

OPIEKUNKI NIEWIDOMYCH

KONSTANTY CZAWAGA

niewidomej, najpierw w War-

tekst i zdjêcie

szawie, a potem w podwar-

szawskich Laskach. W 1918 r.

powo³a³a zgromadzenie Sióstr

Siostra Maria, Francisz-

„Niew¹tpliwie wa¿n¹ rolê

Franciszkanek S³u¿ebnic

kanka S³u¿ebnica Krzy¿a,

spe³nia tu Biblioteka Wiedzy

Krzy¿a. W ten sposób zrodzi³o

która pochodzi ze Starego

Chrzeœcijañskiej – stwierdzaj¹

siê Dzie³o Lasek, które dla

Ska³atu w obwodzie tarno-

siostry. - Kontynuujemy trady-

uczczenia Trójcy Przenaj-

polskim, a obecnie pracuje

cjê apostolstwa przez dobr¹

œwiêtszej nazwano „Triuno”,

w Charkowie, przywozi do

ksi¹¿kê - tradycjê, której po-

gdy¿ ³¹czy ono trzy elementy

miejscowej katedry niewi-

cz¹tki rodzi³y siê kilkadziesi¹t

tworz¹ce fundament Dzie³a:

dome dzieci. Po Mszy œw.

lat wczeœniej przy ulicy Litew-

niewidomych, siostry zakonne

razem id¹ do biblioteki,

skiej w Warszawie. Biblioteka

która mieœci siê w wierzy

i wspó³pracowników œwieckich.

œw. Cyryla i Metodego przy

koœcielnej, aby wybraæ tam

W okresie miêdzywojennym

charkowskiej katedrze ³aciñ-

Laski sta³y siê centrum odnowy

kolejn¹ ksi¹¿kê, napisan¹

skiej posiada trzy dzia³y: dzia³

duchowej polskiej inteligencji,

alfabetem Brailla. W tym

ksi¹¿ki czarnodrukowej, dzia³

g³ównie przez liturgiê oraz

roku mija ju¿ 15 lat, odk¹d

biblioteki kasetowej, dzia³

prowadzenie rekolekcji zam-

„siostry z Lasek” zapuœci³y

ksi¹¿ki brajlowskiej. Ksiêgo-

kniêtych. Powsta³ tu prê¿ny

swoje korzenie w tym prawie

zbiór obejmuje blisko trzy i pó³

oœrodek myœli chrzeœcijañ-

dwumilionowym mieœcie,

tysi¹ca woluminów w jêzy-

skiej i centrum duchowoœci,

gdzie zyska³y wielki szacunek

kach ukraiñskim, rosyjskim

promieniuj¹ce na ca³¹ Polskê.

nawet wœród niewierz¹cych.

i polskim. Siostry podejmuj¹

Zwi¹zane z nim œrodowisko

Przyjecha³y do Charkowa na

swoj¹ s³u¿bê, wspó³pracuj¹c

¿y³o duchem odnowy, jak¹

zaproszenie jedynej wówczas

ze œwieckimi. Wychodz¹ na-

parafii rzymskokatolickiej.

przyniós³ póŸniej Sobór Wa-

przeciw ludzkim potrzebom,

By³a to ju¿ druga placówka

tykañski II. Z Laskami zwi¹za³o

tak licznym w tym kraju

siê wiele osobistoœci polskiego

tych sióstr na Ukrainie.

ludziom ubogim – zarówno

¿ycia religijnego, intelektual-

Trzeci dom zosta³ otwarty

materialnie, jak i duchowo.

nego i artystycznego, w tym

w ¯ytomierzu. W Charkowie

Nasz dom w Charkowie s³u¿y

ks. Prymas Stefan Wyszyñski,

siostry Zgromadzenia Fran-

jako Dom dla Niewidomych,

ks. Jan Twardowski. Ducho-

ciszkanek S³u¿ebnic Krzy¿a

gdzie bardzo czêsto przycho-

woœæ Sióstr Franciszkanek

przede wszystkim s³u¿¹ nie-

dz¹ niewidomi studenci, dzieci

S³u¿ebnic Krzy¿a wyra¿a siê

widomym w Szkole dla Nie-

ze szko³y oraz niewidomi

w has³ach: „Mi³oœæ Chrystusa

widomych im. W³odzimierza

doroœli, szukaj¹cy u naszych

przynagla nas” i „Pokój i ra-

Korolenki, gdzie jest ponad

sióstr pomocy”.

doœæ w Krzy¿u”, a tak¿e „Przez

200 dzieci.

Zgromadzenie Sióstr Fran-

Krzy¿ – do Nieba”.

„Prowadzimy tam war-

ciszkanek S³u¿ebnic Krzy¿a,

sztat prac rêcznych, a¿eby

myœli o polskich niewidomych”

22 lata zupe³nie straci³a wzrok

Siostry Franciszkanki S³u-

które za³o¿ono przed 90 laty

- us³ysza³a. Po tej wizycie Ró¿a

dzieci rozpracowywa³y swoje

po nieszczêœliwym upadku

¿ebnice Krzy¿a pracuj¹ w szeœ-

w Polsce, jest powi¹zane z Uk-

odby³a zamkniête rekolekcje

z konia. Rodzina chcia³a szukaæ

ciu oœrodkach w Polsce oraz

palce i potem mog³y nimi

rain¹ przez za³o¿ycielkê. Matka

ratunku w Pary¿u, ale panna

domowe, a potem pojecha³a za

w za³o¿onych domach w In-

czytaæ ksi¹¿ki metod¹ Brailla

El¿bieta Ró¿a Czacka urodzi³a

diach,Rwandzie,RPA,W³oszech

– powiedzia³a dla „Kuriera”

siê w 1876 roku w Bia³ej

Ró¿a najpierw posz³a do jed-

granicê uczyæ siê pracy z nie-

i na Ukrainie.

s. Maria. - Pracujemy te¿ w

widomymi. Po powrocie za³o-

Cerkwi ko³o Kijowa, jako

nego z warszawskich okulistów

„Bêdziemy potrzebne tutaj

przedszkolu, równie¿ wœród

¿y³a Towarzystwo Opieki nad

najm³odsza córka hrabiego

z pytaniem, czy warto tam

dot¹d, dopóki bêd¹ w tym

Ociemnia³ymi (1910 r.) i roz-

niewidomych ¿yj¹cych sa-

Feliksa Czackiego i Zofii z Le-

jechaæ. OdpowiedŸ lekarza

kraju niewidomi” – powie-

motnie lub z rodzinami w

poczê³a dzie³o tworzenia pla-

dóchowskich.

zmieni³a ca³e jej ¿ycie: „Panno

dzia³a s. Maria.

cówki szkoleniowo-wychowaw-

mieœcie, tak¿e w hotelu robot-

Wed³ug kronik Zgromadze-

hrabianko, ju¿ nie warto.

KG

czej dla dzieci i m³odzie¿y

niczym”.

nia hrabianka Czacka maj¹c

Niech panna hrabianka po-