15

Kurier Galicyjski * 15 25 maja 2009

Polacy oczywiœcie twierdzili,

przygotowaæ powstanie na

to urzêdnicy administracji

dzia³ania nieoficjalne. Prasa,

do ZSRR. Nie oszukujmy siê,

¿e to nieprawda, oskar¿aj¹c z

Ukrainie. Drugi cios, du¿o

i personel przysz³ego sztabu

ulotki, emisariusze wœlizgu-

¿e by³ to przecie¿ nie Zwi¹zek

kolei Zwi¹zek Radziecki o

gorszy, to masowe areszto-

wojsk powstañczych, których

j¹cy siê do obozów dla inter-

Radziecki, a TYLKO radziecka

przerzucanie przez polsk¹

wania cz³onków CUKP oraz

genera³ wzi¹³ ze sob¹, chc¹c

nowanych. Pomimo wielkich

Ukraina.

granicê uzbrojonych dywer-

aresztowania i rozbrajanie

tworzyæ na wyzwolonych te-

nak³adów na tê akcjê, rezul-

Pomyœlnie zakoñczona

santów i gromadzenie na

ukraiñskich oddzia³ów party-

renach swój w³asny aparat

taty jej oceniane s¹ na bardzo

próba œci¹gniêcia na teren

polskiej granicy oddzia³ów

zanckich, maj¹cych przy³¹-

administracji cywilnej i woj-

niewielk¹ liczbê ukraiñskich

(niech bêdzie) radzieckiej

wojskowych, sk³adaj¹cych

czyæ siê do grup inicjatywnych

skowej. Przeciwko tej grupie

¿o³nierzy, którzy dali pos³uch

Ukrainy jednego z najzaciek-

siê z wrogo do Polski nasta-

wychodz¹cych z Polski, jakie

bolszewicy rzucili ca³¹ dywizjê

tym bolszewickim zabiegom.

lejszych wrogów Zwi¹zku

wionych Ukraiñców galicyj-

rozpoczê³y siê na Ukrainie.

kawalerii. Tiutiunnyk zaj¹³

Wiadomym przecie¿ by³o, ¿e

Radzieckiego, by³a oczywiœcie

skich. Obie strony, zbiegiem

Robota szpiegów bolszewic-

miasto Korosteñ, ale nie utrzy-

bolszewikom nie tyle chodzi

powodem do dumy wywiadu

okolicznoœci, mówi³y jak naj-

kich przynosi³a im teraz

ma³ siê w nim d³ugo. Zagro-

o powrót ¿o³nierzy na Ukra-

bolszewickiego. Genera³owi

prawdziwsz¹ prawdê i takim

sukcesy.

¿ony okr¹¿eniem, rozpocz¹³

inê, ile o to, ¿eby nie przeby-

po przyjeŸdzie na Ukrainê nie

oto pokojem by³ ten Pokój

Po prawie ca³kowitym

tylko nie spad³ jeden w³os z

Ryski.

rozbiciu CUKP i miejscowych

g³owy, co wszyscy mogli zoba-

oddzia³ów partyzanckich,

czyæ na w³asne oczy, ale zosta³

Genera³ Tiutiun-

szansa oddzia³ów inicjatyw-

on wyró¿niony zaszczytnym

nyk, wspierany

nych na rozpalenie w Ukra-

stanowiskiem wyk³adowcy na

inie powstania narodowego

Akademii Czerwonych Do-

przez wszystkich

spad³a w³aœciwie do zera.

wódców w Charkowie, gdzie

swoich podko-

Mimo to, genera³ Tiutiun-

wyk³ada³... taktykê walk

mendnych,

nyk, wspierany przez wszyst-

partyzanckich!

kich swoich podkomendnych,

Genera³ zosta³ te¿ zapro-

postanowi³, bez

postanowi³, bez ogl¹dania siê

szony przez znanego radziec-

ogl¹dania siê na

na konsekwencje, przeprowa-

kiego re¿ysera filmowego

dziæ planowany rajd na Ukra-

Aleksandra Dow¿enkê do

konsekwencje,

inê. Najlepszy termin, kiedy

napisania scenariusza do fil-

przeprowadziæ

mo¿na by³o tego dokonaæ,

mu „Zwenigora”, gdzie gene-

planowany rajd

min¹³ ju¿ jednak bezpow-

ra³ gra³ dodatkowo samego

rotnie.

siebie, czyli genera³a Jurka

na Ukrainê.

Zdjêcia genera³a Tiutiunnyka wykonane przez GPU po

Pod koniec paŸdziernika

Tiutiunnyka, ale tego z³ego,

jego aresztowaniu

Tymczasem w Polsce

1921 genera³ utworzy³ trzy

antyradzieckiego, jako ¿e film

mo¿na by³o zaobserwowaæ

grupy inicjatywne:

by³ propagandówk¹ wymie-

dzia³ania, maj¹ce na celu

1. Besarabsk¹, pod wodz¹

rzon¹ w Symona Petlurê.

wycofywanie grupy. Pod mias-

wali oni w Polsce, gdzie zawsze

odebranie w³adzy Józefowi

genera³a Andrija Hu³yj-Hu-

12 lutego 1929 genera³

tem Bazar bolszewicy otoczyli

mog¹ daæ siê zwerbowaæ do

Pi³sudskiemu przez jego opo-

³enki.

Tiutiunnyk widocznie prze-

Ukraiñców i po zaciêtej walce

nastêpnych akcji przeciwko

zycjê polityczn¹. Ju¿ sam

2. Podolsk¹, pod dowódz-

sta³ ju¿ byæ potrzebny propa-

zniszczyli grupê wo³yñsk¹.

pañstwu radzieckiemu.

traktat ryski, w formie, w ja-

twem podpu³kownika My-

Genera³owi Tiutiunnykowi z

Genera³ Tiutiunnyk przesta³ byæ

kiej zosta³ podpisany, wymie-

chaj³a Palija, a po jego zranie-

niewielk¹ liczb¹ ¿o³nierzy

potrzebny propagandzie radzieckiej.

rzony by³ przeciwko polityce

Klêska grupy Tiutiunnyka pod Baza-

Marsza³ka.

Zosta³ aresztowany. S¹d „udowod-

rem nie tylko zniechêci³a genera³a do

17 marca 1921 przyjêto

ni³” genera³owi winê agitacji antyra-

konstytucjê stworzon¹ z myœl¹

idei oswobodzenia Ukrainy od bolsze-

o maksymalnym ograniczeniu

dzieckiej i skaza³ go na œmieræ przez

wików, ale równie skutecznie zniechê-

w³adzy Pi³sudskiego. Chyba

rozstrzelanie.

tylko dlatego, ¿eby nowa kon-

ci³a go do dalszej wspó³pracy z Polakami.

stytucja nie wesz³a w ¿ycie,

gandzie radzieckiej, bo zosta³

Dziwne, co sta³o siê z ge-

Ca³kiem zasadnie oskar¿a³ Polaków

Sejm Ustawodawczy przed³u-

aresztowany w Charkowie

nera³em Tiutiunnykiem. To,

o niewykorzystanie odpowiedniego

¿y³ swoj¹ kadencje, a to powo-

i przewieziony do Moskwy,

czego wywiad bolszewicki nie

dowa³o, ¿e nadal obowi¹zywa³a

gdzie czeka³ ju¿ na niego

móg³ osi¹gn¹æ z ukraiñskimi

momentu na rozpoczêcie akcji oraz

tak zwana „ma³a konstytucja”,

proces s¹dowy. S¹d „udo-

szeregowcami, uda³o mu siê

o póŸniejsze, byle jakie wyposa¿enie

przekazuj¹ca Pi³sudskiemu

wodni³” genera³owi winê agi-

z ukraiñskim genera³em. S¹

stanowisko Naczelnika Pañ-

tacji antyradzieckiej i skaza³

wszystkich trzech grup inicjatywnych.

autorzy, którzy twierdz¹, ¿e

stwa.

go na œmieræ przez rozstrze-

genera³ Tiutiunnyk zosta³

Pomimo tych zabiegów

niu podpu³kownika Serhija

lanie. Wyrok wykonano w

uda³o siê przebiæ do Polski.

przez OGPU (INO) zwabiony

Moskwie 20 paŸdziernika

opozycja wali³a do Pi³sud-

Czornego.

Na miejscu potyczki poleg³o

na teren ZSRR. No mo¿e i zwa-

1930 roku.

skiego z coraz ciê¿szych armat.

3. Wo³yñsk¹, której do-

500 Ukraiñców. Oko³o 400

biony, ale genera³a przecie¿

Przepychanki na górze w³adzy

wództwo obj¹³ sam genera³

dosta³o siê do niewoli. Po wy-

nikt nie porywa³. W roku

KG

nie mog³y nie mieæ wp³ywu na

Tiutiunnyk.

dzieleniu z nich grupy 80

1923 genera³ sam wyjecha³

sytuacjê Ukraiñców na tere-

Wszystkie grupy razem

przeznaczonych do sk³adania

nie Polski, a tak¿e na sytuacjê

liczy³y oko³o 1500 ¿o³nierzy

zeznañ, pozosta³ych jeñców

DO MATKI BOŻEJ

samego SPP i pracê, jakiej ten

byle jak uzbrojonych, a nawet

bolszewicy rozstrzelali.

sztab siê podj¹³.

byle jak ubranych. By³a to

Ukraiñskie wtargniêcie na

Ks. Arcybiskupowi Mieczys³awowi Mokrzyckiemu

W po³owie roku 1921 za-

kompletna kompromitacja

terenradzieckiejUkrainy i chêæ

koñczono przygotowania do

Wojska Polskiego, które

rozbudzenia tam powstania

B¹dŸ pochwalona,

Gdy w maju ziemia

powstania. Genera³ Tiutiun-

przecie¿ zobowi¹za³o siê ich

narodowego, nazywane jest

Bogarodzico,

Ci œpiewa,

nyk proponowa³, aby grupy,

wyposa¿yæ i uzbroiæ.

Chwalebna Matko S³owa,

Ca³a przyroda czeœæ

Drugim Pochodem Zimowym

Królujesz w sercach,

Ci oddawa,

inicjuj¹ce antyradzieckie pow-

Pierwsza ruszy³a grupa

armii URL.

Zawsze Dziewico

W nowe siê szaty

stanie wysz³y z Polski tu¿ po

podolska. Wesz³a na teren

Klêska grupy Tiutiunnyka

Twych wiernych Ludzi

przywdziewa.

zakoñczeniu na Ukrainie ¿niw.

radzieckiej Ukrainy, przesz³a

pod Bazarem nie tylko znie-

Lwowa!

By³by to czas rekwizycji zbo¿a

pochodem oko³o 1500 kilo-

chêci³a genera³a do idei oswo-

Troska o los naszych

przez w³adze bolszewickie, a

metrów i nie dokonawszy

bodzenia Ukrainy od bolsze-

Gdy z Czêstochowy

œwi¹tyñ nas lêka,

wiêc czas, kiedy niechêæ Ukra-

w³aœciwie niczego, 6 grudnia

wików, ale równie skutecznie

cudownym szlakiem

Co bêdzie, co bêdzie z nami?

iñców do owych w³adz osi¹g-

wróci³a siê do Polski.

zniechêci³a go do dalszej

Do nas tu zawita³aœ,

Niechaj nas strze¿e Twoja

nê³aby poziom najwy¿szy.

Grupa besarabska zasta³a

wspó³pracy z Polakami. Ca³-

Takim znamiennym,

porêka,

I wtedy w³aœnie, gdy wszyst-

na terytorium ZSRR ocze-

kiem zasadnie oskar¿a³ Pola-

promiennym znakiem

Módl siê za Lwów! I za nami!

ko ju¿ by³o gotowe, Polacy

kuj¹ce ju¿ na ni¹ ogromne

ków o niewykorzystanie od-

Tyle radoœci nam da³aœ.

zaczêli siê z przedsiêwziêcia

zgrupowanie radzieckiej ka-

powiedniego momentu na

Nie, my nie dzier¿ym

wycofywaæ. Proponowali od-

walerii. Po kilku dos³ownie

rozpoczêcie akcji oraz o póŸ-

Maj jest na œwiecie,

w sercach kamieni,

st¹piæ od pomys³u powstania

dniach, grupa zmuszona

niejsze, byle jakie wyposa¿e-

maj kwitnie w sercu,

¯yczliwim dla wszystkich

i zaj¹æ siê tylko dzia³aniami

zosta³a do powrotu.

nie wszystkich trzech grup

Pe³en zieleni i s³oñca,

braci,

wywiadowczymi oraz okazjo-

4 listopada przekroczy³a

inicjatywnych.

W blaskach nadziei,

Lecz sprawiedliwoϾ

nalnymi wypadami dywersyj-

granicê grupa genera³a Tiu-

Od samego pocz¹tku inter-

wiary kobiercu

niech opromieni

nymi. Przepad³ ustalony up-

tiunnyka. By³a to grupa

nowania w Polsce ukraiñskich

Wielbi Ciê mi³oœæ gor¹ca.

I prawdê przysz³oœæ

rzednio termin zakoñczenia

najliczniejsza i najsilniejsza.

¿o³nierzy, w³adze bolszewickie

zap³aci.

¿niw i to by³ pierwszy cios,

Liczy³a nieco ponad 900 lu-

zabiega³y o ich powrót na

O Pani nasza, Matko

jaki spad³ na usi³uj¹cych

dzi, ale oko³o 100 z nich byli

Ukrainê. G³ównie by³y to

STANIS£AWA NOWOSAD

£askawa,