20

„Taras Bulba”

15 25 maja 2009 * Kurier Galicyjski

NA RUSI TO MUSI

Mi³osz Piotr Wnuk jest

absolwentem Uniwersytetu

Jagielloñskiego oraz Politech-

niki Krakowskiej. Od wielu

lat pracuje jako profesor na

Uniwersytecie Wisconsin w

Stanach Zjednoczonych. Wy-

k³ada przedmioty œcis³e, miê-

dzy innymi matematykê sto-

sowan¹ dla in¿ynierów i kon-

struktorów. Od 1990 roku

jest konsultantem NASA w Ka-

lifornii, gdzie sporo uwagi

poœwiêca astrofizyce i nawi-

nach. Jest cz³onkiem nauko-

gacji kosmicznej.

wego stowarzyszenia Sigma Xi,

Jest autorem trzech pod-

Nowojorskiej Akademii Nauk

rêczników oraz ma na swoim

oraz Towarzystwa Filozoficz-

koncie blisko sto publikacji

nego w Cambridge, Anglia.

naukowych. Materia³y do

Od roku 1983 jest prezesem

tych publikacji zosta³y zebra-

Amerykañskiej Fundacji

ne nie tylko w USA, lecz tak¿e

Kultury Polskiej, która zali-

w wielu krajach Europy,

cza siê do jednej z bardziej

takich jak: Anglia, Niemcy,

aktywnych polonijnych orga-

W³ochy, Izrael, Jugos³awia,

nizacji, promuj¹cych kulturê

S³owenia, Rosja i oczywiœcie

Polski w Stanach Zjedno-

Polska. W 1983 roku profesor

czonych.

Mi³osz Wnuk wyk³ada³ w Chi-

Moskwa, Kreml

MI£OSZ PIOTR WNUK

„Z m³odoœci pamiêtam taki

obrazek, szkicowany wêglem

na bia³ym arkuszu papieru.

Pamiêtam, ¿e nieomal ca³a

powierzchnia obrazu pozo-

sta³a... bia³a, zas³ana œnie-

giem. Gdzieœ g³êboko w Rosji,

poprzez œnie¿n¹ pustkê, pê-

dzi³a kibitka, wioz¹ca na

zes³anie skazanych przez

cara buntowników. Kibitka

zmierza³a w nieznane, za-

pewno gdzieœ daleko na

wschód, do jakiejœ ma³ej

mieœciny na Syberii, sk¹d ju¿

do œwiata nie by³o powrotu”

Fragment z ksi¹¿ki

Cerkiew Œwiêtego Piotra i Paw³a

„Œwit nowej Rosji”,

siê dzielnie, str¹caj¹c z siebie

burdelu. Kraje, które niegdyœ

Mi³osz Piotr Wnuk

filmów politycznie popraw-

gdy k¹pa³a siê rozebrana w

jak wœciek³e psy polskich

¿y³y spokojnie i dostatnio

nych, które zawsze w swoim

rzece. Ch³opak zakocha³ siê

¿o³nierzy i mszcz¹c siê za

wewn¹trz struktur Zwi¹zku

„Taras Bulba” – tak nazy-

gabinecie na Kremlu ogl¹da³,

po uszy i – gorzej jeszcze –

swoich poleg³ych pobratym-

Radzieckiego, teraz musz¹

wa siê najnowszy rosyjski

i tych, których naród nie

w czasie wojny przeszed³ na

ców. I za w³asn¹ ¿onê, któr¹

radziæ sobie same, lub te¿ s¹

film, który w kwietniu tego

powinien zobaczyæ. Te filmy,

polsk¹ stronê, aby byæ ze

Polacy zabili. I za Chrystusa,

zdane na ³askê Ameryki. Ciche

roku wszed³ na ekrany kin

oczywiœcie, Stalin te¿ ogl¹da³

swoj¹ piêkn¹ Helen¹. Polacy

który zgin¹³ na krzy¿u i który

i skrywane dotychczas wo³a-

Moskwy. Scenariusz filmu

z wcale nie mmniejsz¹ uwag¹.

mu na to pozwolili, lecz swoi

jest Panem w jedynym praw-

nie „Sojuzie wróæ!” s³ychaæ

oparty jest na powieœci Go-

Film obejrza³em w Moskwie

– nie. Zastrzeli³ go w³asny

dziwym Koœciele, jakim jest

coraz czêœciej na g³os. Trudno

gola o tym samym tytule,

w niedzielê palmow¹ (wed³ug

ojciec, Taras Bulba. Los dru-

Koœció³ prawos³awny.

zatem dziwiæ siê, ¿e zarówno

a re¿yserem jest bardzo zdolny

religii katolickiej, dok³adnie

giego syna by³ niewiele lepszy.

Oto – w wielkim skrócie –

prezydent Miedwiediew, jak

mistrz sztuki filmowej W³a-

tydzieñ przed prawos³awn¹

Wpad³ do niewoli i jako jeñca

treϾ filmu. W dyskusji, w

i premier Putin prowadz¹

dimir Bortko. Film by³ szeroko

niedziel¹ wierzbow¹), w kinie

zabrano go do Warszawy. A

jakiej póŸniej uczestniczy³em,

politykê – ca³kiem jawnie –

reklamowany i w telewizji, i na

„Baku”, na Leningradzkim

tam, w czasie publicznej kaŸni,

przebija³a niechêæ, a mo¿e

maj¹c¹ na celu przywrócenie

ulicach stolicy. Reklama uka-

prospekcie. Do sali kinowej

po³amano mu rêce i nogi, a

nawet nienawiœæ, do Polaków,

krajowi jego dawnej œwietnoœci,

zywa³a zaporo¿skich kozaków,

wchodzi siê tutaj poprzez

potem – pó³ martwego – wie-

sprawców tych wszystkich

potêgi militarnej na miêdzy-

którzy wyprawili siê na wojnê

bramkê wykrywaj¹c¹ metal,

szano na ¿elaznym haku,

nieszczêœæ w XVII wieku.

narodow¹ skalê oraz statusu

z Polsk¹. Przewodzi³ im po-

bardzo podobn¹ do tych usta-

wbitym prosto w brzuch. W

Ma³o tego, by³y te¿ g³osy przy-

imperium. S³u¿enie takiemu

stawny ataman (a mo¿e tylko

wionych na lotniskach w ca-

ostatnim swoim okrzyku

wo³uj¹ce obecn¹ Rosjê do

w³aœnie celowi uwidacznia siê

pu³kownik?) Taras Bulba –

³ym œwiecie.

wzywa³ „bat’ko”, czyli uko-

odwetu, do porzucenia kapi-

w ka¿dym publicznym wyst¹-

st¹d te¿ tytu³ filmu.

Jest to prawdziwe „dzie³o

chanego ojca – Tarasa Bulbê.

talizmu i tak zwanej demo-

pieniu liderów. Oto jedna z

Rzecz dzia³a siê w XVII

Hollywoodu” – tak mo¿na

Ojciec wszystko widzia³ i s³y-

kracji, w któr¹ nikt tu nie

wypowiedzi: „ZSRR by³ krêgo-

wieku, lecz pokazana na ek-

krótko powiedzieæ o filmie.

sza³, gdy¿ sta³ w t³umie ga-

wierzy, i do zjednoczenia siê

s³upem moralnym i tarcz¹

ranie historia jest nadal ¿ywa.

Nie brak w nim ani okrutnych

piów, przebrany za w³óczêgê.

w nowym zmartwychwsta³ym

ochronn¹ dla wszystkich na-

Chodzi mianowicie o odwieczny

scen kaŸni, ani te¿ wzrusza-

A do Warszawy przewióz³ go

Zwi¹zku. Z wiêkszoœci wypo-

rodów nale¿¹cych do Zwi¹zku,

rosyjsko-polski konflikt,

j¹cych scen mi³osnych, a na-

potajemnie, za jedyne tysi¹c

wiedzi przebija³a nostalgia za

nie tylko dla Rosji”. Oczywiœcie,

który choæ uœpiony dzisiaj,

wet bezwstydnego seksu.

z³otych czerwieñców, stary

silnym pañstwem, takim,

Cerkiew podtrzymuje ten sam

bêdzie jeszcze niejednokrot-

jakim by³ kiedyœ ZSRR.

punkt widzenia. W Rosji za-

Wszystkie wydarzenia sple-

¯yd Jankiel, który – jak na

nie powraca³ na pierwszy

Widocznie Stalin mia³

zwyczaj pañstwo i Cerkiew

cione s¹ jedn¹ nitk¹ prze-

¯yda przysta³o – mia³ konek-

plan i kszta³towa³ stosunki

racjê – t³um mo¿na ³atwo

maj¹ zgodne pogl¹dy, z pew-

wodni¹, mi³oœci¹ do œwiêtej

sje po obydwu stronach.

miêdzy tymi dwoma krajami.

podburzyæ, jeœli pokazaæ taki

nymi wyj¹tkami z 74-letniego

ziemi rosyjskiej i mi³oœci¹ do

Tak to – wed³ug Gogola –

Historyczne t³o filmu jest dziœ

film jak „Taras Bulba”. Sam

okresupanowaniakomunizmu.

Chrytusa, który jest królem

„panowie Lachy” rozprawiali

tak aktualne, ¿e w rosyjskiej

czu³em siê nieswojo.

Ten okres ju¿ nie powróci.

prawos³awnego koœcio³a, strze-

siê z wrogiem z Zaporo¿skiej

Dumie w kwietniu br. by³o

Niezale¿nie od filmu, od-

Zdumiewaj¹co – na pomoc

¿¹cego jedynie prawdziwej

Siczy. Sam Taras Bulba skoñ-

ono przedmiotem dyskusji

noszê wra¿enie jakby Rosj¹

tym wielkomocarstwowym

wiary wœród chrzeœcijan, pra-

czy³ okrutn¹ œmierci¹, schwy-

pos³a ¯yrinowskiego z pre-

dominowa³o teraz uczucie

d¹¿eniom przychodzi... mis-

wos³awia.

tany przez Polaków, przywi¹-

mierem Putinem. Przypomina

bezsi³y wobec szerz¹cego siê

tyka. Byæ mo¿e powinienem

Taras Bulba mia³ dwóch

zany do drewnianego s³upa

to czasy, kiedy Stalin oso-

spo³ecznego „bardaku” lub

tutaj u¿yæ du¿ej litery, a za-

synów. Jeden z nich zobaczy³

³añcuchami i spalony ¿ywcem.

biœcie dokonywa³ wyboru

bezho³owia, lub te¿ po prostu,

tem – Mistyka, lub, mówi¹c

polsk¹ szlachciankê Helenê,

Zanim jednak zgin¹³, broni³