SETNA ROCZNICA ŚMIERCI

DODATEK

SPECJALNY

WOJCIECHA DZIEDUSZYCKIEGO

KURIER GALICYJSKI

15 25 maja 2009 nr 9 (85)

SESJA NAUKOWA

W POLSKIEJ AKADEMII UMIEJĘTNOŚCI W KRAKOWIE

JURIJ SMIRNOW

tekst i zdjêcia

16 kwietnia br. w Ma³ej

Auli Polskiej Akademii Umie-

jêtnoœci przy ul. S³awkowskiej

w Krakowie odby³a siê sesja

naukowa z okazji stulecia

œmierci Wojciecha Dziedu-

szyckiego (1848-1909),

cz³onka PAU, wybitnego

uczonego, profesora, ministra

do spraw Galicji w rz¹dzie

austriackim, pos³a na Sejm

Galicyjski i do parlamentu

wiedeñskiego, prezesa Ko³a

Polskiego w parlamencie,

filozofa, pisarza, etc. etc.

Sesjê zorganizowa³a komisja

Uczestnicy sesji naukowej

œrodkowoeuropejska PAU

wspólnie z rodzin¹ Dziedu-

szyckich. O godz. 11 do auli

miastzareagowa³.Wiedzia³otym,

Wybitny znawca epoki

przybyli liczni cz³onkowie

¿e Wojciech Dzieduszycki by³

Franciszka Józefa i dziejów

rodziny Dzieduszyckich

imperium austriackiego prof.

cz³onkiem PAU, czyli Polskiej

(z ró¿nych ga³êzi rodu),

dr hab. Stanis³aw Grodziski

Akademii Umiejêtnoœci. Kraków

naukowcy, cz³onkowie PAU,

przej¹³ tê lwowsk¹ „pa³eczkê”

podkreœli³ wysoki poziom

dziennikarze mediów kra-

i zorganizowa³ sesjê. Bardzo

naukowy dzie³ filozoficznych

kowskich. Sesjê prowadzi³

siê z tego cieszymy.

Wojciecha Dzieduszyckiego

przewodnicz¹cy komisji

- Wojciech Dzieduszycki

i znaczenie jego osoby jako

Ma³gorzata Dzieduszycka-Ziemilska (od lewej) i Dominika

œrodkowoeuropejskiej PAU

jest pochowany…

czynnego polityka, który dob-

Sigsworth obok portretu Wojciecha Dzieduszyckiego

prof. dr hab. Jan Machnik,

-PochowanyjestwJezupolu.

rze rozumia³ tak problemy

pe³nomocnik zarz¹du PAU

mickiej” dziêki dotacji Mi-

czesnych bardziej bali siê

Koœció³ jest w dosyæ kiepskim

galicyjskie, jak i ogólnoau-

do wspó³pracy z Ukrain¹.

nisterstwa Nauki i Szkolnictwa

Dzieduszyckiego jako autora

stanie, grobowiec jest zrujno-

striackie:

Wy¿szego oraz przy wsparciu

Wœród potomków hrabiego

dowcipów, ni¿ jako ministra.

wany, prawie nie ma po nim

„W Sejmie Krajowym Gali-

finansowym potomków Wojcie-

Wojciecha Dzieduszyckiego

Wojciech Dzieduszycki mia³

œladu. Kiedyœ bêdziemy mu-

cyjskim, wed³ug statutu tego¿

cha Dzieduszyckiego. Kierow-

obecni byli: Ma³gorzata Dzie-

dobr¹ pamiêæ, ostry jêzyk, i jak

sieli to uporz¹dkowaæ. Jest

sejmu z 1861, podstawowym

nikiem naukowym autora

duszycka-Ziemilska – Radca-

wielu z rodziny, by³ cz³owie-

natomiast tablica w Katedrze

zadaniem sejmu by³a tzw.

ksi¹¿ki jest prof. dr hab. Jan

kiem bardzo oryginalnym.

Minister Departamentu Dyplo-

£aciñskiej we Lwowie, poœwiê-

ladies culture. Mo¿liwoœci

Skoczyñski, który tak¿e wy-

Wszystko to dodaje kolorytu tej

macji Publicznej i Kulturalnej,

cona Wojciechowi Dzieduszyc-

finansowe tego sejmu iœæ mia³y

g³osi³ odczyt na temat: „Dla-

uniwersalnej, barwnej postaci.

Izabela Cywiñska – Minister

kiemu i jego ¿onie Sewerynie.

dla kultury krajowej. Wed³ug

czego potrzebne by³o wydanie

Wypada dodaæ, ¿e niestety,

Kultury RP w rz¹dzie Tade-

Byliœmy dok³adnie rok te-

ówczesnego, g³ównie austriac-

ksi¹¿ki o Wojciechu Dziedu-

na tak powa¿ne posiedzenie

usza Mazowieckiego, obecnie

mu z Ma³gosi¹ w Jezupolu

kiego rozumienia tego terminu,

szyckim?”.

nie przyby³ nikt z naukowców

– dyrektor teatru „Ateneum”

(mówi Dominika), z synem

to: rolnictwo, leœnictwo, me-

Pe³ne g³êbokiej treœci nau-

ukraiñskich. Przykro bardzo,

w Warszawie, Dominika Sigs-

Ma³gosi i z nasz¹ rodzin¹ z

lioracja, w najszerszym zna-

kowej i filozoficznej referaty

¿e do dnia dzisiejszego grób

worth z Londynu i Pawe³ Dzie-

W³och. Byliœmy we Lwowie

czeniu tak¿e reforma agrarna.

uczonych krakowskich dope³-

Wojciecha Dzieduszyckiego

duszycki – prawnuk Wojciecha

i pojechaliœmy do Jezupola na

To i tylko to. W dyskusjach na

ni³y wyst¹pienia cz³onków

w koœciele podominikañskim

Dzieduszyckiego z Wieliczki.

jeden dzieñ, wszystko widzie-

terenie Sejmu Krajowego

„Zwi¹zku Rodowego Dziedu-

w Jezupolu, niedaleko Halicza,

Znani naukowcy polscy

liœmy na w³asne oczy. W domu,

Galicyjskiego pojêcie ladies

szyckichherbuSas”.Poznaliœmy

w obwodzie Iwano-Frankow-

wyg³osili prelekcje, dotycz¹ce

w którym mieszka³a nasza

culture bardzo rozszerzono,

przy okazji postaæ Wojciecha

skim jest zbezczeszczony,

¿ycia, twórczoœci i dzia³alnoœci

rodzina, teraz jest sanatorium

zarówno ze strony „skrzyd³a

Dzieduszyckiego jako kolekcjo-

a nagrobek zrujnowany.

politycznej oraz spo³ecznej

dla dzieci. Nie jest to ten sam

krakowskiego”, jakiemu prze-

nera dzie³ sztuki i wytrawnego

Wojciecha Dzieduszyckiego.

dawny pa³ac, poniewa¿ ten

wodzi³ Szujski, jak i ze „skrzyd³a

Rozmowy

zbieracza cennych ksi¹¿ek,

Dr Tomasz Jakubec poruszy³

spali³ siê w czasie I wojny œwia-

lwowskiego” – jakiego liderem

podczas przerwy

których w jego pa³acu w Jezu-

temat: „Wojciech Dzieduszycki.

towej. Natomiast dom wybu-

by³ Wojciech Dzieduszycki.

polu by³o ponad 15 000 tomów.

Dziennikarz „Kuriera Gali-

Pisarz, estetyk, filozof. Reflek-

dowany póŸniej, nadal istnieje,

Inne pojêcie ladies cultu-

cyjskiego” zapyta³ Ma³gorzatê

Tam te¿ znajdowa³a siê cenna

sje w setn¹ rocznicê œmierci”,

jest tam sanatorium dla dzieci,

re, nie lekcewa¿¹c tamtego,

Dzieduszyck¹ i Dominikê

kolekcja starych ikon oraz

prof. dr hab. Kazimierz Karol-

co jest bardzo mi³e. Koœció³ jest

kultura sensu stricte – ochro-

Sigsworth – jak dosz³o do

malarstwa tablicowego. By³y

czak wyœwietli³ zagadnienie:

w z³ym stanie, raz w tygodniu

na archiwów, ochrona zabyt-

to dzie³a malarskie: Sandra

zorganizowania obecnej sesji

„Genealogia Wojciecha Dzie-

przyje¿d¿a ksi¹dz katolicki.

ków. W corocznych bud¿etach

Botticellego, Anthonego van

i kto by³ jej inicjatorem. Pani

duszyckiego”, prof. Irena Ho-

Z tego, co wiem od Ma³gosi, na

Sejmu Krajowego da siê wyli-

Dycka, Franciszka ¯murki,

Ma³gorzata powiedzia³a:

mola-Sk¹pska zreferowa³a

zewn¹trz koœcio³a by³a p³yta

czyæ na jakie zabytki w Kra-

Jana Styki, Artura Grottgera,

- Z moj¹ bratanic¹ Domi-

kwestiê: „Wojciecha Dziedu-

pami¹tkowa, która jest zer-

kowie i w okolicach, we Lwowie

Juliusza Kossaka.

nik¹ Sigsworth redagujemy

szyckiego filozofia jako droga

wana, zosta³y tylko ceg³y…

i w okolicach by³y te œrodki

Zebrani mogli us³yszeæ

pamiêtniki mojej babci. Jest

poszukiwania prawdy”.

- Jest to ogromny prob-

spo¿ytkowane. To jest ogromna

garœæ anegdot, zwi¹zanych

tam spory fragment, poœwiê-

Podczas obecnego posie-

lem – odnowienie i upamiêt-

zas³uga tego w¹skiego grona

z osob¹ Wojciecha Dzieduszyc-

cony œmierci i pogrzebowi

dzenia odby³a siê prezentacja

nienie miejsca pochówku

ludzi, zarówno z ugrupowania

kiego, jak równie¿ wiele dowci-

pradziadka. Zorientowa³yœmy

ksi¹¿ki Tomasza Jakubca

Wojciecha Dzieduszyckiego.

stañczyków, jak i z ugrupo-

pów i kawa³ów wymyœlonych

siê, ¿e w³aœnie mija 100-lecie.

„Wojciech Dzieduszycki. Pisarz,

- Nawet nie odnowienia,

wania podolaków. Bardzo

przez samego hrabiego. Nie-

Wtedy zadzwoni³am do prof.

estetyk, filozof”, która zosta³a

tylko upamiêtnienia w jaki-

surowo oceni³ ca³e ugrupowa-

którzy spoœród jemu wspó³-

Wyrozumskiego, który natych-

wydana w „Ksiêgarni Akade-

kolwiek widoczny sposób.

nie podolaków Romanowicz,