15

Kurier Galicyjski * 24 lipca 14 sierpnia 2009

sensacjê i euforiê. Okrzyk –

którzy zaczêli nerwowo na-

chnie w samym œrodku zgro-

mogli go sobie wprowadziæ na

tym nie wiemy, wiêc nie

Nasi zdobyli czo³g!!! Czo³g!!! –

ciskaæ to i owo znajduj¹ce siê

madzonego t³umu. „Pancer-

Stare Miasto. Taka wersja

zmyœlajmy sobie sytuacji, w

lecia³ przez Stare Miasto.

w kabinie, ale pojazdu wci¹¿

niacy”, ich wspania³e dziew-

wydarzeñ obowi¹zuje w³aœciwie

której Borkward mia³ staæ siê

Ludzie rzucali robotê, wy-

nie mo¿na by³o uruchomiæ.

czyny, jak i wszyscy, którzy

do dziœ, pomimo tego, ¿e ju¿

niemieckim koniem trojañ-

chodzili z domów, wychodzili

Tymczasem t³um wokó³ „czo³-

oblepiali „czo³g”, wyparowali

naprawdê bardzo dok³adnie

skim. Niemcom zale¿a³o

bez œladu. Ulica, zdemolo-

z piwnic, t³um gêstnia³ z

gu” narasta³. Ludzie, nie

wiadomo, jak przebiega³y

przede wszystkim na wysa-

wana, jak po ciê¿kim nalocie,

ka¿d¹ chwil¹. Ogromna

mog¹c ju¿ zmieœciæ siê

wypadki w dniu 13 sierpnia

dzeniu w powietrze wa¿nej

zawalona by³a trupami, czêœ-

zgraja krzycz¹cych dziecia-

na ulicy, oblepili t³umnie

1944 roku od rana do godziny

dla nich barykady, a nie

ciami cia³ i nieokreœlonymi

ków bieg³a za wolno jad¹cym

wszystkie okoliczne balkony.

18.07, czyli do czasu wy-

jakichœ dzieciaków na ulicy

och³apami ludzkiego miêsa.

„czo³giem”. Ka¿dy chcia³

Nagle kierowca Borkwarda

buchu miny.

Kiliñskiego. Mimo pojawienia

Wybuch pourywa³ wszystkie

znaleŸæ siê w jego pobli¿u,

szamoc¹cy siê w kabinie

Borkward nie by³ czo³-

siê na barykadzie tego

balkony i pozabija³ ludzi tam

dotkn¹æ go w³asn¹ rêk¹.

pojazdu, musia³ zwolniæ

giem, a nazwanie go pu³apk¹

dziwnego pojazdu nie by³oby

stoj¹cych. Ocala³e œciany

A „czo³g”, jak gdyby bez

blokadê miny, bo ludzie

mia³oby podobny wydŸwiêk,

¿adnej masakry, gdyby po-

domów, do wysokoœci piêtra

obryzgane by³y na czerwono

ludzk¹ krwi¹. Eksplozja

nast¹pi³a w pobli¿u kwatery

Batalionu „Gustaw”, zabija-

j¹c na miejscu 67 przeby-

waj¹cych wtedy na kwaterze

¿o³nierzy. Ranny zosta³ sam

genera³ Bór-Komorowski,

dowódca Armii Krajowej,

maj¹cy w pobli¿u swoj¹

kwaterê. Po kilku dniach,

smród rozk³adaj¹cych siê

ludzkich szcz¹tków zatyka³

To zdjêcie odpowiada na pytanie, czy mo¿na by³o

oddech. Utworzono specjalne

pomyliæ czo³g z Borkwardem. Borkward, nota bene nie

ekipy poszukiwaczy, którzy

za³adowany, bo widaæ na nim pust¹ pochylniê, stoi

znajdowali ludzkie trupy,

obok czo³gu „Pantera”

g³owy, koñczyny i wnêtrz-

noœci nawet na dachach

konkretnego celu, toczy³ siê

zaczêli do niego krzyczeæ, ¿e

Tyle zosta³o z Borkwarda. Stalowa skorupa pojazdu

s¹siednich domów.

przez Stare Miasto, raz po tej,

mu z przodu opad³a jakaœ

le¿a³a odrzucona si³¹ eksplozji o kilkadziesi¹t metrów

Masakra, jaka wtedy

raz po tamtej uliczce.

skrzynia. M¹drala wyszed³ z

od miejsca wybuchu

nast¹pi³a, by³a szokuj¹c¹

T³um rozentuzjazmowa-

kabiny i poszed³ na przód po-

nych ludzi blokowa³ mu drogê.

jazdu. Oparta o ziemiê, przed

stêpowano w myœl rozkazów

Straszliwa masakra, spowodowana

„Czo³giœci”, którzy od nad-

pojazdem le¿a³a dziwna skrzy-

kapitana „Gustawa”. Ale paru

miaru pochwa³ i krzykliwie

nia, zamkniêta stalow¹ klap¹...

niedo³êgom zachcia³o siê

przez kilku durniów?? – Nie! Tego

Œwiadek, który prze¿y³

wyra¿anego podziwu nabrali

czo³gu. Oblicza siê, ¿e w

warszawiacy nie mogliby wytrzymaæ!

wydarzenie, nie móg³ dopchaæ

wielkiej pychy i pewnoœci

wyniku eksplozji miny, œmieræ

Po mieœcie posz³a wiadomoœæ, ¿e to

siê nie tylko na balkon, ale

siebie, grozili ludziom tara-

ponios³o przynajmniej 300

nawet do drzwi balkonowych.

suj¹cym drogê, ¿e rzuc¹ w

osób.

Niemcy podstêpnie wype³nili czo³g

Stan¹³ wiêc w g³êbi miesz-

nich granatem!

Obecnie na ulicy Kiliñ-

materia³ami wybuchowymi i celowo

kania na przysuniêtym do

(Nie zmyœlam. Wiem, ¿e to,

skiego 3 stoi niewielki pom-

œciany krzeœle, Wtedy, ponad

co piszê w g³owie siê nie mieœci,

nik w postaci stylizowanego

podrzucili go powstañcom, by ci mogli

ale s¹ na to relacje œwiadków.

g³owami stoj¹cych przed nim,

odcisku g¹sienicy czo³gowej.

go sobie wprowadziæ na Stare Miasto.

Tym cwaniaczkom ju¿ zu-

widzia³ wszystko doœæ dobrze.

Odcisk wykonany jest z br¹zu

pe³nie odbi³o i naprawdê gro-

Opowiada³ potem, ¿e widzia³,

i mo¿na na nim przeczytaæ:

makabr¹ nawet w kontekœcie

zili warszawiakom granatem.)

jak z pojazdu wysiada kierowca.

jak nazywanie pu³apk¹

„Miejsce uœwiêcone krwi¹

straszliwych warunków Pow-

Jak kierowca nachyla siê nad

kontaktu elektrycznego, do

500 powstañców i miesz-

stania Warszawskiego. Spo-

Wybuch Borgwarda

¿elazn¹ skrzyni¹. Jak wyci¹ga

którego ktoœ ma³o rozgarniêty

kañców Starówki poleg³ych

wodowana by³a kompletnym

Wreszcie, nie wiadomo

rêkê, by podnieœæ klapê...

wsadzi³ palce.

13.08.1944 od eksplozji czo³-

brakiem rozs¹dku i skrajn¹

czemu, „czo³g” stan¹³ (zapew-

B³ysk oœlepi³ oczy, ale wybu-

Niemiecki kierowca, gdy

gu z podstêpnie za³o¿onym

nieodpowiedzialnoœci¹ kilku

ne wypali³ ca³¹ benzynê,

chuprawienieus³ysza³.Wuuch...

zobaczy³ p³omienie, ogarnia-

przez wroga materia³em wy-

zaledwie cwaniaczków, chc¹-

której Niemcy nigdy nie leli do

i straci³ przytomnoœæ.

j¹ce jego pojazd, w dodatku

buchowym”.

cych chyba zaimponowaæ

baku zbyt wiele). Zaskoczy³o

Sta³o siê to, co siê stanie,

œwiadomy tego, co przewozi,

Pomnik powsta³ chyba

swoim dziewczynom.

gdy pó³ tony trotylu wybu-

spanikowa³ i uciek³ nie wy-

to naszych „pancerniaków”,

jeszcze w latach piêædzie-

czepiaj¹c miny. Niewycze-

si¹tych ubieg³ego wieku i nosi

Ulica, zdemolowana, jak po ciê¿kim

Kto spowodowa³

piona mina by³a niewra¿liwa

wszelkie cechy pomników

wybuch Borgwarda?

na radiowe sygna³y do eks-

socjalistycznych, w³¹cznie ze

nalocie, zawalona by³a trupami,

Straszliwa masakra, spo-

plozji. Niemcy nie mogli wiêc,

zwalaniem wszystkiego na

czêœciami cia³ i nieokreœlonymi

wodowana przez kilku dur-

jej eksplodowaæ. Mogli strze-

Niemców i prawie dwukrotnie

och³apami ludzkiego miêsa. Wybuch

niów?? – Nie! Tego warszawiacy

laæ do miny, ale nie wiadomo,

powiêkszon¹ liczb¹ zabitych.

nie mogliby wytrzymaæ!

czy akurat pojazd sta³ tak, ¿e

Ju¿ od dawna wiadomo, ¿e to

pourywa³ wszystkie balkony i pozabi-

Po mieœcie posz³a wiado-

mina od strony Niemców by³a

wszystko nieprawda, ale

ja³ ludzi tam stoj¹cych. Ocala³e œciany

moœæ, ¿e to Niemcy podstêpnie

widoczna? Mo¿e te¿, chc¹c

pomnik stoi sobie w naj-

wype³nili czo³g materia³ami

oszczêdziæ Borkwarda, Niemcy

lepsze. Nie chcemy znaæ

domów, do wysokoœci piêtra obryzgane

wybuchowymi i celowo pod-

planowali zabraæ go z bary-

prawdy. Wolimy, ¿eby siê

by³y na czerwono ludzk¹ krwi¹.

rzucili go powstañcom, by ci

kady pod os³on¹ nocy? Nic o

nam podoba³o.

MARYJNA PIELGRZYMKA KARD. GIOVANNI LAJOLO NA UKRAINĘ

KONSTANTY CZAWAGA

przedstawiciele wszystkich

kiej £askawej. „Dlatego jestem

tekst i zdjêcie

stanów Koœcio³a lwowskiego:

tutaj z wami. Modlê siê przed

18 lipca porann¹ Mszê œw.

dzieci, rodziny i wierni star-

Matk¹ Bosk¹, której Ojciec

w Archikatedrze Lwowskiej

szego pokolenia, którzy tutaj

Œwiêty Jan Pawe³ II ofiarowa³

sprawowa³ kard. Giovanni

przetrwali trudne czasy ko-

z³ot¹ ró¿ê”. Kardyna³ Lajolo

Lajolo, przewodnicz¹cy Gu-

munizmu oraz przekazali

podkreœli³, ¿e ta jego pielg-

bernatoratu Pañstwa Waty-

swoj¹ wiarê swoim dzieciom

rzymka na Ukrainê ma cha-

kañskiego. Metropolita, bliski

i wnukom. Podczas homilii

rakter Maryjny. Mówi³ o po-

wspó³pracownik Ojca Œwiê-

ks. kardyna³ Lajolo powie-

trzebie dawania jasnego

tego Benedykta XVI. Przedtem

dzia³, ¿e przyjecha³ na Ukra-

œwiadectwa wiary.

by³ ministrem Spraw Zagra-

inê, aby uczestniczyæ w

Kardyna³ Lajolo zwiedzi³

nicznych Watykanu. Metro-

odpuœcie Matki Bo¿ej Berdy-

te¿ budynek lwowskiej kurii

polita lwowski arcybiskup

czowskiej, zwiedziæ Zarwa-

metropolitalnej, gdzie obecnie

Mieczys³aw

Mokrzycki,

nicê, gdzie odbywa siê pielg-

trwa remont. Watykañskiemu

witaj¹c dostojnego goœcia

rzymka grekokatolików,

purpuratowi towarzyszy³

powiedzia³, ¿e na wspóln¹

a tak¿e we Lwowie pomodliæ

nuncjusz apostolski na Uk-

Kard. Giovanni Lajolo (w centrum) we Lwowie

modlitwê przyszli do Katedry

siê przed obrazem Matki Bos-

rainie abp Ivan Jurkoviè.