19

Impresje lwowskie

Kurier Galicyjski * 24 lipca 14 sierpnia 2009

Z POZWOLENIA SWOJEJ ŻONY

JURIJ SMIRNOW

nego „Kuriera” pozna³em

tekst i zdjêcia

dziêki Pani Rafalskiej. Prze-

POETA ALEKSANDER SZUMAŃSKI

kazujê pozdrowienia wszyst-

Tym razem do „salonu

kim czytelnikom „Kuriera

Pani Bo¿eny” zawita³ uro-

Galicyjskiego”.

ZNÓW ZAWITAŁ DO LWOWA

dzony we Lwowie krakowski

Wieczór poetycki pana

poeta Aleksander Szumañski.

Aleksandra Szumañskiego

Na spotkanie z lwowskimi

min¹³ w atmosferze pogodnej,

mi³oœnikami poezji polskiej,

a nawet sentymentalnej.

pan Aleksander przygotowa³,

Obecna gospodyni spotkania,

„potê¿n¹ porcjê utworów

Pani Bo¿ena Rafalska przy-

poetyckich, ¿yczliwie przyj-

pomnia³a, ¿e nie tak dawno

mowanych przez s³uchaczy

mia³y miejsce tak¿e inne

Radia Chicago i Radia Lwów”.

imprezy: wieczór romansów

Swój wystêp Aleksander

Wertyñskiego, wystawa bardzo

Szumañski podzieli³ na dwie

nastrojowych fotografii autor-

czêœci. W pierwszej – wiersze

stwa Oleksego Iutina, Danuty

historyczne, nawi¹zuj¹ce do

Grzeszczuk i m³odych artystek

znanych przedwojennych

Anny Jaworskiej i Weroniki

lwowskich batiarskich i har-

Kordolewskiej. Niestety, na

cerskich piosenek. Wiersze

takie spotkania przychodzi

te, to bardzo wa¿ne dla poety

ma³o ludzi. Trudno powie-

wspomnienia historyczne.

dzieæ, czy nasi Polacy s¹ a¿

Pierwszy z nich o Orlêtach

tak zajêci, czy s¹ po prostu

Lwowskich, pod tytu³em:

obojêtni? Mo¿e powodem

„Oni trójkami do nieba szli”.

takiego stanu rzeczy, jest brak

Poeta okreœli³ w tym wierszu

elementarnej reklamy, og³o-

Poeta i jego muza

swój nastrój i tematykê ca³ego

szeñ, informacji?

cyklu. Jak zaznaczy³ sam

znajdowa³a siê knajpa moich

autor, niektóre z tych wierszy

dziadków.

Ojciec

by³

Na szczycie

powsta³y pod wra¿eniem

lekarzem. Po jakimœ czasie

jakiegoœ wydarzenia i zosta³y

Kopca

przeprowadziliœmy siê na

napisane w ci¹gu paru mi-

Legionów, vis – a – vis Teatru

Unii Lubelskiej

nut. Inspirowane by³y na

Wielkiego, póŸniej – na Jagiel-

przyk³ad, przez atmosferê

loñsk¹ 4. Mieszkaliœmy tam

Na szczycie kopca

Festiwali Piosenki Lwowskiej,

do aresztowania ojca, którego

Nikt mnie nie wita

w których poeta od lat bra³

gestapowcy zabrali w 1941 r.

Tylko bia³o-czerwona

czynny udzia³. W wierszu

i zamordowali. Wówczas

Kirem spowita

„Têsknota” brzmi¹ równie¿

przeprowadziliœmy siê z ma-

I inne twarze

osobiste, ciê¿kie prze¿ycia z

m¹ do Przemyœla i poszliœmy

Rozpacz¹ obce

czasów II wojny œwiatowej,

do getta. Brawurowo uciek-

Lecz polska ziemia

kiedy zawali³ siê ca³y œwiat,

³em stamt¹d w bia³y dzieñ

I polskie kopce

w którym dorasta³ ma³y Olek.

i od 1942 roku zamieszka³em

I polski pejza¿

¯ycie ludzkie sta³o siê nagle

w Krakowie. Prze¿y³em tam

U progu stóp

takie tanie, ¿e cz³owieka trak-

wojnê, a pod koniec lat 40.

I inna mowa

towano, jak „ludzki z³om”, a do-

studiowa³em na Politechnice

Ciernisty g³óg

oko³a by³a „rozpacz – roz-

Krakowskiej, na wydziale

Tu by³y grudnie

paczy, a w œrodku my”. To

budownictwa l¹dowego. Pra-

Tu by³y maje

wiersz o utraconym Lwowie,

cowa³em w swoim zawodzie

Wolnoœci orlej

o lwowskich prze¿yciach

wiele lat, ale zawsze we mnie

Bystre ruczaje

z czasów wojny, który poeta

tkwi³a poezja. Mój debiut

Tu by³a strzecha

napisa³ w ci¹gu 15-20 minut

poetycki mia³ miejsce we

Czeremchy pola

Zas³uchane lwowianki

na „kolanie” w studiu Radia

Lwowie w 1941 roku. Mia³em

I zapach Wilna

Lwów. Smutnie brzmi sen-

wtedy 10 lat. Napisa³em wiersz

mi³oœci. Tak dla napisania

mia³ym przez aluzjê, s³owom

I œpiew Podola

tencja tego wiersza, w którym

o stachanowcach: „Maszeruj¹

wierszy, jak i dla ich pub-

tradycyjnym, nie wymyœlaj¹c

Tu by³a Polska

ka¿dy lwowiak têskni do

stachanowcy”, który opubliko-

licznego przedstawienia,

nowych. Chce byæ oryginalny

U stoku Lwów

swojego ukochanego miasta,

wa³a miejscowa radziecka

poeta potrzebowa³ obecnoœci

nie w formie wierszy, a w ich

Jak w tej piosence

lecz nie ka¿dy ma szansê

gazeta. W Krakowie, moich,

muzy. Tego wieczoru pojawi³y

treœci. W jego poezji mo¿na

Co chcesz to mów

powrotu do Lwowa. Nasz po-

ju¿ znacznie dojrzalszych,

siê nawet dwie, oczywiœcie „z

spotkaæ prawdziwe rodzynki,

eta tak¹ szansê ma i z przy-

wierszy nie publikowano – nie

pozwolenia ¿ony pana poety”.

jak to „nies³ychanie nieba-

Dzieweczka

jemnoœci¹ z niej korzysta.

by³em bowiem cz³onkiem

Pan Szumañski opowiada³

nalne œniadanie”. Poeta pre-

Aleksander Szumañski –

Zwi¹zku Literatów Polskich.

Sz³a dzieweczka z³otolica

te¿, ¿e niektóre z tych wierszy

zentowa³ równie¿ wiersze o

to cz³owiek zrównowa¿ony,

Dopiero po 1989 roku sytu-

Nad ni¹ siê pochyla³

czyta³ podczas autorskich

mi³oœci do Ojczyzny, do Lwowa

spokojny, nieco powolny, bez

acja siê zmieni³a. Zacz¹³em

wrzesieñ,

wystêpów w Ameryce. Bywa³y

(„Lwów te¿ jest moj¹ mi³oœ-

nerwowego poœpiechu, cha-

publikowaæ swoje wiersze w

Mia³a lica z krasnolica

i niespodzianki. W Los Ange-

ci¹!”). Ich wymowa jest spo-

rakterystycznego dla niektó-

Polsce, a póŸniej i w polskiej

I wetkan¹ w kord swój

les polskojêzyczne gazety

kojna, bez patosu, z nutk¹

rych poetów. G³os g³êboki,

prasie w Stanach Zjednoczo-

jesieñ.

umieœci³y og³oszenia o wie-

smutku, z elementem filozo-

spokojny, uœmiech bardzo

nych, g³ównie w chicagow-

czorze poetyckim Aleksandra

ficznym, dlatego jego poezja

¿yczliwy, nawet trochê nie-

skim „Kurierze Codziennym”,

Na nic tu frazeologia,

Szumañskiego i obok o takim

jest niezwykle prawdziwa

œmia³y. Wszystko to przy

gdzie na moj¹ twórczoœæ

Gdy siê perl¹ s³owa piêkne,

samym spotkaniu z Czes³a-

i chwyta s³uchaczy za serce.

bezpoœrednim kontakcie

zwróci³ uwagê redaktor na-

Mo¿e bêdzie demagogi¹,

wem Mi³oszem. „Do Mi³osza

Takim by³ wiersz pt.: „Bal-

zjednuje s³uchaczy.

czelny Marek Bober. Wyda³em

Gdy przed dziewczem

nikt nie przyszed³, a do mnie

lada o dziewczynie, której nie

W Towarzystwie Przyjació³

ju¿ 16 zbiorów poetyckich.

tym uklêknê.

by³a kolejka” – za¿artowa³.

by³o”.

Sztuk Piêknych poeta przyj-

Do Lwowa przyje¿d¿am

Dalej mówi³ ju¿ ca³kiem po-

Dla czytelników naszej

mowany by³ bardzo serdecz-

ka¿dego roku i spêdzam tu od

Powiem wówczas –

wa¿nie: „Pomimo ca³ej swojej

gazety, Pan Aleksander opo-

nie. Brawa grzmia³y po prze-

tygodnia do dwóch tygodni.

piêkna damo,

wielkoœci, Mi³osz by³ bardziej

wiada³ o swoim ¿yciu, o lo-

czytaniu ka¿dego wiersza. Pan

Ka¿dy pobyt ³¹czê z moimi

Balast lat obci¹¿y³ duszê,

Litwinem ni¿ Polakiem. Nobel

sach swojej rodziny, o swoich

Aleksander ¿artowa³ przed-

spotkaniami autorskimi w

Czy nie bêdzie wiêc to samo,

dla niego by³ spraw¹ raczej

prze¿yciach  duchowych

stawiaj¹c swoje wiersze,

salonie Pani Rafalskiej. Spot-

Gdy ci wyznam to, co muszê.

polityczn¹ ni¿ literack¹”. Ci¹g

(„pisanie wierszy – to wielki

wykazuj¹c ³agodny humor,

kaliœmy siê z Pani¹ Bo¿en¹

dalszy wyst¹pienia poety, to

wysi³ek i prze¿ycie duchowe!”)

jak choæby ten: „nie publikujê

w Radiu Lwów i zakocha³em

Tyœ m³odoœci jest królow¹

znów ¿artobliwe wiersze o mi-

- Urodzi³em siê w 1931

wierszy, które nie podobaj¹

siê w niej na ca³e ¿ycie (oczy-

A jam stary z siw¹ g³ow¹,

³oœci, w których autor œmieje

roku (jestem jeszcze ca³kiem

siê mojej ¿onie”, lub „zako-

wiœcie, z pozwolenia mojej

Gdym m³odoœci dzier¿y³

siê sam z siebie, lecz za tym

m³odym cz³owiekiem) we

cha³em siê w tej kobiecie z

¿ony). Jestem te¿ sta³ym

god³o

œmiechem kryje siê smutek

Lwowie, na Zamarstynowie,

pozwoleniem mojej ¿ony”.

korespondentem „Spotkañ

Ciebie jeszcze byæ nie mog³o.

i prawdziwe uczucia.

przy ul. Zamarstynowskiej

Po przerwie pan Szumañ-

Lwowskich” i „Kuriera Gali-

W swoich wierszach autor

45. Nasza kamienica by³a

ski czyta³ wiersze liryczne o

Aleksander Szumañski

cyjskiego”. Redaktora naczel-

te¿ wyraŸnie ho³duje – zrozu-

jednopiêtrowa. W suterenie