23

Kurier Galicyjski * 24 lipca 14 sierpnia 2009

JUBILEUSZ MUZEUM WOŁYŃSKIEGO

AGNIESZKA RATNA

16 czerwca Muzeum

Krajoznawcze na Wo³yniu

obchodzi³o 80 rocznicê

swego powstania. Za³o¿yli je

Polacy. Dziœ prowadz¹ Uk-

raiñcy. Muzeum jest nadal

miejscem wspó³pracy nau-

kowców obydwu narodów.

Wspó³pracy prawdziwej, nie

malowanej.

wiêŸniów majdanka. Wspom-

Trochê historii

Muzeum ³uckie zosta³o

niane muzeum ma naprawdê

otwarte dziêki staraniom

wspania³e warunki do prze-

Towarzystwa Krajoznawczego

chowywania eksponatów,

i Opieki nad Zabytkami Prze-

wobec tego, wyje¿d¿aj¹c do

sz³oœci, które zosta³o za³o¿one

Polski, korzystaliœmy z do-

w £ucku w 1927 roku. Na-

œwiadczenia kolegów”.

le¿eli doñ przedstawiciele po-

Pani Kowalczuk twierdzi

te¿, ¿e w ostatnich dziesiêciu

stêpowej inteligencji polskiej:

latach ma miejsce œcis³a

dzia³acz spo³eczny, historyk

wspó³praca muzealników

i pedagog Jakub Hofman,

Wo³ynia i Zamoœcia. Œwia-

lekarz Adam Wojnicz, histo-

dectwem temu s¹ cztery

ryk sztuki i konserwator

Zbigniew Rewski, archeolog

wydania „Zamojsko-Wo³yñ-

Jan Fitzke, paleontolog Ka-

skich Zeszytów Muzealnych”,

zimierz Przemyski, historyk

wspólne wyprawy. Poza tym,

i bibliotekarz Julian Niecz,

ma miejsce wspó³praca z

etnograf i muzeolog Aleksan-

kolegami z Che³ma.

wicz, Eugeniusz Frankowski,

der Prusiewicz. On w³aœnie

Goœcie z Polski wziêli

Tadeusz Sulimirski. Alek-

zosta³ dyrektorem nowopow-

udzia³ w konferencji jubile-

sandra Karpiñska, badaczka

uszowej. Do £ucka przyje-

sta³ego muzeum.

z Poznania, zapoznawszy siê

chali muzealnicy z Zamoœcia

O tym znacz¹cym dla

ze zbiorami muzeum, w jed-

i Che³ma. By³ S³awomir Leski,

województwa wydarzeniu in-

nym z numerów „Ziemi Wo-

syn by³ego archeologa mu-

formowa³a gazeta „Przegl¹d

³yñskiej” z 1938 r. pisa³a tak:

zeum Zygmunta Leskiego,

wo³yñski”: „Muzeum wo³yñ-

„Muzeum to, podniesione do

skie ma za zadanie nie tylko

Marek Niecz, syn Juliana

charakteru zak³adu nauko-

gromadzenie najró¿niejszych

Niecza, jednego z by³ych

wego w pe³nym tego s³owa

pami¹tek, ale tak¿e krze-

dyrektorów, Andrzej Gaczo³,

znaczeniu, jest znane z fa-

wienie wiedzy o tych zabyt-

siostrzeniec Jana Fitzkego,

chowego personelu, œwiado-

kach kultury i sztuki oraz

kustosza muzeum. Ten os-

mego swych zadañ”.

mi³oœci do nich. Ma badaæ

tatni prezentowa³ na konfe-

…W burzliwych dniach

teren Wo³ynia, jego przyrodê,

rencji sw¹ ksi¹¿kê o zwi¹z-

wrzeœnia 1939 roku, kiedy

kach £ucka i Krakowa na

zabytki historii, etnografii etc.

wraz z przyjœciem Sowietów

pocz¹tku XX wieku.

Powinno krzewiæ informacje

dzia³alnoœæ administracji

„Przyjechaliœmy z ¿on¹ do

o Wo³yniu poprzez najró¿-

polskiej zosta³a wstrzymana,

£ucka po raz trzeci, - mówi³.

wowych i 125 tys. naukowo-

niejsze wystawy.” W archiwum

niepowtarzalne dzie³a histo-

rarytasy. Wielu dobroczyñ-

– Mi³o mi, ¿e na Wo³yniu jest

pomocniczych. Zawieraj¹ m.in.:

tego zak³adu zachowa³a siê

ryczne i artystyczne pozosta-

ców przekazywa³o do mu-

Kaczyñskigotyckiskarbsrebrny

rêkopiœmienna „Ksiêga pa-

pielêgnowana pamiêæ o moim

wa³y w murach muzeum

zeum ró¿ne znaleziska,

z IV i V wieku n.e., kolekcjê

mi¹tkowa muzeum wo³yñ-

krewnym. Gdy przyjecha-

wo³yñskiego. Mija³y dni i mie-

materia³y z w³asnych kolek-

kafli z XVII-XIX w., kolekcjê

skiego”, na stronie tytu³owej

liœmy po raz pierwszy, by-

si¹ce trwania w zawieszeniu,

cji. Wed³ug stanu na dzieñ 1

archeologiczn¹, numizma-

zaznaczono: „Zosta³o za³o¿one

liœmy na prezentacji ksi¹¿ki

a muzeum nadal ¿y³o w³as-

stycznia 1938 roku ze

tyczn¹ i etnograficzn¹, cudowny

16 czerwca 1929 r.”, a ni¿ej:

o spuœciŸnie archeologicznej

nym ¿yciem. 8 maja 1940 r.

zbiorów prywatnych do mu-

obraz Matki Boskiej Che³m-

„Dnia 28 czerwca o godzinie

Jana Fitzkego. Teraz przy-

zosta³a opublikowana uch-

zeum przekazano 864 przed-

skiej z XI-XII w. oraz wiele

6 po po³udniu odby³o siê

jechaliœmy z rodzin¹, zabie-

wa³a Rady Komisarzy Ludo-

mioty. M.in.: „Album rysun-

raj¹c ze sob¹ syna Juliana

innych. Ekspozycja muzeum

poœwiêcenie muzeum”, na tej

wych Ukraiñskiej Socjalis-

ków Józefa Kraszewskiego”,

Niecza. Ma zamiar odnaleŸæ

obwodowego ma trzy dzia³y:

samej stronie – w³asnorêczny

tycznej Republiki Radzieckiej

wydany w 1861 roku w War-

w £ucku dom, w którym

przyrody, historii dawnej oraz

podpis Prezydenta Rzeczy-

„O organizacji muzeów i bib-

szawie, komplet litografii

mieszka³ jako dziecko. W

historii najnowszej. Bibliotek

pospolitej Ignacego Moœcic-

liotek pañstwowych w obwo-

wiedeñskiego malarza Hen-

naszych planach s¹ odwie-

muzeum liczy 23 tys. tomów.

kiego, który w³aœnie wówczas

dach zachodnich Ukrainy”. W

ryka Perriera. Przebywa³ na

Naukowcy z Wo³yñskiego

przebywa³ z wizyt¹ oficjaln¹

dziny muzeum w Maniewi-

oparciu o ten dokument

Wo³yniu w drugiej po³owie

Muzeum Krajoznawczego

na Wo³yniu.

czach, chcemy zobaczyæ

muzeum w £ucku zosta³o

XIX w. Przekazano tak¿e wiele

prowadz¹ pracê naukowo-

Pierwsz¹ ekspozycjê urz¹-

Czartorysk, byæ na cmenta-

przekszta³cone w Wo³yñskie

innych rzeczy.

badawcz¹ i poszukiwawcz¹,

dzono w wynajêtym pomiesz-

rzu oficerów polskich w

Obwodowe Pañstwowe Mu-

W  celu  prowadzenia

której efektem s¹ liczne ek-

czeniu przy ulicy Jagielloñ-

Kostiuchowce”.

zeum Historyczno-Krajo-

wszechstronnych badañ nad

spozycje stacjonarne i rucho-

skiej, 91. W 1933 roku mu-

Symboliczne jest, ¿e uro-

znawcze.

Wo³yniem  Towarzystwo

me, imprezy o charakterze

zeum uzyska³o na warun-

czystoœci z okazji obchodów

Przyjació³ Nauk nawi¹za³o

rocznicowych rozpoczêto od

Dzieñ dzisiejszy

naukowo-edukacyjnym, wy-

kach dzier¿awy cztery pokoje

ods³oniêcia tablicy pami¹t-

stosunki z instytucjami ba-

dania naukowe, publikacje

przy ul. Sienkiewicza, 31. W

W latach 50. ubieg³ego

dawczymi: Polsk¹ Akademi¹

kowej  archeologa  Jana

krajoznawcze w periodykach

planach Towarzystwa by³o

wieku muzeum zosta³o prze-

Nauk, Towarzystwem Arche-

Fitzkego. Zosta³a umiesz-

oraz wydawnictwach nauko-

wybudowanie dla tego zak³a-

mianowane na obwodowe

ologicznym w Krakowie,

czona na dawnym gmachu

wych.

du odrêbnego pomieszczenia.

krajoznawcze. Od roku 1985

Towarzystwem Naukowym

Nale¿y zaznaczyæ, ¿e Ob-

W 1935 r. Muzeum zosta³o

muzeum przy obecnej ulicy

dzia³a nowa, znacznie po-

we Lwowie. Po jakimœ czasie,

wodowe Muzeum Krajoznaw-

podporz¹dkowane Wo³yñ-

Bogdana Chmielnickiego, 12.

wiêkszona ekspozycja (32

sale o powierzchni 2056 m2)

dziêki osi¹gniêciom w dzie-

cze prowadzi owocn¹ wspó³-

skiemu Towarzystwu Przyja-

Pomys³ ten wcieli³a w ¿ycie

dzinie krajoznawstwa, Muzeum

w zrekonstruowanym dwu-

pracê z muzeami Polski. „W

ció³ Nauk. W tamtym czasie

filia wo³yñska „Ochronnej

Wo³yñskie zosta³o cz³onkiem

piêtrowym gmachu przy ul.

koñcu lat 70. ubieg³ego wieku

zajmowa³o wiod¹ce miejsce w

s³u¿by archeologicznej Uk-

Towarzystwa Muzeów Pol-

Chopina, 20. Obecnie zak³ad

nawi¹zaliœmy œcis³¹ wspó³-

systemie instytucji nauko-

rainy” Instytutu Archeologii

Narodowej Akademii Nauk

skich. Badaczom udostêp-

ten ma filiê: Muzeum £esi

pracê z Muzeum na Majdanku

wych i kulturalno-edukacyj-

Ukrainy. W ramach obcho-

niono kartotekê materia³ów z

Ukrainki we wsi Ko³odia¿ne

w Lublinie, - mówi Eugenia

nych Polski. Dane archiwalne

dów zorganizowano wystawê:

archeologii  i  etnografii

w powiecie Kowel oraz dzia³y

Kowalczuk, zastêpca dyrek-

g³osz¹, ¿e na pocz¹tku w mu-

Wo³ynia, bibliotekê krajo-

„Studia z Krymu. £esia Ukra-

„Muzeum ikony wo³yñskiej”,

tora Wo³yñskiego Muzeum

zeum by³o blisko 5 tys.

znawcz¹, niewielk¹ pracow-

inka i Agatange³ Krymski:

„Muzeum artystyczne” w

Krajoznawczego do spraw

eksponatów, a w 1935 roku

niê techniczn¹ konserwacji

£ucku oraz Muzeum Pami¹t-

naukowych.- Tworzyliœmy

w czterech dzia³ach – przy-

owiani Wschodem” z Muze-

zabytków. Ze zbiorów muze-

kowe W. Lipiñskiego we wsi

wystawy polsko-ukraiñskie,

rody, przesz³oœci prahisto-

um Historyczno-Literackiego

um korzystali wybitni his-

Zaturce powiat £okaczyn.

prowadziliœmy pracê badaw-

rycznej, sztuki, etnografii –

w Ja³cie. Muzeum Artystyczne

torycy polscy: Kazimierz

Zbiory licz¹ ponad 135 tys.

cz¹, dziêki czemu odszuka-

niemal¿e 9 tysiêcy. Wœród

£ucka zorganizowa³o akcjê

Moszyñski, Roman Jakimo-

przedmiotów zbiorów podsta-

liœmy na Wo³yniu by³ych

nich rzeczy prawdziwie rzadkie,

„Noc w muzeum”.