14

Ormianie polscy

31 sierpnia – 14 września 2009 * Kurier Galicyjski

KONFERENCJA NAUKOWA „ARMENICA CRACOVIENSIA”

W POLSKIEJ AKADEMII UMIEJĘTNOŚCI

JURIJ SMIRNOW

tekst i zdjêcia

Kontynuuj¹c zaintere-

sowanie tradycj¹ i kultur¹

Kresów, Komisja Wschod-

nioeuropejska Polskiej

Akademii Umiejêtnoœci w

Krakowie zorganizowa³a

kolejn¹ konferencjê nau-

kow¹, poœwiêcon¹ tym

razem Ormianom polskim

(w maju br. sesja naukowa

poœwiêcona by³a Wojcie-

chowi Dzieduszyckiemu

z Jezupola). Wspó³dzia³a³y

w zorganizowaniu konfe-

rencji: Wydzia³ Historyczny

Uniwersytetu Jagielloñ-

skiego i Fundacja Kultury

i Dziedzictwa Ormian Pol-

skich z Warszawy. W³aœnie

Fundacja zorganizowa³a

dyskusjê panelow¹ pt.

Prezes Zarz¹du Fundacji Kultury i Dziedzictwa Ormian

„Ormianie polscy – co

polskich Ewa Abgarowicz

dalej?” Dyskusja wzbudzi³a

du¿e zainteresowanie w

B. Kasprowicz, J. D¹browska-

niestety, nie zawsze udaje

œrodowisku Ormian pol-

Antkowiak, P. Nieczuja-Ost-

siê robiæ to skutecznie. Inny

skich. Na tê konferencjê

rowski, A. Terlecki, R. Ob-

problem dotyczy ¿ycia du-

przybyli przedstawiciele

rocka. Zainteresowanie

chowego, jak Polaków or-

ormiañskich Towarzystw i

wzbudzi³y tak¿e kwestie,

miañskiego pochodzenia,

Sekretarz generalny PAU prof. dr hab. Jerzy Wyro-

Fundacji z Krakowa, War-

dotycz¹ce losów i miejsca

tak i nowej emigracji ormiañ-

zumski

szawy, Torunia, Bytomia,

nowej emigracji ormiañskiej

skiej. Wielu Polaków or-

etc.

w Horodence z pocz¹tku XIX

sk¹ tej grupy mniejszoœcio-

w Polsce, tak zwanej „trze-

miañskiego pochodzenia w

Przygotowanie listy prele-

wieku”, dr Joanna Wolañska

wej w ich nowej OjczyŸnie,

ciej fali”. Temat ten przed-

powojennej Polsce by³o

gentów wzi¹³ na siebie dr

z Krakowa – „Rozbudowa

zaznaczy³, ¿e kupcy ormiañ-

stawili: Gagik Parsamian

chrzczonych w obrz¹dku

hab. Krzysztof Stopka z Uni-

i restauracja Katedry Or-

scy dzia³ali nie tylko we

z Gdañska, Karen Khachat-

rzymskokatolickim, obecnie

wersytetu Jagielloñskiego.

miañskiej we Lwowie w la-

Lwowie i Kamieñcu Podol-

ryan, Karen Jemed¿an z

natomiast chc¹ wróciæ do

W referatach naukowców

tach 1902-1914 w odniesie-

skim, lecz tak¿e w Krakowie,

Gdyni i Martyrosian z War-

obrz¹dku przodków, czyli do

polskich dok³adnie omówiono

niu do tradycji Ormian

Toruniu, Gdañsku. Profesor

szawy. O nowej emigracji

obrz¹dku ormiañskoka-

historiê i walory artystyczne

lwowskich i ówczesnej wie-

Wyrozumski podkreœli³, ¿e

ormiañskiej mówi³ tak¿e

tolickiego. Pod tym wzglê-

dzy o sztuce dawnej Arme-

w³adze Rzeczypospolitej z

s³ynnego Ewangeliarza ze

badacz tego zagadnienia dr

dem charakterystyczna jest

nii”. Uczestników konferen-

poszanowaniem traktowa³y

Skewry (1198-1199), który

Tomasz Marciniak z Insty-

dzia³alnoœæ ksiêdza Tadeu-

czêsto nazywano te¿ Ewan-

cji przywitali: sekretarz

tradycje i prawa przybyszy

tutu Socjologii UMK w

sza Isakowicza-Zaleskiego,

geliarzem Lwowskim. Prof.

generalny PAU prof. dr hab.

ormiañskich, podobnie, jak

Toruniu. Centrum Badañ

szeroko znana w ca³ej Polsce

Jerzy Wyrozumski, dzie-

Stopka wyg³osi³ referat pt.

przedstawicieli innych na-

Ormiañskich UMK w Toru-

i poza granicami kraju.

„Lwowscy w³aœciciele Ewan-

kan Wydzia³u Historycznego

rodów tego wielonarodo-

niu pod jego kierownictwem

Natomiast Ormianie z „trze-

na UJ, prof. dr hab. Andrzej

geliarza ormiañskiego z XII

woœciowego pañstwa. O tym

naukowym zajmuje siê

ciej fali” chcieliby uczestniczyæ

wieku”. Dr hab. Ma³gorzata

Banach i prezes Zarz¹du

œwiadcz¹ liczne przywileje

opracowaniem problemów

w tradycyjnych nabo¿eñ-

Smor¹g-Ró¿ycka z UJ przy-

Fundacji Kultury i Dzie-

królów polskich nadane Or-

tej¿e „trzeciej fali”, najnow-

stwach w narodowym ob-

gotowa³a referat na temat

dzictwa Ormian polskich

mianom, ¯ydom, Tatarom,

szej emigracji ormiañskiej,

rz¹dku Apostolskim, pragn¹

p. Ewa Abgarowicz.

„Adaptacja wzorów bizantyj-

etc.

która w Polsce liczy oko³o 35

a¿eby do Polski byli wys³ani

Niestety, zabrak³o nau-

Pani prezes Ewa Abga-

skich w skryptoriach Ar-

tysiêcy osób. Mimo k³opo-

ksiê¿a z Eczmiadzynu. Msza

kowców z Ukrainy. Pow-

rowicz mówi³a o znaczeniu

menii Cylicyjskiej. Uwagi

tów administracyjnych, na

œw. w tym¿e obrz¹dku, któr¹

poszanowania oraz udoku-

sta³o wra¿enie, ¿e badacze

o ikonografii incipitów w

polskich uczelniach wyk³a-

odprawi³ w czerwcu ksi¹dz

mentowania historii Ormian

Ewangeliarzu Lwowskim z

z Polski aktywnie wspó³-

da kilku naukowców z post-

ze Lwowa Tadeos Geworgian

w Polsce, zbieraniu mate-

koñca XII wieku”. M³odzi

dzia³aj¹ z naukowymi insty-

radzieckiej Armenii, tworzy

w Warszawie (o czym pisa³a

badacze wyg³osili referaty,

tucjami w Armenii, lecz nie

ria³ów Ÿród³owych, ich na-

kilku artystów, pracuje kilku

nasza gazeta), zgromadzi³a

dotycz¹ce dzia³alnoœci Or-

maj¹ sta³ych kontaktów z

le¿ytym przechowywaniu

lekarzy. Tomasz Marciniak

du¿o Ormian, co wskazuje

mian polskich na terenach

kolegami z Ukrainy, miano-

i opracowaniu. Podkreœli³a,

uwa¿a, ¿e Ormianie mog¹

na koniecznoϾ praktyki

Kresów Po³udniowo-Wschod-

wicie ze Lwowa, Kamieñca

¿e tradycja ormiañska ¿yje

i powinni wzbogaciæ Polskê

tego typu nabo¿eñstw. To

nich. Prof. Edmund Kizik

Podolskiego, które w niem-

i owocuje w nasze dni, ¿e

swym potencja³em, trzeba

zagadnienie poruszy³ tak¿e

(Uniwersytet Gdañski) przy-

niejszym stopniu prowadz¹

Polacy pochodzenia ormiañ-

tylko stworzyæ ku temu

Maciej Bohosiewicz.

gotowa³ referat „Z dzia³al-

badania w tej samej dzie-

skiego do dziœ aktywnie pra-

Dla Polaków pochodze-

odpowiednie warunki.

noœci kupców ormiañskich

dzinie (przypomnieæ nale¿y

cuj¹ dla ukochanej Ojczyzny-

Jednym z najwa¿niej-

nia ormiañskiego najwa¿-

choæby prace naukowe prof.

Rzeczypospolitej. PAU i Uni-

szych problemów Ormian

niejsze zagadnienia znajduj¹

w Gdañsku w XVII-XVIII

Romana Daszkiewicza, dr

wersytet Jagielloñski wyra-

siê raczej na p³aszczyŸnie

wieku”, dr Renata Król-

z nowej emigracji jest uzy-

Ireny Gajuk, etc.).

zi³y zamiar opublikowania

sentymentalnej. Chc¹ pro-

Mazur (UJ) – „Bractwa

skanie polskiego obywatel-

W s³owie wstêpnym

stwa, równie¿ pracy – sto-

wadziæ bardziej aktywn¹

ormiañskie w Kamieñcu

referatów, wyg³oszonych na

prof. Jerzy Wyrozumski

sownie do wykszta³cenia.

dzia³alnoœæ naukow¹, wyda-

Podolskim w wieku XVIII”,

sesji jako oddzielnej ksi¹¿ki.

Piruza Mnacakanian (Mu-

zaakcentowa³  wartoœæ

W godzinach popo³ud-

waæ ksi¹¿ki, zbieraæ archiwa,

Dla dzieci, urodzonych ju¿

badañ nad histori¹ Ormian

niowych wywi¹za³a siê bar-

zeum Narodowe w Erywa-

udokumentowaæ wk³ad Or-

w Polsce, wielkie znaczenie

polskich pod wzglêdem ich

dzo ciekawa i ¿ywa dysku-

niu) – „Ksiêga zgonów or-

mian w rozwój kultury,

ma nauka jêzyka ojczystego,

znacz¹cego wniosku w kul-

sja, dotycz¹ca tematu „Or-

miañskiej parafii w Stanis-

sztuki, gospodarki od czasów

zorganizowanie szkó³ nie-

turê, sztukê i handel Rze-

mianie polscy – co dalej?”.

³awowie, 1715-1829”, Fran-

powstania pañstwa polskiego

dzielnych. Ten problem sta-

czypospolitej XV-XVIII

ciszek Wasyl (UJ) – „Ormianie

Swoje zdanie na ten

a¿ do naszych dni. Dla tego

raj¹ siê rozwi¹zaæ organiza-

wieku. Profesor zwróci³

w ksiêgach chrztów i œlubów

temat zaprezentowali: M.

potrzebna jest integracja to-

cje ormiañskie w Warszawie,

uwagê na postawê obywatel-

Agopsowicz, M. Bohosiewicz,

warzystw i œrodowisk ormiañ-

rzymskokatolickiej parafii

Krakowie, Toruniu, etc.,