16

Nasz przewodnik

31 sierpnia – 14 września 2009 * Kurier Galicyjski

PODOLSKIMI ŚCIEŻKAMI RODU CZARKOWSKICH

na œcianach – trofea myœliw-

skie. Sta³ tam równie¿ bardzo

du¿y stó³, a tak¿e cztery du¿e

rzeŸby. Pañstwo opowiadali,

¿e te rzeŸby zosta³y przywie-

zione z W³och i s¹ alegori¹

czterech pór roku. Coœ nad-

HALINA P£UGATOR

zwyczaj piêknego! Mo¿na by³o

tekst i zdjêcia

staæ i przygl¹daæ siê im ca³y-

mi godzinami”.

Niegdyœ panowa³ tu

S³owa tej starszej pani

niesamowity ruch: stuka³y

uzupe³niaj¹ zapiski histo-

kopytami konie, wszêdzie

ryczne, œwiadcz¹ce o tym, ¿e

krêcili siê ludzie, a na zamku

nie tylko sala, ale tak¿e ka¿dy

rozstrzygano wiele spraw

pokój by³ swego rodzaju arcy-

Widok na wieœ Wysuczka

gospodarczych. Nie brak³o,

dzie³em architektury. W bib-

prawdopodobnie, tak¿e hucz-

nych spotkañ przy stole. To

rzecz oczywista, wszak¿e

b³ogos³awione przez Boga

Podole tak dobrze obrodzi³o

w winogrona, ¿e grzechem

by³oby siê nie zabawiæ i z

m³odego wina nie nacieszyæ.

Jednak, wszystkiego w miarê,

wszak¿e niebawem trzeba

by³o podolskie wina do Eu-

ropy wysy³aæ, na sto³ach g³ów

koronowanych i szlachty

stawiaæ.

O tych b³ogos³awionych

dla wsi Wysuczka w powiecie

Borszczów, na Ziemi Tarno-

polskiej czasach, pamiêta siê

chyba ¿e ze wspomnieñ dawno

Najstarsi i najm³odsi opiekunowie podolskiej historii:

zmar³ych przodków. Dziœ jest

80-letnia Magdalena Kaœkiw, 86-letnia Hanna Melnyczuk,

to ma³a wieœ. Mieszkañców

dziewiêcioletni W³odek Winniczuk i S³awek Kurmej

te¿ jest niewielu, szko³a, kilka

sklepów, rada wiejska. W

centrum pas¹ siê gêsi. Taka

oto cywilizacja. Jednak, o mi-

nionej s³awie Wysuczki pamiê-

taj¹… dzieci. Bez jakiegokolwiek

przymusu ze strony nauczycieli

i przypominania rodziców

same zg³aszaj¹ siê na prze-

wodników do przyjezdnych.

Ruiny koœcio³a rodziny Czarkowskich

Mówi¹, ¿e bardzo chc¹, aby

powróci³a dawna s³awa tej

wsi. Wówczas mieszkañcy by

Budynki dawnych stajni Czarkowskich

jej nie opuszczali, szko³a by

siê powiêkszy³a, a dzieci w

Jan Sobieski. Z czasem zamek

W 1937 roku pan zd¹¿y³ za-

przysz³oœci mia³yby pracê.

popad³ w ruinê, nikt z miej-

pisaæ Wysuczkê i okolice

Korespondent „Kuriera Gali-

scowych nie wie, do kogo nale-

swemu synowi, Cyrylowi Ma-

cyjskiego” zwiedza³a Wysuczkê

¿a³ do czasów austriackich. W

rii, rotmistrzowi 14 pu³ku

wraz z jej dziewiêcioletnimi

koñcu XVIII wieku ca³a wioska

U³anów Jaz³owieckich. W³aœnie

mieszkañcami – W³odkiem

i okoliczne dobra, nale¿a³y do

on by³ ostatnim ordynatem

Winniczukiem i S³awkiem

Andrzeja, a nastêpnie – do

miejscowych dóbr. Powiadaj¹,

Kurmiejem.

Konstantego Szymanowskiego.

¿e rotmistrz zmar³ w 1988

Ze Ÿróde³ historycznych,

roku w Qinsland, w Australii.

Od dawnej Rusi –

które obecnie mo¿na odna-

Wraz ze wsi¹ Czarkowscy

do szlachty polskiej

leŸæ w Tarnopolu, mo¿emy siê

otrzymali tak¿e zamek z ob-

Idziemy do Rady Wiejskiej,

dowiedzieæ o tym, ¿e blisko

ronnymi wie¿ami. Obecnie,

gdzie ¿yczliwie nas wita jej

1800 roku Wysuczka przesz³a

niestety, nie ma ¿adnych za-

Pozosta³oœci po przejœciach podziemnych

przewodnicz¹cy Wo³odymyr

do pos³a na Sejm Galicyjski

pisków ani rysunków zamku,

Czomko. Mê¿czyzna ten po-

Tadeusza Czarkowskiego

dokumentuj¹cych jego stan

liotece wisia³ w³oski drewniany,

k³ada wielkie nadzieje na

herbu Abdank (1754-1825).

w wieku XIX. Najpierw Czar-

pamiêtaj¹ dwie najstarsze

poz³acany ¿yrandol w stylu

przysz³oœæ wsi, która niegdyœ

Od tego czasu historia wsi

kowscy mieszkali na starym

mieszkanki Wysuczki: osiem-

barokowym, zachowa³o siê

s³ynê³a na ca³¹ Europê ze

przeplata siê z histori¹ rodu

zamku. Po jakimœ czasie Cyryl

dziesiêcioletnia Magdalena

kilka tysiêcy starodruków

swoich winnic. – Historycy

Czarkowskich. Syn pos³a Ta-

Czarkowski-ojciec przesta³

Kaœkiw i osiemdziesiêcioszeœ-

i manuskryptów. Jedn¹ z naj-

twierdz¹, ¿e nasza wieœ jest

deusza, Cyryl, o¿eni³ siê z Ma-

byæ zadowolony z istniej¹cego

cioletnia Hanna Melnyczuk.

cenniejszych ksi¹g by³a ency-

bardzo stara, – mówi wójt. –

ri¹ Felicj¹ z Golejowskich.

stanu rzeczy, czêœciowo ro-

Ich rodzice s³u¿yli u pañstwa

klopedia Denisa Diderota,

Niegdyœ, jak wykaza³y badania

Ma³¿onkowie nie mieli w³as-

zebra³ stare pomieszczenia

Czarkowskich, wielu rzeczy

pisarza i filozofa okresu Oœ-

archeologiczne, by³o tu stare

nych dzieci, wiêc adoptowali

i dobudowa³ nowe. Po up³ywie

siê nauczyli, córkom przeka-

wiecenia. W innych pokojach

ruskie grodzisko, a póŸniej –

ma³ego Tadka (1850-1945),

stu lat w tych wzglêdnie nowych

zali. Babcie ciesz¹ siê z od-

cieszy³y oko kryszta³owe

miasteczko. Wkrótce w Wy-

któremu dali nazwisko ro-

pomieszczeniach wybuch³

wiedzin goœci i chêtnie dziel¹

œwieczniki, kominki z ró¿o-

suczce zosta³ zbudowany

dowe Czarkowski.

po¿ar i zamek przebudowano

siê wspomnieniami. Oczywiœ-

wego marmuru, portrety ro-

zamek, jednak dziœ nikt nie

Adoptowanego syna Tade-

na nowo.

cie, nie bez wzruszenia. „Tam,

dzinne, popiersia Czarkow-

mo¿e stwierdziæ, przez kogo.

usza, tak¿e Cyryla, najstarsi

w pa³acu, wszystko by³o, jak

Piêkno pa³acu i ducha

skich, meble w stylu baroko-

Wiadomo natomiast, ¿e w

mieszkañcy Wysuczki pamiê-

w bajce, - opowiada pani

wym, cudowne gobeliny,

roku 1672 wieœ i budowle

taj¹ do dziœ. 18 wrzeœnia 1939

O tym, jak siê mieszka³o

Magdalena Kaœkiw. – W naj-

japoñskie wazony, serwisy

obronne opanowali Turcy. W

roku aresztowali go przed-

na zamku, a tak¿e i samych

wiêkszym pokoju - sali wisia³

z porcelany i kryszta³owe,

roku 1675 przebywa³ tu król

stawiciele w³adzy sowieckiej.

panów Czarkowskich dobrze

ogromny kryszta³owy ¿yrandol,