22

Jak powstała radziecka

31 sierpnia – 14 września 2009 * Kurier Galicyjski

ETHEL I JULIUSZ ROSENBERGOWIE

ta³ doœæ niepozorny artyku³

dziarski optymizm i tak

dwojga austriackich emigran-

zwane pozytywne myœlenie.

SZYMON KAZIMIERSKI

tów Lisy Meitner i Otto Frischa,

Wywiad radziecki

który ukaza³ siê w powa¿nym

amerykañskim czasopiœmie

Gdy wiêc, grzeczne dzieci

Truman, Truman, spuϾ

naukowym „Nature”, pod ty-

czêstowa³y siê nawzajem

ta bania,

tu³em „Rozpad uranu pod

czekoladkami i wspólnie ba-

bo to nie do wytrzymania.

wp³ywem neutronów”. Artyku³

wi³y siê w kó³ko, poza kó³kiem

Jedna bomba atomowa

podawa³, ¿e podczas takiego

sta³ nieznoœny Zwi¹zek Ra-

i ju¿ Moskwa jest

rozpadu wydzieli siê nieznacz-

dziecki, ³obuziak, który zacho-

gotowa...

na iloœæ energii. W sumie by³o

wywa³ siê niegrzecznie, prze-

to takie poprawne i bezp³-

(Jest to fragment anoni-

klina³, pali³ papierosy i dawa³

ciowe naukowe ble, ble, ble.

mowego wierszyka, który

z³y przyk³ad. Jego nikt nie

Ale coœ pana Rotblata w tym

zainspirowany dwiema ame-

czêstowa³ czekoladkami i do

artykule zahaczy³o. Zacz¹³

rykañskimi bombami atomo-

kó³ka nie zaprasza³. Wobec

kombinowaæ, a co by to by³o,

wymi, rzuconymi na Japoniê,

tego Zwi¹zek Radziecki posta-

gdyby takich mini rozpadów

kr¹¿y³ wtedy po Polsce. Za jego

nowi³, ¿e wprosi siê sam.

by³o na raz bardzo du¿o? A

deklamowanie mo¿na by³o

Wywiad radziecki usado-

dostaæ nawet dziesiêæ lat

w dodatku w nieprawdopo-

wi³ siê w Stanach Zjednoczo-

krymina³u.)

dobnie krótkim czasie?

nych ju¿ na pocz¹tku lat

Wzi¹³ siê do obliczeñ, a gdy

Na pocz¹tku by³y to

dosz³o do oceny wyników,

tylko doniesienia w lite-

zerwa³ siê od sto³u i jak

raturze naukowej, ca³kowicie

oszala³y popêdzi³ do profesora

jawne, mówi¹ce o doœwiad-

Chadwicka. Profesor sprawdzi³

czeniach, dokonanych w la-

to jeszcze raz i popêdzi³ do

boratoriach uniwersytec-

Winstona Churchilla. W roku

kich ró¿nych krajów. Ma³o

1940 ruszy³ brytyjski program

kto zwraca³ na nie uwagê.

budowy bomby atomowej z

Nawet fachowcy „odfajkowy-

panem Rotblatem, jako jed-

wali” te doniesienia z ruty-

nym z najpowa¿niejszych

now¹ obojêtnoœci¹. Nie

filarów tego programu.

przeszli nad tym obojêtnie

Po kilku latach okaza³o

jedynie Niemcy, gdzie ju¿ w

siê, ¿e rz¹d brytyjski nie

Pierwsza bania prezydenta Trumana. Little Boy, czyli

roku 1939 powsta³ pocz¹t-

podo³a potwornym kosztom

Ma³y Ch³opczyk. Materia³ rozszczepialny – uran 235.

kowo komitet do przepro-

badañ nad bomb¹ atomow¹.

Cel – Hiroshima

wadzania badañ atomowych,

Pomimo naprawdê doskona-

a potem program budowy

³ychrezultatów,jakieosi¹gniêto,

Pan Józef Rotblat

broni atomowej. Nastêpni,

przysz³oœæ brytyjskiej bomby

poderwani atomowym alar-

atomowej zawis³a na w³osku.

mem okazali siê Brytyjczycy.

Józef Rotblat jest w Polsce kompletnie

Wiecie Pañstwo, kto ich

zaalarmowa³? – Polak!!

nieznany. Nieznany jest nawet fakt

przyznania mu w roku 1995 Nagrody

Laureat Nagrody Nobla

Nobla. Obywatelstwo brytyjskie przyj¹³

Józef Rotblat urodzi³ siê w

£odzi 4 listopada 1908 roku.

w roku 1946, kiedy ju¿ by³o wiadomo,

Ukoñczy³ studia na Uniwer-

¿e do Polski powróciæ nie mo¿e, bo

sytecie Warszawskim. Zajmo-

wa³ siê fizyk¹ j¹drow¹ i prob-

w Polsce w³adze komunistyczne czekaj¹

lemami radiologii. W roku

na niego z otwartymi na oœcie¿ drzwiami

1938 uzyska³ stopieñ dok-

wszystkich najtajniejszych wiêzieñ

Druga bania prezydenta Trumana. Fat man, czyli

tora. W roku 1939 wyjecha³

Grubas. Materia³ rozszczepialny – pluton. Cel – Nagasaki

na stypendium naukowe do

Urzêdu Bezpieczeñstwa. Józef Rotblat

Wielkiej Brytanii, polecany

w ramach brytyjskiej ekipy naukowców

przez profesorów Pieñkow-

Ameryka wyda³a na projekt „Manhattan”

skiego i Bia³obrzeskiego. Do

bra³ bowiem udzia³ w budowie amery-

PONAD DWA MILIARDY DOLARÓW!

Wielkiej Brytanii przyby³ tu¿

kañskiej bomby atomowej.

Ogromne pieni¹dze, bo dotycz¹ce nie

przed wybuchem II wojny

œwiatowej. W Liverpool zosta³

obecnych dolarów, a dolarów z tamtych

wspó³pracownikiem znanego,

Bohr, Max Born, Erwin Schro-

Projekt „Manhattan”

czasów, czyli pieniêdzy kilkadziesi¹t

czo³owego fizyka nuklearnego

dinger, Enrico Fermi, Robert

W roku 1943 podpisano

Jamesa Chadwicka.

Oppenheimer, Hans Bethe,

tak zwane Porozumienie Qu-

razy mocniejszych. Takie pieni¹dze

Józef Rotblat jest w Polsce

Edward Teller i jeszcze wielu

ebeckie pomiêdzy Wielk¹

mog³a wtedy przeznaczyæ na badania

kompletnie nieznany. Niezna-

innych.

Brytani¹, Kanad¹ i Stanami

naukowe tylko Ameryka.

ny jest nawet fakt przyznania

Byli to przede wszystkim

Zjednoczonymi. Ustala³o ono

mu w roku 1995 Nagrody

naukowcy pochodzenia ¿ydow-

po³¹czenie zespo³ów nauko-

trzydziestych. Od razu siêg-

Nobla. Obywatelstwo brytyj-

skiego, którym w Niemczech

czyli pieniêdzy kilkadziesi¹t

wych wszystkich trzech

n¹³ do samej góry amerykañ-

skie przyj¹³ dopiero w roku

Adolfa Hitlera i w pañstwach

razy mocniejszych. Takie

krajów w celu przeprowadze-

skiej administracji pañstwowej,

1946, kiedy ju¿ by³o wia-

podbitych przez Niemcy

pieni¹dze  mog³a  wtedy

nia wspólnego programu

zdobywaj¹c dla swych celów

domo, ¿e do Polski powróciæ

grozi³a utrata ¿ycia. Do tej

przeznaczyæ na badania

atomowego. Na podstawie tej

wp³ywowych urzêdników

nie mo¿e, bo w Polsce w³adze

grupy do³¹czono teraz nau-

naukowe tylko Ameryka.

umowy specjaliœci brytyjscy

amerykañskiego ministerstwa

komunistyczne czekaj¹ na

kowców z Wielkiej Brytanii.

Grupa naukowców z Los

zostali przewiezieni do Ame-

spraw zagranicznych, minis-

niego z otwartymi na oœcie¿

To, co wkrótce potem nast¹-

Alamos ca³y czas pracowa³a

ryki.

terstwa finansów oraz blis-

drzwiami wszystkich najtaj-

pi³o, mog³o powstaæ tylko w

pod  presj¹  informacji,

Ju¿ wczeœniej, w roku

kiego otoczenia prezydenta

niejszych wiêzieñ Urzêdu

Stanach Zjednoczonych. Na

nadchodz¹cych z Niemiec.

1942, ruszy³ amerykañski

Roosvelta. Nic wiêc dziwnego,

Bezpieczeñstwa. Józef Rotblat

koniec bowiem oka¿e siê, ¿e

Wydawa³o siê, ¿e Niemcy

projekt budowy bomby ato-

¿e raporty FBI o dzia³alnoœci

w ramach brytyjskiej ekipy

Ameryka wyda³a na projekt

mog¹ pierwsi zbudowaæ bom-

mowej, zwany projektem

radzieckiej siatki szpiegow-

naukowców bra³ bowiem

„Manhattan” PONAD DWA

bê atomow¹. Ta mo¿liwoœæ

„Manhattan”. W utajnionej

skiej na terenie Stanów Zjed-

udzia³ w budowie amery-

MILIARDY DOLARÓW! Og-

wci¹¿ le¿a³a gdzieœ w pod-

miejscowoœci Los Alamos

noczonych, prezydent Roosvelt

kañskiej bomby atomowej.

romne pieni¹dze, bo doty-

œwiadomoœci ka¿dego miesz-

zebrano najlepszych specja-

uznawa³ za mocno przesa-

Jak sam wspomina³, na

cz¹ce nie obecnych dolarów,

kañca atomowego miasteczka,

listów fizyki nuklearnej ca³ego

dzone.

pocz¹tku roku 1940 przeczy-

a dolarów z tamtych czasów,

ale na co dzieñ obowi¹zywa³

œwiata. Albert Einstein, Niels