5

Kurier Galicyjski * 17 – 28 listopada 2009

Obchody 91. rocznicy Niepodległości Polski we Lwowie

uroczystości na cmentarzu Łyczakowskim

MARIA BASZA

giwali się polskim, pięknym językiem,

tekst i zdjęcie

kultywowali polskie tradycje, polskie

zwyczaje, byli wierzącymi – katolika-

11 listopada przedstawiciele

mi. Dzięki temu na ziemi rumuńskiej,

społeczności polskiej we

a wcześniej austrowęgierskiej urato-

Lwowie, na czele z Konsulem

wali polskość”.

Generalnym RP Grzegorzem

Pan Poseł podziękował Polakom

Opalińskim i posłem na Sejm

we Lwowie: „Jestem pełen podziwu

RP Janem Burym oddali

dla was, że tutaj, na ziemi ukraińskiej

cześć poległym w walkach

jesteście sobą, jesteście Polakami,

o wolność i niepodległość

jesteście razem z tymi, którzy oddali

Polski. na mogiłach powstań-

życie za Polskę wolną i niepodległą.

ców – uczestników Powstania

Parę lat temu przywiozłem młodzież z

Styczniowego, Listopadowe-

Polski po to, żeby pokazać, gdzie są

go oraz przy Grobie niezna-

korzenie naszej Ojczyzny, gdzie ludzie

nego Żołnierza na Cmentarzu

myślą i mówią jeszcze i będą mówić,

Orląt zostały złożone kwiaty,

mam nadzieję, po polsku, gdzie jest

zapalone znicze. Wspólnej

to centrum naszej kultury narodowej.

modlitwie przewodniczył

Bo Lwów był ogromnym ośrodkiem

proboszcz Archikatedry

nie tylko kulturalnym, naukowym, ale

Lwowskiej ks. Jan nikiel.

i gospodarczym I i II Rzeczypospolitej.

Przy Grobie Nieznanego Żołnie-

Kiedy pamięcią sięgamy do kart histo-

rza na Cmentarzu Orląt Lwowskich

rii, gdy czytamy o wielkości Lwowa –

Konsul Generalny RP we Lwo-

z ich owoców życia korzystano do dzi-

wysiłków, które do tej pory nie miały

cie międzywojenne. Dwadzieścia lat

jest to dla nas ogromny impuls, by to

wie Grzegorz Opaliński powie-

siaj” – zaakcentował Konsul Grzegorz

precedensu w historii” – podkreślił dy-

pokojowej egzystencji, pokojowego

wielkie dziedzictwo kultywować, by o

dział: „Historia Polski jest historią na

Opaliński.

plomata. „Byliśmy dzisiaj na mogiłach

rozwoju naszego państwa. W ciągu

tym mówić, by zadbać o to, żebyśmy

wielu kartach – tragiczną. Tragiczną,

powstańców Styczniowych, Listopa-

tych dwudziestu lat nie udało się do-

byli tu nadal obecni i nadal prawie

Poseł Rzeczypospolitej Pol-

ponieważ ze względu na swoje poło-

dowych, jesteśmy na Cmentarzu Orląt

prowadzić do tego, aby zyskać przy-

gospodarzami, mimo, że faktycznie

skiej na Sejm VI kadencji Jan

żenie geograficzne miała nie zawsze

Bury (PiS), który przybył do Lwowa

Lwowskich. Są to pokolenia Polaków,

chylność sąsiadów, aby zagwaranto-

nimi nie jesteśmy. Chciałbym za wa-

przyjaznych sąsiadów. Naród polski

prywatnie, „z potrzeby serca” powie-

które oddały swoje życie w bohater-

wać pokojową koegzystencję narodów

szą obecność, w imieniu zapewne

wielokrotnie musiał udowadniać, że za-

dział: „Żałuję bardzo, że nasz parla-

skiej walce za to, aby nasza Ojczyzna

w Europie. Ale to dwudziestolecie dla

wszystkich parlamentarzystów, złożyć

sługuje na miejsce na mapie Europy”.

ment polski nie jest reprezentowany

odzyskała niepodległość” – powiedział

Polaków jest okresem bardzo ważnym.

wam bardzo serdeczne podziękowa-

Pan Konsul przypomniał o wal-

w tak ważnej chwili i przez wyższych

Konsul Generalny RP.

Jednym z synów pokolenia dwudziesto-

nia i gratulacje, że jesteście, że trwa-

kach o niepodległość, które musiała

rangą parlamentarzystów. Ale mnie

„11 listopada 1918 roku Polska

lecia międzywojennego był Wielki Polak

cie. Podczas rozmowy z Marszałkiem

toczyć Rzeczpospolita. „Kartą tra-

tutaj ciągnie. Ja urodziłem się na Buko-

powróciła na mapę Europy i świata.

– Ojciec Święty Jan Paweł II. Oprócz

Sejmu Bronisławem Komorowskim

giczną w naszej historii były rozbiory,

winie Rumuńskiej – między Czerniow-

11 listopada – był to dzień, kiedy odzy-

Jana Pawła II, dwudziestolecie mię-

zwrócę uwagę na pilną potrzebę troski

które jednocześnie udowodniły, że

dzywojenne obfituje w te osobistości

cami a Siretem. Stamtąd wywędrowa-

skaliśmy po 123. latach niepodległość

o was i wspierania was we wszystkim,

naród polski, który chwilowo nie po-

liśmy do Wrocławia. Moi przodkowie

naszego kraju. Uzyskaliśmy wówczas

życia politycznego i kulturalnego, któ-

co tutaj czynicie dla dobra naszego

siada swego państwa jest zdolny do

żyli na Kresach prawie 200 lat. Posłu-

krótki czas pokoju - dwudziestole-

re się wówczas narodziły. Z ich pracy,

narodu, dla dobra naszej kultury”.

ostatnie święto

List

Szanowna Redakcjo! Przesyłam wspomnienia o pa-

triotycznym epizodzie, znanym już chyba nielicznym

niepodległości

żyjącym uczestnikom lub świadkom opisanych wyda-

rzeń. Warto je chyba ocalić dla potomnych. Łącze bar-

dzo gorące i serdeczne pozdrowienia dla Zespołu Re-

w stanisławowie

dakcji Kuriera oraz wszystkich, do których on dociera.

Mieczysław Piotrowski

towani stosunkowo bardzo łagodnie?

jest to jeszcze definitywny jej koniec.

nie o nielegalności manifestacji oraz

skiego. Następnie uformowała się w ko-

Działo się to 70 lat temu, w listo-

Pytanie to stało się szczególnie za-

Nieoczekiwanie, bowiem trzy osoby, a

naruszeniu dyscypliny, i ponownie

lumnę od najmłodszych do najstarszych

padzie 1939r., a więc niecałe dwa

sadne po czerwcu 1941 r. Wtedy to,

to prof. Maksymilian Chudio – opiekun

zażądał ujawnienia nazwisk organiza-

klas i udała się do pobliskiego Kościoła

miesiące po „wyzwoleniu Zachod-

bowiem Sowieci wymordowali okrut-

klasy, kol. Lempel - przewodniczący

torów. Kiedy i tym razem jego zadanie

Parafialnego na uroczystą Mszę św. Po

niej Ukrainy przez bohaterską Armię

nie przy ul. Bilińskiego i w innych

„uczkomu” (uczniowskiego komitetu)

nie zostało spełnione, powołał się na

zakończeniu nabożeństwa, uczniowie

Czerwoną”, „Wyzwoliciele” zdążyli już

miejscach odosobnienia, wszystkich

oraz niżej podpisany członek uczkomu,

kategoryczne polecenie władz i rów-

- zamiast pójść do szkoły na zajęcia –

opróżnić magazyny i sklepy oraz wysza-

(ok. trzech tys.) więźniów, których nie

otrzymały wezwanie do bezzwłoczne-

nocześnie zapewnił, dając na to słowo

wrócili do swoich domów. W pierwszej

brować opuszczone domy i mieszkania.

zdążyli ewakuować przed wybuchem

go stawienia się w siedzibie NKWD,

honoru, że jeśli organizatorzy ujawnią

chwili wydawało się, że manifestacja

Życie wracało powoli do urzędów, za-

wojny z Niemcami. Ostatecznie, jako

przy ul. Bilińskiego. Było pogodne

się dobrowolnie, to wobec nich i całej

polskiej młodzieży nie została przez

kładów pracy i szkół, ale w mieście

najbardziej racjonalne wyjaśnienie

południe, ziemia była przyproszona

klasy, nie zostaną wyciągnięte żadne

władzę zauważona. Pozwalało to ży-

panowała atmosfera przygnębienia

przyjęliśmy, że lokalne władze postą-

śniegiem, a my szliśmy w milczeniu,

konsekwencje. Po tym opuścił salę,

wić nadzieje, że nie będą wobec niej

i niepewności.

piły wobec nas tak łagodnie, bynaj-

zapewne rozważając powstałą sytu-

wyciągnięte żadne konsekwencje. Ale

aby umożliwić swobodne rozważe-

Wprawdzie, nie zaczęły się jesz-

mniej nie powodując się pobłażliwo-

acje i jej konsekwencje.

nie jego propozycji i przygotowanie

już następnego dnia, ta nadzieja pry-

cze masowe wywózki ludności na

ściąatymbardziejwspaniałomyślnością,

W siedzibie NKWD, weszliśmy

oczekiwanej odpowiedzi, Nie było to

sła. Do najstarszej dawnej drugiej lice-

Wschód, ale już zapełniały się wię-

lecz dobrze rozumianą troską o własne

do pokoju dyżurnego i tam oficerowi

łatwe zadanie, bo właściwie nikt nie

alnej klasy przybył urzędujący w Szkole

zienia, do których wsadzano „wrogie

bezpieczeństwo. Postanowiły bowiem,

zgłosiliśmy swoje przybycie. On polecił

znał rzeczywistych organizatorów.

„komsorh” (komsomolski organizator)

elementy”, przede wszystkim promi-

niewygodną dla siebie sprawę załatwić

nam usiąść na ławie, a sam wyszedł,

Ostatecznie, więc, aby zakończyć tę

i oświadczył, że wczorajsza manifesta-

nentnych Polaków oraz aktywnych

na miejscu i bez większego rozgłosu,

prawdopodobnie do swoich przeło-

niepokojącą sprawę i uczynić zadość

cja była nielegalna i naruszyła szkolną

ukraińskich nacjonalistów, w takich

aby ją po prostu zatuszować przed

żonych. Czas oczekiwania dłużył się,

zadaniu komsorha, zdecydowano,

dyscyplinę. Według niego, była ona

to okolicznościach i w takim czasie

wyższymi instancjami. I w ten spo-

bo dopiero po upływie ok. pół godziny,

przygotowana przez uczniów najstar-

że zostaną podane nazwiska dwóch

wypadła kolejna rocznica Niepodle-

sób uchroniły być może również nas

dyżurny oficer pojawił się i bez słowa

szej klasy i w związku z tym zażądał,

uczniów, którzy zgłoszą się na ochot-

głości, obchodzona 11 listopada.

od losu, który w tamtych czasach był

wyjaśnienia, polecił nam wrócić do

aby do końca zajęć, została mu przed-

nika. I po pewnych wahaniach – tacy

11. Państwowe Liceum i Gimnazjum

udziałem milionów ofiar stalinowskie-

szkoły. I tym razem był to ostateczny

łożona lista jej organizatorów. Wobec

„organizatorzy” znaleźli się. Mogliśmy,

im. Marszałka J. Piłsudskiego zostało

go terroru.

finał sprawy.

tego, że to zadanie nie zostało spełnio-

więc przyjąć, że w ten sposób sprawa

przekształcone – na modłę sowiecką –

Później, wracając do opisanych

ne, zwołał na następny dzień zebranie

zostanie zamknięta.

na 10-cioletnią Stanisławowską Szkołę

wydarzeń, staraliśmy się odpowie-

rodziców. Zebranie odbyło się w ga-

Rzeczywiście, w okresie następ-

Średnią nr 6. Młodzież tej polskiej szkoły,

Mieczysław Piotrowski

dzieć na nurtujące nas pytanie, co

binecie dyrektora szkoły, w obecności

nych trzech tygodni, nic więcej się

zgodnie z utrwaloną tradycja, zgromadzi-

przed laty stanisławowianin,

sprawiło, że uczestnicy patriotycznej

grona nauczycielskiego i uczniów.

nie wydarzyło. Ale na przełomie li-

ła się w dniu 11 listopada rano, przed

a teraz wrocławianin

manifestacji w 1939 r. zostali potrak-

Komsorh powtórzył swoje oświadcze-

stopada i grudnia okazało się, że nie

budynkiem Szkoły, na pl. I. Paderew-