27

Kurier Galicyjski * 17 – 28 listopada 2009

my – z aTLanTydy

tii Regionów, która jak więk-

szość dzisiejszych partii na

Ukrainie nie jest partią ideolo-

giczną. Rozmawiać trzeba ze

wszystkimi.

stojących za sobą murem. Te tajne

Po obu stronach „linii Curzona”

my się... wspomnieniami. Stoją między

Za fałszywą jednak uwa-

komplety”.

zapadła cisza. Cisza nie mająca pre-

nami dwa, trzy , a czasami i więcej,

żam tezę, że „pomarańczo-

cedensu w historii. Zarządzający te-

pokoleń, wychowanych w innych wa-

wa”, zachodnia Ukraina –

rytoriami po obu stronach tej linii zro-

runkach. Mających często krańcowo

nie obejdzie się więc

jak piszą autorzy – jest wro-

bili wszystko by wymazać z pamięci

różne doświadczenia. To utrudnia po-

bez Macierzy

MARCIN ROMER

ga Polsce.

Tylko ona jest w stanie podtrzy-

przeszlość „ziem wschodnich”czy

rozumienie. Przeszkadzają też stereo-

Prawdą jest, że silne wpły-

też „obwodów zachodnich” oraz ich

mać słaby i rozdrobniony żywioł pol-

typy. Raj wyśniony nie zawsze okazuje

nie pisz pan tego. Kresy to

wy mają tu siły skrajnie nacjo-

obecność w świadomości żyjących

ski. Po cóż jednak miałaby to robić?

się być nim w rzeczywistości.

rzecz święta, uduchowiona. Co

nalistyczne – przeciwne Pol-

tam kiedyś wspólnie społeczeństw i

Czy Ci potomkowie pozostałych

Opowiadał mi kiedyś znajomy

kogo obchodzi, co oni z tym te-

sce, Węgrom, Rumunii, całej

narodów. Nie tylko wymazać.

na miejscu katastrofy Atlantów staną

„ukraiński” Polak, inżynier, jak wy-

raz robią? Zniszczyli wszystko

UE, a także werbalnie Rosji,

się prawdziwymi ambasadorami pol-

glądało jego pierwsze zetknięcie z

i wszystko roztrwonią. Resztę

choć niektórzy pokazują w tę

skiej czy europejskiej sprawy? Czy

wymarzoną Ojczyzna. Kiedy już było

Kłamstwo wielokrotnie

przypiszą sobie. tfu! A ci, co

stronę palcem jako źródło in-

ma to zrobić li tyko w imię narodowej

można, pojechał do swojej ciotki pod

powtórzone staje się prawdą

tu zostali – czy to, aby Polacy?

spiracji. nacjonaliści są obec-

Ta goebbelsowska zasada, praw-

solidarności?

Szczecinem. Co tu dużo mówić – na

to jakieś poturczeńce, z ich

ni w różnych partiach daw-

dziwej wirtuozerii nabrała dopiero w

„Mam już dosyć trzymania nas

status turysty stać go nie było. Zaczepił

dziwnymi problemami, może

nej pomarańczowej koalicji,

Związku Sowieckim. Historię napisano

przez Was jak zakładników. Tego nie

się jako robotnik w firmie budowlanej.

mafia? Prawda, jest paru spra-

nigdzie jednak poza ultrana-

na nowo – tyle, że nie miała ona nic

róbcie, tam siedźcie cicho.Nie prze-

Był zafascynowany nowymi dla niego

wiedliwych... Ja tam nie chcę z

cjonalistyczną  „Swobodą”

wspólnego z prawdziwymi dziejami

szkadzajcie”. To wypowiedź szefa jed-

technologiami. Pracował dużo i dobrze.

tym mieć nic wspólnego!

nie  stanowią  poważnego

tej ziemi. Postarano się przy tym, by

nej z organizacji polskich na Ukrainie.

Za dobrze. Kolegom z pracy było to nie

ta opinia nie jest wymyślo-

procentu. Stojący na czele

jak najbardziej pogłębić wytworzone

To „Was”- dotyczy rodaków z kraju.

w smak. Pewnego sobotniego popołu-

na. Dostało mi się naprawdę.

„Swobody” Oleh tiahnybok

podziały. Na terenach dzisiejszej Ukra-

Skąd ta frustracja? Z niezrozu-

dnia przyjechała ekipa w mundurach z

to zmusza do zastanowienia.

wyraźnie marzy o zajęciu po-

iny Zachodniej, podsycane umiejęt-

mienia procesów zachodzących w tej

psami. Otoczono budynek. Do granicy

Jak to jest? Czym są Kresy

zycji ukraińskiego Haidera

nie jeszcze od czasów ś.p. imperium

części Europy. Tylko czyjego? Po tej,

odstawiono go w kajdankach.

w świadomości dzisiejszych

lub Le Pena, co w przekona-

Habsburgów. Dajmy jednak spokój Au-

czy po drugiej stronie?

Dostał zakaz wjazdu do Polski

mieszkańców Polski, a czym

niu większości politologów

striakom i ich „dobremu cesarzowi”.

na trzy lata. Niby wszystko zgodnie z

dla tych „autochtonów zza

jest mrzonką. Dodatkowo, w

Gdzie im tam do specjalistów z

prawem...

Co mogą zaoferować

kordonu”?

zajęciu bardziej zdecydo-

pod znaku sierpa i młota. Zasada

Macierzy zamieszkali

wanego i przejrzystego sta-

„dziel i rządź” nabrała pełnego blasku

na Ukrainie Polacy?

Ojczyzny nie kocha się

Do tych pól malowanych

nowiska przez ukraińskich

dopiero w ich wykonaniu.

Czy tylko konsumować przeka-

za coś,

zbożem rozmaitym...

polityków przeszkadza perma-

Ukraińców „bracia Moskale” wy-

zywane im na otarcie łez frukty, i od

choć czasem jest to miłość trud-

pisał Adam Mickiewicz.

nentna kampania wyborcza.

zwolili od polskiego jarzma, Polaków

czasu do czasu odtańczyć krako-

na. Jeszcze trudniejsza, jeżeli ma

Te zboża rosły w różnych miej-

Sprzymierzeńcem sił ultrana-

uratowali od niechybnej zagłady ze

wiaka przed sponsorami z Polski, co

się dwie. Tę w sercu, wszczepioną w

scach. Na przestrzeni ostatnich 250

cjonalistycznych jest nikła wie-

strony tych pierwszych, Żydów chronili

sprowadza całą sprawę do festynu, a

domu rodzinnym i tą drugą z podwór-

lat pojęcie Kresów zmieniało się kilka-

dza historyczna i znajomość

przed antysemityzmem jednych i dru-

miejscowych Polaków do pozycji ma-

ka, ze szkoły, z pracy. Tę, której sym-

krotnie, oznaczając za każdym razem

współczesnej

problematyki

gich. Wszystkich solidarnie wyzwolono

lowniczych aborygenów?

bole możemy obejrzeć we własnym

inne terytorium. Za każdym też razem

europejskiej, dużej części ukra-

z wszelkiej własności, godności naro-

„Polacy na Ukrainie powinni roz-

paszporcie, z własnym nazwiskiem

tworzył się mit raju utraconego. Real-

ińskiego społeczeństwa. Wciąż

dowej, honoru, religii i świadomości

poczynać dzień od modlitwy o jak naj-

pisanym cyrylicą i alfabetem łaciń-

ne wspomnienia gasły, dając miejsce

żywe są stereotypy utrwalone

własnych korzeni.

szybsze przyjęcie tego kraju do Unii

skim, ale w transkrypcji angielskiej. A

legendom.

zwłaszcza w czasach Związku

To się prawie udało. Na szczęście

Europejskiej”, - powiedział mi kiedyś

przecież chce się żyć, tak jak wszy-

Wieść niosła, że gdzieś daleko,

Sowieckiego, występujące dziś

nie do końca.

znajomy ukraiński politolog. Myślę, że

scy ludzie. Żyć, kochać. Trudno być

na wschodzie, był ląd. Ląd szczęśli-

w zmutowanej formie.

modlitwa to za mało.

„innym”.

wy. Słońce świeciło tam zawsze, zbo-

Jest i odwrotna strona

Miejscowi Polacy powinni stać się

ża rosły po dachy, a żyjący tam ludzie

nie wszyscy

medalu. Prawdą jest bowiem

katalizatorem procesu eurointegracji.

wiedli życie spokojne i bogobojne.

„polscy Atlanci” wyjechali

Jak zlikwidować

również, że właśnie Zachod-

Choć trzeba wyznać prawdę niepo-

By tak być mogło, potrzeba bardzo

Potem był potop.

wkradający się dysonans?

nia Ukraina jest regionem

pularną. Wyjechali najbardziej świadomi

przemyślanych działań i celowo skie-

Recepty pozornie proste, są bardzo

Każda fala rozbiorowego odpływu

gdzie nastroje prozachod-

i aktywni, w tym prawie cała inteligencja.

rowanej pomocy ze strony Macierzy.

trudne do wykonania. Łatwo powiedzieć

pozostawiała poza granicami „Polski

nie i proeuropejskie są naj-

Zostało ich niewielu. Prawie nigdzie nie

Działań nie doraźnych, a systemo-

– trzeba być dobrym i atrakcyjnym, a

właściwej” archipelag wysp polskich,

silniejsze. to tu są środowi-

tworzą zwartych skupisk polskich. Zo-

wych, stwarzających perspektywę

będziesz zaakceptowany. Uzasad-

pomału pogrążających się w żywiole

ska jakie uważają Polskę za

stali z różnych powodów – to temat na

odbudowy polskich elit na Ukrainie.

nione poczucie własnej wartości za-

miejscowego – innego już życia. Te

najważniejszego partnera w

głębokie studia i odrębne opracowanie.

Pisząc o elitach mam na myśli inte-

wsze wywołuje szacunek otoczenia.

kolejne polskie Atlantydy najdłużej

dążeniu do zajęcia przyszłe-

By zostać, niektórzy musieli zataić swo-

ligencję o polskich korzeniach, jaka

Kultura polska jest atrakcyjna. Do

istniały w pamięci ocalałych Atlantów

go miejsca w UE. Zachod-

je pochodzenie. Nie wszyscy przekazali

biorąc aktywny udział w życiu kraju

szkół polskich garnie się coraz wiecej

- tych, którym udało się ewakuować z

nia Ukraina jest najbliższa

swym dzieciom polskie wartości i świa-

swojego zamieszkania, zaszczepi w

dzieci z rodzin de facto ukraińskich,

pogromu i tych co zostali.

Zachodowi nie tylko geo-

domość narodową. Niby dla ich dobra.

jego społeczeństwie wartości Zacho-

często o dalekich już polskich korze-

U tych ostatnich świadomość ta

graficznie, ale i mentalnie.

Imperium szczęśliwości klasy robotniczej

du. Tak pojęte działania muszą być,

niach. Trzeba też szanować swoich

istnieje niekiedy do dzisiaj. Każda

Wielu ludzi wyjeżdża stąd

miast i wsi miało wszak trwać wiecznie.

siłą rzeczy skierowane w stronę ludzi

ukraińskich sąsiadów, nawet swoją

następna fala tego swoistego tsunami

w różnych celach (w tym do

Łatwo dziś wydawać sądy. Mało kto

młodych. Byłoby jednak błędem kie-

ukraińską teściową. To wszystko wy-

zacierała pamięć o poprzedniej. Któż

pracy) do krajów UE. Ci któ-

uświadamia sobie totalny nacisk sowiec-

rowanie tak pojętych działań jedynie

maga odrzucenia narosłych, często

pamięta dziś o rodakach odciętych

rzy wracają są najlepszymi

kiej indoktrynacji, na wszystkie dziedziny

w stronę tzw. „biologicznych Polaków”

przy wydatnej pomocy sił wrogich obu

traktatem ryskim z 1920 roku? Czy ży-

ambasadorami opcji euro-

ludzkiego życia, a także skutki ewentual-

i tworzenia kolejnego „getta”. Wspar-

narodom,stereotypów. Trzeba więc w

tomierszczyzna w dzisiejszym pojęciu

pejskiej. Zachodzi tu proces

nego oporu.

cia wymagają też środowiska bliskie

pełni odkłamać historię. I to po obu

rodaków z kraju to Kresy? Stawiam

podobny do tego, jaki roz-

Nawet najbardziej wredne metody

Polsce, jej kulturze, wartościom.

stronach. Nie wystarczy zrobić tego w

dolary przeciwko pietruszce, że więk-

począł się w Polsce jeszcze

stosowane w PRL-u nie wytrzymują

instytutach naukowych.Trzeba to do-

szość nie potrafi prawidłowo wskazać

w latach siedemdziesiątych.

żadnego porównania.

prowadzić do świadomości zwykłych

gdzie też ten Żytomierz leży.

Zamiast zakończenia

Im więcej kontaktów ludz-

Od wielu lat Polska wspiera eu-

ludzi. A to, jak każdy proces społeczny,

Podobnie jak Winnica, Berdyczów,

kich po obu stronach gra-

ropejskie aspiracje Ukrainy. To trudny

jest procesem trudnym i długotrwałym.

Płoskirów, a nawet Tarnopol czy Sta-

A jednak przetrwali

nicy tym lepiej. W ostatnich

Nie anioły, nie bohaterowie ostatnie-

proces. Droga długa i wyboista. Do

A historię, czy chcemy, czy nie – mamy

nisławów.

latach,  po  wprowadzeniu

go bastionu. Żywi ludzie. Z ich pokręco-

tego niepewna. Klucz do sukcesu

w dużej części wspólną.

wiz przez Polskę, a później

nym życiem, problemami i materialnymi

zapewnić może jedynie spójna wizja

Aż przyszedł

UE, kontakty te zmalały. nie

niedostatkami. Wadami i zaletami. Ale z

wspólnej europejskiej przestrzeni w

Czy miejscowi Polacy

pamiętny rok 1945

działa to na naszą korzyść.

poczuciem, że to ich miejsce na Ziemi.

jakiej jest miejsce dla Polski i Ukrainy

- ostatni akt kresowego potopu.

mogą zrobić to sami?

Nie czują się przybyszami. Są u siebie.

– Polaków i Ukraińców, po obu stro-

Być może. Na codzień nie widać

Ostatnie łodzie z rozbitkami z kolejnej

Polityka polska powinna

Żyją życiem dzisiejszej Ukrainy, dzieląc

nach „granicy światów” jak nazywana

problemów. Choć są. Zawsze też

Atlantydy dobiły do polskiego brzegu na

być tutaj szczególnie aktyw-

jej problemy, smutki, czasem i radości.

jest dzisiaj często granica na Bugu

można liczyć na garstkę zapaleń-

przestrzeni 1959 roku. Byli to ci, co nie

na i zdecydowana. Byłoby

Są Polakami. Choć często mają proble-

i Sanie.

ców. Niezmiernie jednak wątpię.

zdążyli przed trzynastoma laty na pod-

olbrzymim błędem odgro-

my z poprawną polszczyzną, ze znajo-

Zapaleńcy są słabi, często skłóceni.

stawione tratwy lub nie zdołali zbudo-

dzenie się od tego regionu

mością historii swojego narodu. Ale i w

Tu mała dygresja. Odwiedził mnie

wać swojej własnej. Byli też tacy, którzy

(tekst powstał w 2006 roku

murem. nawet mentalnym.

Polsce z tym nie zawsze najlepiej.

niedawno pewien profesor z Polski.

dopiero później utracili nadzieję.

i był wydrukowany w KG,

„Kresy jutra” bez Ukrainy

Gdy rozmowa nasza weszła na po-

Ewakuowani Atlanci rozpoczęli

który był wtedy wkładką do

Zachodniej nie powstaną.

dobne tematy, dał żartobliwą poradę.

nowe, trudne życie. Życie na nowej

„Gazety Lwowskiej”. Moim

Czym różni się Polak z Polski

„Trzeba by namówić ukraińskie wła-

ziemi, w miastach i wioskach o często

kG

zdaniem nie stracił na swojej

od Polaka z Ukrainy?

dze, by zakazały działalności organi-

Pytanie wydaje się być retorycz-

obco brzmiących nazwach. Było to

aktualności. Drukujemy z

zacjom polskim. Już widzę tych ludzi

ne. Pozornie niczym. A jednak. Różni-

jednak życie wśród swoich.

niewielkimi zmianami.)