5

Kurier Galicyjski * 17 – 28 listopada 2009

poWT rny poGrzeb oFiar poWojenneGo(!)

GŁodomoru na ukrainie

jednak to był genocyd, świadomie za-

miasta. Wśród ofiar było wie-

planowany przez reżim komunistyczny”

le kobiet i dzieci”.

– zaznaczył w swoim słowie podczas

Świadkowie tej tragedii wspomnie-

ceremonii pogrzebowej Igor Derżko,

li, że do powojennego Głodomoru

wiece-wojewoda lwowski.

sprowokowała polityka władz stalinow-

obrządków i prawosławnych prze-

Szczątki ofiar powojennego Gło-

skich, które pod przymusem zabierały

prezes społecznej organiza-

koNsTANTY CzAWAgA

wodniczył grekokatolicki arcybiskup

domoru pochowano w specjalnie

u kołchoźników zboże, aby po niskich

tekst i zdjęcia

cji „Memoriał”. – Po przepro-

lwowski Igor Woźniak. Kościół Rzym-

przygotowanej krypcie na Cmentarzu

cenach sprzedawać za granicę. W za-

wadzonych badaniach udało

skokatolicki reprezentował kanclerz

Łyczakowskim.

chodnich obwodach Ukrainy, gdzie wte-

Ponad 600 trumienek ze

się wyjaśnić, że są to szcząt-

Lwowskiej Kurii Metropolitalnej ks.

W sobotę, 28 listopada, w ra-

szczątkami ofiar powojen-

dy jeszcze nie było kołchozów, sytuacja

ki osób cywilnych, które po

Władysław Grymski.

nego głodomoru na Ukrainie

mach państwowych obchodów Dnia

była lepsza, można było coś wymienić

ii wojnie światowej uciekali

wschodniej i Bessarabii po-

pamięci ofiar Głodomoru na Ukrainie

na chleb. Jednak uciekających ze

„W 2005 roku we Lwowie

przed głodem, który znów za-

chowano uroczyście 28 listo-

w kościołach i cerkwiach odprawiono

wschodu przybywało coraz więcej i we

na terenie stacji kolejowej

panował na wschodzie Ukra-

pada na Cmentarzu Łycza-

nabożeństwa żałobne, a wieczorem

Lwowie też zabrakło żywności. Wśród

iny i w Bessarabii. Część tych

Podzamcze przypadkowo od-

kowskim we Lwowie.

w oknach domów zapalono świece.

umierających z głodu i chłodu byli lu-

naleziono szczątki ludzkie po-

ludzi została zatrzymana i roz-

Wspólnej modlitwie z udziałem

Złożono kwiaty i kłosy zbóż pod po-

dzi różnej narodowości, także Polacy

chowane we wspólnej mogile

strzelana przez NkWD, część

duchowieństwa katolickiego dwóch

mnikami ofiar tej tragedii.

zza Zbrucza. „Głód może się zdarzyć,

– powiedział Jewhen Hryniw,

zmarła z głodu na ulicach

myśmy się przyjaźnili od wieków

HALiNA PŁUgAToR

tekst i zdjęcie

Rodzina Jakiwczuków trzyma

często przyjeżdżali wczasowicze,

Przedstawiciel sławnego

się więc mocno, jak dom dziadka.

tzw. „letnicy”, - kontynuuje wnuk pol-

huculskiego rodu Jakiwczu-

W swoim czasie radny Iwan rozpo-

skiego radnego. – Przeważnie byli to

ków kontynuuje dziś współ-

czął w Dorze budowę szkoły. Teraz

przedstawiciele inteligencji dwu nacji,

pracę ukraińsko-polską, którą

sprawę znów rozpoczyna wnuk, do-

ludzie bardzo oświeceni. Byli grzeczni

na początku ubiegłego wieku

kładając wielu starań do wybudo-

i kulturalni, znali po kilka języków ob-

rozpoczynał jego dziadek.

wania współczesnej placówki edu-

cych, byli obeznani w wielu sprawach.

Igor Jakiwczuk jest znanym na

kacyjnej. Mychajło Jakiwczuk jest

Wówczas między nimi nie było mowy

Ukrainie Zachodniej działaczem spo-

członkiem Komitetu Społecznego

o jakiejkolwiek wrogości. A jeśli nawet

łecznym. Swymi działaniami oraz ini-

we wsi, swego rodzaju radnym, jak

toczyły się spory, to przebiegały na tak

cjatywami rozbudowuje małą Ojczy-

dziadek. Wnuk nie zapomina też o

wysokim poziomie, że wielu naszych

znę – wieś Dora, która leży w pobliżu

Polakach. Obcując z Krzysztofem

polityków musiałoby od nich długo-dłu-

znanego uzdrowiska Jaremcza oraz

Kuchcińskim , burmistrzem Namy-

go się uczyć”.

całe Przykarpacie, pomaga w rozwo-

słowa, partnera Jaremczy, pan Ja-

Letnicy często rozmawiali z hucul-

ju stosunków ukraińsko-polskich. Me-

kiwczuk odczuwa bratnią bliskość

skimi radnymi i wójtami, którzy pocho-

todą małych kroczków w swojej wsi

dusz.

dzili z rodzin prostych, ale bogatych.

i regionie pokazuje, jak społeczność

wnętrznej i dyplomacji oraz temu, że

agroturystycznych i ze łzami w oczach

„Nasz region zorganizował w

Być może nie byli oni bardzo wyedu-

lokalna może przybliżyć integrację

częściej milczał, niż mówił. Przez całe

wspominają przeszłość. Wielu Pola-

Namysłowie Dni Kultury Ukraińskiej,

kowani, jednak mieli dużą inteligencję

europejską Ukrainy.

życie gospodarzył on na połoninach,

ków podąża na stary wiejski cmentarz

- opowiada pan Jakiwczuk. Przyje-

wewnętrzną i dobre maniery. Od razu

„Jak wielu mieszkańców nasze-

co prawda już upaństwowionych

opodal szkoły, gdzie obok Ukraińców

chało czterdzieścioro ośmioro dzie-

zauważali ich wysoko oświeceni pol-

go regionu nie pochodzę z rodziny

przez władze sowieckie. Nauczywszy

są pochowani Polacy. Goście z Gdań-

ci z powiatu Jaremcza oraz zespół

scy i ukraińscy pisarze, artyści, polity-

polskiej, – opowiada „Kurierowi Ga-

się bycia CZŁOWIEKIEM w jakichkol-

ska, Lublina, Warszawy, Wrocławia

„Gryndżoły”. Huculi spodobali się

cy oraz działacze społeczni.

licyjskiemu” pan Igor, ale z dziada-

wiek okolicznościach, udzielał swym

odnajdują uporządkowane przez miej-

wszystkim. Po zakończeniu uroczy-

O tym, że uzdrowisko Dora było

pradziada nasza rodzina przyjaźniła

potomnym rad prostych, ale pełnych

scowych mieszkańców groby swoich

stości nasze dzieci pozostały w Pol-

dobrze rozwinięte świadczy to, że

się z Polakami”. Zagłębiając się w

mądrości życiowej.

krewnych.

sce przez dwa tygodnie. Troszczono

na początku ubiegłego wieku była tu

historii swej rodziny, pan Jakiwczuk

„Przypominam sobie, że dziadek

Szczególnie pozytywnie nasta-

się o nie, wożono na wycieczki, po-

elektryczność, działało kilka sklepów,

z uśmiechem i dumą mówi, że jesz-

był dobry, sprawiedliwy, wszystkich

wione do letników były władze wiej-

magano we wszystkim. Wkrótce do

spółdzielnie, a nawet były organi-

cze jego dziadek Iwan był w czasach

traktował z godnością i bardzo dbał

skie. Nawet na mogile ukraińskich

powiatu Jaremcza przyjechali har-

zowane swego rodzaju „kampanie

II Rzeczpospolitej radnym, a dziadek

o czystość. Nawet doglądając bydła

Strzelców Siczowych stawiano dwie

cerze polscy, odbył się Ukraińsko-

reklamowe”. Radny Iwan Jakiwczuk

żony, Andrij Bojko – to były sołtys wsi

nigdy nie był brudny, nieogolony czy

flagi – biało-czerwoną i żółto-niebie-

Polski Wyścig Przyjaźni, co uczci-

zachęcał miejscowych chłopaków,

Dora. Do niego po radę chodzili Pola-

w brudnym ubraniu, - wspomina pan

ską. Często dziwi mnie, gdy dziś ktoś

liśmy, stawiając znak pamiątkowy.

aby tamci na początku sezonu tury-

cy, Żydzi i Ukraińcy. Mając ukończone

Jakiwczuk.- Jego porady stały się dla

mówi o przedwojennej nienawiści

Sąsiedzi pomogli nam podczas

stycznego rozdawali letnikom wła-

zaledwie kilka klas, Iwan Jakiwczuk

nas credo życiowym. Były polski rad-

ukraińsko-polskiej. Oczywiście, polity-

powodzi i epidemii grypy. Wkrótce

snoręcznie wykonane pocztówki, na

władał językiem polskim, niemieckim,

ny nakazywał, ażeby na naszych dło-

cy oraz wtrącanie się państw trzecich

nawiążą współpracę przedsiębior-

których było napisane: „Zapraszamy

rosyjskim, mógł porozmawiać także

niach nigdy nie było łez sierot i wdów,

uczyniło wiele zła między naszymi na-

cy. Krzysztof Kuchciński otrzymał

do Dory”. Aby dostarczyć gościom

w jidysz. Zresztą, w owym czasie nie

abyśmy nikomu, a przede wszystkim

rodami. Trzeba po prostu wspomnieć,

złotą odznakę za współpracę z za-

rozrywki, Huculi występowali przed

budziło to zdziwienia w wielokulturo-

– samym sobie nie przebaczali zdra-

jak w pokoju sąsiadowali ze sobą nasi

granicznym miastem partnerskim.

nimi z koncertami.

wym środowisku miasteczka uzdrowi-

dy, bo zdrajca – to już nie człowiek.

dziadowie i nie zwracać uwagi na czy-

Cieszymy się, że była to Jaremcza.

Takiego wypoczynku i życzliwości

skowego.

Zaskakuje także jego mądrość, doty-

jeś psie języki.

Myślę, że praca, którą na początku

nie można zapomnieć nawet po upły-

„Mała obecnie wieś była nie-

cząca przyszłych pokoleń. Mówił, że

Los był łaskawy dla radnego, dzia-

ubiegłego wieku zapoczątkowali

wie kilku dziesięcioleci. Pan Jakiw-

gdyś wielkim centrum wypoczyn-

nie trzeba dawać synowi domu, a na-

łającego w ubiegłym wieku. Dożył on

dziadek oraz inni dzielni i aktywni

czuk opowiada, że do tej pory stara

kowym, a opodal leży Worochta,

leży jedynie mu pomóc w wybudowa-

89 lat, wychował dwóch synów i dwie

ludzie, będzie kontynuowana przez

polska inteligencja oraz jej potomko-

która w owych czasach była znanym

niu swego własnego. Dom zaś warto

córki. Udało się mu uniknąć sowiec-

ich prawnuków”.

wie przyjeżdżają do Dory, zatrzymują

uzdrowiskiem, drugim po Zakopanem.

kG

trzymać dla wnuków”.

kich represji dzięki inteligencji we-

się w miejscowych gospodarstwach

Dora i Mikuliczyn są obok. Do Dory