27

Kurier Galicyjski * 30 listopada – 14 grudnia 2009

dlaczego nie został postawiony i kiedy stanie

pomnik juliusza słowackiego w kijowie?

Podczas rocznicowych uroczy-

Kijowie pomnika Słowackiego, odnosi

początku października, jeśli tylko bę-

Przetransportowany w sierpniu z Pol-

w pobliżu kościoła św. Alek-

stości w Krzemieńcu ku czci Juliusza

się wrażenie, że władza miejska nie

dzie dobra pogoda, to pomnik zosta-

ski do Kijowa, wciąż czeka w magazy-

sandra – przyp. JB), to wszystko

Słowackiego, 6 września bieżącego

zrobiła w ogóle niczego”.

nie postawiony. Urząd Miasta Kijowa

nie na lokalizację dla swego pomnika.

wydawało się w porządku. Ale kiedy

roku, spytałem obecnego tam wice-

W tej, co tu kryć, żenującej sytu-

twierdzi, że oni dają pod pomnik naj-

W artykule, opublikowanym w in-

rozpoczęliśmy roboty, to okazało się, że

ministra kultury i turystyki Ukrainy, Ty-

acji, poprosiłem o rozmowę panią na-

lepsze miejsce”.

ternetowej gazecie „Nowosti Ukrainy”

tam przechodzi kabel wysokiego na-

mofija Kochana, o powód zwlekania

czelnik Wydziału do spraw Polskiego

Jak wiadomo, w zamian za Ta-

(z 2 października 2009 r.), autorka,

pięcia, co uniemożliwiło dalsze prace

z postawieniem pomnika Słowackie-

Dziedzictwa Kulturowego za Granicą

rasa Szewczenkę, postawionego w

Olga Roś, bardzo dogłębnie zajęła

ze względów bezpieczeństwa. Zde-

go w Kijowie. I wówczas otrzymałem

w Ministerstwie Kultury i Dziedzic-

Warszawie przed siedmioma laty na

się sprawą zwlekania z postawieniem

cydowaliśmy więc, o wyborze innego

taką oto odpowiedź:

twa Narodowego, Dorotę Janiszew-

placu jego imienia, nasz genialny po-

pomnika Juliusza Słowackiego w sto-

miejsca, ale ono też będzie atrakcyj-

„W tym miejscu, gdzie było za-

ską-Jakubiak, jak również dyrektora

eta i wieszcz narodowy, który zresztą

licy Ukrainy. Podsumowując, pisze

ne. Jest to taki mały sad przy ulicy

planowane postawienie pomnika, wy-

Instytutu Polskiego w Kijowie, pana

przepowiedział również wskrzeszenie

ona m.in.: „Jeśli ukraińska władza

„Wełyka Wasylkiwska”- Nywski Swit

nikły techniczne problemy, o których

Jerzego Onucha.

wolnej Ukrainy, miał stanąć w Kijowie

mówi: „Wszystko zrobione”, to z reguły

Kostiołu. I właśnie tam stanie Juliusz

nie wiedzieliśmy wcześniej. Bo gdy

Zapraszam do lektury obu tych

na dwusetną rocznicę swoich urodzin,

oznacza to, że zrobiono trochę nie to,

Słowacki. Ten pomnik już przyjechał

patrzyliśmy na to miejsce (chodzi tu

trochę nie wtedy i trochę drożej, niż

wywiadów -

4 września bieżącego roku. Nie stanął

do Kijowa, dzięki Ambasadzie Polski.

do tej pory. I nie wiadomo, kiedy stanie.

miało być. W sprawie postawienia w

Myślę, że w końcu września albo na

o skwer przy ulicy kościelnej,

JACEk BoRzęCki

rozmowa z naczelnik Wydziału do spraw polskiego dziedzictwa

kulturowego za Granicą dorotą janiszewską-jakubiak

umowy z władzami Kijowa. Naszym

się pod taki pomnik, bo to jest typo-

gółów ani nastrojów społecznych w

- Rozumiem, że miejsce

- Pani naczelnik, pomnik Ju-

pośrednikiem z władzami Kijowa

wy skwer parkowy. Trzeba by było

okolicy. A problem z postawieniem

przy ulicy kościelnej zostało

liusza słowackiego miał stanąć

jest zawsze Ministerstwo Kultury i

wyciąć drzewa, zagospodarować

pomnika Słowackiego w tym miejscu

przez władze ukraińskie za-

w kijowie na dwusetną roczni-

Turystyki Ukrainy. Oczywiście, spo-

przestrzeń dookoła. Nie za bar-

polega akurat na tym, że oni w ogóle

proponowane już dawniej, nie-

cę urodzin poety, czyli 4 wrze-

tykaliśmy się również z głównym ar-

dzo nam to odpowiada. Wszystkie

nie chcą tam pomnika.

prawdaż?

śnia. Nie stanął! Na początku

chitektem Kijowa i konsultowaliśmy

-Tak, jeszcze w 2008 roku. Byli-

zastrzeżenia  zostały  zgłoszone

września wiceminister kultury

- kto? Władze miejskie ki-

z nim sprawę tej lokalizacji. Zresztą

śmy w Kijowie w styczniu 2008 roku

na piśmie do Ministerstwa Kultury

Ukrainy zapewniał mnie, że po-

jowa nie chcą?

myśmy od początku nie zgłaszali

na spotkaniu w Ministerstwie Kultury

Ukrainy jednocześnie z propozycją

- Nie. Mieszkańcy tej ulicy nie

mnik zostanie postawiony pod

do niej żadnych zastrzeżeń, bo lo-

i Turystyki Ukrainy. Zostaliśmy też

ponownego rozpatrzenia lokalizacji

chcą. Była np. kiedyś propozycja,

koniec września lub najpóźniej

kalizacja przy ulicy Kościelnej bar-

zaproszeni do naczelnego architekta

przy kościele św. Aleksandra. Z tego

żeby stanęła tam figura Dantego

na początku października. Nie

dzo nam odpowiadała.

miasta Kijowa, pana Rusłana Kucha-

co wiem, ministerstwo przekazało

ale mieszkańcy nie zgodzili się. Oni

został! Co na to Ministerstwo

renki. Zaproponowano nam właśnie

nasze uwagi władzom miejskim Kijo-

chcieliby, żeby tam powstał pomnik

- Czyli teraz właściwie nie

kultury i Dziedzictwa Narodo-

lokalizację przy katedrze św. Aleksan-

wa. A to dlatego, że tak naprawdę to

malarza, który maluje widok kościoła

wiadomo, kiedy pomnik sło-

wego?

dra, na skwerze przy ulicy Kościel-

nie Ministerstwo Kultury Ukrainy ale

- Ministerstwo zwróciło się z pismem

św. Aleksandra. W tej sytuacji zapro-

wackiego stanie w kijowie?

- Czekamy na odpowiedź Mini-

nej. Był tam z nami również przyszły

przede wszystkim władze Kijowa od-

do wiceministra kultury Ukrainy, pana

ponowano nam inną lokalizację, ale

sterstwa Kultury i Turystyki Ukrainy i,

projektant pomnika, prof. Stanisław

powiadają za wskazanie lokalizacji.

Tymofija Kochana, ponieważ to on bez-

dla nas ona jest pewnym problemem,

ewentualnie, na projekt zagospodaro-

Radwański, który obejrzał to miejsce,

pośrednio zajmuje się kwestią pomnika

bo nie jest to już ścisłe centrum Kijo-

- Czy w sprawie postawie-

wania skweru, który ostatnio zapro-

obmierzył je, sfotografował i pod ką-

Słowackiego, z prośbą o ponowne prze-

wa. Co prawda, zaletą jest bliskość

nia pomników: szewczenki w

ponowano, ponieważ jest to miejsce

tem tego skweru wykonał później pro-

analizowanie sprawy pierwotnie wska-

kościoła św. Mikołaja. To jest piękny

Warszawie i słowackiego w

o zupełnie odmiennym charakte-

jekt pomnika.

zanej lokalizacji na skwerze przy ulicy

neogotycki kościół projektu Władysła-

kijowie, była podpisana jakaś

rze. A przecież trzeba pamiętać, że

Kościelnej, która została wstrzymana

wa Horodeckiego.

- gdzie aktualnie przeby-

umowa pomiędzy władzami

pomnik, który miał stanąć przy ulicy

w związku z protestami okolicznych

wa pomnik Juliusza słowac-

obu państw, czy miast?

- To był dawny polski ko-

Kościelnej, był projektowany spe-

Był podpisany protokół pod-

mieszkańców.

kiego?

ściół, w którym i teraz odpra-

cjalnie pod kątem tego miejsca, miał

- Pomnik stoi w magazynie miej-

czas Roku Polskiego na Ukrainie

- Podobno kabel wysokiego

wiane są nabożeństwa rzym-

odpowiednie proporcje i układ postaci

scowego Towarzystwa „Chudożnyk”.

w 2004 roku, zawierający zobowią-

napięcia przechodzi pod tym

skokatolickie.

Juliusza Słowackiego. Trzeba to tak-

To jest

kijowskie stowarzyszenie

zania wzajemne co do postawie-

- Tak, chociaż on nie został

skwerem…

że brać pod uwagę. Nie jest tak, że na

artystów plastyków. No i tam czeka,

nia pomnika Tarasa Szewczenki w

- Nie wiem. Władze Kijowa wska-

zwrócony i właściwie jest użytko-

dowolnym miejscu można ten pomnik

aż będzie wreszcie decyzja co do lo-

Warszawie i pomnika Juliusza Sło-

zały to miejsce, bo zapewne wydawa-

wany jako miejska sala koncertowa.

postawić. Jest kameralny i nie potrze-

kalizacji.

wackiego w Kijowie. I my się na tym

ło się odpowiednie. Ale tak naprawdę

Otóż, ten nowy skwer, który nam

buje rozległej przestrzeni.

opieramy. Nie było bezpośredniej

nikt dokładnie nie sprawdził szcze-

zaproponowano, niezbyt  nadaje

rozmowa z dyrektorem instytutu polskiego w kijowie, jerzym onuchem

dowego jest jakby przyjęte warunko-

szukać jakiegoś sensownie wygląda-

masę różnych ruchów, uzgodnień,

- Panie dyrektorze, listopad

szą rocznicę urodzin naszego

wo, aczkolwiek nasze ministerstwo

jącego uzasadnienia. Nie, tu o żaden

decyzji. I to się przeciąga. Nie ma bar-

powoli zbliża się ku końcowi

poety?

uważa, że pomnik powinien stanąć w

kabel nie chodzi. Powiedziałbym, że

dzo mocnego zainteresowania i jakby

Tak, to na pewno byłby realny ter-

a pomnik Juliusza słowackie-

miejscu dla którego był zaplanowany

to wszystko ma nie jedno dno. I dla-

świadomości, że niepostawienie tego

min, ale nie wykluczone, że uda się to

go, który miał stanąć w kijo-

i zaprojektowany.

tego władze miasta zaproponowały to

pomnika może psuć stosunki polsko-

zrobić wcześniej. W tej chwili na Ukra-

wie 4 września, dotychczas

drugie miejsce. Polskie ministerstwo

ukraińskie. Tu raczej nikt nie myśli w

inie zbliżają się wybory prezydenckie

nie został postawiony. Czy są

- Właśnie rozmawiałem z pa-

oczekuje, jak pan sam wspomniał, że

tych kategoriach. Wszyscy oczywi-

i powiedziałbym, że punkt ciężkości

nadzieje na jego szybkie po-

nią Dorotą Janiszewską-Jaku-

jednak ten pomnik stanie na ul. Ko-

ście, zapewniają, że są jak najbar-

leży w innym miejscu. Bardzo więc

stawienie? Czy wiadomo, kie-

biak w Ministerstwie kultury

ścielnej. No, ja nie wykluczam takiej

dziej za dobrymi stosunkami, no ale,

trudno będzie przekonać kogokol-

dy to mogłoby nastąpić i czy

i Dziedzictwa Narodowego

możliwości, aczkolwiek nie wiem, co

szczególnie w Kijowie, jest bardzo

wiek, że nagle trzeba intensywnie za-

władze kijowa jakoś tłumaczą

i ona powiedziała mi, że mini-

musiałoby się stać, żeby powrócono

dużo partykularnych, konkretnych

cząć zajmować się pomnikiem. Myślę

tę zwłokę?

sterstwo wciąż ma nadzieję

- Sądzę, że nadziei na szybkie

do tej lokalizacji.

interesów. Za lokalizacjami stoją pie-

natomiast, że po wyborach, czyli wio-

na postawienie pomnika w

postawienie raczej nie ma w tej chwili.

niądze, różne grupy interesów. A więc

sną przyszłego roku, wrócimy do tema-

tym pierwotnym miejscu, przy

- Na tym nowym miejscu

Władze miejskie, i w ogóle Ukraina,

ten pomnik, jak się okazuje, może

tu i wtedy, być może, będzie szansa

ulicy kościelnej. Czy to jest

trzeba byłoby chyba wyciąć

zajęte są teraz czym innym. Termin

stać tym interesom na przeszkodzie.

rozwiązania tego problemu. Aczkol-

realne?

dużo drzew?

wrześniowy był bardzo przywiązany

- Wie pan, ja już różne cuda wi-

- Niekoniecznie, ale to nie ma zna-

Myślę, że to jest właśnie przypadek z

wiek, nie jestem zbytnim optymistą co

do rocznicy Słowackiego. Co prawda,

działem, więc to też może się wyda-

czenia. Jedno drzewo też może być

ulicą Kościelną. Natomiast ta druga

do ulicy Kościelnej. Chciałbym jednak

Rok Słowackiego jeszcze trwa, ale

rzyć, aczkolwiek to nie będzie łatwe,

dostateczną przeszkodą, żeby pomni-

lokalizacja, nie jest złym miejscem.

podkreślić, że w całej tej sprawie nie

trzeba by być zupełnie niepopraw-

bo jest zbyt dużo interesów zaanga-

ka nie postawić. Przeszkody wyrasta-

Aczkolwiek, rozumiem też decyzję

widzę jakiejś złej woli o podłożu po-

nym optymistą, żeby spodziewać się

żowanych w tę lokalizację przy ulicy

ją, a niektóre już wyrosły i stoją.

polskiego ministerstwa, które stoi na

litycznym. Raczej jest to wypadkowa

postawienia pomnika jeszcze przed

Kościelnej. Zdaje się, że żadna z grup,

stanowisku, że „jeżeli umówiliśmy się

pewnej niezborności ukraińskiego

- Czy odnosi Pan wrażenie,

końcem roku. To utknęło w momen-

która jest przeciwna postawieniu tu

co do konkretnej lokalizacji i była na

systemu: władzom miejskim specjal-

że władze miejskie nie chcą

cie, kiedy skwer przy ulicy Kościelnej,

pomnika, póki co nie rezygnuje.

to wasza zgoda, no to doprowadźmy

nie na tym nie zależy, ministerstwu co

postawić tego pomnika?

wcześniej zaproponowany przez wła-

- Nie, ja nie sądzę, że one nie

sprawę do końca”.

prawda zależy, ale ono nie ma żadnej

- Wiec to nie chodzi tylko o ten

dze miasta, okazał się miejscem nie-

chcą postawić. Im jest po prostu

możliwości egzekucji tych decyzji.

kabel wysokiego napięcia, który

- kiedy więc stanie pomnik

możliwym dla postawienia pomnika.

wszystko jedno. Najlepiej, gdyby on

podobno tamtędy przechodzi?

słowackiego w kijowie? Czy

- Bardzo dziękuję za roz-

Nowe miejsce zaproponowane Mini-

- Nie. Kabel się zjawił w momen-

mógł się sam postawić ale tak, nie-

dopiero we wrześniu przyszłe-

mowę.

sterstwu Kultury i Dziedzictwa Naro-

cie, kiedy – że tak powiem – trzeba było

stety, nie da się. Trzeba wykonać całą

go roku, na dwusetną pierw-

Rozmawiał JACEk BoRzęCki