1000-lecie męczeńskiej śmierci

23

Kurier Galicyjski * 15-28 stycznia 2010

o kLejnocie rodzinnym

śW. brunona biskupa i męczennika

o historii wielkiej rodzinnej miłości.

ALEKSANDER NiEWińSKi

Pewien pan za pomocą młynarza

Wspomnienie św. Brunona, bi-

uratował od śmierci i wychował

skupa i męczennika jest obchodzo-

ośmiu synów, z których dziewięciu,

ne, co roku w dniu 12 lipca, zgodnie

żona „za sprawą Boską, który nie-

z porządkiem kalendarza liturgicz-

winnych broni” porodziła w domu,

nego dla obrządku łacińskiego. W

w czasie jego nieobecności. „Czy

ubiegłym roku data wspomnienia

się wtedy wstydząc, czy obawiając

łączyła się ze szczególną rocznicą

się, jakiego na siebie porozumienia

1000-lecia jego śmierci męczeńskiej.

złego u męża, babie ośmiu z synów

W związku, więc z takim jubileuszem,

w bliskiej rzece, jednego tylko z

można wyrazić przekonanie, że dzi-

nich zostawiwszy na wychowanie,

siejsza Ukraina, obejmująca swoim

potopić kazała”, jako szczenięta.

terytorium ziemię dawnej Rusi, ze

„Nie było na ten czas w domu męża

stolicą w Kijowie, nie powinna zapo-

pani onej, za sporządzeniem jednak

Herb rodowy św. Brunona

mnieć o osobie św. Brunona, którego

Boskiem, właśnie nadjechał, gdy już

niegdyś świątobliwa wizyta duszpa-

na zgubę dzieci baba niosła… Gdy

sterska na tych ziemiach, wniosła

zobaczył dzieci i dowiedział się, o

wielki wkład w rozwój i umocnienie

wszystkiem, co się działo, sekretnie

chrześcijaństwa na Wschodzie. W

młynarzowi kazał wszystkie odcho-

nawiązaniu też obchodów 1020

wać. Gdy dorośli… przyprowadzo-

rocznicy chrztu Rusi, warto i z pew-

no ośmiu chłopców, w jednakowej

nością trzeba przypomnieć fakt, że

barwie, żywności i kompletnie, pra-

św. Bruno jest autorem ważnego

wie wszyscy równi. Powiada przed

dla historii świadectwa – dokumentu,

wszystkiemi, zaproszonemi, co się

z treści, którego dowiadujemy się o

z niemi stało, a do żony oburzyw-

bezpośrednich kontaktach czcigod-

szy się, za ten grzech, godnabyści

nego biskupa z księciem, św. Wło-

wprawdzie karania większego, tyl-

dzimierzem – chrzcicielem Rusi.

ko, że cię sam Bóg strzegł przeze

Św. Bruno urodził się w 974 r. w

mnie; dla tego podziękuj świętej

Św. Bruno

Kwerfurcie, jako syn Brunona i Idy

jego opatrzności”.

miała być Słowiańszczyzna. Zjazd

A. Gilferdinga (А. Гільфердінг, Hil-

(pochodził z hrabiów von Querfurt).

W różnych czasach herbem,

Pomnik księcia Włodzimie-

w Gnieźnie w 1000 r. potwierdził za-

ferding) (1831-1872) i pozostaje uni-

Jego matka od początku go wycho-

Paprzyca posługiwali się różne

rza

miary wyniesienia polskiego władcy

kalnym dokumentem średniowiecz-

wywała w wielkiej pobożności. Sta-

domy, rody, rodziny, w tym nie tyl-

do godności „brata i sprzymierzeńca”

nej historii, świadczącym o przyjaźni

(pomiędzy Wołgą a Uralem), otrzy-

ranne wykształcenie Bruno otrzymał

ko mistrz krzyżacki Mejnhard de

Ottona III, co wyraziło się przekaza-

św. Brunona zarówno z Bolesławem

mali chrzest wraz z wyznaczeniem

w katedralnej szkole w Magdeburgu,

Querfurt w 1286 r., również familia

niem w darze Bolesławowi Chrobre-

Chrobrym, jak i z Włodzimierzem,

dla nich biskupa.

gdzie później został mianowany ka-

u Nawarczyków Frances nazwana

mu cesarskiego diademu. Ta sym-

księciem kijowskim. Charakter ich

Warto też zwrócić uwagę w li-

nonikiem. „Dziwnie w naukach po-

(w tym K. Niesiecki opiera się na

boliczna nobilitacja korony polskiego

wzajemnych stosunków wskazuje na

ście na pewien zarzut, jaki czyni św.

stąpił, ale więcej jeszcze w cnotach,

pewną deklarację z 1642 r. ). W

króla spotkała się jednak już wówczas

pełne porozumienie się tych dwóch

Brunon cesarzowi Henrykowi II, że

tak dalece, że się zdał samą tchnąć

Polsce ten herb znany też z bardzo

z oburzeniem ze strony cesarskich

słowiańskich władców ze Stolicą

sprzymierzył się z poganami prze-

świątobliwością” – pisano o nim w

dawnych czasów „(…) by mienią za

dostojników. Po śmierci Ottona III, tj.

Apostolską, jak również potwierdza

ciwko katolickiej Polsce: „Strzeż się,

jednym ze źródeł historycznych.

Bolesława Wstydliwego, z tej zaś

od 1002 r. Bolesław Chrobry zmuszo-

ich wsparcie dla trudnej i niebezpiecz-

królu, gdybyś chciał iść za siłą, a nie

Przebywający w tym czasie na

okazji miał być nabyty”, opisany w

ny był walczyć o ziemie słowiańskie,

nej misji św. Brunona na Wschodzie.

w duchu miłości (…) Czyż godzi się

stałe w Magdeburgu cesarz Otton

„Klejnotach” Jana Długosza pod na-

przeciwko przeciwstawiającym się

Zauważany równocześnie przez m.in.

prześladować lud chrześcijański, a

III, który zwrócił baczną uwagę na

zwą Kuczaba. Wiadomo to ze źró-

kontynuowaniu dotychczasowej stra-

rosyjskich historyków kościoła (cerkwi)

żyć w przyjaźni z poganami?”

zdolności Brunona, po czym przy-

deł historycznych 1397 r.

tegii cesarza-europejczyka.

(M. Posnow, protoijerej G. Fłorowski)

Ciała św. Brunona, zamordowa-

jął go na swój cesarski dwór i na-

Na terenie współczesnej Ukra-

Tym czasem św. Bruno”… przy-

negatywny stosunek ruskich ksią-

nego przez Prusaków „z niechęci

wet mianował swoim kapelanem.

iny wspomnienie o herbie Paprzy-

szedł do naszego króla Bolesława

żąt do Bizancjum, nawet po chrzcie

wiary chrześcijańskiej” nigdy nie

W 997 r. cesarz wraz z Brunonem

ca jest połączone nie tylko z histo-

Chrobrego, od którego mile przyjęty,

Rusi, wydaje się być nieznaczącym

odnaleziono, podobnie jak i ciała

przybywają do Rzymu, gdzie Bruno

rią o wyprawie św. Brunona do Ki-

pańskie wziął upominki, wszak, że

elementem, nie mającym większego

św. Olgi, księżnej kijowskiej, zmarłej

przyjmuje habit zakonny św. Bene-

jowa, wspomniany również na ziemi

mąż Boży, to wszystko na ubogich

wpływu na ówczesny bieg wydarzeń.

wcześniej w 969 r., na skutek bole-

dykta. „W tym zakonie to bardziej z

rówieńskiej (od 1650 r. ). Można też

rozdał, (…) paliusza zażywał, co

Można stwierdzić z całą pewno-

snej udręki, wywołanej powrotem

cnoty w cnocie postępował; aż też

spotkać ten herb w wykonaniu pła-

tylko własność jest arcybiskupów”.

ścią, że książę kijowski Włodzimierz,

syna Świętosława do pogaństwa,

żarliwością zajęty zbawienia dusz

skorzeźby na kilku niezniszczonych

Będąc w posiadaniu takich godno-

zaliczony później do grona świętych

po objęciu nim tronu kijowskiego.

ludzkich, uprosił się u stolicy apostol-

nagrobkach, na cmentarzu Łycza-

ści św. Bruno udał się do Kijowa z

(zm. W 1015 r. ) został sprawiedliwie

Każdy  czytelnik  spogląda-

skiej, żeby mógł Ewangelię między

kowskim we Lwowie. Historie z tym

osiemnastką towarzyszami swymi,

nazwany „Wielkim”, nie tylko przez

jąc na rodowy herb św. Brunona

narodami Boga nieznającymi opowia-

powiązane ciekawe i pożyteczne.

kiedy, (…) już czterysta kościołów

sam fakt ochrzczenia Rusi, ale także

(h. Paprzyca-Kuczaba, Ruchawa),

dać, z rozkazania tedy papieskiego,

Zresztą, każdy (świętym może być)

znalazł; tam, gdy w najlepszą koło

dzięki pojmowaniu jedności Kościoła

może się od razu przekonać, że ży-

na biskupstwo poświęcony Ruskie,

według słów znanej piosenki.

dusz ludzkich pracę swoją zaczyna,

i kultury chrześcijańskiej w wymiarze

cie i losy świętego biskupa odpowia-

roku 1005.” Faktycznie jednak św.

Pamięć o św. Brunonie nie zo-

Włodzimierz, książę kijowski przez

europejskim. Potwierdzeniem dla tego

dały całkowicie symbolice, zawartej

Brunona mianowano „archiepiscopus

bowiązuje do budowania pomników

Wagrów albo Waragów i Obotritów

stanu rzeczy, może być tu na przykład,

w przesłaniu herbu, co było zresztą

gentium”, (łac.) czyli misjonarzem na

monumentalnych. Przed rozwale-

pomoc, Kijów obległ i do poddania się

wyraźne sprzyjanie przez księcia św.

w czasach rycerskich i późniejszych

kresy ziemi chrześcijańskiej bez wy-

niem „ muru berlińskiego” w NRdow-

przymusił (…). Wargowie nie prędzej

Brunonowi w ochrzczeniu Pieczyn-

rzeczą oczywistą i wręczą zobowią-

znaczenia diecezji. Takie pełnomoc-

skim Erfurcie, czyli Kwerfurcie,

go wypuścili, aż w Prusiech, tamtędy

gów w obrządku zachodnim, a nie

zującą dla wszystkich posługują-

nictwo umożliwiało działalność dusz-

gdzie ten święty się urodził pomnika

nazad powracając; od Prusaków na

bizantyjskim. Jak świadczy treść listu

cych się rodowymi herbami.

pasterską wraz z organizowaniem

nie było. Natomiast w 1963 roku w

ten czas jeszcze poganów z niechęci

św. Brunona, książę kijowski Włodzi-

I tak, „w polu czerwonym (bia-

na wschodnich rubieżach Europy

Polsce św. Bruno został patronem

wiary chrześcijańskiej z życia swego

mierz, „senior Ruzorum”, osobiście

łym, szarym, (…) – odmienności

nowych diecezji.

diecezji łomżyńskiej, na terenie

wyzuty. Cierpieli w roku 1008”.

przeprowadził biskupa do granicy z

terytorialne, przysługujące Paprzy-

Jak podają różne źródła, św. Bru-

której zobowiązuje uroczystość. W

Oprócz powyższego, krótkiego

dzikim stepem i „zsiadł z konia na

com) widzimy srebrny kamień młyń-

no podróżował na Dniepr przez zie-

Kijowie o św. Brunonie od dawna

życiorysu św. Brunona, zaczerpnię-

ziemię”, a św. Bruno, trzymając w rę-

ski z żeleźcem, czyli paprzycą żela-

mie polskie w 1007 lub 1008 r., czyli

przypomina pomnik, wzniesiony

tego z „Herbarza Polskiego” wybit-

kach krzyż, ruszył dalej na Wschód,

zną. Nad hełmem w koronie osiem

za długo przed wyprawą kijowską

na wzgórzu naddnieprzańskim, św.

nego heraldysty Kaspra Niesieckie-

śpiewając „responsorium nobile car-

głów szczenięcych w słup po cztery.

króla polskiego Bolesława Chrobrego.

Włodzimierzowi w postaci oparte-

go, warto w tym miejscu odwołać

men”: Petre, amas me? Pasce owes

Labry”.

Przyjaźń między cesarzem - Otto-

go o krzyż tego wielkiego księcia

się także do treści listu św. Brunona

meas! (Piotrze – Szymonie, czy Ty,

Jeżeli kamień młyński z pa-

nem III i Bolesławem Chrobrym pole-

kijowskiego i wpatrującego się w

do cesarza Henryka II, napisanego

miłujesz mnie? Paś owce moje!”).

przycą żelazną, zamieszczony na

gała na politycznej strategii i wynikała

dal Wschodu, jakoby oczekującego

przez biskupa po powrocie z Kijowa

W taki to właśnie sposób, Pieczyn-

tarczy według heraldyki, można

z ich zgodnych poglądów, dotyczą-

objawienia z nad Uralu lub Wołgi

do Polski. Tekst pisma był odkryty

gowie, naród tiurski, koczowniczy,

odnieść do figur gospodarczych,

cych równouprawnienia i zasad mo-

Pieczyngów, ochrzczonych przez

i oficjalnie ujawniony przez rosyj-

zamieszkujący wówczas terytorium

to górna część herbu nad maską

ralności chrześcijańskiej w rozwoju

św. Brunona.

kG

skiego historyka (później folklorystę)

na północ od morza Kaspijskiego

rycerską, czyli hełmem, świadczy

ówczesnej Europy, częścią, której