66. rocznica zagłady

4

28 lutego – 15 marca 2010 * Kurier Galicyjski

praWda jesT zaWsze TyLko jedna

KoNstaNty czaWaga

tekst i zdjęcia

z „neoplanów”

na furmanki

Pierwsza niespodzianka czekała

na nas w Żarkowie, ostatniej przed

Hutą Pienicką – wsią, gdzie organi-

zatorzy tegorocznych obchodów ze

względu na pokryty mokrym śnie-

giem ostatni odcinek drogi oraz wiel-

kie bajora zaproponowali wszystkim

przesiąść się z trzech komfortowych

autobusów na podwody konne. Na

takich „taksówkach” mieliśmy poko-

nać ostatnie trzy i pół kilometra. Od

razu zauważyliśmy, że obydwa konie

Przemawia Konsul generalny RP we Lwowie grzegorz opa-

modlitwa ekumeniczna

naszej furmanki, jak też i innych pod-

liński, obok Konsul marcin zieniewicz

wód, są nie podkute i ślizgają się na

ciężkiej leśnej drodze. Nasz furman

wyjaśnił, że w Żarkowie oraz w oko-

licznych wioskach nie ma kuźni.

„Mój dziadek w Hucie Pie-

niackiej był kowalem, wszystkim

pomagał, i Polakom, i Ukraińcom”

– usłyszałem głos za plecami – Ja

też mógłbym być kowalem i wtedy

pomógłbym ci, jeżeliby moich krew-

nych tam nie wymordowali”.

Po jakiejś chwili milczenia i zadu-

Świadek zagłady wioski

my, nawiązała się rozmowa: o ciężkich

Emilia Bernacka

warunkach na wsi, bezrobociu i ni-

skich cenach na zboże i ziemniaki. Na

wszelki wypadek chłop zaproponował

Polakom by pomyśleli o remoncie dro-

gi z Podhorców do Huty Pieniackiej,

wtedy ze Lwowa byłoby na 70 kilome-

trów bliżej. A tymczasem, po wyjeź-

dzie z lasu, zobaczyliśmy przed sobą

flagi nacjonalistycznej partii „Swobo-

adam Bernacki, syn Emilii Ber-

da”. Grupka osób przegrodziła nam

nackiej odczytuje nazwiska

drogę bardzo wielką niebesko-żółtą

swoich krewnych

flagą. Sytuację obserwowała milicja w

nych wydarzeń, spotykamy się w tym

mundurach i ubrani po cywilnemu.

Uczestnicy uroczystości

miejscu by pomodlić się w intencji

Objeżdżamy i ze współczuciem

naszych drogich rodaków. Dla wielu

przemówieniu zaznaczył: „Spoty-

riera”. – Przyjechałem już kolejny

liśmy tu, przy samym kościele. Jak

patrzymy na sprowadzonych przez

obecnych byli to ludzie najbliżsi, naj-

kamy się dzisiaj w tym ważnym dla

razem z mamą. Ja byłem tutaj na

to się stało? – To trzeba by strasznie

aktywistów ze „Swobody” kilkudzie-

ukochańsi krewni, rodzice i dziadko-

nas, Polaków miejscu, w kolejną

otwarciu jeszcze tego pierwszego

długo mówić”. Jest bardzo zdziwiona

sięciu mężczyzn i kobiety. „Śpiewajcie

wie. Nie mając praktycznie żadnych

rocznicę tragicznych wydarzeń z 28

pomnika. Był spokój, było zupełnie

treścią tekstu na tablicy. „Żeby oni

-śpiewajcie” – wzywała zmarzniętych

pamiątek, które po nich pozostały,

lutego 1944 roku. Tego dnia prze-

inaczej, a w tej chwili robi się tu-

to mnie powiedzieli. No, jak można

manifestantów młoda pani, która była

właśnie w tym miejscu, dajemy im

stała istnieć Huta Pieniacka, wieś

taj polityczny piar. Ale my tutaj nie

tak mówić? Przecież Niemcy byli

jedną z kierujących akcją. „Przecież

znak, że o nich pamiętamy. Pamięć o

zamieszkała głównie przez ludność

przyjechaliśmy robić polityki. Po

też. Oczywiście, że byli. Słyszałam

teraz jest Wielki Post” – zauważyła

tych ludziach i wydarzeniach z przed

polską, która w ciągu stulecia swe-

prostu, przyjechaliśmy na groby,

też głosy Ukraińców, którzy byli w

harcerka ze Lwowa. „A my śpiewamy

66. lat jest bowiem częścią naszej

go bytowania na tej ziemi, żyła obok

na ten cmentarz do dziadków, a nie

jakichś mundurach. Nie wiem, co

nasze ukraińskie pieśni patriotyczne”

tradycji narodowej, naszej historii.

swoich sąsiadów Ukraińców, Żydów

przyjechaliśmy tutaj się buntować i

te mundury oznaczały, moja mama

– próbowała wyjaśnić kobieta, która

Dzisiaj przyjechaliśmy w to miejsce,

oraz innych narodowości. Chociaż

pokazywać swoją siłę. Ja nie chcę

wiedziała. Ale ten język przecież ich.

też pomagała trzymać flagę-zagrodę.

by modlić się również o porozumie-

zbrodnia z przed 66. lat była przy-

tutaj mieszkać, ani zabierać komuś

Myśmy się schowali w swoim domu,

Dalej, w rozmowie z Polakami z Polski

nie i pojednanie między naszymi na-

kładem okrucieństwa, w wyniku

tych terenów. Mieszkam gdzieś tam

w piwnicy. Było nas trzy rodziny w

nie mogła nic konkretnego powiedzieć

rodami, a także o to, by taka tragedia

którego śmierć poniosło kilkaset

nad Odrą, w Zielonej Górze. Jest

tej piwnicy. Siedzieliśmy do godziny

o wydarzeniach w Hucie Pieniackiej,

już więcej nigdy się nie powtórzyła

osób w bardzo różnym wieku, my

wszystko „O key”. I ta grupa, która

trzeciej po południu. Mama otworzyła

ani o tej miejscowości za czasów II

w żadnym zakątku świata”. Stojąc

zbieramy się tutaj co roku, przy tym

tam na środku drogi stoi, to jest wy-

drzwi i w ciągu 15 minut już domu nie

wojny światowej. „Ja o tym nic nie

przed pomnikiem ofiar, Grzegorz

symbolicznym pomniku nie po to,

raźną prowokacja. Po co? Dlaczego

było. Musieliśmy wychodzić, bo się

wiem, ponieważ przyjechałam z są-

Opaliński podkreślił ważność relacji,

by rozdrapywać rany przeszłości...

to robią?”

paliło wszystko. A Ukraińcy zabierali

siedniego, rówieńskiego obwodu „.

opartych na porozumieniu i prawdzie

Pamiętamy wspaniałą wieś, której

nasz majątek. Tak, jak te wozy sto-

„Przyjechaliśmy tutaj dlatego,

między narodami polskim i ukraiń-

obraz przechowali i przekazali nam

ją, cywilni przyjechali” – pokazuje na

aby pokazać Polakom, że Bandera

Przemówienie przed

skim. „Tą wolę porozumienia, chęć

świadkowie tamtych wydarzeń, jej daw-

furmanki, którymi przyjechaliśmy.

to jest nasz bohater” – mówi dziadek

modlitwą ekumeniczną

pojednania i wspólnego budowania

ni mieszkańcy, którzy dziś są też wśród

Przygotowaniem  tegorocznych

Dalej patrzy na krzyże obok

w czapce zimowej.

wyrazili dokładnie rok temu prezy-

nas. Z ich opowieści wyłania się miej-

obchodów zajmował się konsul RP

pomnika. „Moi teściowie tu leżą.

Po drobnych protestach „Swobo-

denci obydwóch krajów, którzy w tym

sce niezwykle gościnne i otwarte dla

we Lwowie Marcin Zieniewicz, który

Najstarsza siostra poznała po rze-

dy” przed polskimi placówkami, „Swo-

miejscu razem z nami się spotkali” –

wszystkich przybyszów. Zamieszkane

poprowadził ceremonię przy pomniku.

czach. Byli po kolei sprowadzani do

boda” kolejny raz spróbowała zwrócić

zaznaczył konsul generalny RP.

przez ludzi, którzy nawet w najcięższych

Na początku przywitał dostojnych go-

stodół. I mój mąż tam był i jego oj-

na siebie uwagę przed wyborami do

Konsul Marcin Zieniewicz zwrócił

momentach próby nie odmawiali swojej

ści z Ukrainy i z Polski. Wśród nich,

ciec, matka i siostra. Mąż mój choć

Werchownej Rady i władz miejsco-

się do obecnych na tych obchodach,

pomocy potrzebującym. Mieszkańcy

wójta wsi Hołubica Leonida Sorokę,

ranny, rzucił się do ucieczki i uciekł

wych. Przed pomnikiem ofiar polskiej

mieszkańców okolicznych wiosek,

Huty Pieniackiej nie żyli w odizolowa-

przedstawicieli środowisk polskich z

do lasu. Był jeszcze dwa razy ranny.

wsi ustawiono tablicę informacyjną w

z prośbą by poszukali w swoich do-

nym świecie. Spotykali się ze swo-

terenu Zachodniej Ukrainy, Federa-

W lesie znajoma wzięła go na konia.

języku ukraińskim i angielskim, która

mowych archiwach stare zdjęcia, na

imi ukraińskimi sąsiadami podczas

cji Polskich Organizacji na Ukrainie,

Dojechali do Huty Wierchobuzkiej.

informuje o tym, że zbrodni w Hucie

których możliwie, iż są mieszkańcy

codziennej ciężkiej pracy. Także w

Towarzystwa Kultury Polskiej Ziemi

Tam była polska wieś. Z tej piwnicy

Pieniackiej nie dokonali żołnierze SS

Huty Pieniackiej, z którymi się spo-

czasie świąt polskich i ukraińskich

Lwowskiej a także przybyłych miesz-

jak wyszliśmy, to Ukraińcy bili nas

-Galizien i ukraińscy nacjonaliści, ale

tykali na co dzień oraz obchodzili

oraz wszystkich ważnych wydarzeń

kańców z okolicznych wiosek – Żarko-

tymi pałami i pędzili. Oczywiście, że

„niemieccy okupanci”.

święta religijne. Ażeby w przyszłym

w życiu społeczności, takich jak ślu-

wa, Hołubicy, Pieniaków. „Dziękujemy

ta akcja była wcześniej przygotowa-

rok pokazać świadectwa prawdy o

by, gościny czy wesela. Żyli w poko-

wam za to, że jesteście dzisiaj z nami”

na” – mówi Emilia Bernacka.

Pamięć ocalonych

współżyciu na tej ziemi.

ju i zgodzie, w rytmie dyktowanym

– powiedział konsul Zieniewicz.

„Tu moi dziadkowie leżą – doda-

W roku 1944 Emilia Bernacka

Małgorzata  Gośniowska-Ko-

przez wiarę, zwyczaje i naturę. Dziś

konsul Generalny RP we Lwo-

je Adam Bernacki, który przyjechał z

miała 10 lat. „Oczywiście, że wszystko

la, w imieniu Stowarzysenia „Huta

po 66. latach od tamtych tragicz-

wie Grzegorz Opaliński w swoim

Zielonej Góry i jest czytelnikiem „Ku-

pamiętam – mówi kobieta. – Mieszka-