15

Kurier Galicyjski * 28 lutego – 15 marca 2010

do 19 grudnia 1943 r., kiedy to został

faktycznie stało się sygnałem do wy-

mało znanym Krupcu na Wołyniu. Za

sławne duchowieństwo kierowało się

nich początkowo był zdziwiony moim

zburzony przez hitlerowców. Przy-

buchu powstania Kościuszkowskiego.

paradoksalny można uważać również

nie tylko zazdrością i własną chciwo-

zainteresowaniem historią Krupca,

czyną było zastrzelenie niemieckiego

Uprzedzając jeszcze akt krakowski,

fakt, że na miejsce swojego spoczyn-

ścią. O Radziwiłłowie m.in. pisano:

ponieważ miejscowość ta ostatnio

intendenta z wieży dzwonnicy przez

ruchy wojsk Madalińskiego, Zborow-

ku wyznaczył nie cerkiew czy kirchę

„Ono (miasteczko) znajduje się na

znana jest głównie ze sprzedaży ja-

nieznanego partyzanta. Obecnie na

skiego i Mangieta, wytworzyły położe-

luterańską, a kościół łaciński, zbudo-

samej granicy austriackiej. Tutaj stale

jek z miejscowej fermy drobiu. Nawet

tym miejscu wybudowano nową cer-

nie, w którym Igelström musiał myśleć

wany własnym kosztem. Przykład ten

bywa przejazdem wiele znakomitych

we lwowskich sklepach spożywczych

kiew.

o utrzymaniu się w samej Warszawie,

jest naprawdę wyjątkowy. Decyzje te

osób z obcych państw. Ciekawy wzrok

można je kupić.

Polaków w Krupcu nie ma. Nie

a później 17-18 kwietnia 1784 r.–ouciecz-

miały swoją historię – pełną ekstrawa-

przybyszy, tutaj na pierwszym progu

Do Krupca okazyjnie podwiózł

ma ich i w Radziwiłłowie. „W Radzi-

ce ze stolicy.

gancji i nawet pikanterii. Oczywiście,

Rosji, z osobliwą uwagą skierowany

mnie własnym samochodem Leon,

wiłłowie kościołów nie ma, bo nie ma

Chronologia przebiegu tych wy-

mowa o historii miłosnej...

jest do miejscowej ludności, składa

sąsiad, rówieśnik i kolega ze studiów.

Polaków” – tak powiedziała mi jedna z

darzeń została rzetelnie opisana,

po niej pierwsze rozumienie o typie

Jechał w tą stronę odwiedzić rodziców

mieszkanek tego miasteczka. Słowa

godzina po godzinie, zaczynając od

i charakterze rosyjskiej narodowości.

we wsi w pobliżu Dubna, gdzie jego

miłość, zdrada,

tej kobiety brzmiały z nutką smutku

ostrzału jego rezydencji na ul. Mio-

Każdy obcokrajowiec powinien zro-

dziadków przesiedlono po II wojnie z

powstanie... i pokuta

i nawet goryczy, bez zwycięskiego

dowej, łącznie z zamiarem porwania

zumieć, że stąd zaczyna się Rosja

zachodniej strony Sanu. Przydzielono

rosyjskiego ambasadora

patosu doby stalinowskiej – „Nie ma

króla, niszczeniem dokumentów itd.

Znanych jest wiele przykładów, gdy

– rosyjskie prawosławne panowanie.

im chałupy pozostałe po wypędzeniu

człowieka – nie ma problemu”.

Później po cofnięciu za kraty pałacu

piękne Polki wabiły wielkich mężów

Ale do 1867 r. podróżnicy w Radziwił-

stamtąd miejscowych Polaków. Ta,

Krasińskich, przez chwilę myślał na-

tego świata, że przywołam tu wzmian-

jaka przypadła dziadkom Leona nosi-

wet o poddaniu się, po czym zniknął.

ki o miłościach Napoleona Bonaparte

ła ślady krwi na ścianach. Leon nigdy

Ps.

Rozumiejąc, że uwagi, ukazane

Nikt z „buntowszczyków” nie wiedział

czy Balzaka. Miłość Józefa Igelströma

nie miał nic przeciwko Polakom, ale

w artykule „Kresy jutra” są aktualne,

jak się udało Igelströmowi wydostać

do żony hrabiego Teofila Załuskiego,

jako wielbiciel piwa, szczególnie żało-

a propozycje uzasadnione, pamię-

się z Warszawy. Odpowiedź na to

podskarbiego targowickiego, pozo-

wał, że wraz z Polakami wypędzono

tajmy również, że starania o rozwój

pytanie nieco później dali Rosjanie:

staje niestety poza uwagą historyków.

stamtąd również miejscowych Cze-

kultury często nie są czynione na

„...Wówczas był on w bliskich stosun-

Przypomnijmy, że pierwszym jej mę-

chów, którzy prowadzili tam przed woj-

próżno.

kach z hrabiną Załuską, która rozwio-

żem był słynny Marcin Lubomirski,

ną browar. W toku naszej „podróżnej”

Gdy scenariusz filmowy (udoku-

dła się nawet ze swoim mężem po to,

a ojcem – regimentarz Stempkowski.

rozmowy, usłyszałem też ironiczną

mentowany, bez kłamstwa) prawie

aby wstąpić w związek małżeński z

Zawitawszy po raz pierwszy do Polski

ocenę pralek firmy „Zanussi”, sprowa-

napisano – poszukuje się reżyserów.

generałem. Ta ostatnia okoliczność

w 1762 r. w randze pułkownika, a na-

dzanych właśnie w dużych ilościach

Sprawa za dobrą reżyserią polską

pobudziła ją do uratowania życia ge-

wet później podczas swego urzędowa-

na Ukrainę. Kolega Leon sprowadzał

i polskimi aktorami, którym nie jest

nerała – ona ukryła go tak umiejętnie,

nia w Warszawie, gdy zapoznał się

w tym czasie podobną „technikę” z

obojętne to, gdzie i na czym zarabiać

że najsroższe poszukiwania Polaków

z hrabiną Załuską, Igelström na pewno

białoruskiego Mińska. Powodziło mu

pieniądze. Owszem, mowa o uniknię-

nie mogły ujawnić jego obecności...

nie przewidział, że w pewnym momen-

się dobrze. Zarówno w biznesie, jak i

generał Józef Igelström

ciu „poprawności politycznej”. Dobry

Widocznie, w tym samym czasie ge-

cie ta miłość uratuje mu życie.

w życiu osobistym...

film na tematy historyczne może być

nerał ślubował wybudować gdziekol-

Jeszcze w lipcu 1793 r. Igelström

Na kolejnym zakręcie naszą roz-

łowie z trudem mogli zauważyć ślady

o miłości, bez wyrazistych krwawych

wiek kościół na pamiątkę uratowania

interweniował, zwracając się do Si-

mowę przerwał przerażający widok...

rosyjskiego panowania. Wszędzie

scen np. rzezi, uczynionej przez

go od nieuniknionej śmierci przez oso-

versa i króla Stanisława Augusta o

konnicy Budionnego. Jest to wiszący

słyszeli język polski, widzieli kościół

A. Suworowa na mieszkańcach war-

bę wyznania rzymskokatolickiego”.

awans dla hr. F. Załuskiego. „Teraz

prawie nad drogą monumentalny po-

rzymskokatolicki, zachwycali się grą

szawskiej Pragi jesienią 1794 r., czy

Zdanie to może być kontrower-

mój najlepszy pomysł JW Pan także

mnik, pozostawiony z czasów ZSRR

rzymskich organów, mijali 13 żydow-

zastraszającego widoku szubienic

syjne, ponieważ Igelström znany był

o Załuskim. JW Pan mówisz, że mu

w pobliżu Oleska. Symbolizm tego

skich synagog i szkół...”

wzdłuż starych wołyńskich traktów

ze swego niezależnego charakteru,

brak energii. Przeczytałem wszystkie

pomnika jest być może wyjaśnieniem

po Powstaniu Styczniowym. Najważ-

jednak ponieważ człowiekowi wierzą-

posiedzenia, i nie znajduję nikogo,

dlaczego po II wojnie światowej Ra-

zamiast epilogu

niejsze – żeby film należał do sztuki

cemu „właściwe są” udręki sumienia,

kto by tak trafnie i tak często, jak on o

dziwiłłów przemianowano na Czer-

Żeby zobaczyć chociaż ślad tej hi-

pięknej, a nie wojskowej.

wersji tej nie sposób odrzucić. Przy-

naszej sprawie mówił. Wygląda on

wonoarmiejsk. Obecnie autostrada,

storii, zorganizowałem własną wypra-

Wyraźnie  antypolskie  filmy:

kładem, pobudzającym do tego czynu

prawda, na śpiącego, ale to już jego

zbudowana przez firmę turecką omija

wę wołyńską pod Radziwiłłów. Było

„1612”, „Taras Bulba”, nie da się

mogło też być cerkiewne ofiarowanie

powolny charakter, daj mu JW Pan

to miejsce.

to przed 2005 r., gdy ukraińskie środki

przecież poprawić, gdyby nawet

Kozaka Derkacza i Kozaka Stefana z

co do wypracowania, ...aby zaś być

W Krupcu spotkałem się z życz-

masowego przekazu szeroko popula-

apelować do widzów o uważne prze-

żoną Anną: „za odpuszczenie grze-

podskarbim, wielkiej energii nie trze-

liwością miejscowych prawosławnych

ryzowały pseudonaukowe pojęcie

czytanie np. powieści M. Gogola.

chów”...

ba”. „Ponieważ opróżnienie krzeseł

parafian, należących do patriarchatu

„etniczności terenów”, zapominając,

Zbytecznym jest też doszukiwanie

ministerialnych służbę i bieg spraw

kijowskiego oraz z ich proboszczem.

że ziemia, jak i niebo należą Panu

się „pawich piór” na dziedzińcach pa-

tamuje, proszę zatem Waszą Królew-

Od nich właśnie dowiedziałem się, że

Bogu, a granice państw wyznaczają

Wizytówka Rosji

łaców i zamków. Zostało to udowod-

W każdym bądź razie, po dymisji

ską Mość o niezwłoczne zamianowa-

gmach byłego kościoła krupieckiego

grzeszni ludzie. W wyprawie pomogło

nione poprawnością sienkiewiczow-

w 1794 r. i utracie posady generał-gu-

nie: ...podskarbim wielkim koronnym

prawosławni użytkowali jako cerkiew

mi kilku znajomych Ukraińców. Ktoś z

skiej powieści „Ogniem i mieczem” w

bernatora Igelström wraz z małżonką

hrabiego Załuskiego”.

„Dążenie do poznania historii jest światłem dla

znanej wersji filmowej. Po premierze

zarządzali majątkiem w Krupcu (od

Oczywiście, że inicjatywy Igel-

potomności, jest znakiem ostrzegawczym przed

tego filmu na Ukrainie, dziedziniec

1800 r.), tutaj też zostali pochowani

ströma dotyczyły nie tylko losu hr. Za-

niebezpieczeństwem na przyszłość... Obawa

zamkowy w Zbarażu został zace-

przy kościele łacińskim, zbudowanym

łuskiego. Ten „dowódca wojsk państwa

mentowany, wbrew europejskiej kon-

według jego testamentu.

zaprzyjaźnionego” od początku 1793 r.

usłyszenia prawdy i zadowolenie z siebie same-

cepcji konserwacji zabytków.

Odbierając katolikom ich świąty-

przeszkadzał działaniom mającym na

go może być udziałem tylko ograniczonych lu-

kG

nie w tym regionie, należącym niegdyś

celu uzdrowienie Rzeczypospolitej.

dzi i narodów”.

do Rzeczypospolitej, rosyjskie prawo-

Jego żądanie redukcji armii polskiej,

poszukuję krewnych

przy dźWięku bandury

Poszukuję informacji na temat

mojego dziadka Zachariasza Krzysz-

tofowicza, urodzonego w Kutach 15

około tysiąca osób. Organizatorzy

KoNstaNty czaWaga

kwietnia 1886 r. Wiem tylko to, że

czterodniowego festiwalu pragną

tam się urodził. Z akt ślubu z moją

tekst i zdjęcie

odrodzić stare prawosławne trady-

babcią wynika, że jego ojciec Anto-

ni Krzysztofowcz, a matka Rozalia z

Dyrektor Kapeli Bandurzystów

cje kolędnicze, pokazać ich piękno

domu nazywała się Tabakar. W 1921

Karpaty Domu Kultury Ukraińskie-

i różnorodność. Każdy zespół w

roku podawał do spisu ludności datę

go Towarzystwa Niewidomych we

ciągu dwudziestu minut śpiewał

przybycia do Krakowa w 1910 roku.

Lwowie Roman Kit przekazał za po-

kilka kolęd, przy czym, w języku

Mieszkał  w Krakowie, pracował w

średnictwem „Kuriera” najserdecz-

wschodniosłowiańskim miało być

Krakowie w firmie Chamerski lub Ha-

niejsze podziękowanie prawosław-

co najmniej dwie. Ponadto, każdy

merski. Rozstrzelany w Krakowie pod-

nej diecezji Lubelsko-Chełmskiej,

zagraniczny chór śpiewał po jednej-

czas pacyfikacji. Mnie jednak chodzi

Fundacji Dialog Narodów, Miejskie-

dwie kolędy w języku polskim. Ban-

przede wszystkim na odszukaniu jego

mu Ośrodku Kultury w Terespolu i

durzyści ze Lwowa przy dźwięku

korzeni.

Nadbużańskiemu Centrum Kultury

swoich instrumentów zakolędowali

z poważaniem

Prawosławnej za zaproszenie na

po ukraińsku i po polsku. Koncert

Henryka trzpis

XV Międzynarodowy Festiwal Kolęd

inauguracyjny odbył się w Lublinie,

Wschodniosłowiańskich.

przesłuchania festiwalowe w Te-

LuTW zaprasza

„To było wspaniałe i wzrusza-

respolu, natomiast koncert galowy

lu Kolęd Wschodniosłowiańskich

nas autobus, wysłany przez orga-

jące wydarzenie – powiedział Ro-

odbywał się w stołecznym koście-

uczestniczyło ponad 40 zespołów z

nizatorów Festiwalu, którzy otoczyli

W niedzielę, 7 marca o godz. 12 od-

man Kit. – Wynajętym autokarem

le ewangelicko-augsburskim pw.

Polski, z Niemiec, Ukrainy, Białoru-

niewidomych muzyków z Ukrainy

będzie się kolejne spotkanie słucha-

dojechaliśmy ze Lwowa do Toma-

Świętej Trójcy w Warszawie”.

si, Rosji. W imprezie, która odbyła

troską i opieką. W jubileuszowym

czy Uniwersytetu Trzeciego Wieku.

kG

szowa Lubelskiego, gdzie odebrał

się w trzech miastach brało udział

XV Międzynarodowym Festiwa-

zarząd LUtW