15

Kurier Galicyjski * 30 kwietnia – 13 maja 2010

Nowa publikacja o sojuszu Piłsudski-Petlura

kie duże polskie inwestycje charaktery-

przy betonowaniu ruszyła z kopyta.

zowały się niesamowitym wręcz zaan-

Kierownictwo budowy chwyciło tych

Wsp Lna WaLka

gażowaniem swoich pracowników. Każ-

Cyganów jak diabeł dobrą duszę i nie

aDam KULCzyCKi

dy z nich przeżywał osobiście wszelkie

wypuściło prędzej, aż cała budowa

sukcesy i niepowodzenia przedsięwzię-

nie została ukończona.

o niepodLeGŁość

W tym roku przypada 90.

cia, w jakim brał udział. Uczestnictwo

Pracowników przybywało i w mo-

rocznica zawartego w nocy z

w takich budowach było atrakcyjne

mencie szczytowym, na budowie pra-

20 na 21 kwietnia 1920 roku

i bardzo zaszczytne. Z całego kraju

cowało ich prawie tysiąc. Nic dziwnego.

W publikacji znalazły się także

sojuszu  militarno-politycz-

ściągali ochotnicy, chcący brać udział

Na budowę wszystko trzeba było przy-

informacje o działalności kilku in-

nego Piłsudski-Petlura. tę

w budowie. Nikt tych ludzi nie nama-

wieźć i wnieść na górę. Nawet wodę do

stytucji, m.in. o: Instytucie Historii

piękną, ale ze smutnym za-

wiał, nikt im niczego nie obiecywał. To

cementu. Pracowano na zmiany po 14

Filii UJK w Piotrkowie Trybunal-

kończeniem historię zbliże-

była ich wyłączna, wolna decyzja.

– 16 godzin dziennie. Jedzono i spano

skim, Studium Europy Wschod-

nia narodu polskiego i ukra-

Gdy więc droga była gotowa,

na budowie. Wolne miało się raz na

niej Uniwersytetu Warszawskiego,

ińskiego w walce z bolsze-

dwa tygodnie, albo raz na miesiąc.

zakupiono dwa samochody ciężaro-

Zakładzie Analiz Współczesnych

wikami przedstawia wydana

we, które cały potrzebny na budowie

Już w październiku temperatura

Konfliktów i Historii Wojen Akade-

w ubiegłym roku pod redak-

materiał wwiozły z Zakopanego na

spadła początkowo do -4, a później

mii Obrony Narodowej, Wołyńskim

cją płk. tadeusza Krząstka

do -10 stopni. Spadły głębokie śnie-

Myślenickie Turnie. Stamtąd materiał

Uniwersytecie Narodowym im. Łesi

książka „Polska i Ukraina w

Ukrainki.

walce o niepodległość 1918-

Książka „Polska i Ukraina w walce

1920”.

Książka zawiera materiały z kon-

o niepodległość 1918-1920” zawiera

ferencji naukowej, która odbyła

wykaz skrótów oraz bardzo cenny do-

się w Łucku w dniach 14-15 listopa-

datek ilustracyjny, w którym zamiesz-

da 2008 roku. Jej organizatorem był

czono unikatowe zdjęcia, upamięt-

Konsulat Generalny RP w Łucku. Pu-

niające osoby i formacje wojskowe

Płk nawig. mgr tadeusz

blikacja poświęcona została proble-

obu narodów z okresu 1918-1920,

Krząstek

matyce związanej z sojuszem militar-

a także współczesne fotografie,

no-politycznym Polski i Ukrainy, któ-

ukazujące miejsca związane z bo-

polskiej państwowości. Tego wła-

rego sygnatariuszami byli dwaj wielcy

haterskimi czynami żołnierzy Seme-

śnie, niestety, zabrakło Ukraińcom.

przywódcy Józef Piłsudski i Semen

na Pelury i Józefa Piłsudskiego. Nie

Nie wieli oni tak wpływowych polity-

Petlura. Wybrane artykuły poświęco-

zabrakło także zdjęć z konferencji,

ków jak Romam Dmowski czy arty-

ne są burzliwym wydarzeniom z lat

której dorobek naukowy znajduje się

stów, jak Ignacy Paderewski, którzy

1918-1920 – okresu tak znaczącego

w omawianej publikacji.

potrafili przekonać państwa Ententy

dla historii obu narodów. Autorzy na

Publikacja jest znaczącym wkła-

i USA o konieczności powstania nie-

ponad 470 stronach przedstawili wal-

dem w dotychczasowe poszukiwa-

podległej Polski. Z kolei Wołodysław

kę o niepodległość Ukrainy w latach

nia historyczne wyjaśniające bardzo

F. Werstiuk zastanawia się nad hi-

Szczyt Kasprowego. Budynek Obserwatorium

1917-1921, polityczne i wojskowe

chlubną kartę wspólnej historii. Jest

storycznym znaczeniem ukraińskiej

przesłanki odzyskania niepodległości

ona znakomitą przeciwwagą na ban-

rewolucji 1917-1921. Natomiast Je-

przez Polskę w 1918 r., genezę so-

derowskie mity o walce OUN-UPA

remiasz Ślipiec zajął się tematem

wieziony był małymi partiami na wo-

gi, a do tego raz po raz zrywały się

juszu Piłsudski – Petlura 1920 roku;

o niepodległość Ukrainy.

Armii Ukraińskiej Republiki Ludowej

zach konnych do Kotła Gąsienicowe-

bardzo silne wiatry. Mimo mrozów

wspólne walki z armią bolszewicką

w 1920 roku. Ukazał jej trudny

go. Dalej już nie było innej możliwo-

prac nie przerwano, obudowując tylko

na Ukrainie i Zamojszczyźnie oraz

proces tworzenia przez S. Pe-

ści, jak tylko wnoszenie wszystkiego

miejsca prac murarskich przenośnym

nota o redaktorze

losy żołnierzy URL po 1920 r. Druga

tlurę i zmagania wojenne. Z kolei

na plecach robotników. Robotnikom

drewnianym barakiem, wewnątrz któ-

naukowym książki

grupa tematyczna artykułów doty-

Płk nawig. mgr Tadeusz Krząstek

Wiktor Hołubko ukazuje w swoim

pomagały dwa koniki huculskie. Jesz-

rego udawało się zachować tempera-

czy dziedzictwa historycznej tradycji

urodził się w 1953 roku w Dęblinie.

artykule dowódców Semena Pelury,

cze tylko one, oprócz ludzi, dawały

turę kilku stopni powyżej zera.

wojskowej obu stron.

Po skończeniu technikum wstąpił do

m.in.: Wasyla Tiutiunnyka, Mychajła

sobie radę w wysokogórskim terenie

W sumie, budowa kosztowała

Polscy i ukraińscy historycy, w tym

Wyższej Oficerskiej Szkoły Lotniczej

Omeljanowicza-Pawlenkę,  Marka

Kasprowego. W warunkach arcytrud-

przeszło 3,5 miliona złotych, ale wy-

Czesław Grzelak, Jeremiasz Ślipiec,

w Dęblinie, którą skończył w 1977 r.

Bezruczkę. Trudne braterstwo pol-

nych postawiono 9 roboczych, drew-

datek zwrócił się już do roku 1939.

Władysław Werstiuk, Mykoła Kucze-

Promowany był na stopień podpo-

sko-ukraińskie 1918-1920 w polskiej

nianych początkowo podpór, na któ-

W pierwszym roku eksploatacji kolej-

repa, Mykoła Łytwyn, Ludwik Kobier-

rucznika 5 grudnia 1977 r. Uzyskał dy-

filmotece dokumentalnej ukazuje

rych oparta, ruszyła w październiku

ka przewiozła na szczyt Kasprowego

ski, Orest Krasiwśkyj, Wiktor Hołubko

plom nawigatora oraz dyplom z nauk

Teresa Małgorzata Garbacz. A Ma-

kolejka robocza zwana „trumienką”,

165 000 osób!

oraz inni w swych artykułach zapo-

społeczno-politycznych. W 1976 roku

rek Dutkiewicz swój artykuł poświę-

jako że był to pojemnik podobny nie-

znają Czytelnika z wynikami badań

podjął studia z historii na Uniwersyte-

ca sojuszowi polsko-ukraińskiemu

co do koryta, czy też właśnie, dużej

Obserwatorium

historycznych nad współpracą woj-

cie Marii Curie-Skłodowskiej w Lubli-

w 1920 roku w świetle polskiej histo-

otwartej trumny.

Meteorologiczne

skową w okresie 1918-1920 r. mię-

nie. W latach 1978-1979 pełnił służbę

riografii. Wartym szczególnej uwagi

Budowa od samego początku

Szczyt Kasprowego stał się też

dzy Polską i Ukrainą.

w jednostkach lotniczych w Grudzią-

są artykuły, ukazujące dwie bardzo

przyjęła wręcz zawrotne tempo. Wciąż

miejscem, gdzie zbudowano Wysoko-

Do lektury publikacji zachęca sło-

dzu i Pruszczu Gdańskim. Studiował

ważne bitwy z wojny polsko-bolsze-

przyjmowano nowych pracowników.

górskie Obserwatorium Meteorologicz-

wo konsula generalnego RP w Łucku

następnie historię i nauki polityczne

wickiej w 1920 roku: pierwsza to Bi-

Z okolic Zakopanego, Krakowa, Tarno-

ne, wyjątkowe i jedyne w Tatrach. Jego

Tomasza Janika oraz wprowadzenie

w Wojskowej Akademii Politycznej w

twa pod Zadwórzem, którą omawia

wa, Nowego Sącza, ale też z Polesia

budowę rozpoczęto na jesieni roku

wydawcy: Konsulatu Generalnego

Warszawie. Po skończeniu akademii

Ludwik Kobierski, a druga to Bitwa

(roboty ziemne), Wileńszczyzny (pra-

1936, a ukończono w listopadzie 1937.

RP w Łucku i Stowarzyszenia Kultury

pozostał w WAP i był do 1990 roku

Zamojska i obrona Zamościa. Tej

ce murarskie). Z Puszczy Rudnickiej,

Wyposażanie budynku Obserwato-

wykładowcą historii wojen i wojsko-

Polskiej im. Ewy Felińskiej. Część na-

ostatniej niekwestionowanym znaw-

obecnie Litwa, przybyły ekipy traczy,

rium, w tym także w unikalny sprzęt

wości oraz historii sztuki wojennej.

ukową publikacji otwiera artykuł Cze-

cą jest Tadeusz Krząstek.

na miejscu szykujący deski i belki.

naukowy, zakończono 22 stycznia

Od 1990 r. jest szefem Wydziału

sława Grzelaka, ukazujący polityczne

W publikacji „Polska i Ukraina

Wszystkich zadziwili Cyganie!

1938. Od tego czasy Obserwatorium

Tradycji Oręża Polskiego w DSW

i wojskowe uwarunkowania sojuszu

w walce o niepodległość 1918-

Budowa potrzebowała niesłycha-

rozpoczęło pracę w pełnym zakresie

MON. Jest autorem i współautorem

polsko-ukraińskiego w 1920 roku. Au-

1920” znalazły się także artykuły,

nych ilości granitowego tłucznia do

założonych wcześniej obserwacji.

15 książek. Opublikował około 300

tor kreśli w nim ogólną charakterystykę

dotyczące dziedzictwa historycz-

betonu. Metodami minerskimi przy-

Historia Obserwatorium nie należy

artykułów naukowych, popularno-

sytuacji politycznej i militarnej, w której

nej tradycji wojskowej obu stron.

gotowywano miejsca na fundamenty

do naszej opowieści, aczkolwiek jest

naukowych, publicystycznych, uka-

Piłsudski i Petlura decydują się na

I tak, Aleksander Garbacz omawia

budynków i podpór, a teraz należało

ciekawa i niezwykła (jak choćby taki

zujących historię i tradycje oręża

zawarcie sojuszu. Natomiast Mykoła

cmentarze i symbole pamięci żoł-

dokonać prac betoniarskich. Granitu

jej fragment, że cofający się na koniec

polskiego. Napisał m.in. książki:

Kuczerepa próbuje udzielić odpowie-

nierzy URL zachowane w Polsce.

wszędzie było pod dostatkiem, ale jak

wojny Niemcy nie potrafili wysadzić

„Monte Cassino 1944-1994”, „To-

dzi na pytanie o genezę umowy war-

W podobnym klimacie jest artykuł

stworzyć z niego odpowiedniej ziarni-

w powietrze solidnych murów budyn-

bruk”, „Wojna w 1920 r.”, „W 55.

szawskiej. Ukazuje główne problemy

Andrzeja Cieśli, poświęcony „Mogile

stości kruszywo do betonu? Kamienia-

ku, choć pozakładali w nich, a następ-

rocznicę powstania Armii Krajo-

polsko-ukraińskiego sojuszu oraz jego

Kozackiej” w Aleksandrowie Kujaw-

rze tłukli młotami, ale nie szło im za do-

nie odpalili potężne ładunki wybucho-

wej, „Z ziemi włoskiej do Polski”,

skutki. Temu tematowi poświęca swój

skim. Natomiast Jarosław Kostiak

brze. I wtedy, na apel kierownictwa bu-

we). Ja chciałem tylko przedstawić

„Historia i tradycje Warszawskich

artykuł Mykoła Łytwyn. Z kolei Orest

swój referat poświęcił tradycjom Ar-

dowy, pojawili się Cyganie. Rozbili się

Państwu historię pewnego pomysłu,

Kosynierów 1918-1998”, „Depozyty

Krasiwśkyj podąża drogą badacza,

mii URL w Zbrojnych Siłach Ukrainy

nieopodal obozem i siedli do tłuczenia

który dzięki zaangażowaniu pomysło-

żołnierzy Polskich Sił Zbrojnych na

który chce pokazać zapatrywania

Ukraińskiej. A Juliusz S. Tym przy-

granitu. Cyganie raz po raz pokazują

dawców został pomyślnie zrealizowa-

Zachodzie”. Od kilku lat interesuje

Ententy na kwestię odrodzenia

wraca pamięć o świetności 1. Pułku

swoje, zaskakujące wszystkich talenty.

ny, a jego realizacja przyniosła i nadal

się historią krajów Europy środkowo

ukraińskiej i polskiej państwowości

Szwoleżerów Józefa Piłsudskiego.

Tak było i teraz. Cygański patent na

przynosi bardzo wymierne korzyści.

-wschodniej. W 1998 r. skończył stu-

w latach 1918-1921. Zwraca uwagę

Ciekawym jest również artykuł Je-

sukces polegał na specjalnie zmody-

Teraz, wiedząc jaki konflikt wzbu-

dia podyplomowe „Bezpieczeństwo

na ważną rolę Traktatu Brzeskiego

rzego Zalewskiego, poświęcony kie-

fikowanym młotku, wcale nie takim

dziła kolejka w momencie swego po-

i integracja europejska” w Wyższej

w określeniu pozycji Polski i Ukrainy

runkowi „Prometejskiemu” w polityce

dużym, natomiast umocowanym na

wstawania, warto się może zastano-

Szkole Humanistycznej w Pułtusku.

w stosunkach zewnętrznych. Ukazu-

i propagandzie wojskowej drugiej

bardzo długim i elastycznym trzonku.

wić – czy należało walczyć przeciwko

Jego zainteresowania osobiste do-

je, w jaki sposób aktywna działalność

Rzeczypospolitej Polskiej. Cześć na-

Pracując takim narzędziem, cygańscy

tej kolejce? Czy gdyby nie było kolejki

tyczą historii starożytnej, historii wo-

polskich politycznych przedstawicieli

ukową publikacji zamyka podsumo-

kamieniarze zaczęli w błyskawicznym

linowej na Kasprowy i gdyby nie było

jen, historii lotnictwa.

w państwach Ententy i USA stworzy-

wanie konferencji naukowej autor-

tempie wytwarzać ogromne ilości kru-

obserwatorium na Kasprowym, to

kG

ła sprzyjające warunki do odrodzenia

stwa Jeremiasza Ślipca.

szywa, a to spowodowało, że robota

nam żyłoby się lepiej?