25

Kurier Galicyjski * 29 czerwca – 14 lipca 2010

Wieczór poetycko-muzyczny

nie bronił. Zawsze w swej twórczości

Lwów. Byłem w Katedrze Ormiańskiej

wracam do Gdańska, gdzie otrzyma-

i łzy mi z oczu ciekły. Kilkaset lat temu

łem wykształcenie i pracuję. Bywałem

moi przodkowie tu się modlili, fundo-

„niech żyje sztuka!”

w wielu krajach, gdyż ojciec prowadził

wali dzwon.

firmę. Mieszkałem jakiś czas na Ku-

Teraz zajmuję się przygotowania-

bie. Często bywałem w Nowym Yorku.

mi do nowej wystawy w Pekinie. W

„I chociaż życie nasze nic

Szukając nowych sposobów wyrazu i

Chinach planuję wystawić ponad 100

nie warte... Evviva L`arte!”…

swojej prawdy, przez rok pracowałem

prac, w tym – „Ostatnią Wieczerzę”.

Tymi słowami z wiersza K.

w Luwrze. Obraz „Sen artysty” jest

Panie Profesorze! Witamy Pana

Przerwy-Tetmajera przywitali

przedstawieniem snu malarza, po-

szczerze na tak bliskiej Panu lwowskiej

zebranych Włodzimierz Ku-

szukiwaniem w nim prawdy. Wszyscy

ziemi i życzymy dalszych sukcesów.

czyński i Agnieszka Florian,

artyści, to rycerze, ale tu z rycerza

organizatorzy wieczorku po-

zostało jedynie uzbrojenie. Dookoła

Prof. Maciej Świeszewski: urodził

etycko-muzycznego, jaki od-

są tysiące rzeczy, które mnie inspi-

się 27.06.1950 roku w Sopocie. Od

był się 28 maja b.r. w ścianach

rują. Ten obraz jest jeszcze pogodny.

1991 r. – profesor nadzwyczajny, od

sumskiej kawiarni artystycz-

W naszym życiu każdy buduje swe

2000 r. – profesor zwyczajny ASP w

nej „Sumka”.

szczęście na nieszczęściu innych. O

Gdańsku. W 1983 r. M. Świeszewski

Wieczór, przygotowany przez człon-

tym właśnie jest kolejny obraz – „Sa-

otrzymał stypendium twórcze British

ków TKP w Sumach, poświęcony był

lome”. Jest to odwieczny temat, lecz

Council (Londyn). W 1985 r. brał on

poezji polskiej XX wieku. Minione nie tak

traktuję go inaczej, nowocześniej.

udział w renowacji malarstwa XIX-

dawno stuliecie obfitowało w wydarzenia

Moimi duchowymi mistrzami byli

wiecznego w Luwrze (Paryż). Pro-

historyczne i artystyczne, w nowe trendy

Platon i Sokrates. Miałem również

fesor jest członkiem „Akademie der

i nurty, jakie i znalazły swoje odzwiercie-

wspaniałego ojca, który nauczył mnie

Künste-Berlin”, wiceprezesem i człon-

dlenie w przedstawionych na wieczorze

czytać książki i mawiał: „Pamiętaj –

kiem zarządu Fundacji „Towarzystwo

klasyka jest najważniejsza! Rób co

Przyjaciół Sztuk Pięknych „Zachęta”.

chcesz, lecz wpierw naucz się myśleć,

W 1997-1998 r. stał się on zastępcą

pisać, malować, a później już szalej!” –

redaktora naczelnego kwartalnika

czyli maluj jak chcesz. Bardzo lubiłem

„Projekt”. Od 1979 r. M. Świeszewski

i lubię „Pamiętnik znaleziony w Sara-

swoje prace wystawił 67 razy zaczy-

gossie” J. Potockiego, „Klub Pickwic-

nając od Gdańska na Nowym Jorku

ka” Ch. Dickensa, „Podróże Guliwera”

skończywszy. Otrzymał liczne nagro-

Jonathana Swifta i „Dobrego Woja-

dy artystyczne. W 2006 r. - nagrodę

ka Szwejka” Jaroslava Haška. Mój

„Totus Tuus”, nagrodę im. Kazimierza

dziadek był malarzem. Nazywał się

Ostrowskiego za wybitne osiągnię-

Aleksander Świeszewski i pochodził z

cia w dziedzinie malarstwa. Profesor

Warszawy. Znany malarz L. Śliwiński

pełnił też funkcję dziekana Wydziału

też był krewnym naszej rodziny. Bab-

Malarstwa i Grafiki ASP w Gdańsku

ka pochodziła z Kresów, z lwowskich

(1990 r.). Od 1999 r. jest on sekreta-

Ormian, słynnych Augustynowiczów.

rzem Rady Programowej w Państwo-

Niestety, ojciec dopiero przed śmiercią

wej Galerii Sztuki w Sopocie.

powiadomił mnie o tych korzeniach.

Studiowałem też we Francji. Dużo

*Taszyzm: lub art. Informel – to

jeździłem po Ameryce. Lubię podróżo-

malarstwo abstrakcyjne, w którym sko-

wać. Wielką inspiracją w mej twórczo-

jarzenia formalne lub geometryczne

ści są zarówno korzenie kresowe, jak i

ustępują na rzecz spontanicznych, bez-

wierszach polskich poetów. Zamiarem

„Jeszcze w zielone gramy, jeszcze

niezwykłym dla nich, bo fortepiano-

twórczość Brunona Schultza. Pisałem

pośrednich układów kompozycyjnych.

organizatorów spotkania było przybliże-

nie umieramy” długo był nucony przez

wym wykonaniem hitu lat 90. z filmu

o nim pracę magisterską, jest on mą

Art. Informel był wiodącym nurtem

nie słuchaczom sylwetek najwybitniej-

zgromadzonych. Część artystyczną

„Tytanik” oraz preludium F. Chopina.

miłością jeszcze z czasów młodości.

sztuki europejskiej lat 50, równoległym

szych poetów oraz ich wybranych wier-

zakończył wymowny, utrzymany w

Po występie dzieci, pałeczkę prze-

Moje ostatnie prace są o tematy-

do amerykańskiego abstrakcyjnego

szy w językach polskim i ukraińskim.

imperatywnym, wysokim stylu, wiersz

jęli dorośli członkowie TKP w Sumach.

ce religijnej. Jest to „Ukrzyżowanie”,

ekspresjonizmu. Abstrakcja bezfo-

Słowo powitania tradycyjnie wy-

Z. Herberta „Przesłanie Pana Cogi-

Zostały zaprezentowane biografie

„Ostatnia Wieczerza”, która wywołała

remna sprowadzała się do odrzuce-

głosił prezes TKP w Sumach pan Wło-

to”. Ostatnie słowa tego utworu „Bądź

oraz wiersze m.in.: M. Pawlikowskiej-

duży rozgłos w Polsce.

nia wszelkich stałych reguł kompozycji

dzimierz Kuczyński, który podziękował

wierny. Idź!”, mogły stać się życiowym

Jasnorzewskiej, L. Staffa, B. Leśmiana,

W sztuce bardzo cenię Siemiradz-

na rzecz całkowitej spontaniczności

wszystkim za przybycie i zaprosił do

mottem dla każdego z gości poetycko-

J. Lechonia, J. Tuwima, K. K. Baczyń-

kiego i Pruszkowskiego. Nie naśladu-

jako bezpośredniego zapisu gestu arty-

podróży w bezpowrotnie minione stu-

muzycznego wieczoru.

skiego, K. I. Gałczyńskiego, W. Szym-

ję, natomiast, dzieł starej awangardy

sty. W sztuce polskiej art. Informel stał

lecie. Rolę prowadzącej, a zarazem

W jedenastoletniej już tradycji

borskiej, Cz. Miłosza, Z. Herberta oraz

początku XX w.

się powszechną manierą malarską po

narratora, przyjęła nauczycielka języka

TKP w Sumach, stałym elementem

ks. J. Twardowskiego i Karola Wojtyły

Po raz pierwszy robię wystawę na

1956 roku. Taszyzm wyraźniej podkre-

polskiego w Sumach pani Agnieszka-

każdej imprezy, o charakterze arty-

(notabene, TKP w Sumach zostało

Ukrainie. Pomysł ten należy do dyrek-

śla automatyczny, spontaniczny charak-

Florian, a w nastrój wieczoru pomagali

stycznym bądź okolicznościowym,

oficjalnie zarejestrowane na cześć pa-

tora Z. Buskiego, ja natomiast nale-

ter abstrakcji. (Słownik Terminologiczny

wejść… sami poeci, którzy spoglądali

jest konkurs dla widzów. Konkurs taki,

pieża w dniu jego urodzin – 18 maja

gałem, by w programie był konkretnie

Sztuk Pięknych)

na widzów w zadumie z rozstawionych

będący finałem spotkania, daje moż-

1999 roku).

na scenie fotografii.

liwość zaktywizować się zebranym,

Słuchacze mieli możliwość jesz-

Część artystyczna rozpoczęła się

podsumować i sprawdzić ich wiedzę

cze raz się przekonać, że niezależnie

premiera książki

chopinowskim „Preludium nr 4” w wy-

oraz po prostu – rozluźnić się. Tak

od epoki, mód i tendencji, niezależnie

konaniu Anny Owczynnikowej, będą-

było i tym razem. Prowadząca wie-

od czynników historycznych czy poli-

o ludobójstwie polaków

cej główną akompaniatorką wieczoru.

czór pani Agnieszka Florian badała

tycznych, w poezji zawsze będą do-

Minutę później, dzięki wierszowi K.

„stopień opanowania materiału” przez

minować te same od wieków lejtmo-

Przerwy-Tetmajera pt. „Evviva L`arte!”,

słuchaczy, zadajac różne pytania w

tywy: miłość, sztuka, sens istnienia,

przez dwa, bowiem rodziny ofiar ze-

W latach 1937-1938 w

słuchacze przenieśli się w fascynują-

stylu „Co nosił Jasieński w butonier-

przemijanie... Że zawsze znajdzie

słano na daleki radziecki Wschód, co

Związku Radzieckim ofiarą

cą epokę przełomu wieków – w epo-

ce?”, „dokąd chciał wpaść Tuwim z

się w poezji miejsce dla kontemplacji

często kończyło się ich śmiercią.

czystek etnicznych mogło paść

kę Młodej Polski, w której to sztuka

najmilszą?” itp. Trzeba zaznaczyć,

Tomasz Sommer wyjaśnia, że

i zachwytu nad przyrodą. Że wiecznie

nawet ćwierć miliona Polaków,

Polaków mordowano, opierając się

była ponad wszystko, a sam artysta

że na większość zadanych pytań go-

ponawiane będą próby odpowiedzi na

głównie ludności wiejskiej,

na kryterium etnicznym oraz politycz-

księży i polskich komunistów.

uważany był za nadwybitną indywidu-

ście odpowiedzieli prawie, jak grupa

pytanie, takie jak to, postawione w wier-

nym – jako „szpiegów, dywersantów

Tak wynika z opracowania To-

alność. Powtarzający się w wierszu

„Chanson” – śpiewająco!

szu Lechonia: „Pytasz, co w moim życiu

i kontrrewolucjonistów”. Autor opraco-

masza Sommera, które zostało

słogan „Evviva L`arte” stał się dla

Później, również tradycyjnie, człon-

z wszystkich rzeczy główną...” Że po-

wania podkreśla, że represje mogły

właśnie opublikowane.

słuchaczy swoistym zaproszeniem do

kowie TKP w Sumach i wszyscy zapro-

ezja nie powinna być kojarzona jedynie

Opracowanie nosi tytuł „Rozstrze-

dotknąć każdego.

rozważań nad tym, czym jest poezja

szeni goście uwiecznili się na zbio-

z powagą i patosem, którym niejedno-

lać Polaków. Ludobójstwo Polaków w

Autor dotarł do dokumentów ra-

i sztuka w ogóle.

rowej fotografii, po czym zaczęła się

krotnie zaprzecza twórczość B. Jasień-

Związku Sowieckim w latach 1937-

dzieckich i przetłumaczył je na język

Zanim jednak do głosu doszli

część zupełnie nieoficjalna: przy kie-

skiego, J. Tuwima, K. I. Gałczyńskiego,

1938. Dokumenty z centrali”. Prezen-

polski dzięki organizacji „Memoriał”,

wielcy poeci, najmłodsze pokolenie

lichu szampana prowadzono rozmo-

czy „nobliwej” Szymborskiej.

tacja książki odbyła się w Warszawie.

która opracowała archiwa. Polacy

sumskich Polaków (a właściwie Polek)

wy o poezji i nie tylko... A z portretów

Gośćmi specjalnymi poetycko-mu-

Według danych rosyjskiej organi-

ginęli na rozkaz Józefa Stalina oraz

zaprezentowało swój miniprogram.

uśmiechały się przyzwalająco twarze,

zycznego wieczoru „Niech żyje sztuka!”

zacji, badającej zbrodnie stalinowskie

ówczesnego szefa NKWD Nikołaja

Ania Dańko wykonała utwór muzyczny

zaproszonych choć na ten jeden dzień

byli członkowie niezwykle popularnej

„Memoriał”, zginęło około stu jedena-

Jeżowa.

„Maleńki Murzynek” oraz wiersz Ści-

do dalekich Sum, na Wschodniej Ukra-

w Sumach i daleko poza ich granicami

stu tysięcy Polaków.

Tomasz Sommer zwrócił uwagę,

słowskiego pt. „Bukiecik dla Mamy”,

inie, wielkich polskich poetów...

grupy „Chanson”, którzy wystąpili z mini

Tomasz Sommer szacuje, że ofiar

że jest to zbrodnia, o której nie wspo-

będący nawiązaniem do obchodzo-

recitalem poezji śpiewanej. Szczególnie

Agnieszka Florian

mogło być nawet ćwierć miliona. Jak

minają polskie podręczniki historii.

nego w Polsce 26 maja Dnia Matki.

przypadła zebranym do gustu piosenka

nauczycielka języka polskiego

wyjaśnia autor opracowania, licz-

Alinka Sajenko zachwyciła słuchaczy

Wojciecha Młynarskiego, której refren:

w Sumach

bę rozstrzelanych trzeba pomnożyć

IAR/Kresy.pl