przegląd wydarzeń

10

16 – 28 lipca 2010 * Kurier Galicyjski

niezakończone msze WoŁyńskie

jedni sąsiedzi byli dobrymi, inni zaś

złymi? Dla osób, które przeżyły,

bardzo często prawda kojarzy się

z negatywnymi doświadczeniami w

stosunku do najbliższego sąsiada.

Mówią oni z pewną trwogą o tych tra-

KONSTANTY CZAWAGA

gicznych wydarzeniach, przypisując

tekst i zdjęcia

zbrodnie Ukraińcom. Bardzo często

jednak z ich opowieści wyłania się

Z inicjatywy Centrum

również inny wątek – Ukraińcy ich

UCRAINICUM KUL w Lubli-

uratowali. Jest to temat do dalszego

nie i w obwodzie łuckim, w

omówienia” – podsumował Maciej

dniach 9-11 lipca obchodzo-

Wojciechowski.

no 67. rocznicę tragicznych

Pierwszy wyjazd dr Leona Popka

wydarzeń na Wołyniu.

do Ostrówek, jego rodzinnej miejsco-

Na Katolickim Uniwersytecie Lu-

wości, odbył się jeszcze przed utwo-

belskim im. Jana Pawła II, 9 lipca zo-

rzeniem niezależnej Ukrainy. Stało

stała zorganizowana międzynarodo-

dr hab. Włodzimierz Osadczy

Mszy św. w kościele akademickim KULu przewodniczy ordy-

wa konferencja naukowa: „Niezakoń-

nariusz diecezji łuckiej biskup Marcjan Trofimiak

czone msze wołyńskie. Martyrologia

Duchowieństwa Wołyńskiego, ofiar

zbrodni nacjonalistów ukraińskich

w czasie II wojny światowej”.

Wśród współorganizatorów te-

gorocznych obchodów 67. rocznicy

tragicznych wydarzeń na Wołyniu,

były Instytut Pamięci Narodowej

Oddział w Lublinie, Katolickie Sto-

warzyszenie „Civitas Chrystiana”,

Konsulat Generalny RP w Łucku,

Instytut Badań Kościelnych w Łucku,

Polski Związek Katolicko-Społeczny,

Europejskie Centrum „Dom Europy”,

Towarzystwo Przyjaciół Krzemieńca

Wystawa, poświęcona martyrologii duchowieństwa wołyń-

i Ziemi Wołyńsko-Podolskiej.

skiego

Z pastorałem swego poprzednika

Podczas konferencji naukowej

na katedrze łuckiej, sługi Bożego bi-

się to dobrym znakiem. Tego rodzaju

przekazać. Niech Pan Bóg błogosła-

gentów konferencji naukowej była też

skupa Adolfa Piotra Szelążka, więź-

pielgrzymki są bardzo udane i z chę-

wi wszystkim, którzy to dzieło zreali-

s. Agnieszka Michna ze Zgromadze-

nia NKWD, przewodniczył Mszy św.

cią kontynuowane. „Rozpatruję zło,

zowali” – podsumował biskup.

nia sióstr Niepokalanego Poczęcia

w kościele akademickim, obecny or-

które kiedyś wyrządzono, jako do-

Wśród zdjęć i biogramów zamor-

Najświętszej Maryi Panny z Szymano-

dynariusz diecezji łuckiej biskup Mar-

wód na działanie szatana” – zazna-

dowanych księży i sióstr zakonnych

wa, autorka książki: „Siostry zakonne

cjan Trofimiak, który w swojej homilii

czył Maciej Wojciechowski. „Jakiś

obrządku łacińskiego, są także wspo-

– ofiary nacjonalistów ukraińskich na

zaliczył ludobójstwo na Wołyniu w

demon opętał niektórych ludzi. Ale co

mnienia o zamordowanych przez

terenie metropolii lwowskiej w latach

1943 r. do najstraszniejszych tragedii

się teraz dzieje? – To spotkanie Po-

UPA duchownych, którzy pracowali w

1939-1947”. „Na Wołyniu zamordo-

XX wieku.

laków i Ukraińców, wspólna modlitwa

parafiach neounickich, na terenie die-

wano 21 sióstr zakonnych z różnych

„Ten dzień – 11 lipca, druga nie-

na cmentarzu, jest niezwykle budują-

cezji łuckiej. Na przykład, ks. Sierafin

zgromadzeń. Tę informację podają

dziela miesiąca, która nie miała się

ce. Myślę, że ten film pokazuje kilka

Jarosiewicz został ze swymi parafia-

zarówno archiwa żeńskich zgroma-

różnić od innych zwykłych niedziel w

punktów, nad którymi warto było by

nami spalony żywcem przez UPA,

dzeń zakonnych, jak i archiwa Insty-

roku, stała się, niestety, na Wołyniu

się skupić, a może rozwinąć je jesz-

w drewnianej cerkwi neounickiej w

tutu Pamięci Narodowej. Opisywałam

wyjątkową. W tę właśnie niedzielę,

cze dalej” – podsumował reżyser.

Zabczach. Ukrainiec z miejscowości

wydarzenia, działalność sióstr przed

zebrani na Mszy świętej parafianie

Rankiem, 10 lipca, grupa uczest-

Leszczyny, koło Przemyśla, Stefan

wojną i w czasie wojny, wprowadza-

i kapłani, ją celebrujący, złożyli ofiarę

ników konferencji na czele z Leonem

Hładzio, który wstąpił do zakonu ka-

łam w kontekst historyczny. Bardzo

największą – własne życie. Rozstrze-

Popkiem, wyjechała z Lublina przez

pucynów i jako br. Sylwester służył

trudne w odbiorze są opisy śmierci i

lani padli przed ołtarze” – powiedział

granicę polsko-ukraińską, za Bug, na

nie wiadomo gdzie i w jakich okolicz-  Wołyń, do miejsc męczeńskiej śmier-

w misji bizantyjskosłowiańskiej w Lu-

męczeństwa sióstr zakonnych” – po-

biskup Trofimiak. Nie możemy zapo-

nościach one zginęły i gdzie spoczy-  ci kapłanów.

bieszowie, był zamordowany w lipcu

wiedziała zakonnica w swym wywia-

mnieć. Nie możemy pozostać wobec

wają ich ciała.

1943 r. W tym miasteczku na Polesiu,

dzie dla „Kuriera”.

tej tragedii obojętni. I to nie dlatego,

ze współrodakami i braćmi w wierze,

Dzięki współpracy Instytutu Pa-

że chcemy rozdrapywać rany, które

(relacja z pobytu po drugiej

zginęły również w podpalonym przez

mięci Narodowej, Centrum UCRA-

jeszcze są tak bolesne, a po to, by

Prawda przez film  stronie Bugu w następnym

W ramach Międzynarodowej kon-  numerze KG)

upowców drewnianym budynku, dwie

INICUM KUL, „Civitas Chrystiana”

się modlić. Jeżeli będziemy milczeć

ferencji naukowej: „Niezakończone

siostry zakonne ze Zgromadzenia

oraz wsparcia Konsulatu General-

– kamienie zaczną wołać. Nasza pa-

P.S. Warto zaznaczyć, iż w ob-

msze wołyńskie”, odbyła się projekcja  chodach 67. rocznicy tragicznych

sercanek bezhabitowych – urodzona

nego RP w Łucku, do tegorocznych

mięć nie jest przepojona nienawiścią

filmu: „Zapomniane zbrodnie na Woły-  wydarzeń na Wołyniu uczestniczyli

w Moskwie s. Jadwiga Gano i pocho-

obchodów tragedii została przygoto-

czy rządzą zemsty. Jest to pamięć

niu”. Reżyser, Maciej Wojciechowski,  m.in.: prof. dr hab. Józef Franciszek

dząca z Kowla s. Maria Ossakowska.

wana wystawa o martyrologii ducho-

modlitwy, pamięć przebaczenia. Wła-

mówił o swym udziale w pielgrzymce  Fert, prorektor KUL i ks. prof. dr hab.

Za życia opiekowały się one dziećmi z

wieństwa wołyńskiego. Uroczyste

śnie takiej postawy najbardziej od nas

byłych mieszkańców wsi Ostrówki do  Marek  Chmielewski,  prodziekan

zaniedbanych rodzin oraz z sierocińca

otwarcie ekspozycji odbyło się w

oczekują ci, którzy wtedy odeszli.

„małej ojczyzny” oraz o refleksjach po  Wydziału Teologii KUL i o. prof. dr

dla dziewcząt unickich. Niestety, cze-

Atrium Collegium Norwidianum KUL.

wielu wyjazdach na Wołyń. „Udało mi  hab. Celestyn Napiórkowski, prze-

muś nikt z zaproszonych przedstawi-

„Ta wystawa pomoże nam w sposób

Tragedia

się do tej pory zrealizować, wspól-  wodniczący Forum Teologów Europy

cieli organizacji ukraińskich, również

bardziej realistyczny uświadomić so-

czy ludobójstwo?

nie z moim przyjacielem Tadeuszem  Środkowo-Wschodniej i zastępca dy-

duchowieństwa greckokatolickiego w

bie tamte wydarzenia i los kapłanów,

Na to pytanie próbowano dać od-

Arciuchem, dwa filmy o Wołyniu:  rektora Instytutu Europy Środkowo-

Lublinie, nie przyszedł na tę wystawę

którzy zginęli tak niespodziewanie” –

powiedź podczas obrad w Collegium

„Było sobie miasteczko” o Kisielinie  Wschodniej prof. dr hab. Andrzej Gil,

i wspólną modlitwę. Rodzi się więc

powiedział w słowie wstępnym przed

Jana Pawła II KUL. O tragedii wołyń-

i „Zapomniane zbrodnie na Wołyniu”  rektor UMCS poprzedniej kadencji

pytanie: Czy tak im jest to obojętne,

modlitwą biskup Marcjan Trofimiak.

skiej, planach i metodach ekstermi-

– powiedział reżyser, składając rów-  prof. dr hab. Wiesław Andrzej Kamiń-

nawet osobom, które organizują róż-

„Nazwa:  „Niedokończone  Msze

nacji Polaków na dawnych Kresach

nież podziękowanie za pomoc dr  ski, płk Tadeusz Krząstek ze Studium

ne akcje na rzecz pojednania polsko-

wołyńskie”, sama świadczy o swej

Rzeczypospolitej Polskiej, dokładnie

Leonowi Popkowi z Instytutu Pamię-  Europy Wschodniej Uniwersytetu

ukraińskiego?

treści. Wydarzyło się wtedy coś, co

powiedział ks. prof. dr hab. Józef Ma-

ci Narodowej Oddział w Lublinie. W  Warszawskiego, Prezes Stowarzy-

„Tylko kilku z 55 zamordowanych

trudno określić i czemu trudno zna-

recki z Krakowa. Sytuację w diecezji

poprzedniej części konferencji, mó-  szenia Rodzin Katyńskich w Lublinie

duchownych miało katolicki pogrzeb,

leźć jakiś precedens w historii. Wła-

łuckiej w okresie II wojny światowej

wiliśmy na temat Ukraińców, którzy  Danuta Malon oraz przedstawiciele

a ich miejsca śmierci, bądź pochów-

śnie dlatego tu jesteśmy. Chciałbym,

przedstawili w swoich referatach dr

pomagali Polakom. Dwie Ukrainki,  organizacji kresowych w tym: prezes

ku są dzisiaj upamiętnione znakiem

aby ta wystawa głęboko zapisała się

hab. Maria Dębowska, dr hab. Włodzi-

matka z córką, opowiadały o swoim  Towarzystwa Przyjaciół Grodna i Wil-

krzyża” – powiedział dr Leon Popek,

w naszej pamięci. Jestem pewny,

mierz Osadczy z KUL oraz dr Leon Po-

ojcu i dziadku. „Wydaje mi się, że to  na Krystyna Romer-Patyra. Na spo-

który razem z Marią Dębowską pre-

że takiego rodzaju spotkań będzie

pek z IPN w Lublinie. Został odczytany

jest temat niezbadany i warty uwagi.  tkaniu został odczytany też „List gra-

zentował książkę: „Duchowieństwo

coraz więcej. Z pewnością uda się

referat Romualda Niedzielka, z IPN

Zastanówmy się na chwilę: dlacze-  tulacyjny” marszałka województwa

diecezji łuckiej. Ofiary wojny i repre-

wydobyć na światło dzienne jeszcze

(Warszawa), o Ukraińcach pomaga-

go jedni ludzie zachowywali się tak,  lubelskiego Krzysztofa Grabczuka.

sji okupantów 1939-1945”. Co się

wiele cennych dokumentów, zdjęć,

jących Polakom mordowanym przez

a inni inaczej? Co powodowało, że

tyczy pozostałych ofiar, to czasami

kG

świadectw. Musimy tę pamięć ocalić i

OUN-UPA na Wołyniu. Wśród prele-