Kurier kulturalny

22

16 – 28 lipca 2010 * Kurier Galicyjski

Fryderyk chopin (1810-1849)

i jeGo LWoWscy kontynuatorzy

Część XIII – Mieczysław Sołtys (1863-1929)

absolwent konserwatorium dostąpił

opery warszawskiej. Kolejna, pełna

wyróżnienia w postaci dofinansowa-

ekspresji pieśń „O mój aniele” op.

nia w celu podjęcia uzupełniających

14 nr 1 zadedykowana została innej

studiów zagranicznych. Początkowo,

lwowskiej śpiewaczce – Marcelinie

podobnie jak Stanisław Niewiadom-

Sembrich-Kochańskiej (na jej temat

ski, kształcił się na uniwersytecie

mowa była już w nr 8 „Kuriera Gali-

MICHAŁ PIEKARSKI

wiedeńskim. Jednak po usłyszeniu w

cyjskiego” z b.r.). Obydwie pieśni za-

Wiedniu dzieł Camille a Saint-Saënsa,

wierają nowoczesne środki wyrazu,

Do wybitnych uczniów Ka-

wybitnego francuskiego kompozytora,

stanowiąc przykład twórczej kontynu-

rola Mikulego należał Mieczy-

postanowił odtąd kształcić się w Pa-

acji gatunku podjętego przez ucznia

sław Sołtys. Swoje gruntow-

ryżu pod jego kierunkiem. Nie było

Karola Mikulego. Przypuszczalnie

ne wykształcenie muzyczne

to jednak łatwe, bowiem Saint-Saëns

Mieczysław Sołtys skomponował ok.

zdobywał także za granicą,

nie zwykł udzielać lekcji prywatnych.

10 pieśni, z czego zachowały się tylko

gdzie cieszył się niemałym

Sołtys odważnie dążył jednak do celu

4. Wykonywane były one we Lwowie

uznaniem. Po skończonych

i po wystaraniu się o list polecający,

dość często pod koniec XIX w., cie-

studiach powrócił jednak do

udał się do wielkiego kompozytora.

sząc się znaczną popularnością.

rodzinnego miasta, działając

Wytrwałość młodego lwowianina spo-

W 1899 r. Mieczysław Sołtys po-

odtąd już „tylko we Lwowie”.

wodowała, że Saint-Saëns nie tylko

wołany został na stanowisko dyrektora

Tak jak Karol Mikuli (uczeń Fryde-

przyjął go we własnym domu, ale tak-

Galicyjskiego Towarzystwa Muzyczne-

ryka Chopina) był kluczową postacią

że, wbrew swoim dotychczasowym

go. Funkcję tę pełnił do śmierci. Wie-

w życiu muzycznym Lwowa drugiej

zwyczajom, zgodził się na udzielanie

lokrotnie dyrygował wówczas utworami

połowy XIX w., to samo można powie-

Sołtysowi porad w zakresie kompozy-

kompozytorów polskich i zagranicznych

dzieć o Mieczysławie Sołtysie, odno-

cji. Jednocześnie, za namową nowe-

różnych epok począwszy od baroko-

śnie do przełomu stuleci i pierwszego

go nauczyciela, podjął Sołtys naukę

wej „Pasji wg św. Mateusza” Johanna

trzydziestolecia XX w. Mieczysław

w szkole gry na organach Eugène a

Sebastiana Bacha, a skończywszy na

Sołtys nie tylko zdobył edukację pod

Giguota, dawniejszego ucznia Saint-

impresjonistycznym poemacie symfo-

jego kierunkiem, ale tak samo jak

Saënsa, znanego francuskiego organi-

nicznym „Popołudniu fauna” Claude

Karol Mikuli piastował stanowisko

sty i kompozytora, uważanego dziś za

Debussyego.

wieloletniego (także przez 30 lat!)

odnowiciela tradycji francuskiej muzyki

dyrektora Galicyjskiego Towarzystwa

organowej. Podczas studiów zagranicz-

Muzycznego we Lwowie.

Wielkie formy wokalne

nych Mieczysław Sołtys pojawiał się we

Wśród kompozycji Mieczysława

Lwowie jedynie sporadycznie. Pobyty te

Sołtysa, powstałych przed I wojną

Lata dzieciństwa

zaowocowały narodzeniem się dwójki

światową, na uwagę zasługuje wspo-

i młodości

dzieci – córki Marii (w 1888 r.) i syna

mniane już oratorium „Śluby Jana

Mieczysław Sołtys urodził się we

Adama (w 1890 r.).

Kazimierza”, skomponowane w latach

Lwowie w 1863 r. w rodzinie polskiego

1893-1895 i następnie prawyko-

urzędnika o korzeniach ziemiańskich.

nane we Lwowie w 1895 r. Jest to

Edukację zdobywał w szkole ludowej,

Powrót do Lwowa

Mieczysław Sołtys

W 1891 r. Mieczysław Sołtys po-

trzyczęściowe oratorium (utwór wo-

a następnie w Wyższym Gimnazjum

wrócił na stałe do Lwowa, obejmując

kalno-instrumentalny przeznaczony na

im. Franciszka Józefa we Lwowie.

stanowisko profesora w konserwato-

chór, solistów i orkiestrę), stanowiące

Równocześnie od 1876 r. kształcił

rium Galicyjskiego Towarzystwa Mu-

pierwszy tak rozbudowany utwór tego

się w konserwatorium Galicyjskiego

zycznego. Jednocześnie komponował

gatunku w historii muzyki polskiej.

Towarzystwa Muzycznego, co czynił

opery („Rzeczpospolita babińska”,

Składa się z trzech części: 1 –

w tajemnicy przed własnym ojcem,

„Panie Kochanku”), wielkie oratorium

„Niedola narodu”, 2 – „Jasna Góra”,

który pomimo, że nie był przeciwni-

„Śluby Jana Kazimierza” oraz utwory

3 – „Śluby królewskie”, odwołujących

kiem muzyki, to podobnie jak zdecy-

instrumentalne i pieśni.

się bezpośrednio do ślubów, złożo-

dowana większość osób z wyższych

Wśród dzieł instrumentalnych na

nych przez króla Jana Kazimierza we

kręgów społecznych, nie wyobrażał

uwagę zasługuje Koncert fortepiano-

lwowskiej katedrze 1 kwietnia 1656 r.

sobie, aby jego syn obrał tak nie-

wy c-moll, przyjęty przez publiczność

W czasach nam współczesnych dzie-

praktyczny i niepewny zawód muzy-

lwowską z wielkim entuzjazmem. W

ło to zostało wykonane we Lwowskiej

ka. Warto przypomnieć, że również

ten sposób Mieczysław Sołtys, stał

Katedrze 1 kwietnia 2006 r. w 350.

rodzice Karola Mikulego pragnęli dla

się obok Fryderyka Chopina i innych

rocznicę ślubów. Miejmy nadzieję, że

niego zawodu lekarza, a nie pianisty

późniejszych kompozytorów, kolej-

dojdzie także do kolejnych wykonań

i kompozytora. Po ukończeniu gim-

nym w historii muzyki polskiej twórcą

tego wspaniałego oratorium, pokazu-

nazjum Mieczysław Sołtys posłuszny

koncertu fortepianowego (utwór pole-

jącego wybitny kunszt kompozytorski

woli rodziców postąpił na Wydział Pra-

gający na współgraniu/współzawodni-

Mieczysława Sołtysa.

wa Uniwersytetu Lwowskiego, który

czeniu fortepianu i orkiestry). Wpływ

Do lokalnych tradycji Mieczysław

zamienił jednak po pewnym czasie

tradycji chopinowskich widoczny jest

Sołtys odwołał się także tworząc ope-

na Wydział Filozofii. W dalszym ciągu

zaś szczególnie w polonezie fortepia-

rę „Opowieść ukraińska” (lub „Opo-

uczęszczał także do konserwatorium,

nowym, zatytułowanym „Alla Polac-

wieść kresowa”) napisaną w 1908 r.

gdzie pod kierunkiem Karola Mikule-

ca” F-dur, zamieszczonym w zbiorze

(premiera 1909 r. Lwów) do poematu

go studiował grę na fortepianie oraz

„Deux morceaux”. To właśnie Fryderyk

„Maria” Antoniego Malczewskiego.

przedmioty teoretyczne (naukę o for-

Chopin wytyczył polskim twórcom dro-

Samo dzieło literackie wydane zosta-

mach muzycznych i kontrapunkt). W

Grobowiec rodziny Sołtysów na Cmentarzu Łyczakowskim

gę komponowania poloneza koncerto-

ło w 1825 r. zyskując rozgłos jednego

związku z trudną sytuacją materialną

wego. Alla Polacca Sołtysa charakte-

z największych utworów polskiego

rodziny, Mieczysław Sołtys podjął

impresjonistycznego, o czym świadczy

ryzuje się zastosowaniem tradycyjnej

romantyzmu. Do twórczości polskiej

zaraz po studiach pracę nauczycie-

kował Bolesławowi Domaniewskiemu,

już sam jej tytuł („Bryza”).

formy (polonez z odmienną częścią

wprowadza ono koloryt stepów leżą-

la w gimnazjum. Nie porzucił jednak

znanemu warszawskiemu pianiście,

W  latach  dziewięćdziesiątych

środkową – triem) w połączeniu z wła-

cych u kraju niegdysiejszej Rzeczypo-

swojej muzycznej pasji, jednocześnie

który zdobył swoje umiejętności m.in.

powstały także pieśni na głos solowy

snym stylem kompozytorskim Sołtysa,

spolitej, rozpoczynając się słowami:

współzakładając (w 1886 r.) i kierując

pod kierunkiem Antona Rubinsteina

z towarzyszeniem fortepianu. Pełna

obdarzonym szczególną lekkością.

„Ej! Ty na szybkim koniu,

amatorskim chórem „Echo”.

w Petersburgu, występując później

subtelnego wdzięku pieśń „Maggiola-

Majestatyczny polski taniec narodowy

wielokrotnie w Rosji, a także we Francji

gdzie pędzisz Kozacze?

ta” op. 14 nr 3, napisana została do

brzmi momentami tryumfalnie (nigdy

i Włoszech. W innych utworach forte-

Studia zagraniczne

Czy zaoczył zająca, co na

słów Józefa Nikorowicza, a następnie

jednak nie przytłaczając słuchacza),

W 1887 r. Mieczysław Sołtys oże-

pianowych Sołtys szukał także nowych

stepie skacze?

wydana w 1898 r. z dedykacją dla

wirtuozowsko, lub refleksyjnie. Uwagę

nił się z Marią Józefą Morawiecką,

środków wyrazu o czym, świadczy

Czy rozigrawszy myśli, chcesz

22-letniej wówczas Janiny Korolewi-

zwraca zwłaszcza jego niekonwencjo-

córką lwowskiego architekta. W tym

„La Brise” Fis-dur. Jest to kompozycja

użyć swobody,

czówny, absolwentki lwowskiego kon-

nalne, refleksyjne zakończenie. „Alla

samym roku, zapewne dzięki po-

nowoczesna, zawierająca elementy

I z wiatrem ukraińskim puścić

serwatorium i zarazem prymadonny

Polacca” Mieczysław Sołtys zadedy-

mocy Karola Mikulego, jako wybitny

rodzącego się właśnie we Francji stylu

się w zawody?”