Galicyjskiego”

13

Kurier Galicyjski * 30 lipca – 16 sierpnia 2010

- Powiem szczerze, Ukraina bar-

oczami LWoWskiej studentki...

dzo się różni od Polski. Przerażeniem

dla mnie osobiście było wiele rzeczy

ELŻBIETA LEWAK

z uniWersytetu WarszaWskieGo

i sytuacji. Jak np. dziura w WC za-

Zaczął się lipiec. Czwartego

miast muszli; restauracja o nazwie

dnia tego miesiąca Polacy ze

„New York”, serwująca dania włoskie;

Weszliśmy na teren cmentarza.

Lwowa spotkali się na Wzgó-

kozy i krowy wolno spacerujące po

Mijając kolejne nagrobki, wchodziliśmy

rzach Wóleckich przy pomni-

mieście; kolorowo umalowane (czyt.:

na małe wzgórze, do kapliczki. Za nią

ku, upamiętniającym zbrodnię,

utapetowane) kobiety (...). Pochodzę

znajdował się śliczny anioł – jedna z

dokonaną na profesorach pol-

z Warszawy, więc było to dla mnie

najpiękniejszych i najbardziej rozpozna-

skich. Nie byłam obecna tym

zabawne, aczkolwiek nigdy takiego

walnych rzeźb Rossy. A za nim – zbocze

razem na wspólnej modlitwie

w Polsce nie spotykałam i raczej nie

tego niewielkiego wzgórza, pełne znisz-

(a podobno brakowało tam mło-

spotkam (...). Ukrainę trzeba zasma-

czonych krzyży oraz zapadających się

dzieży), ponieważ tego dnia mo-

kować. Cóż ja ją naprawdę zasmako-

grobów...

dliłam się przy grobie marszałka

wałam – powiedziała 16-letnia Magda

Przyglądaliśmy się majestatycznej,

Józefa Piłsudskiego na Rossie

z Warszawy.

wielkiej, wyrastającej z centrum placu

w Wilnie. Jak się znalazłam aż

Interesowało mnie czy jest coś,

katedrze wileńskiej, białej jak śnieg...

w Wilnie zaraz po sesji? To dość

co im wcale się tu nie podoba, więc

Na piedestale po prawej jej stronie stał

długa historia.

zapytałem prowokacyjnie o ukraińską

Życie człowieka płynie co raz prę-

książe Giedymin i spoglądał na miasto.

mentalność. Młodzi warszawiacy nie

dzej. Rok akademicki w mgnieniu oka

Weszliśmy krętą drogą do podnóża

trudzili się z odpowiedzią:

stał się zaledwie wspomnieniami. Ale

wieży Giedymina, skąd podziwialiśmy

- Ukraiński naród jest bardzo roz-

jakimi! Całe dnie w bibliotece, by prze-

piękną panoramę sławnego Wilna.

mowny i nie mamy żadnych trudności

czytać dzieła wielkich twórców literatury

Następnie powędrowaliśmy na

w integrowaniu się pomimo bariery

średniowiecznej, renesansowej, baro-

Starówkę. Zwiedzaliśmy liczne kościoły

językowej.

kowej i oświeceniowej, rozwiązywanie

wileńskie, cerkwie, weszliśmy do kościóła,

Pytanie padło również o Lwów.

przeróżnych ćwiczeń na poprawność ję-

w którym, jako jedynym w Wilnie, msze

Elżbieta Lewak (od lewej) i Gabriela Kuc

Często spotykałem różne zdania Po-

zykową, odmiana dziwacznych nazwisk,

św. są zawsze odprawiane w języku

laków na temat polskości Lwowa. Czy

imion i miejscowości, wkuwanie imion

darność” była samodzielnym związkiem

i ledwie powłóczyliśmy nogami. Rozbudziła

polskim. Był to kościół Św. Ducha. Mi-

młoda generacja wciąż uważa Leopo-

twórców i tytułów dzieł doby antyku...

zawodowym, którym kierowali robotnicy.

nas jednak wiadomość, że za chwilę w

jaliśmy liczne stare kamienice, aż w

lis za polską kolebką wschodu:

Wszystko to stało się przeszłością, ale

A przecież komunizm twierdził, że tylko

Muzeum Niepodległości Polski mamy się

końcu znaleźliśmy się w tej, o której pisał

- Lwów jest zdecydowanie pol-

natchnęło do kolejnych lektur i małych,

on może kierować robotnikami. W taki

spotkać z panem Zdzisławem „Halnym”

Mickiewicz w „Dziadach” – kolejny dotyk

skim miastem. Czuję się tu jak w

własnych odkryć.

sposób tworzył się rząd, który wyzwalał

Rachtanem, żołnierzem Armii Krajowej.

historii i literatury...

Krakowie. Rzesze polskich turystów

Najszczęśliwszą chwilą wszystkich

się spod jarzma zaborcy.

Opowiedział nam, jak wyglądała wojna

I oto naszym oczom się ukazała

ogarnęły niemal wszystkie restaura-

pierwszoroczniaków jest oddanie do

I choć słowa pana dyrektora, że „kto

z jego perspektywy, jak działała Armia, w

Ona – Matka Boska Ostrobramska. Pani,

cje, kawiarnie i puby lwowskie. Nie

sekretariatu indeksu ze wszystkimi

przyjechał na Akademię odpoczywać,

jakich walkach brał udział. To dzięki takim

słynąca z tylu łask. Udało nam się trafić

jest mi wcale trudno porozumieć się

ocenami i podpisami wykładowców.

niech wie, że odpoczywać będzie mógł

ludziom jak on dzisiaj Polska jest wolna.

na Mszę w Ostrej Bramie.

tutaj z ludźmi. Poza tym spójrzmy na

Tam się zajmą wprowadzaniem ocen

dopiero po powrocie do domu” się spraw-

Następnie nasi opiekunowie wrę-

I już musieliśmy wracać do hotelu,

do internetowego systemu organizacji

dziły, to oprócz ciągłej nauki, zapewniono

czyli wszystkim uczestnikom dyplomy

Cmentarz Łyczakowski. Polskie na-

by spakować rzeczy przed powrotem

studiów, by system ów zakwalifikował

nam rozrywkę. Na otwartym basenie

i upominki (przeróżne książki, począw-

do Warszawy.

zwiska na grobowcach. Tu naprawdę

studenta na kolejny rok studiów. Hasta

mieliśmy możliwość pływać, zjeżdżać ze

szy od ilustrowanego pocztu książąt

Tego samego dnia pożegnaliśmy się

można nauczyć się polskości(...).

la vista i tyle!

zjeżdżalni, grać w siatkówkę i piłkę nożną

i królów polskich, a skończywszy na

z kolegami z Białorusi. Młodzież z Polski

Usłyszałem także odmienne zda-

Wróciłam do domu z trzema ogrom-

albo po prostu się opalać. Oglądaliśmy

dziele o Orlętach Lwowskich Nicieji).

i my z Gabrysią późnym wieczorem

nie:

nymi torbami, sińcami pod oczyma

filmy historyczne, jak np. „Inka” czy „Ge-

Obejrzeliśmy eksponaty owego

wymienialiśmy się adresami i numerami

- Historia jest przeszłością. Mi-

i satysfakcją, że ukończyłam pierwszy

nerał Nil”. Również mieliśmy wycieczkę do

muzeum, wśród których najbardziej mi

telefonów z kolegami z Wilna i Kowna.

nęła. Uważam, że Lwów nie da się

rok. Już nie jestem „kotem”.

Drzonowa, gdzie ma siedzibę Lubuskie

zaimponowały medale i herby polskie,

Gdy za oknami autokaru ujrzeliśmy

teraz nazwać kolebką polskości.

W domowej bibliotece znalazłam

Muzeum Wojskowe w Zielonej Górze.

nawet z najbardziej zamierzchłych cza-

wysokie biurowce, Wisłę i Dworzec

Polacy mieszkają i w New Yorku i w

prawdziwe perły: lektury wydane jesz-

Jest szczególne przez to, że przechowuje

sów. W gablotkach znalazły się krzyże

Zachodni, tegoroczna Letnia Akademia

Londynie, lecz nie przypisujemy tym

cze przed wojną, przez Bibliotekę Na-

się w nim wiele rzadkich, często ostatnie

i symbole żałoby narodowej z okresu

ostatecznie dobiegła końca. Pożegnały-

miastom duchowej rangi ostoi polsko-

rodową. Dopiero teraz w pełni (a może

egzemplarze czołgów czy innej broni

powstań: czarne kotwice z orzełkami,

śmy się z nowymi przyjaciółmi z okolic

ści w świecie. Uważam, iż musimy

jeszcze nie do końca?) doceniłam te

wojskowej. Mieliśmy możliwość podziwiać

a nawet stopiony ze szczoteczek do

Głogowa, wytarłyśmy łezkę i wsiadły-

pamiętać o prawdzie historycznej, ale

książki. A więc, będę głębiej poznawać

samoloty i armaty, obejrzeć od wewnątrz

zębów krzyż. Zwiedziliśmy Muzeum

śmy do autokaru Warszawa-Lwów.

przede wszystkim ustosunkować się

tajemnice romantycznej Polski...

bunkry i takie dziwy przyrody, jak wro-

Powstania Warszawskiego oraz Zamek

Podczas takiego wyjazdu ważne

do tego, że Lwów jest teraz ukraiński.

Rok temu, zaraz po balu matural-

śnięty w pień drzewa karabin maszynowy.

Królewski, a po czasie wolnym odwie-

jest nie tylko poznanie własnej historii,

Mieszkając kilka dni w Kamieńcu

nym, wyjechałam z dwojgiem kolegów

Nasz przewodnik podzielił się swoimi do-

ziono nas do hoteliku na Ochocie, gdzie

ale i zrozumienie tego, że tacy sami

Podolskim, udało mi się porozmawiać

na Letnią Akademię Języka i Kultury

mysłami: zapewne w czasie wojny któryś

mieliśmy możliwość odpocząć przed

młodzi Polacy mieszkają na Litwie

z mieszkańcami miasta, którzy chęt-

Polskiej. W tym roku również zostałam

żołnierz oparł tę broń o młode drzewko

dalszą wędrówką na Mazury.

oraz Białorusi. Często mają rodziców

nie opowiedzieli o życiu w Kamieńcu

zaproszona i wraz z Gabrielą Kuc mia-

w czasie odpoczynku, później zginął, a

Raniutko wyjechaliśmy z Warszawy,

różnych narodowości. Więc czym tak

ze swojej strony. Spróbowałem do-

łyśmy możliwość pojechać do Głogowa

broń została. Matka Natura zatrzymała

przed tym postawszy nieco w korkach.

naprawdę jest polskość? Kim tak na-

wiedzieć się jak wygląda tu rutynowa

na warsztaty historyczne, organizowane

ją, by już nikt z niej nie strzelił. Owo

Naszym celem teraz był Wilczy Szaniec

prawdę jest Polak? Czym tak naprawdę

codzienność:

już po raz 11 przez Muzeum Historyczne

drzewo ścięto, a karabin wraz z pniem

– miejsce, gdzie rezydował Adolf Hitler

jest naród? Czystą krwią? Krzyżem na

- Polacy przybywają tu w ciągu

w Głogowie, którego dyrektorem jest pan

dostarczono do muzeum. Tego samego

w ciągu trzech lat wojny.

ścianie? Orderem Virtuti Militari dziad-

całego roku. Przyciąga ich tu histo-

Leszek Lenarczyk. W tym roku tematami

dnia zwiedziliśmy również pobliski skan-

Z przewodnikiem, panem Waldema-

ka? Niech każdy sam sobie odpowie na

ria i kultura. Zauważyłem, że ostatnio

miały być: bitwa pod Grunwaldem, Bitwa

sen. Obejrzeliśmy zwiezione tu z całej

rem Wojciechowskim, weszliśmy ścieżką

te pytania. Niejednokrotnie ci, co szukali

stosunki pomiędzy naszymi naroda-

warszawska 1920 roku oraz powstanie

Polski wielowiekowe chaty wiejskie. Upał,

do lasu. Co chwila naszym oczom

siebie i swej narodowości, odnajdywali

mi są bardo ciepłe (...). Pomimo tylu

i dojście do władzy „Solidarności”.

cisza, słomiane dachy, owce i baranki,

ukazywały się resztki budyneczków, na

ją na Letniej Akademii, tak jak mój

atrakcji, Kamieniec Podolski podobnie

Jak co roku, na Akademii zjawiła

bezpańskie psy i koty nasiliły wiejską

drzewach znajdowały się pozostałości

pewien kolega ubiegłego roku.

jak i każde prowincjonalne ukraińskie

się młodzież polskiego pochodzenia z

atmosferę tego miejsca.

zabezpieczeń. Według słów naszego

Chcę bardzo serdecznie podzięko-

miasto przeżywa niepowodzenia w

Litwy, Białorusi, Ukrainy (tzn. my) oraz

Pod koniec pobytu w Głogowie, aby

przewodnika, byliśmy w najbardziej

wać dyrektorowi Muzeum Historycznego

socjalnej, społecznej i ekonomicznej

miejscowi gimnazjaliści i licealiści, którzy

tradycji stao się zadość, odbyły się mecze:

krwawym miejscu kuli ziemskiej, miejscu,

w Głogowie – panu Leszkowi Lenar-

dziedzinie życia. Postkomunistycz-

wygrali konkurs historyczny. Mieliśmy

Akademia contra Muzeum. Groźnie się

gdzie Adolf Hitler wydawał swe okrutne

czykowi za to, że jedenaście lat temu

na świadomość ludzi oraz bardzo

bardzo dużo wykładów. Prowadzili je nie

to nazywa, a grała przecież młodzież

rozkazy. To tam mieszkał Führer, to

zorganizował pierwszą Letnią Akademię.

niski poziom życia ma wpływ bardzo

tylko nasi opiekunowie, pan Grzegorz

przeciwko pracownikom Muzeum. Grali-

tam podpisywał papiery, to tam odbył

Dzięki temu wiele osób mogło zwiedzić

negatywny na rozwój miasta. Dzieci

Kochman oraz pan Piotr Sobański, lecz

śmy w koszykówkę, siatkówkę oraz piłkę

się nieudany na niego zamach, tam

Głogów, Warszawę, Wilno i inne historycz-

wychowywane przez dziadków, bo

także „gościnnie” nauczyciel miejscowej

nożną. Po trzech godzinach wszyscy byli

ten człowiek płakał nad swym otrutym

nie ważne miasta. Dzięki temu mogłam

rodzice zarabiają na chleb za grani-

szkoły – panAdam Orzech. Pan Grzegorz

wykończeni. Pan Leszek zebrał nas wokół

psem Blondie. Wszystko to działo się w

wraz z Gabrielą Kuc w tym roku poznać

przedstawił nam problemy mentalno-

ogniska. Rozmawialiśmy o tym, czego

Wilczym Szańcu. Adolf Hitler mieszkał

wiele ciekawych, a ukrywanych faktów

cą, porzucone domy. Taka to prawda

ściowe piętnastowiecznego Królestwa

się tu nauczyliśmy. Pan Dyrektor pragnął

w ogromnym bunkrze, który miał do

z okresu międzywojennego i poznać

o Kamieńcu (...) – powiedział jeden z

Polskiego i Wielkiego Księstwa Litew-

się dowiedzieć jak nauczyciele przedsta-

dziesięciu metrów grube ściany, sufit

wiele zdolnych osób. Również szczególne

miejscowych Polaków.

skiego, zjednoczonych unią personalną

wiają w naszych szkołach poruszone na

i fundament. W rezultacie gigant, który

wyrazy podziękowania chcę skierować do

Ukraina potrafi zaskoczyć, zain-

w Krewie. Pokazał nam plan bitwy pod

Akademii tematy. Wyraźnie powiedział,

widzieli ludzie, wewnątrz mieścił zaled-

pracowników Muzeum, naszych opie-

trygować i szokować. Na tle pięknej

Grunwaldem i jej przebieg, przedstawił

że pragnie nas nauczyć szacunku do

wie parę metrów kwadratowych.

kunów, wykładowców i przewodników,

przyrody i zabytków na ulicy wycho-

jej przyczyny i skutki.

narodów, wśród których żyjemy, do ich

Po obiedzie wyruszyliśmy do Wilna.

którzy uczyli nas i wspomagali w ciągu

wują się dzieci. Postkomunistyczne

Bitwa warszawska 1920 roku, tzw.

historii i kultury, ale w historii musimy

Tak bardzo się cieszę, że mogłam zwie-

całego wyjazdu.

realia życia oraz ciągły brak pienię-

„cud nas Wisłą”, była momentem zwrotnym

wciąż zadawać sobie pytania, gdyż tylko

dzić stolicę Litwy! Rossa to piękny, starszy

A teraz czas powrócić do zwykłych

dzy. Mieszkając od lat na Ukrainie,

pożaru rewolucji Związku Radzieckiego,

wtedy, gdy mamy wątpliwości, możemy

od Łyczakowskiego cmentarz, od którego

zajęć. Czytać książki (a już myślałam,

przyzwyczaiłem się do takiego stanu

który miał zamiar go (tzn. pożar) nieść do

zbliżyć się do prawdy.

zaczęliśmy naszą całodniową wycieczkę.

że po szkole dam sobie z tym spokój),

rzeczy, natomiast młodzież wycho-

Europy „poprzez trupa Polski”. To, co udało

Tego samego wieczoru wsiedliśmy

„Ciało matki i serce syna” – tak głosi na

chodzić na zakupy, spotykać się z przy-

wana na zachód od Bugu, tylko za-

się dokonać wojskom polskim, uratowało

do autokaru i wyruszyliśmy na północ

płycie nagrobnej napis, o którym niejedno-

jaciółmi. Zwykłe zajęcia, mówicie?... To

czyna odkrywać przed sobą ten kraj.

cały Zachód. Dlatego właśnie ta bitwa miała

Polski. Mieliśmy zwiedzić jeszcze dwa

krotnie słyszałam na lekcjach historii i lite-

wszystko zależy. Zależy... od punktu

Cóż, bliskość natury, architektura to

tak ogromne znaczenie, a „cudem” była

miejsca przed przekroczeniem granicy

ratury. A tego dnia nareszcie zobaczyłam

jęczęnia. Przecież mamy lato i choć leje,

nie wszystko. Trzeba wejść do sta-

nazwana przez przeciwników Piłsudskiego,

polsko-litewskiej.

go na własne oczy. Przy grobie, zgodnie

lato pozostaje latem. Jedna przygoda

rej chałupy nad urwiskiem, dostrzec

którzy nie chcieli uznać zwycięstwa Polski

O ósmej rano byliśmy w Warszawie.

z pewną „tradycją” Rossy, stała starsza

się skończyła, ale czy to znaczy, że nie

w oknie głodną „babuszkę”, zagrać

za zwycięstwo Piłsudskiego.

Ech... Dziwne uczucie: zjawić się znów w

Pani, która recytuje wiersze oraz śpiewa

może się zacząć kolejna? A więc życzę

w piłkę z dziećmi ulicy. Tylko wtedy

„Solidarność” zaś niosła w sobie coś,

Warszawie, ale tym razem jako wycieczka.

patriotyczne piosenki. Dla naszej grupy

wszystkim bardzo udanych wakacji! 

będziemy mogli zrozumieć czym jest

co złamało podstawę komunizmu. „Soli-

Po całonocnej podróży wszyscy ziewaliśmy

wykonała wiersz „Kasztanka”.

kG

Ukraina...