14

17 – 30 sierpnia 2010 * Kurier Galicyjski

na kremLu o GrunWaLdzie i nie tyLko…

aLeKSaNDer NieWińSKi

tekst

zdjęcia archiwum prywatne

autora

Podpisanie deklaracji polsko-radzieckiej w Moskwie przez

W lipcu obchodzono szcze-

Władysława Sikorskiego i Józefa Stalina 4 grudnia 1941 r.

gólną, bo 600. rocznicę bitwy

Sikorski: „Czy nie mówiliście sami,

pod Grunwaldem, gdzie 15

że np. Lwów to polskie miasto?”.

lipca 1410 r. wojsko króla

Stalin: „Tak, ale będziecie się

polskiego Władysława Jagieł-

musieli kłócić o nie z Ukraińcami…”.

ły wraz ze sprzymierzonymi

Sikorski: „Nie chodzi o Ukraińców,

wojskami litewskiego Wielkie-

ale o terytorium… Granice roku 1939

go Księcia Witolda odniosły

nie mogą być kwestionowane”.

bezapelacyjne  zwycięstwo

Podczas bankietu w ciepłej i do-

nad Krzyżakami. Miało to

brze oświetlonej Sali Orderu św. Je-

ogromne międzynarodowe

rzego, rolę gospodarza pełnił Moło-

znaczenie, znacznie podno-

tow. Nastawiony zawsze antypolsko,

szące autorytet Polski i Litwy

tym razem odprężony, wygłaszał

w europie.

Na przestrzeni późniejszych dzie-

liczne toasty w przyjacielskim duchu.

jów zwycięstwo grunwaldzkie starali

Najważniejszym toastem był oczywi-

się przypomnieć nie tylko Polacy, ale

ście toast Stalina: „Kilka razy w hi-

też siły Polsce wrogie. Już carska

storii Polacy przychodzili do Moskwy

Władysław Sikorski

„Liberator” Sikorskiego na dnie Zatoki Gibraltarskiej, od-

Rosja starała się wykorzystać mit

i niszczyli ją, kilka razy Rosjanie szli

wrócony kołami do góry

trzykrotnie mniejszym od wyżywie-

grunwaldzki do szerzenia idei pan-

do Polski i palili wasze miasta, a po-

cać do odszukiwania w historii wza-

nia żołnierza brytyjskiego, dzielił się

slawizmu, pod jej oczywiście przewo-

tem zagarnęli cały kraj. Tak dalej być

jemnych krzywd. Wszystkie znane

chlebem z wielką ilością cywilów, w

dem, by nie powiedzieć berłem. Ideę,

nie może. My się bijemy i kłócimy,

fakty historyczne zostały w Polsce

tym z dziećmi z sierocińców, tulą-

w nieco zmienionej formie przejął, jak

a korzystają z tego Niemcy, nasz

dawno opublikowane. Możliwe, że

cych się do Armii Polskiej w ZSRS.

wiele innych imperialnych marzeń

wspólny i odwieczny wróg. Musimy

ze względu na odwilż w relacjach

Jednak dzięki negocjacjom przepro-

„matuszki Rosiji”, Związek Sowiecki.

zawrzeć prawdziwą przyjaźń. Musi-

ukraińsko-rosyjskich, ukraińskim hi-

wadzonym przez Sikorskiego, udało

Grunwald został też przywołany przez

my wspólnie pomścić nasze krzywdy

storykom uda się wyjaśnić o jakich

się wyprowadzić z Rosji Sowieckiej

Stalina w rozmowie z generałem Si-

i pobić Niemców tak by nigdy już w

to Ukraińcach mówił Stalin Sikor-

na Bliski Wschód ponad 100 tys. żoł-

korskim, do jakiej doszło na Kremlu

przyszłości nie mogli podnieść gło-

skiemu na Kremlu w przekonaniu

nierzy polskich.

w grudniu 1941 r. Rozmowa ta była

wy. Na straży tego musi stać Polska

o ich możliwościach, jak we wła-

według historyków decydującą dla

wolna i silna. Związek Sowiecki w

Dawny kościół garnizonowy

snych dywizjach NKWD. Może uda

dalszych losów tworzonej wówczas

tym dopomoże…”.

Przesłanie wieków

pw. Matki Boskiej ostrobram-

się również jednoznacznie określić

Na próżno analizować wypowiedzi

Armii Polskiej w ZSRS.

W takim to duchu, wspominając

skiej na górnym Łyczakowie

wydarzenia na Wołyniu 11 lipca

Stalina pod względem historycznym

Do spotkania Sikorskiego ze Sta-

nawet bitwę pod Grunwaldem, Stalin

1943 r., czyli pomiędzy śmiercią Si-

lub dopuszczać myśli o jego nawró-

linem przy udziale Mołotowa, gen.

starał się przekonać polską delega-

korskiego a jego pogrzebem.

Jeden z biografów Sikorskiego

ceniu. Sikorskiemu obcą była naiw-

Andersa i ambasadora Kota doszło

cję w prawdziwości swych intencji.

prawidłowo porównał jego postać

ność polityczna. Dobrze rozumiejąc

3 grudnia 1941 roku. W tej trudnej

Stalin jednak nie przestawał wypy-

podczas II wojny światowej z postacią

rolę Polski i Polaków u boku aliantów

wymianie zdań, trwającej ponad

tywać się o pozycję Polski wobec

odrobina

Kościuszki podczas Insurekcji. W tym

zachodnich, wierzył jednak antykomu-

dwie i pół godziny, Sikorski bronił

terytorium. W zwróceniu się do am-

ostatniego rozdziału

Słowa piosenki, śpiewanej w rocz-

porównaniu jednak nie zauważono,

nistycznym deklaracjom Churchilla

koncepcji ewakuacji Polskiej Armii

basadora Kota powiedział: „Tak się

nicę odrodzenia Niepodległości Polski

że lojalność cara Pawła I w stosun-

i możliwościom USA w pomocy dla

do Persji, gdzie obiecywali uzbroić ją

zdarza czasami, że niektóre narody

na Rynku krakowskim brzmią nastę-

ku do Kościuszki była autentyczna,

demokratycznego rozwoju Europy.

alianci zachodni, na podstawie ukła-

zostały wypędzone ze swych pra-

pująco: „Niech żyją Francuzi i Anglicy,

zweryfikowana przez późniejsze wy-

Niestety interesy aliantów odniosły

du polsko-sowieckiego z 30 lipca.

dawnych terytoriów. Weźmy na przy-

odwieczni nasi sojusznicy. Niech żyje

darzenia.

zwycięstwo nad wartościami. Znaw-

Stalin natomiast liczył na wysłanie

kład Prusy Wschodnie. Sądzę, że są

Armia Czerwona, przez sojuszników

Los ponad 200 tys. Polaków, za-

com historii łatwo się domyśleć dla-

na front sowiecko-niemiecki słabo

one w połowie polskie, a w połowie

uzbrojona… Niech żyją wszyscy!”.

mordowanych w Związku Sowieckim

czego Churchill płakał na pogrzebie

uzbrojone i niedoświadczone jeszcze

litewskie”.

Brzmi to prawidłowo, po polsku. Bra-

w latach 30. XX wieku prof. Andrzej

Sikorskiego i dlaczego w powojen-

polskie jednostki wojskowe. Spotka-

Rzeczywistość wkrótce przeko-

kuje jednak aspektu lwowskiego, bo

Nowak nazywa pierwszym holokau-

nej Czechosłowacji (podczas pre-

nie to zakończyło się pozytywnie dla

nała Polaków w nieszczerości obiet-

przecież generał na zawsze pozosta-

stem w ZSRR. Do tej liczby trzeba

zydentury Benesza) bito monety z

strony polskiej. Nie udało się jednak

nic sowieckich. Więcej o tym wspo-

nie w pamięci lwowiaków jako postać

dodać około 150 tys. Polaków za-

podobizną Stalina. W Waszyngtonie

uniknąć różnic w stanowiskach obu

minał gen. Anders: „Zastałem stan

silnie związana z Kresami.

mordowanych na Kresach Wschod-

również zrezygnowano z propozycji

stron, związanych przede wszystkim

rzeczy nie łatwy. NKWD wtrącało się

We Lwowie nie ma Krzyża

nich przez OUN – UPA i około 25 tys.

Sikorskiego o stworzeniu po wojnie

z kwestią granic. Wcześniej strona

coraz bardziej do naszych spraw.

Katyńskiego, jak w Krakowie. We

oficerów polskich zamordowanych w

bloku państw Europy Środkowo-

sowiecka także domagała się uzna-

Doznawaliśmy szykan na każdym

Lwowie nie ma pomnika Sikorskie-

Katyniu (wg obliczeń E. Siemaszko).

Wschodniej.

nia „nowych” granic Polski i uznania

kroku. Broni nie dostarczano, braki w

go, jak w Rzeszowie. Nie ma nawet

Nie zapomnijmy też o Polakach w

Niewątpliwie, „sprawa katyńska”

zasadności własnej agresji 17 wrze-

dostawie żywności wzrastały. Na do-

tablicy pamiątkowej ku czci tego

różny sposób nie dopuszczanych,

i odpowiednie oświadczenie rządu pol-

śnia 1939 r. Warto przytoczyć kilka

bitkę rozpoczęła się malaria. Ludzie

wielkiego Polaka na ulicy, na której

lecz pragnących dołączyć do armii

skiego z 17 kwietnia 1943 r. o spraw-

zdań z dialogu, gdyż rokowania pol-

przychodzili w stanie wyczerpania,

mieszkał, na gmachu gimnazjum,

Andersa w ZSRR. W ten sposób

dzeniu  przytoczonych  „faktów

sko-radzieckie były faktycznie konty-

zupełnie nie odporni, tak że śmierć

w którym się uczył, przy wejściu

można mówić o prawie półmilionowej

przez właściwą instytucję między-

nuowane wieczorem tegoż dnia, na

zbierała bogate żniwo. Władze so-

do Politechniki Lwowskiej, gdzie

grupie etnicznej, celowo wybranej do

narodową, jaką są władze Międzyna-

przyjęciu wydanym przez rząd ZSRS

wieckie coraz bardziej tamowały

studiował. O generale Sikorskim

eksterminacji na Wschodzie w przed

rodowego Czerwonego Krzyża” stały

na cześć rządu polskiego i Naczelne-

przyjazd ludzi z północy na południe.

przypomina jednak we Lwowie ob-

i podczas II wojny światowej.

się pretekstem już wcześniejszych

go Wodza.

Nadchodziły wiadomości, że tysiące

raz Matki Boskiej Ostrobramskiej,

Po rozpadzie ZSRS i potwier-

zamiarów ZSRS zerwania stosunków

Sikorski: „Powiedział Pan wczo-

Polaków przetrzymywano w łagrach

w byłym kościele garnizonowym,

dzeniu uznania wschodnich granic

z rządem polskim. Warto się tu przyj-

raj, że świat by się śmiał, gdyby całe

i więzieniach” („Bez ostatniego roz-

na górnym Łyczakowie. To Ona,

RP, Polacy wciąż czekają na zmiany

rzeć bliżej wersji zamachu na gen.

wojsko wyszło z Rosji. To ja teraz od-

działu”, Kielce 2005 r.). Sowieci

„Matka nasza i Królowa” błogosła-

w systemie wartości i partnerstwa w

Sikorskiego, zawartej w filmie reż.

powiem, że świat by się śmiał, gdy-

wciąż selekcjonowali byłych oby-

wiła wszystkich żołnierzy polskich,

dialogu. Publicznego dialogu braku-

A. Jodłowskiej „Generał. Zamach na

bym podjął dyskusję na temat granic

wateli II RP, deportowanych w głąb

walczących w obronie Ojczyzny,

je. Trudne sprawny nie nadają się do

Gibraltarze”. Podstawą tej wersji są

z 1939 r. i uznania faktów stworzo-

ZSRR, pozwalając na pobór do Armii

chroniąc ich przed niebezpieczeń-

załatwienia „w cztery oczy”.

badania naukowe, według których

nych siłą podczas wojny”.

Polskiej Polaków wyłącznie w sen-

stwem ze Wschodu.

Po katastrofie smoleńskiej 10

Sikorski był pierwszą ofiarą próby od-

Stalin: „Nie będziemy na pewno

sie etnicznym. Przypomnijmy też,

kG

kwietnia nie warto Polaków zachę-

tajnienia zbrodni katyńskiej.

się kłócić o granice”.

że żołnierz polski, z wyżywieniem