mieszkają tu sami emeryci

15

Kurier Galicyjski * 17 – 30 sierpnia 2010

dokoŁa Las i Woda, W środku – bieda

AGNieSZKa raTNa

tekst i zdjęcia

W małej wsi na Wołyniu

mieszkają sami emeryci.

Za Polski życie tu kipiało.

Wieś Swałowicze liczyła so-

bie wtedy kilkaset chat. rze-

ka Prypeć, na brzegu której

znajduje się wieś, była wte-

dy spławna – spławiano nią

drewno. Najstarsi mieszkańcy

mówią, że ryb w niej było bez

liku. Dopóki leszcz nie złożył

jaj, miejscowa władza nie po-

zwalała nawet bić w dzwony.

Policja pilnowała, by nikt nie

Chaty mieszkańców Polesia

zarzucał w tym czasie sieci.

ryby na wszystkich wystar-

czy – mówiono, – ale łowić

Łodzie stanowią tu środek lokomocji

jej w tym czasie – ani się waż!

inaczej następne pokolenie

ze wsi. Bo kto się zajmie obejściem

Jakakolwiek przebudowa czy budowa

nawet nie zazna jej smaku.

Obecnie Swałowicze przypomina-

i bocianami na dachu.

jest możliwa tylko w ramach obecne-

ją skansen – muzeum pod otwartym

Szkołę podstawową zamknięto

go terytorium wsi, za odpowiednim

niebem. Chaty z dachami z oczeretów

jeszcze w latach 80., bo już od kilku-

zezwoleniem.

świecą pustkami, obok na wpół roz-

dziesięciu lat nie rodzą się tu dzieci.

Jednak właśnie w statusie parku,

walone chlewy. To wszystko sprawia

W czasie obu wojen światowych

miejscowa władza pokłada ogromne

wrażenie, że czas zatrzymał się tutaj

Swałowicze były areną ciężkich bo-

nadzieje. Spodziewa się, że dzięki

Chory dąb

co najmniej pół wieku temu. Jednak

jów. Za każdym razem wieś zamie-

turystyce wyprowadzi Lubieszewsz-

gdy podjeżdżasz bliżej, okazuje się,

siadali z nami do łódek i pięć kilome-

niala się w zgliszcza. Mimo to, za każ-

czynę z sytuacji bez wyjścia. – Na Za-

że życie wciąż się tu jednak toczy.

trów ostro wiosłowali pod prąd. Gdy

dym razem, niczym feniks z popio-

chodzie są gotowi wydawać ogromne

Przy jednym z domków zaskrzypiał

byliśmy starsi, sami zbieraliśmy się

łów, życie w Swałowiczach odradzało

pieniądze, by zasmakować egzotyki.

drewniany żuraw nad studnią. Star-

w grupy i po kolei wiosłowaliśmy.

się. Obecnie wieś znowu znajduje się

Dobrze by było zainteresować ludzi

sza kobieta, która niosła wiadro wody,

Zimą, kiedy rzeka zamarzała, na pie-

w niebezpieczeństwie – co będzie,

perspektywą rozwoju agroturystyki –

zdziwiła się ujrzawszy nas, – goście

chotę chodziliśmy do Buczyna.

kiedy odejdzie ostatni emeryt?

mówią powiatowi urzędnicy.

tutaj to rzadkość.

Wołodymyr Trusz mieszka obec-

Smutny los wsi prawdopodobnie

Ryby, grzyby, jagody, świeże

80-letnia mieszkanka Swało-

- Kiedyś, opowiadała mi matka,

nie w centrum rejonu (powiatu). Do

podzielą także i dęby na pobliskim uro-

leśne powietrze, gościnni ludzie – z

wicz olga Szmat

w naszej wsi było do 300 „dworów”

miasta zabrał ze sobą i mamę. Co

czysku – już od kilku lat masowo usy-

tego wszystkiego Polesie jest znane

rzeki wylewają, tworzą wraz z po-

– mówi 80-letnia Olga Szmat – Teraz

prawda, staruszka na lato chce wra-

chają. Specjaliści twierdzą, że to przez

od lat. Na przykład, tatarak, zarośla

bliskim jeziorem Lubiaź całe morze.

zostało kilkadziesiąt chat. 14 męż-

cać do rodzinnej chaty, mówi, że w

zmiany hydrologiczne – w ostatnich la-

którego ciągną się dziesiątkami kilo-

Tylko wpław można się dostać od

czyzn i 20 kobiet – to wszyscy miesz-

swoim domu i ściany grzeją. We wsi

tach poziom wody gwałtownie podnosił

metrów, z chęcią kupują w sąsiedniej

domu, do chlewu. Dlatego też łódki

kańcy Swałowicz. Najmłodszy z nich

nie ma nawet sklepu, ani punktu me-

się i opadał.

Polsce. Strzechy do tej pory są robio-

we wsi to nie żaden luksus, zwyczaj-

ma pod 60., najstarsza wkrótce bę-

dycznego – chleb dwa razy w tygo-

Jeszcze 15 lat temu było tu mnó-

ne z tego ekologicznie czystego ma-

ny środek transportu.

dzie miała 100. urodziny.

dniu dowożą, a chorować, przy pracy

stwo chętnych na kupno opuszczo-

teriału. W takich ścianach ma się tak

- Kiedyś właśnie tak dobieraliśmy

Swałowicze znajdują się w ma-

w obejściu i tak nie ma kiedy. Choć

nych domków. Kupowali je, z prze-

zdrowy sen, jak w dzieciństwie, uwa-

się do szkoły. W Swałowiczach była

lowniczym zakątku Polesia, gdzie

czterej synowie z żonami proszą ją

znaczeniem na dacze, mieszkańcy

ża Wołodymyr Trusz. W sąsiednich

tylko szkoła początkowa, otwarta

krzyżują się granice Wołynia, Ró-

do siebie, nie spieszy się opuszczać

Łucka i Lubieszowa. Przedsiębiorczy

obwodach ludzie już dawno nauczyli

jeszcze za Polski, – wspomina miesz-

wieńszczyzny i Białorusi. Z jednej

domu i Olga Szmat. Prawie wszyscy

Poleszucy, szybko jednak wyczuli

się zarabiać na tym pieniądze. Jeśli

kaniec wsi Wołodymyr Trusz. – Po

strony wieś jest otoczona lasem, z

znajomi w jej wieku przenieśli się

zysk i podnieśli ceny do 8 - 10 tysięcy

uda się to i u nas, Swałowicze mają

ukończeniu dziesięciu lat, trzeba było

drugiej płynie rzeka Prypeć, do któ-

już na miejscowy cmentarz. Niedaw-

„zielonych”. Od kilku lat teren na ja-

szansę, by się znów odrodzić.

dostać się do Buczyna, gdzie była

rej, parę kilometrów wcześniej wpa-

no zmarł też i mąż pani Olgi. Mimo to,

kich leżą Swałowicze należy do Par-

kG

pełna szkoła podstawowa. Rodzice

da Stochód. Na wiosnę, gdy obie

staruszka uparcie nie chce wyjeżdżać

ku Narodowego „Prypeć – Stochód”.

zapomniani czy niechciani?

neracja ukraińskich redemptorystów

KoNSTaNTY CZaWaGa

obrządku bizantyjskiego nie uważała

tekst i zdjęcia

za porzebne chociażby krótko poin-

formować o współbraciach łacinni-

Na iX Międzynarodowy

kach w Zgromadzeniu Najświętszego

Zjazd Młodzieży redempto-

Odkupiciela, od którego pochodzi

rystowskiej we Lwowie nie

ich wschodnia gałąź. Czy zapozna-

zaproszono młodzieży z pa-

niu gości z zagranicy z obrządkiem

rafii rzymskokatolickich na

bizantyjsko-ukraińskim przeszkodzi-

Ukrainie

łaby chociaż krótka wiedza o tym,

Pod hasłem: „Być jak Ty”, w dniach

że obraz Matki Bożej Nieustającej

9-13 sierpnia odbył się we Lwowie IX

Pomocy czczą wierni dwóch rytów.

Międzynarodowy Zjazd Młodzieży Re-

Jeszcze pod koniec XIX wieku, re-

demptorystowskiej. Uczestników po-

demptoryści przybyli do Mościsk, za-

błogosławił greckokatolicki arcybiskup

kładając tam klasztor, gdzie był Dom

lwowski Igor Woźniak. W spotkaniu

Studiów i nowicjat.

uczestniczyło ok. 500 osób z krajów

Większość obecnych na Ukrainie

Europy, w tym z Polski i Ameryki Pół-

redemptorystów sprawuje swą posługę

nocnej. Słowo powitalne skierował do

obrządku bizantyjskiego, o. Wasyl Iwa-

ne spotkania w grupach, dotyczące

w obrządku grekokatolickim. Mają oni

zebranych również o. Wasyl Iwaniw,

pracują redemptoryści – od Portugalii

niw, krótko i bez wyjaśnienia potwier-

przede wszystkim życia młodych ludzi.

placówki we Lwowie, Tarnopolu, Iwano-

przełożony lwowskiej prowincji ojców

po Rosję, od Irlandii po Neapol”.

dził, że redemptorystowską młodzież z

Od modlitwy – po zabawę, młodzież

Frankowsku (Stanisławowie), Winnicy,

redemptorystów obrządku bizantyj-

Wielka szkoda, że jednak zabrakło

rzymskokatolickich parafii na Ukrainie

redemptorystowska z całej Europy

Kamieńcu Podolskim, Berdiańsku (ob-

skiego, którzy byli gospodarzami tego

na tym zjeździe młodzieży ze wspól-

nie zaproszono. Zauważyłem również

przez tydzień przeżywała we Lwowie

wód zaporoski), Kochawinie, Nowoja-

zjazdu. Wyraził on przekonanie, że

not rzymskokatolickich na Ukrainie,

to, że organizatorzy zjazdu nawet nie

swoje chrześcijaństwo oraz jedność w

worowsku. Natomiast w Truskawcu, na

zjazd jest dowodem na to, że chary-

gdzie pracują redemptoryści, głównie

wspomnieli w materiałach o istnieniu

wierze i miłości do Jezusa Chrystusa.

terenie archidiecezji lwowskiej, znajduje

zmat św. Alfonsa Liguori jest nadal

z – Truskawca, Borysławia i Mościsk.

i działalności redemptorystów obrząd-

Radny generalny zgromadzenia

się dom redemptorystów obrządku

aktualny wśród młodzieży. „Świat pra-

Jeszcze przed otwarciem forum, pod-

ku łacińskiego w naszym kraju. Nato-

redemptorystów ojciec Jacek Dembek,

łacińskiego, którzy budują też ko-

gnie świadectwa młodzieży” – mówił

czas konferencji prasowej w ratuszu

miast w „press-realizie” zaznaczono,

który pochodzi z Polski, opowiedział

ściół w Borysławiu. W Mościskach,

o. Iwaniw. Podkreślił on, że uczestnicy

lwowskim, „Kurier” zapytał o przyczynę

że: „redemptoryści – to zakon UKGC

„Kurierowi”, że od 1987 roku młodzież

również w archidiecezji lwowskiej, to

zjazdu będą mogli poznać duchowość

takiego stanu rzeczy o. Romana Łahi-

(Ukraińskiego Kościoła Greckoka-

redemptorystowska z całej Europy co

właśnie dzięki ich opiece został od-

obrządku bizantyjskiego, jak również

sza, przewodniczącego komitetu orga-

tolickiego – red.), który zaprosił na

trzy lata spotyka się systematycznie na

nowiony kościół św. Katarzyny. W tej

gościnność i kulturę Ukrainy. Współ-

nizacyjnego zjazdu. Duchowny wyznał,

Ukrainę jeszcze metropolita Andrzej

zjazdach. Ostatnie spotkanie odbyło

świątyni, ogłoszonej w 2002 r. sank-

organizatorami IX Międzynarodowego

iż niczego nie wie na ten temat, choć

Szeptycki”. I w tej postaci zostało to

się w Irlandii. W 2001 roku uczestników

tuarium, znajduje się cudowny obraz

Zjazdu Młodzieży Redemptorystow-

nie wykluczył, że można byłoby tę mło-

rozpowszechione przez ukraińskie

zjazdu gościł Toruń. W tym roku, zjazd

Matki Bożej Nieustającej Pomocy, ko-

skiej były władze miejskie, o czym

dzież włączyć do delegacji redempto-

media. Dziwnym jest fakt, że po stu-

po raz pierwszy odbywa się w Europie

ronowany papieskimi koronami, które

przypomniał burmistrz Lwowa Andrij

rystów z Polski. Młodych łacinników z

diach duchowych w Polsce, zwłaszcza

wschodniej. Przyjechała tu młodzież

Ojciec Święty Jan Paweł II poświęcił

Sadowyj. Program zjazdu przewidywał

ziemi lwowskiej jednak tam nie było.

w Tuchowie i Warszawie, młoda ge-

ze wszystkich krajów Europy, gdzie

26 czerwca 2001 r. we Lwowie.

wspólną katechezę oraz tematycz-

Lwowski prowincjał redemptorystów