historia w znaczki wpisana

28

17 – 30 sierpnia 2010 * Kurier Galicyjski

brytania osamotniona

TaDeUSZ KUrLUS

Gdy do Winstona Churchilla, wów-

danych nam przez Boga. Prowadzić

czas członka brytyjskiego parlamentu

wojnę przeciwko potwornej tyranii,

(zasiadał w nim 64 lata!) dotarła we

niemającej sobie równych w mrocz-

wrześniu 1938 r. informacja o podpisa-

nym i żałosnym katalogu ludzkich

niu układu monachijskiego, dokumen-

zbrodni”. Hitler jednak, posługując

tu otwierającego drogę do rozbioru

się różnymi kanałami, wciąż składał

Czechosłowacji, skomentował go tak:

W. Brytanii oferty pokojowe, ale tu –

„Mieli do wyboru wojnę lub hańbę, wy-

przynajmniej w kołach rządzących –

Winston Churchill uchodzi

brali hańbę, a wojnę będą mieli tak-

nie znajdował zrozumienia, Anglię nie

za najwybitniejszego angli-

że”. Proroczo przewidział, co czeka

interesowało porozumienie, które da-

ka wszechczasów (znaczek

Europę po tym kolejnym ustępstwie

wałoby Niemcom wolną rękę w Euro-

z 1965 r.)

na rzecz Adolfa Hitlera. Po aneksji

Czechosłowacji, Führer przystąpił

do realizacji dalszych swych planów,

dość dokładnie wyłożonych w jego

książce „Moja walka” („Mein Kampf”).

Dzięki temu, w gigantycznej akcji,

ugodę (kolejną propozycję przedsta-

Churchill był jednym z niewielu Angli-

rozpoczętej 26 maja i trwającej 10 dni,

wił w przemówieniu, wygłoszonym w

ków, którzy ją przeczytali i potrafił so-

uczestniczyła flota, licząca 861 okrętów,

Reichstagu 19 lipca 1940 r.) przy-

bie na tej podstawie wyrobić pogląd,

statków i rozmaitych pomniejszych ło-

zwalającą mu na wprowadzenie „Neu-

jak się ułoży przyszłość Starego Kon-

dzi (w akcji uczestniczył również polski

ordnung” w kontynentalnej Europie,

tynentu po objęciu władzy przez jej

niszczyciel „Błyskawica”), które ogółem

istotnie zamierzał ją podbić. Dyrek-

autora (nie tylko on, widział ją także

przetransportowały 224.585 żołnierzy

tywę nr 16, nakazującą opracowanie

angielski historyk Robert Ensor, który

angielskich oraz 112.546 francuskich

planów inwazji, wydał swemu sztabo-

już w 1935 r. zapowiedział, że w 1938

i belgijskich. Niemcy nie przypatrywali

wi już 16 lipca. Zajął się tym przede

roku Hitler zaanektuje Austrię, a je-

się obojętnie transportom, ich kutry

wszystkim kontradmirał Erich Raeder,

sienią tego roku Europa stanie przed

torpedowe i samoloty atakowały je

na którym miała spoczywać odpo-

wyborem, czy z powodu Czechosło-

bez przerwy. Zatopiły sześć niszczy-

wiedzialność za przerzucenie wojsk

wacji zacząć z nim wojnę, czy przed

cieli i 231 innych statków. Ale nie bez

desantowych na angielski brzeg. Miał

nim skapitulować. Pytany po latach,

własnych strat: Luftwaffe strąciło 106

spore wątpliwości, czy Kriegsmarine

na czym oparł tę precyzyjną przepo-

brytyjskich samolotów, usiłujących dać

wystarczy sił, by taką operację prze-

wiednię, odparł, że przede wszystkim

ochronę ewakuacji, ale powietrzna

prowadzić, ale o sprzeciwieniu się

na podstawie lektury „Mein Kampf”).

flota Göringa musiała wykreślić z ewi-

Hitlerowi nie było mowy. Niemniej

dencji aż 258 maszyn. Ludzi – poza

uważał także, że zanim ruszy się na

kilkoma tysiącami Francuzów wciąż

Związek Sowiecki, koniecznie trzeba

Wojna!

Nowy rozdział historii Europy

bohatersko odrzucających lądowe

unicestwić Anglię, bo przecież nie pro-

otworzył się 1 września 1939 r., kiedy

ataki Niemców (część z nich przeszła

wadzi się wojny na dwa fronty. Zatem

niemiecki atak na Polskę rozpoczął

potem do partyzantki, większość jed-

przygotowania trwały. Plan przewidy-

II wojnę światową. Wypełniając swe

pionych poważnymi stratami walkach,

pie, przy nie mieszaniu się ich w spra-

nakże dostała się do niewoli) – udało

wał lądowanie w hrabstwach Sussex,

sojusznicze zobowiązania, określone

wojska niemieckie zepchnęły go na

wy brytyjskiego imperium. Owszem,

się przez Kanał La Manche przerzu-

Kent, Dorset oraz na Wyspie Wight,

protoko-łem podpisanym z Francją w

niewielki skrawek ziemi wokół Dun-

w październiku 1939 r. rząd brytyjski

cić, jednakże o tym, by zabrać także

a potem rozciągnięcie linii frontu od

kwietniu 1939 r. i układem o pomocy

kierki, francuskiego portu nad Morzem

zajął w tej kwestii stanowisko, oświad-

sprzęt nie było mowy. Na francuskim

Colchester na wschodzie po rze-

wzajemnej z Wielką Brytanią z sierp-

Północnym. Otoczony z trzech stron,

czając m.in., że mógłby przystąpić do

brzegu pozostawiono m.in. 63.897

kę Severn na zachodzie, następnie

nia 1939 r., oba te kraje wypowiedzia-

bohatersko bronił każdej piędzi ziemi,

rozpatrywania niemieckich propozycji

pojazdów (w tym 289 czołgów), 11.000

okrążenie Londynu i skierowanie się

ły Niemcom 3 września wojnę. Nie

ale ostrzeliwany przez artylerię i nęka-

pod warunkiem, że wcześniej Niemcy

karabinów maszynowych, około 1.200

ku środkowej Anglii. Zarazem zaczęła

potrafiły jednak orężem wykazać, że

ny atakami niemieckich bombowców,

zapewnią przywrócenie wolnego i nie-

pocisków artyleryjskich i setki ton innej

także działać Służba Bezpieczeństwa

traktują swe zawarte w porozumieniu

wciąż tracił ludzi i jego szanse na jaki-

podległego bytu Czechosłowacji, Pol-

amunicji. 4 czerwca po południu Admi-

(SD) Reichsführera SS, kreująca

obietnice poważnie, przez wiele mie-

kolwiek ratunek malały z dnia na dzień.

sce, Norwegii, Danii, Holandii, Belgii,

ralicja oznajmiła, że operacja „Dyna-

plany odpowiedniego administracyj-

sięcy pozostawały one na papierze.

Tymczasem zaszła rzecz niespodzie-

a przede wszystkim Francji, a także

mo” została zakończona. Tu dodajmy,

nego urządzenia, podbitego kraju.

Tymczasem Hitler, zachęcony

wana: Hitler wstrzymał napór swych

zagwarantują bezpieczeństwo Wielkiej

że z zachodnich francuskich portów

Podzielono go na sześć okręgów

względnie szybkim pokonaniem Pol-

pancernych zagonów, które prąc do

Brytanii i jej imperium. To były żądania,

(m.in. Brestu, Cherbourga, Saint-Malo,

wojskowych ze sztabami w Londynie,

ski (co ułatwiła mu wbicie jej noża w

przodu, prawdopodobnie ostatecznie

na które Hitler, rzecz jasna, ani myślał

Saint Nazaire) udało się ewakuować

Birmingham, Newcastle, Liverpoolu,

plecy przez Związek Sowiecki), zde-

rozgromiłyby BKE. Co go do takiej

się zgodzić.

ponad 24.000 żołnierzy polskich.

Glasgow i Dublinie. Miały w nich także

cydował się podjąć kolejne działania:

decyzji skłoniło? Historycy różnie to

działać specjalne grupy operacyjne,

10 maja 1940 r. ruszyła niemiecka

sobie tłumaczą, może generalicja

dowodzone przez SS-Brigadeführera

Cud ocalenia

Walka do końca

ofensywa na Francję. Uczestniczące

przekonała go, że w grząskim terenie,

Wróćmy jednak do wydarzeń w

Ale co dalej? Churchill nie miał

Franza Sixa, których zadaniem było

w niej armie wcale nie uderzyły fron-

okalającym port, czołgi utknęłyby w

Dunkierce. Mija akurat 70 lat od tych

żadnych wątpliwości, 4 czerwca oznaj-

przede wszystkim natychmiastowe

talnie na tzw. Linię Maginota, którą

bezruchu, może wziął za dobrą mo-

dni, kiedy to na jej plażach stłoczyły się

mił w parlamencie: „Choć ogromne

aresztowanie 2.820 osób, umieszczo-

jej budowniczowie uważali za nie do

netę zapewnienie Göringa, iż jego

dziesiątki tysięcy brytyjskich, francu-

obszary Europy i wiele starych i sław-

nych na liście proskrypcyjnej, a potem

przełamania, lecz po prostu oskrzydliły

Luftwaffe całkowicie zniszczy Angli-

skich i belgijskich żołnierzy, wypatrują-

nych państw wpadło w ręce gestapo

także likwidację agencji prasowych,

ją od północy przez natarcie na Luk-

ków, a może też chciał w ten sposób

cych ratunku. Poczta brytyjska wyda-

i potwornego aparatu nazistowskich

antynazistowskiej prasy i wprowa-

semburg, Holandię i Belgię, a także

wskazać Londynowi, że jest już pięć

ła 13 maja dwa pamiątkowe bloki, ty-

rządów, my nie damy za wygraną,

dzenie cenzury gazet, mających się

atakiem przez Ardeny, lesiste góry w

przed dwunastą i czas najwyższy roz-

tułując emisję „Brytania osamotniona”.

nie zabraknie nam odwagi. Będziemy

nadal ukazywać. Miał także wszcząć

południowo-wschodniej Belgii, uzna-

począć rozmowy, które doprowadzą

Jeden z nich, dedykowany jest wyda-

walczyć do końca. Będziemy walczyć

działania organizacyjne, aby deporto-

wane przez zachodnie sztaby wojsko-

walczące strony do jakiegoś porozu-

rzeniom w Dunkierce – cztery znaczki

we Francji, będziemy walczyć na mo-

wać wszystkich mężczyzn w wieku od

we za obszar nie do przebycia. Luk-

mienia, oczywiście – na warunkach

oddają ich dramatyczny przebieg na

rzach i oceanach, będziemy walczyć

17 do 45 lat do pracy w Niemczech.

semburg skapitulował już pierwszego

dyktowanych przez zwycięzcę, czyli

wykonanych wówczas zdjęciach. Na

z coraz większą wiarą i siłą w powie-

Powierzono mu również wytropienie

dnia agresji (10 maja), Holandia kilka

Hitlera?

lewym marginesie umieszczono cytat

trzu, będziemy bronić naszej wyspy

germańskich dzieł sztuki, a nawet

dni później (14 maja), Belgia broniła

W Anglii tymczasem zmienił się

z przemówienia Winstona Churchilla

bez względu na koszty, będziemy

ewentualne przeniesienie kolumny

się do 28 maja, żołnierze francuscy,

rząd: 10 maja ustąpił Neville Cham-

w Izbie Gmin, 6 czerwca 1940 r.: „Cud

walczyć na plażach, na lotniskach, na

admirała Nelsona z Trafalgar Square

z ich „historycznie potwierdzoną bie-

berlain, wsławiony polityką ustępstw

ocalenia, osiągnięty dzięki dzielności,

polach, na ulicach, będziemy walczyć

do Berlina. Przy współpracy niemiec-

głością sztuki wojennej na lądzie”,

wobec Hitlera, która według jego na-

wytrwałości, doskonałej dyscyplinie,

na wzgórzach, nigdy się nie podda-

kiego ministerstwa spraw zagranicz-

jak utrzymywało dowództwo, rzucili

iwnego przekonania „miała zapewnić

bezbłędnej  służbie,  zaopatrzeniu,

my i nawet jeżeli ta wyspa lub duża

nych przygotowano także wykaz osób

broń 22 czerwca. Cóż, nikt nie był

pokój naszym czasom” i jeszcze tego

zręczności, niepokonanej wierności,

jej część, w co nie wierzę ani przez

przyjaźnie nastawionych do Niemiec

przygotowany do przeciwstawienia

samego dnia król powierzył misję

jest przykładem dla nas wszystkich”.

chwilę, zostanie podbita i będzie gło-

(takich nie brakowało), które mogłyby

się niemieckiemu Blitzkriegowi, woj-

utworzenia nowego rządu Winstonowi

Tak szef rządu podsumował realizację

dować, nasze zamorskie imperium,

wejść w skład nowo powołanego rzą-

nie błyskawicznej z zastosowaniem

Churchillowi, całkiem inaczej odnoszą-

operacji „Dynamo”, wielkiej ewakuacji

uzbrojone i chronione przez brytyjską

du brytyjskiego, z przywódcą faszy-

pełnej mocy wszystkich sił zbrojnych,

cemu się do poczynań Hitlera. 13 maja

z Francji, zgromadzonych w Dunkier-

flotę, będzie kontynuować walkę, do-

stów brytyjskich Oswaldem Mosley-

pod rządami Hitlera przez lata przy-

nowy premier wygłosił w parlamencie

ce żołnierzy. Jeszcze przed objęciem

póki w stosownym dla Boga czasie

em na czele (brano także pod uwagę

gotowywanych do wojny.

przemówienie, w którym obiecał po-

fotela premiera, Churchill, pełniący od

Nowy Świat nie przybędzie ze swoją

osobę faszyzującego historyka Harol-

słom: „tylko krew, znój, łzy i pot”. Rysu-

3 września funkcję pierwszego lorda

potęgą i mocą, by uratować i wy-

da Nicolsona). Ba – rozważano, czy

jąc kształt swej polityki, zapowiedział,

Admiralicji, przewidywał, że może

zwolić Stary Świat”.

nie przywrócić na tron Edwarda VIII,

Krew, znój, łzy i pot

W opałach znalazł się Brytyjski

iż jej celem jest: „Prowadzić wojnę

zajść potrzeba przerzucenia BKE z

Wszystko było możliwe, Hitler bo-

przejawiającego od dawna nazistow-

Korpus Ekspedycyjny, przerzucony

na ziemi, na morzu i w powietrzu z

powrotem na Wyspy i wydał polecenie,

wiem, zniechęcony odmową Wielkiej

skie sympatie (w 1937 r. był gościem

na kontynent po 3 września. Po oku-

całą naszą mocą i ze wszystkich sił,

aby się do takiej sytuacji przygotować.

Brytanii do pójścia na jakąkolwiek

Hitlera w Berchtesgaden)!