21

Kurier Galicyjski * 31 sierpnia - 17 września 2010

Samochody podchodziły blisko do

Browninga wz.1928, karabiny, pisto-

poddanie, strzelając do każdego, który

się centrala telefoniczna do bezpo-

cyjny został rozwiązany. Szkoda, że

ścian budynku poczty i ostrzeliwały

lety i granaty ręczne.

ukazał się z białą flagą. Widząc to, nie-

średniej łączności z Polską. Urzędy

nikt nie powiadomił o tym gdańskich

okna poczty z broni maszynowej, a zza

Niemcy do ataku na pocztę utwo-

którzy pocztowcy próbowali ucieczki. Ko-

pocztowe na dworcu i w porcie nie

pocztowców. Na litość Boską!! Tak się

samochodów, esesmani obrzucali

rzyli oddział specjalny, złożony z

rzystając z gęstego, czarnego dymu,

obsługiwały indywidualnych intere-

nie robi!!

pocztę granatami ręcznymi.

funkcjonariuszy Policji Porządkowej

palącego się benzolu, część pocztow-

santów. Tymi zajmował się urząd

Około godziny dwunastej Niemcy

(Schutzpolizei) i żołnierzy SS – He-

ców cofnęła się w głąb budynku, potem

Gdańsk 1.

Szturm niemiecki

rozpoczęli ostrzał gmachu poczty przy

na dziedziniec poczty, z niego po dachu

imwehr Danzig.

Poczta Polska miała na mieście

na Pocztę Polską

użyciu dwóch działek wsparcia piecho-

garażu na mur odgradzający pocztę od

O zbliżającej się wojnie wiedzieli

O godzinie czwartej nad ranem bu-

10 skrzynek pocztowych. Na poczcie

ty 75 mm. Kolejne, następujące po so-

ulicy Sukienniczej, a tam schronili się

oczywiście i gdańscy Niemcy. Ogólny

dynek poczty został pozbawiony prądu

pracowało około 100 pracowników.

bie dwa niemieckie szturmy znowu nie

w pustych mieszkaniach, opuszczo-

plan niemiecki na pierwsze dni wojny

i połączenia telefonicznego. O 4.45,

Od momentu, kiedy Polska od-

przyniosły Niemcom sukcesu.

nych przez Niemców rozkazem o ewa-

z Polską przewidywał pozbycie się

równo z wystrzałem Schleswiga, roz-

mówiła Hitlerowi sojuszu przeciwko

Wobec takiej sytuacji, niemieccy

kuacji. Po umyciu się i przebraniu

począł się szturm na pocztę.

polskiej kompanii wartowniczej na

Związkowi Radzieckiemu i przyjęła

saperzy zaczęli wykonywać podkop

w niemieckie ubrania wyszli na ulicę

Trzy niemieckie grupy szturmowe

Westerplatte i Poczty Polskiej na pla-

gwarancje brytyjskie, wiadomo było,

pod ścianę budynku, by zdetonować

i wmieszali się w tłum gapiów...

związały obrońców ogniem od strony

cu Heweliusza siłami miejscowych,

że dojdzie do wojny niemiecko-pol-

tam bardzo silny ładunek trotylu. Cały

Podczas walki, w gmachu pocz-

wejścia do budynku, podczas gdy

gdańskich Niemców, a potem ofiaro-

skiej, a znając nastroje gdańskich

czas strzelały niemieckie działa i ka-

towym zginęło 8 pocztowców, w tym

inna grupa przebijała ściany poczty,

wanie już wolnego od Polaków Gdań-

Niemców, można było łatwo przewi-

rabiny maszynowe. Dodatkowo do

pięciu spłonęło żywcem oblanych pło-

odgradzające ją od sąsiadującego

ska Adolfowi Hitlerowi, by ten mógł

dzieć, że gdy do takiej wojny dojdzie,

szturmu ruszyły znowu niemieckie

nącą benzyną.

z pocztą Krajowego Urzędu Pracy,

włączyć go do III Rzeszy. Niemiecka

Gdańsk natychmiast stanie po stronie

samochody pancerne. Polacy prze-

Po kilku dniach w szpitalu zmarło

znajdującego się w tym samym bu-

marynarka wojenna wysłała do Gdań-

Niemiec.

6 osób w tym dozorca poczty i jego

jedenastoletnia wychowanica.

Z budynku poczty udało się uciec

sześciu pocztowcom. Dwóch z nich

aresztowano już 2 września. Schwyta-

nych pocztowców dołączono do tych,

którzy się poddali i po parodii proce-

su sądowego, skazano na śmierć.

Banknot 20 guldenowy Wol-

Wyrok wykonano 5 października na

nego Miasta

starej strzelnicy wojskowej, na tak

W celu przeciwdziałania antypol-

zwanej Zaspie. Rozstrzelano tam 37

skim wystąpieniom Gdańska, 13 sierp-

pocztowców i kolejarza.

nia 1939 dowództwo polskie powołało

Wojnę udało się przeżyć pięciu

Sztandar SS-Heimwehr Dan-

tak zwany Korpus Interwencyjny z za-

osobom, w tym żonie dozorcy, która

zig

łożeniem, że w razie potrzeby przekro-

wyszła z poczty razem z poddającymi

czy on granicę i zajmie teren Wolnego

się. Długo trzymano ją po różnych wię-

nieśli obronę do piwnic, skąd celnym

Makieta Westerplatte. Na prawo przy wyjściu na morze basen

Miasta. W dniach 14 – 16 sierpnia prze-

zieniach, aż wreszcie zwolniono w roku

strzałem unieruchomiony został jeden

amunicyjny Wojska Polskiego. Na prawo, na zakręcie kanału

prowadzono mobilizację 13 i 27 Dywizji

1943. Straty niemieckie oblicza się na

z samochodów.

portowego zaznaczone stanowisko pancernika „Schleswig-

Piechoty, 2 pułku artylerii ciężkiej oraz

10 zabitych (niektórzy twierdzą, że

O godzinie siedemnastej saperzy

Holstein”

24 pułku ułanów, które to jednostki

zabitych było 16) i 25 rannych. Pocz-

wysadzili w powietrze ścianę budyn-

miały tworzyć siły Korpusu. W dniach

towcy polscy, którzy nie brali udziału

ku. Ściana zawaliła się, ale jednocze-

17–18 sierpnia Korpus został przetrans-

w obronie poczty, zostali odesłani do

śnie zawaliła Niemcom wejście na

portowany, na Pomorze (13 DP w rejon

obozów koncentracyjnych.

teren poczty.

Bydgoszcz – Fordon – Solec Kujawski,

W roku 1995 niemiecki Sąd Kra-

Niemcy sprowadzili więc samochód

zaś 27 DP w rejon Bydgoszcz – Inowro-

jowy w Lubece przeprowadził rewizję

strażacki, wypełniony benzyną i benzo-

cław. Oddziały Korpusu trwały w stałej

nadzwyczajną procesu polskich pocz-

lem, który przez pewien czas oblewał tą

gotowości bojowej. Nie rozładowano

towców z roku 1939. W wyniku rewizji

mieszaniną parter i piwnice poczty, po

nawet transportów kolejowych i sprzęt

pocztowcy zostali uniewinnieni. Cie-

czym Niemcy podpalili tak oblany bu-

Korpusu znajdował się na wagonach.

kawe, czy gdyby nie zmarli w latach

dynek ogniem z miotacza płomienia. To

Natarcie na Gdańsk miało prze-

siedemdziesiątych ubiegłego wieku

już był koniec. Trupy, ranni, spaleni żyw-

biegać po osi Skarszew – Kolbudy –

w sławie zasłużonych i zacnych praw-

cem, brak amunicji i przede wszystkim

Wrzeszcz.

ników, dwaj niemieccy sędziowie Hans

straszny żal, że zostawiono ich tu sa-

Na terenie Poczty Polskiej w Gdań-

Giesecke i Kurt Bode byliby teraz oskar-

mych spowodowały, że o godzinie dzie-

sku, właściwie od momentu jej zało-

żeni o morderstwo sądowe na polskich

więtnastej obrońcy poddali się. Począt-

żenia, istniała placówka samoobrony,

pocztowcach?

kowo Niemcy uniemożliwiali im nawet

kierowana aż do kwietnia 1939 roku

Niemcy sprowadzili samochód strażac-

Obrońcy poczty idą do niewoli

przez podreferendarza działu poczto-

ki, wypełniony benzyną i benzolem, który

wego Alfonsa Flisykowskiego. Męż-

ska pancernik Schleswig-Holstein do

dynku. Podczas likwidacji Niemców,

czyźni pracujący na poczcie, prawie

obrony portu i miasta przed ewentu-

wybijających dziury w ścianie, po-

przez pewien czas oblewał tą mieszaniną

wszyscy należeli do tajnej w Gdańsku

alnym atakiem polskich okrętów wo-

legł od odłamku własnego granatu,

parter i piwnice poczty, po czym Niem-

organizacji Związku Strzeleckiego i byli

jennych z niedalekiej Gdyni. Jeszcze

ppor. Konrad Guderski. Były dowód-

okresowo szkoleni w Polsce na kursach

przedtem zadbano o wzmocnienie lo-

ca samoobrony Alfons Flisykowski

cy podpalili tak oblany budynek ogniem

specjalnie dla nich prowadzonych. Od

kalnych oddziałów paramilitarnych SS.

natychmiast przejął dowództwo po

z miotacza płomienia. To już był koniec.

kwietnia 1939 dowództwo samoobro-

Z przysłanego morzem, w cywil-

poległym. Pierwszy szturm niemiecki

Trupy, ranni, spaleni żywcem, brak amuni-

ny przejął przysłany z Warszawy

nych ubraniach, III batalionu pułku SS

został odparty.

ppor. Konrad Guderski z II Oddziału

„Totenkopf”, wzmocnionego ochotni-

Niemcy mieli dużo większe straty

cji i przede wszystkim straszny żal, że zo-

Sztabu Głównego, zakamuflowany

kami z Gdańska, utworzono jednost-

od Polaków. Dziwnym trafem u Niem-

stawiono ich tu samych spowodowały, że

jako pracownik poczty. Ppor. Guder-

kę bojową SS, liczącą 1550 żołnie-

ców w tym szturmie też poległ do-

ski rozpoczął przygotowania gmachu

rzy, zwaną SS-Heimwehr Danzig. 18

wódca, leutnant Schutzpolizei Alfred

obrońcy poddali się. Początkowo Niemcy

Poczty do ewentualnej obrony. We-

sierpnia 1939 r. oddział uzyskał pełną

Heinrich.

uniemożliwiali im nawet poddanie, strze-

dług założeń Sztabu Głównego Woj-

zdolność bojową, otrzymał sztandar

Po nieudanym szturmie, Niemcy

lając do każdego, który ukazał się z białą

ska Polskiego, pocztowcy powinni

i odbył defiladę ulicami miasta.

zabrali się do zajęcia poczty już dużo

utrzymać placówkę przez 6 godzin,

W ostatnich dniach sierpnia, woj-

poważniej. Wysiedlono przede wszyst-

flagą. Widząc to, niektórzy pocztowcy pró-

do czasu przyjścia odsieczy Korpusu

ny można się było spodziewać wła-

kim mieszkańców okolicznych domów.

bowali ucieczki. część pocztowców cof-

Interwencyjnego. Obronę poczty na

ściwie w każdej chwili. Wobec takiej

W międzyczasie rozstawiono megafo-

placu Heweliusza wzmocniono przez

sytuacji dowódca obrony poczty ppor.

ny, z których nawoływano Polaków do

nęła się w głąb budynku, potem na dzie-

oddelegowanie dziesięciu pracowników

Guderski zarządził całodobowe dyżu-

poddania się. Zaraz po tym doszło do

dziniec poczty, z niego po dachu garażu

z Gdyni i Bydgoszczy. Wycięto drzewa

ry wszystkich pracowników włącznie

następnego szturmu, który znowu za-

na mur odgradzający pocztę od ulicy Su-

rosnące przed gmachem poczty, by nie

z nocowaniem na terenie budynku

łamał się w ogniu obrońców.

zasłaniały widoku z okien poczty na plac

pocztowego.

Niemcy sprowadzili więc dwa

kienniczej, a tam schronili się w pustych

Heweliusza, skąd spodziewano się nie-

W nocy z 31 sierpnia na 1 wrze-

samochody pancerne należące do

mieszkaniach, opuszczonych przez Niem-

mieckiego ataku, a także przygotowano

śnia 1939 roku na terenie poczty

SS-Heimwehr Danzig o nazwach

system barykadujący główne wejście

przebywało 53 pocztowców, jeden

SS-Sudetenland i SS-Ostmark. Oba

ców rozkazem o ewakuacji. Po umyciu się

do gmachu poczty.

zaprzyjaźniony z nimi polski kolejarz

samochody, bardzo silnie uzbrojone,

i przebraniu w niemieckie ubrania wyszli

30 sierpnia 1939 roku z powodu

ze stacji kolejowej Gdańsk Główny

pochodziły z przejętej przez Niemców

na ulicę i wmieszali się w tłum gapiów...

zmian w sytuacji politycznej i woj-

oraz dozorca budynku poczty z żoną

armii austriackiej. Stąd brały się ich

skowej, dowództwo polskie odstąpiło

i jedenastoletnią wychowanicą. Broń,

nazwy. Na przykład Ostmark. Tak na-

Podczas walki, w gmachu pocztowym zgi-

od koncepcji interwencji na terenie

jaką posiadali pocztowcy to jeden ka-

zywała się w Niemczech Austria po jej

nęło 8 pocztowców.

Wolnego Miasta i Korpus Interwen-

rabin przeciwpancerny, trzy erkaemy

włączeniu do Niemiec.