krzyżacy z drohobycza

5

Kurier Galicyjski * 17 – 29 września 2010

koNFlikt Wok Ł pomNika

bitWy GruNWaldzkiej W drohobyczu trWa

W poprzednim wydaniu KG opisaliśmy sprawę mającego powstać pomnika bitwy pod Grunwaldem w Drohobyczu. Wniosek

o budowę złożył Adam Aurzecki, prezes TKPZL w Drohobyczu wraz z grupą inicjatywną (Mykoła Łytnianczyn, Jurij Maciurak,

Zenowij Berweckij, Hryhorij Woronczak). Mer Drohobycza, Mykoła Huk, wydał zezwolenie. Jednak ze względu na brak odpowied-

nich zezwoleń na rozpoczęcie prac, Forum Obywatelskie miasta Drohobycza, Nasza Ukraina, Kongres Ukraińskich Nacjonalistów

wszczęły protesty przeciwko odnowieniu pomnika. Według prezesa Towarzystwa Polskiego, sprawa ma charakter i wydźwięk

antypolski. Chociaż dziennikarz 12 kanału, który robił materiał podczas protestów przed pomnikiem, nie potwierdził informacji o

antypolskich hasłach.

Tydzień temu odbyło się kolejne zebranie Komisji Wykonawczej, w czasie której mer miasta nie postawił pytania o pomnik pod

głosowanie, pomimo wcześniejszych zapewnień o swoim poparciu dla tej inicjatywy. Jednak 15 września Mykoła Huk otrzymał

z Lwowskiej Rady Obwodowej (wojewódzkiej) rozporządzenie o rozpoczęciu prac przy pomniku. 21 września ma być położony

kamień węgielny. Czy rzeczywiście tak będzie? Będziemy o tym informować na bieżąco.

krzyż zamiast mieczy

Dopiero po tygodniu się spotkaliśmy,

z myROsŁAWEm HŁUbI-

on mówi, a od kiedy to konsul jest zo-

szEm zastępcą przewodni-

bowiązany przyjeżdżać? Myśmy nie

czącego Obywatelskiego fo-

wymagali od niego przyjazdu, on sam

rum ziemi Drohobyckiej roz-

zaproponował. A my jako posłuszni

mawiała JOANNA DEmCIO.

obywatele zjawiliśmy się. Przed kim

oni Aurzeckiego chcą bronić? Co my

- Napisałam błędnie, że jest

armię mamy? Czy może jeszcze le-

pan członkiem UNA-UNsO,

piej wprowadzić stan wojenny? Pani

tak?

- Ta partia istnieje, ma do tego

nie powinna zajmować się takimi

prawo, jak każda inna partia na Ukra-

tematami. Pani dopiero rozpoczyna

inie, ale ja nigdy nie byłem członkiem

swoją karierę, chyba nie chce się pani

UNA-UNSO.

opuścić do poziomu brukowców. Jeśli

zacznie pani od takich rzeczy, zrobi

- Taką miałam informację…

- To jest bardzo typowe dla ludzi,

sobie pani taką opinię, że nikt pani nie

Drohobycz vs Grunwald. Kto kogo?

którzy nas bardzo „lubią”. Nazywają

da żadnego wywiadu – nigdy.

nas „rzeźnikami” (rizuny), ale teraz

na miano tych co wtedy walczyli w tej

którzy budują. W tej sprawie należy

bitwy? Kiedy spytałem przedstawicieli

- Przecież po to się z pa-

już nie modnie tak mówić, więc nazy-

bitwie. To były wojska ze Smoleńska, a

pójść do inspekcji architektonicznej,

polskiej mniejszości o to, odpowie-

nem spotkałam, żeby wyjaśnić

wają nas „unsowcami”.

miasto to należało wtedy do Białorusi.

i tam oni wypisują… właśnie prze-

dzieli mi w dwóch słowach, że Pola-

sprawę. A jak wyglądała spra-

Kiedyś na ten temat zacząłem rozma-

wodniczący tej inspekcji dzwonił,

kom i Litwinom w 1410 roku pomagali

- Porozmawiajmy o pomni-

wa z antypolskimi hasłami?

wiać z Aurzeckim, ale on jest od tego tak

chce się ze mną spotkać, na pewno

Kozacy. A czy oni w ogóle wiedzą,

- O które hasła dokładnie chodzi?

ku. Co pan wie na temat bitwy

daleki jak ja od 27 galaktyki.Ato jest tylko

już jego też „zahukały”. Na dodatek

że w tym czasie Kozaków jeszcze

pod Grunwaldem?

- „zamknijmy wszystkich

- Co pani wie na ten temat?

gadanie o tym, że my Polacy i Ukraińcy

kiedy bliżej się przypatrzono temu

nie było. Czas, kiedy ludzie nie mieli

Polaków w kościele i pode-

razem walczyliśmy. Razem walczyliśmy

miejscu, zobaczono kości, wezwa-

dostępu do informacji minął. Teraz

- 15 lipca 1410 rok, Polskie

rwijmy go”

pod Wiedniem. Gdyby nie wojsko Sa-

liśmy milicję, złożyliśmy akta i teraz

powinniśmy budować nasze relacje

- Widziała pani kiedyś kościół w

i Litewskie Księstwa stoczyły

hajdacznego, to pół Europy razem z

jest przeprowadzana ekspertyza co

na porozumieniu. Jeśli chcemy tu, w

Drohobyczu? Wie pani ile dynamitu

bitwę przeciwko Krzyżakom.

- Kim są Krzyżacy? Ludźmi, któ-

Polakami, chodziłoby w parandżach. Ilu

to w ogóle za kości tam są. Milicja

centrum Europy żyć normalnie, nie

by było potrzeba na to, żeby go po-

rzy wojowali przeciwko krzyżowi czy

Kozaków wtedy poległo, po czym znowu

wszczęła sprawę z kodeksu karnego.

powinniśmy robić żadnych awantur.

derwać? Takie głupoty może tylko Au-

za krzyż? Za krzyż! Uwalniali Izrael

ich zagoniono do niewoli. Pod Choci-

Jak można bez żadnych dokumentów

Wychodzi z kościoła ksiądz z organi-

rzecki wygadywać. No i co mieliśmy

od niewiernych? A wy, Polacy, co je-

miem też to zrobiliśmy. Było mnóstwo bi-

wyryć jamę, ściąć drzewa, nawieźć

stą i pytają naszych chłopaków skąd

jeszcze zrobić z Polakami? – żebym

steście przeciwko Grobowi Pańskie-

tew, ale tutaj uparli się wszyscy na bitwę

kamieni. Tak robić nie można. To tak

się wzięły te jamy przed kościołem i nie

wiedział, uprzedzę swoich przyjaciół

mu?

pod Grunwaldem akurat. Ale jeszcze raz

jakby ktoś zabił człowieka, ukradł pie-

mają pojęcia o tym, co się tam buduje

Polaków, żeby się pochowali. Mam

powtarzam, nie jestem przeciwko pomni-

niądze a potem oddał je na rzecz cer-

i kto. Dlaczego Polacy sami o tym nie

wielu przyjaciół polskich, nie awan-

- Ale w Polsce w tym cza-

kowi. Jedynie zbierzcie ludzi, wytłumacz-

kwi – gdzie tu bogobojna sprawa? Ja

wiedzą? Dlaczego o tym wie tylko pan

turników, ale porządnych obywateli.

sie już było chrześcijaństwo

- Już było… No to czemu, wy chrze-

cie dokładnie co chcecie zrobić, wtedy

chcę przeprowadzenia referendum w

Aurzecki i inicjatywna grupa. Właśnie,

- Więc kiedy już będą

ścijanie, Polacy rozpoczęliście wojnę

być może nawet pomożemy. Bardzo nie

tej prawie. Jestem członkiem Forum

ciekawa sprawa, do burmistrza w tej

wszystkie zezwolenia, uważa

przeciwko chrześcijanom Niemcom? A

lubię awanturników, lubię awanturnictwo,

Obywatelskiego i nie trzeba ze mnie

sprawie powinna się zwrócić mniej-

Pan, że pomnik ma prawo za-

czemu Niemcom. Przecież wiadomo, że

ale takie zdrowe. To awanturnictwo jest

robić skrajnego nacjonalisty. Więc

szość polska. W tym wypadku z taką

istnieć?

w wojskach Teutońskiego Zakonu były i

tanie - wybijanie paru rubli od Instytutu

gdybym ja sobie tak poszedł właśnie

inicjatywą wyszło paru deputowanych

- Przecież mówiłem, że aby posta-

chorągwie polskie, czeskie, francuskie.

Pamięci, a nawet nie tam, tylko są to

do prezydenta Warszawy i powiedział,

Rady Miejskiej (Mykoła Łytnianczyn,

wić pomnik należy przeprowadzić re-

Polacy wojowali przeciwko Polakom. A

dotacje europejskie. Gdyby tam wie-

że chcę stawiać pomnik bitwy pod Żół-

Jurij Maciurak, Zenowij Berweckij,

ferendum wśród obywateli miasta, do

Niemców było tam akurat najmniej. Jeśli

dzieli na co te pieniądze idą, to w życiu

tymi Wodami, to co by mi powiedziano:

Hryhorij Woronczak) i pan Aurzecki.

których należą Ukraińcy, Polacy, Żydzi,

zacznie historii uczyć się od Sienkiewi-

by ich nie dali.

Niemądry jesteś? Albo np. w Przemy-

Powtarzam co powinno być wykonane

Rosjanie. Podczas zebrania, przewod-

cza to jedna sprawa. Ale jeśli będziemy

ślu, na naszych ukraińskich etnicznie

po złożeniu wniosku. Sesja Rady Miej-

niczący powinien opowiedzieć dokład-

- Jakie dokładnie pozwo-

się jej uczyli według Jana Długosza to

ziemiach nie możemy postawić pomni-

skiej, dała formalną zgodę na, jak to

nie o projekcie. To jest nasza praktyka,

lenia są potrzebne na posta-

już co innego. Nie wiem dlaczego jego

ka. Tam gdzie zrujnowane są nasze

pani mówi na odnowienie pomnika. Po

praktyka wszystkich miast. Dopiero po

wienie pomnika?

prace ostatnio znikają, tak by nikt nie

- Ja bym to wszystko przeliczył,

cmentarze. Przecież to nie my rujno-

pierwsze pomnik pierwotnie nie stał na

zagłosowaniu i uzyskaniu wszystkich

miał do nich dostępu. By ludzie nie mo-

ale rozumie pani, że jeśli obecny bur-

waliśmy te cmentarze, tylko katolicka

tym miejscu, gdzie go chcą budować.

zezwoleń można zacząć prace. A w

gli dojść prawdziwej historii.

mistrz dał zezwolenie na taką rzecz

Polska zaganiała do naszych cerkwi

tym wypadku wszystko poszło zupeł-

- mam inne informacje.

to trzeba to wszystko po kolei robić. A

owce, robiła tam składy. Gdyby to robili

- Pani jest lwowianką, ja w Dro-

nie odwrotnie. Oprócz tego mam takie

- Co dokładnie nie podoba

oni nawieźli kamieni, ścięli trzy zdro-

Moskale, to jest to zrozumiałe, to przy-

hobyczu mieszkam od 50 lat. To w

zastrzeżenia jak – czemu „Ukrainiec”

się panu w pomyśle posta-

we drzewa, dlatego że ponoć były

szła moskiewska dzicz, która nie sły-

ogóle ciężko nazwać pomnikiem. To

ma być napisane po angielsku. Kiedy

wienia tego pomnika w Dro-

chore, a one były całkowicie zdrowe.

szała o cerkwi. Ale to robiła katolicka

była sterta kamieni. Teraz oni chcą

chcieliśmy Stanisławowi Ludkiewiczo-

hobyczu?

- Mnie się nie podoba?! Ja po

Na kogo miało to drzewo spaść? Na

Polska, nam też jest żal. Przyjechałem

robić czterometrowy pomnik, wbijać

wi zamieścić tablicę upamiętniającą w

prostu chcę, żeby wszystko rozegrało

ławkę, która była 300 metrów dalej.

na groby moich przodków, a krzyże są

miecze w ziemię. Już nam zbrzydło

gimnazjum, które ukończył w Jarosła-

się zgodnie z prawem. Przeanalizuj-

Wszystkie zezwolenia zostały pod-

porozbijane młotkiem. My Ukraińcy,

to, że w naszą poszkodowaną ziemię

wiu, to władze miasta powiedziały nam,

my sytuację. Np. przyjeżdżam teraz

robione. Wie pani jak to u nas robią

nie pozwalaliśmy sobie na rozbijanie

ciągle wbijają miecze. Jeśli chcemy

że jeśli tablica będzie w języku polskim,

do Warszawy. Zbieram Ukraińców,

– temu 100 gram postawił, tego bur-

chociaż jednego polskiego pomnika.

uszanować poległych – to postawmy

to możemy stawiać na zewnątrz budyn-

obywateli państwa polskiego i idę do

mistrz poprosił, tamtemu dopłacono.

krzyż. A nie militarne miecze. Dlacze-

ku, a jeśli po polsku z tłumaczeniem na

- Proszę o komentarz: Kon-

prezydenta miasta, informując go, że

Ale pierwszym zezwoleniem, które jest

go w ogóle mamy stawiać ten pomnik

ukraiński, to stawiać możemy w środku.

sulat Polski wystąpił do władz

chcę wybudować pomnik bitwy pod

potrzebne, kiedy zaczyna się jakąkol-

tutaj? Jaka była w ogóle przyczyna tej

A co kiedy etniczni Niemcy przyjeżdżają

obwodu lwowskiego z prote-

Żółtymi Wodami, albo pomnik na

wiek pracę jest zezwolenie na wydzie-

bitwy – otóż Krzyżacy szli nawracać

do Grunwaldu… (tu kolejna dygresja:

stem przeciwko lżeniu przed-

część Marka Bezruczki, który zresztą

lenie ziemi. Powinni to wydać deputaci

pogan Litwinów, a Polacy chcieli ich

największa tragedia trwającej 4 godziny

stawicieli polskiej mniejszo-

przyczynił się w ogromnej mierze do

Rady Miejskiej. A kiedy deputaci wczo-

zatrzymać. Chodziło o to, że Krzyża-

bitwy była wtedy, kiedy polskie wojska

ści narodowej w Drohobyczu

cudu nad Wisłą. Dlaczego o tym nikt

raj ponowili rozpatrywanie tej kwestii,

cy chcieli odebrać te polskie i litew-

dorwały się do obozu krzyżackiego, a

oraz żaleniem zapewnienia

nie mówi? Ale mniejsza o to. Ja przy-

przewodniczący od razu zamknął se-

skie ziemie. W zakonie krzyżackim

było tam mnóstwo wina. Wtedy rycerze

bezpieczeństwa osobom pra-

chodzę i mówię, że chcę stawiać po-

sję. Oni mówią, że zagłosowali wte-

była cała zbitka narodowości, oprócz

zaczęli to wino czerpać to swoim heł-

cującym przy pomniku.

mnik. Co bym musiał w tym kierunku

dy nie wiedząc nawet za co głosują.

- Nie słyszałem o tym. Nie chcę

Ukraińców, Rusinów wtedy. Oni wojo-

mem, to rękawicą, to jeszcze czymś.

zrobić? Na takie rzeczy są potrzebne

Przewodniczący komisji zadzwonił do

nawet słyszeć o tych głupotach. Pan

wali na stronie Polaków i Litwinów. Ale

Kiedy król Jagiełło zobaczył, że jego

różne zezwolenia. To nie powinno wy-

mnie i powiedział, że zrobili błąd nie

Aurzecki przyszedł do nas i powie-

to nie była nasza, Ukraińców wojna.

wojsko jest kompletnie pijane, rozkazał

glądać tak, jak u nas w Drohobyczu

sprawdzając wszystkich dokumentów,

dział, że jutro albo pojutrze chce z

Myśmy byli jedynie mięsem armatnim.

porozbijać beczki z winem, które zalało

– burmistrz popił z kimś wódkę i obie-

w ten sposób okazało się, że części z

wami się spotkać konsul generalny

O jakich osiągnięciach drohobyczan

całe pole), oni nie mają pojęcia o bitwie

cał, że wszystko załatwi. Są pewne

nich brakuje (burmistrz ich zapewnił,

Polski. Spotkanie zostało wyznaczo-

można mówić, czy myśmy wojowali za

pod Grunwaldem. Nawet w polskich

procedury, które trzeba przejść. Ale

że wszystko już jest).

ne na niedzielę o 15. Zebraliśmy ludzi.

swoje interesy? Walczyliśmy za Pola-

szkołach mało kto orientuje się w tym

żeby postawić pomnik w Drohobyczu,

Czekaliśmy do 16:30, konsul nie przy-

ków i Litwinów. A teraz to się podnosi

temacie, pewnie tylko nauczyciele histo-

- Dokładnie których doku-

powinniśmy przeprowadzić referen-

jeżdża, dzwonimy do Aurzeckiego, te-

do nie wiadomo jakiej rangi, jakbyśmy

rii mogliby coś na ten temat powiedzieć.

mentów brakowało?

dum. A kto w Drohobyczu w ogóle wie

- Przecież nie będzie się pani tym

lefon odbiera dziecko i mówi, że nie

Europę uratowali od nie wiadomo cze-

Ta bitwa nie ma żadnego powiązania z

cokolwiek na temat Grunwaldzkiej

zajmowała. Tym się zajmują ludzie,

wie gdzie jest tata. A tato się chowa.

go. Teraz jeszcze i Rosjanie pretendują

Drohobyczem.