5

Kurier Galicyjski * 5 – 14 października 2010

diagnoza

z wystąpienia

aleksandry hnatiuk bogumiły berdychowskiej

Przedłużeniem fundamentalnego

dla tej konferencji wystąpienia prof.

Aleksandry Hnatiuk stał się emocjo-

nalny występ Bogumiły Berdychow-

skiej, sekretarza Forum Polsko-Ukra-

ińskiego, kierownika działu Progra-

mów Stypendialnych w Narodowym

Centrum Kultury w Warszawie.

„To co było podwaliną polskiej

polityki wschodniej ostatniego dwu-

dziestolecia – to było przekonanie,

wyniesione m.in. przez środowisko

„Paryskiej Kultury”, że nie jest możli-

wa niepodległa i stabilna, bezpieczna

Polska bez przebudowy całej Europy

„Tytuł tej wypowiedzi brzmi nie-

nich pięciu lat, które przepracowałam

Środkowo-Wschodniej. Jednym sło-

zwykle oficjalnie i nie zachęca do

w Ambasadzie, wydarzyło się coś nie-

wem, że w pojedynkę Polska nie jest w

wysłuchania, ale postaram się zwar-

samowitego. Ta zabroniona do 90. r.

stanie i wybić się na niepodległość w

cie podejść do sprawy, spoglądając

polska literatura zjawia się na Ukrainie

rzeczywistości po II wojnie światowej,

kątem oka na zegarek pana posła.

i spotyka się z ogromnym zaintereso-

i zapewnić sobie bezpieczne i stabilne

Gdy prorektor Przykarpackiego Uni-

waniem, zmiana zachodzi na naszych

funkcjonowanie. To przekonanie, że

wersytetu zaproponował taki temat

oczach. Literatura ukraińska, trakto-

albo dojdzie do przebudowy geopoli-

referatu, wiadomo było, że wpisze się

wana do 90. r. jako zacofana, też się

tycznejEuropyŚrodkowo-Wschodniej,

on w główny wątek konferencji. Temat,

zmienia. Tak więc, nie istnieje według

albo też podstawowe cele narodów

podejmowany w Polsce i na Ukrainie,

mnie potrzeba resetowania naszych

potrzebuje nabrania nowego znacze-

osiągnięć, ale na odwrót eksponowa-

nia. Te zmiany odbywają się nie tylko

nia ich. Po co niszczyć tę winnicę?

w mass-mediach, ale i w prywatnych

Polskie władze powinny podtrzy-

dyskusjach. Powstaje u mnie pewne

mywać zainteresowanie państwem

pytanie: czy potrzeba przedłużenia czy

polskim. Podawać jak najobszerniej-

zresetowania. Nie jestem specjalistą

szą informację o Polsce. Nie mogę

od komputerów, ale zresetowanie od-

się nadziwić temu, że nie ma żadnej

bywa się w warunkach nietypowych,

transmisji programu telewizyjnego na

gdy doszło do rzeczywiście czegoś

Ukrainie. Na powierzchnię wypływa

szczególnego i przez to nie możemy

również pytanie o wspólne dziedzic-

kontynuować pracy. Takie instalowanie

two. Mamy wiele projektów podtrzy-

od nowa, czy też resetowanie zawsze

mywania tego, co wspólne, istnieje

niesie ze sobą pewne niebezpieczeń-

ścisła współpraca pomiędzy naszy-

stwo – gubi się informacja. Co myśmy

mi muzeami. Dlaczego nie umiemy

spisywali przez ostatnie 20 lat? Nową

przedstawiać  naszym  społeczeń-

historię stosunków polsko-ukraińskich.

stwom, akademickim kręgom nasze-

Czy istnieje potrzeba zagubienia tej

go wspólnego dziedzictwa, bo ono

informacji? Stawiam retoryczne py-

warte jest naszej szczególnej uwagi.

tanie. Chciałabym powiedzieć parę

Co do kontekstu, w jakim to się może

słów o polsko-ukraińskich stosunkach

odbywać, i restauracji i zwracania

w sferze humanitarnej. Zgadzam się z

uwagi. Na terenie obwodu winnickie-

panem posłem i panem prorektorem,

go jest wiele miejsc, które są warte

że ta współpraca na poziomie regio-

pamięci, tak samo jest w kieleckim.

nalnym, 26 umów w województwie

Co nam szkodzi zaprosić młodzież,

małopolskim i 16 umów ogólnych w

płastunów, harcerzy, uczniów w ra-

iwano-frankowskim – to właśnie od-

mach odbywających się programów.

zwierciedla sytuację na poziomie re-

Ten wysiłek wiele nie kosztuje. Mamy

gionalnym. Ale ten poziom regionalny

świetne programy stypendialne i pań-

to rzeczywiście jedyną drogą efek-

mi się, że jest doskonale zrozumiałe:

tej części Europy nie zostaną zreali-

nie składa się jedynie z kwestii ekono-

stwowe, i niepaństwowe. Co szkodzi

tywnego realizowania interesów poli-

i zmiana polityki amerykańskiej w sto-

zowane”. Zaznaczyła, że w ostatnich

micznych, ale też tych humanitarnych.

poszerzyć program Erasmus, z które-

tycznych jest współpraca. Dlatego o

sunku do całej Europy, a w szczegól-

kilku latach, a w szczególności po

Kiedy współpracują ze sobą różne

go korzysta cała utalentowana polska

efektywnym dyktacie po prostu mowy

ności również do Europy Środkowo-

wstąpieniu Polski do Unii Europejskiej

struktury, powiedzmy szpitale, szcze-

młodzież. Istnieje też wyjątkowo istot-

być nie może. Nie twierdzę, że przez

Wschodniej – zauważyła Berdychow-

taką formą realizacji owego celu była

gólnie, jeśli chodzi o medycynę palia-

ny program MSZ-u Polska Pomoc dla

ostatnie 20 lat relacje polsko-ukraiń-

ska. – Zmiana polityki amerykańskiej

koncepcja „otwartych drzwi” do UE,

tywną, która pomaga ludziom godnie

Zagranicy – co do tego, mam wiele

skie, w tym również polska polityka

pociągnęła również zmiany w polityce

za którą Polska konsekwentnie się

przeżyć ostatnie chwile życia – wymia-

pytań, ale wydaje mi się, że jego so-

wschodnia w 100% były nienaganne,

rosyjskiej. Jeżeli chodzi o ten segment

opowiadała. „Nie znaczy to, że ta po-

na doświadczeń w tym zakresie jest

cjalny wymiar jest bezcenny. Mogę

sympatyczne, miłe, że nie zrobiliśmy

wewnątrz Polski, to w moim przekona-

lityka była z gruntu antyrosyjska czy

niezwykle istotna. Tak też jest w przy-

wymienić całą listę takich mniejszych

błędów. Natomiast mówię o pewnych

niu, powodem dzisiejszych wątpliwości

Europa Środkowo-Wschodnia była

padku wymiany studentów, wtedy też

programów, jak np. Zielona Tury-

pryncypiach, które towarzyszyły tej

w sprawie sensowności dotychczaso-

automatycznie przeciwstawiana Rosji

odbywa się coś znacznie więcej aniżeli

styka, która zmienia wizerunek tych

polityce. W moim przekonaniu ten

wej polityki wschodniej są następujące:

– stwierdziła Berdychowska. – Nato-

tylko wymiana wiedzy. Gdy spotyka się

regionów. Ludzi biorących udział w

okres ogólnego konsensusu w spra-

po pierwsze, realizacja podstawowych

miast było bardzo silne przekonanie

polska i ukraińska młodzież dochodzi

tych programach jest wciąż niewielu.

wie tego, jak ma wyglądać polska po-

celów strategicznych Polski po wej-

o tym, że dobre relacje z Rosją nie

pomiędzy nimi do czegoś, czego już

Z tym musi iść w parze wsparcie ze

lityka wschodnia od jakiegoś czasu

ściu naszego kraju do Unii Europejskiej

mogą być uzależnione od uszczerbku

nie da się odwrócić. Zdają sobie spra-

strony państwa ukraińskiego, zmia-

przechodzi poważny kryzys. Po raz

i Sojuszu Północno-Atlantyckiego. Re-

w interesach narodowych Ukraińców,

wę z tego, że są do siebie podobni,

na ustawodawstwa. Wydaje mi się,

pierwszy od odzyskania przez Polskę

alizacja tych ewidentnych celów, wokół

Litwinów, Białorusinów czy Gruzinów.

interesują ich podobne problemy, nie

że zbudowaliśmy naprawdę bardzo

niepodległości pojawiły się poważne

których skupiała się cała polska klasa

Jak objawiała się ta dotychczaso-

te wyimaginowane polityczne, a real-

dużo, przy czym wkradł się tu pewien

głosy kwestionujące dotychczasową

polityczna sprawiła, że polityka zagra-

wa polska polityka wschodnia? – Po

ne. To porozumienie między młodzie-

chaos, – może przez to zaczyna się

polską politykę wschodnią”.

niczna, która do tej pory była przed-

pierwsze i najważniejsze: podmioto-

żą czy młodymi specjalistami nie ma

wspominać o resetowaniu. Nie po-

Bogumiła Berdychowska przed-

miotem konsensusu ogólnopolityczne-

we traktowanie partnerów. Po drugie,

wymiarów pieniężnych, tylko znacznie

winniśmy niczego resetować. Trzeba

stawiła swoją wersję odpowiedzi na py-

go przestała być takim konsensusem.

język szacunku. Po trzecie, współpra-

głębsze. Jeśli chodzi o działalność kul-

uświadomić sobie, co wybudowaliśmy,

tanie, skąd się wzięły w ogóle te wąt-

Po drugie, koncentracja bardzo dużej

ca a nie dyktat. Współpraca korzyst-

turową – można tu wymienić mnóstwo

jaki mamy kapitał i jak powinniśmy to

pliwości w polskiej polityce wschod-

części klasy politycznej na szansie

na dla obu stron. Ja uważam zresztą,

festiwali, spotkań autorskich. Poprzez

racjonalnie wykorzystać. Przejść od

niej. W jej przekonaniu wypływają

cywilizacyjnej, którą daje członkow-

że ten ostatni punkt jest wyjątkowo

takie akcje na naszych oczach docho-

zdobytego już kapitału w naszych sto-

one z czynników polskich, ukraińskich

stwo Polski w Unii Europejskiej. Jed-

ważny, dlatego że w momencie, kiedy

dzi do zmiany wizerunku kultury ukra-

sunkach do kolejnego etapu, zamiast

i geostrategicznych. „Jeżeli chodzi o to

nym z najważniejszych dokumentów,

podmiotem politycznym jest kraj ta-

ińskiej w Polsce i polskiej na Ukrainie.

znoszenia wszystkiego do fundamen-

ostatnie, to najpoważniejsze znaczenie,

które przyjął obecny rząd, to jest stra-

kiej wielkości i takiego potencjału jak

Mam nadzieję, że uda mi się ukończyć

tów, by zacząć budować nowy Pałac

którego nie będę rozwijać, bo wydaje

tegia rozwoju Polski do 2030 roku,

Polska, czyli średniego potencjału,

książkę na ten temat. W ciągu ostat-

Kultury”.