9

Kurier Galicyjski * 5 – 14 października 2010

„reset to za mało” agnieszka sawicz –

wystąpienie na konferencji w jaremczu

Rok 2010 przyniósł w Polsce i na

ści. Mieliśmy do czynienia z jednej stro-

wiamy tego rodzaju tezę – należałoby

Ukrainie zmiany na stanowiskach gło-

ny z informacjami o wielkich sukcesach

się zastanowić na ile deklarowana w

wy państwa. I wybór Wiktora Januko-

rządów polskiego i ukraińskiego, takich

stosunkach polsko-ukraińskich inten-

wycza, i Bronisława Komorowskiego

jak kolejne umowy, otwarcie Cmenta-

sywna współpraca była i jest de facto

budziły ogromne emocje, choć ich

rza Orląt Lwowskich czy działania na

realizowana.

przyczyny były przecież bardzo róż-

rzecz utworzenia uniwersytetu, łączą-

Kiedy analizie poddawane są

ne. Janukowycz po latach raz jeszcze

cego polskie i ukraińskie środowiska

kontakty dwustronne od roku 1991,

ubiegający się o elekcję naznaczony

naukowe. Z drugiej strony zauważano,

przykładane są do nich często proste

był niejako piętnem pomarańczowej

że umów się w praktyce nie realizuje, a

szablony, przywoływane są zwłaszcza

rewolucji, pamiętano mu, że w 2004

przynajmniej nieefektywnie, a z dumą

spektakularne gesty pierwszych mie-

roku stała za nim przychylność Mo-

prezentowane przedsięwzięcia prócz

sięcy po ogłoszeniu niepodległości 24

skwy i tego samego obawiała się nie

sierpnia 1991 roku – uznanie jej w dwa

entuzjazmu budzą i kontrowersje.

tylko część Ukraińców, ale i Polacy, pil-

dni później przez polskie Ministerstwo

Mimo, że uroczystości na lwow-

nie śledzący naddnieprzańskie wybory.

Spraw Zagranicznych, a następnie

skim Cmentarzu Orląt przy wspólnym

Przekonanie, że wybór Janukowycza

akceptację dla tego kroku ze strony

udziale prezydentów Polski i Ukrainy,

oznaczał będzie zwrot w stronę Rosji,

Senatu i Sejmu RP, czy fakt, iż pierw-

Aleksandra Kwaśniewskiego i Wiktora

odejście od polityki mającej na celu

szą oficjalną podróżą zagraniczną

Juszczenki, określano jako zakoń-

zbliżenie do NATO i Unii Europejskiej,

ministra spraw zagranicznych Ukrainy

czenie wieloletniego, dramatycznego

Bogumiła Berdychowska (od lewej), sekretarz Forum Pol-

a tym samym spadek znaczenia Polski

Anatolia Złenki była podróż do Polski

w swym wyrazie sporu między obu

sko-Ukraińskiego, kierownik działu Programów Stypendial-

było niezwykle silne, i dopiero, gdy pew-

7 września 1991 roku (gdzie 8 wrze-

narodami, to jak się okazało, trudno

nych w Narodowym Centrum Kultury w Warszawie i Olga

nym stawał się wynik głosowania, nad

śnia, podpisano dokument w sprawie

było mówić tu o jakimkolwiek stawia-

Iwaniak, prezes Fundacji Pomoc Polakom na Wschodzie

Wisłą poczęto dokonywać zmiany wize-

niu kropki nad „i”. Jeszcze przed 24

runku rosyjskojęzycznego oligarchy w

czerwca 2005 roku, na który to dzień

polityka świadomego wagi prozachod-

zaplanowano uroczystości, lwowscy

niego kursu, szczególnie dla ukraińskiej

radni oprotestowali ustaloną wcześniej

gospodarki. Nawet, jeśli miałby się

ze stroną polską treść napisów na

on wiązać z modyfikacją stosunku do

cmentarnych tablicach, między innymi

Paktu Północnoatlantyckiego, zgodną z

słowa „Tu leży żołnierz polski, poległy

oczekiwaniami Kremla.

za Ojczyznę”. Dopiero interwencja za-

Podobnie w cieniu Rosji odbywały

stępcy sekretarza stanu Ukrainy Iwana

się przyspieszone wybory prezydenc-

Wasiunyka, który przedstawił radnym

kie w Polsce. Tragiczna w skutkach

apel prezydenta Juszczenki, wpłynęła

katastrofa rządowego samolotu pod

na powzięcie decyzji, umożliwiających

Smoleńskiem 10 kwietnia 2010 roku,

przeprowadzenie uroczystości zgodnie

w której śmierć poniósł między innymi

z planem.

prezydent Lech Kaczyński, zaważyła na

Były one zresztą postrzegane jako

stosunkach polsko-rosyjskich, z czym

jeszcze jeden z owoców polskiego za-

musieli zmierzyć się kandydaci na naj-

angażowania podczas pomarańczowej

wyższy urząd w państwie, a ich ocieple-

rewolucji, a o tym sukcesie dziś już

nie mogło budzić obawy, czy Warszawa

chyba mało kto pamięta. Na Łyczakow-

nie przedłoży stosunków z Moskwą nad

skim przyćmił go Memoriał Żołnierzy

strategiczne partnerstwo z Kijowem.

Ukraińskiej Armii Galicyjskiej, jaki

Fakt, że w toku kampanii wyborczej nie

chcący oddać cześć Orlętom muszą

poświęcano wiele miejsca polskiej poli-

ominąć, idąc drogą wprost od głównej

tyce wschodniej, a i w swoim expose

bramy nekropolii. Kiedy, stojąc pomię-

prezydent Bronisław Komorowski

dzy tymi dwoma częściami cmentarza,

potraktował tę kwestię zdawkowo, na

przyjrzymy się poczynaniom przewod-

pewno wzmagał niepewność, co do

ników wycieczek ukraińskich i polskich

posunięć strony polskiej. Choć w dwa

dostrzeżemy, że ci pierwsi częstokroć

miesiące po zaprzysiężeniu jest jesz-

w tym miejscu kończą wędrówkę, nie

cze wciąż za wcześnie by oceniać

poświęcając wiele uwagi „niewygod-

Komorowskiego, to relacje z Rosją

nym” Orlętom. Drudzy chwilowo tracą

Uczestnicy konferencji podczas wycieczki na Bukowelu

są bacznie obserwowane. I nie tylko

wzrok i nie dostrzegają ukraińskiego

te, związane ze współpracą w śledz-

obelisku, ponaglając wycieczki by

nawiązania wkrótce stosunków dyplo-

takie zaangażowanie mogło być ode-

roku w zamian za obniżenie ceny na

twie w sprawie katastrofy Tu-154, lecz

przechodziły dalej. Prezydenci uczy-

matycznych między Polską a Ukrainą).

brane wręcz jako jawne zakwestiono-

rosyjski gaz, czy też kontrowersyjne

choćby kontrowersyjna kwestia wyda-

nili krok ku pojednaniu. Tylko możemy

Zarówno nad Wisłą, jak i nad Dnieprem

wanie pozycji, jaką Bruksela zajmuje

i uznawane za antyukraińskie decyzje

nia Rosji Ahmeda Zakajewa. Obawy,

zapytać – co z tego?

pamięta się, że to Polska, jako pierwsza

względem konfliktu na Kaukazie. Dla

ministra edukacji Dmytra Tabacz-

że odmowa aresztowania szefa emi-

Nawiasem mówiąc, o pomarań-

uznała 2 grudnia 1991 Ukrainę, jako

państw zachodnich są to wewnętrzne

nyka, który obwieszcza wycofanie

gracyjnego rządu Czeczenii, ścigane-

czowej rewolucji Polacy także starają

niepodległe państwo i postanowiła

sprawy Federacji Rosyjskiej, dlatego

obowiązkowych egzaminów z języka

go przez Moskwę międzynarodowym

się nie pamiętać. Rozczarowanie,

nawiązać z nią stosunki dyplomatyczne,

nikt nie kwapi się do jednoznacznego

ukraińskiego, książek uznanych pisa-

listem gończym, położy się cieniem

jakie przyniósł im Wiktor Juszczenko

a podpisany podczas wizyty prezydenta

podjęcia tego problemu. Zwłaszcza

rzy z listy lektur, a z podręczników do

na wzajemnych stosunkach, podsy-

swoim zwrotem w stronę nacjonalizmu,

Leonida Krawczuka w Warszawie, w

w sytuacji, gdy wiele państw wy-

historii postanawia usunąć fragmenty,

cane były zwłaszcza, że komentato-

czczeniem pamięci ludzi negatywnie

dniach 18 i 19 maja 1992 roku traktat

powiedziało się negatywnie wobec

dotyczące pomarańczowej rewolucji

rów rosyjskich, którzy sugerowali, iż

kojarzonych w Polsce, takich jak Ste-

o dobrym sąsiedztwie, przyjaznych

niepodległości Kosowa, a przypadek

czy te, które ukazują w negatywnym

wpływ na tę decyzję mają nienazywa-

pan Bandera, Roman Szuchewycz,

stosunkach i współpracy miał być

czeczeński wpisuje się w nurt ruchów

świetle Związek Radziecki, między in-

ne siły, chcące przekreślić ocieplenie

żołnierze UPA, a zwłaszcza ostatnie

początkiem nowego rozdziału w historii

separatystycznych.

nymi dotyczące sztucznie wywołane-

w stosunkach dwustronnych. Jednak

miesiące prezydentury i eskalacja

obu krajów.

Można zauważyć, że choć Polska

go przez władze radzieckie Wielkiego

z perspektywy zachodniej, potencjal-

konfliktów między Polakami a Ukra-

Niemalże jednak w tym samym

dąży do polepszenia stosunków z Ro-

Głodu, pamięć o którym przywracał

ne przychylenie się do żądań sąsiada

ińcami, mającymi u swych źródeł

momencie i politycy, i w ślad za nimi

sją, to nie czyni tego za wszelką cenę.

Wiktor Juszczenko. Nawiasem mó-

byłoby ocenione, jako potwierdzenie

historię, a raczej współczesny do niej

dziennikarze, zaczęli zauważać, że

Inaczej postępuje Ukraina. Januko-

wiąc, ten sam Tabacznyk w 2003 roku

oddania się Polski pod jego wpływy.

stosunek – wszystko to postawiło,

na współpracy między obu krajami

wycz i jego ekipa mają na swoim kon-

jako wicepremier w rządzie Januko-

Warszawa tymczasem, jako stolica

szczególnie przed politykami, zadanie

położyć się może cieniem niełatwa

cie kilka spektakularnych posunięć,

wycza określił Wielki Głód mianem

kraju, będącego członkiem Unii Eu-

wypracowania nowego stosunku do

wspólna przeszłość, na co dowodem

które mogłyby potwierdzać obawy

„świadomego ludobójstwa ukraiń-

ropejskiej, uwzględniła wcześniejsze

człowieka, którego wsparli w walce

miały być ostra dyskusja, podjęta przez

przed wzrostem roli Moskwy czy też

skiego narodu”. I jakikolwiek zwrot

decyzje, jakie zapadły w tożsamych

o prezydencki fotel. Oraz co za tym

Ukraińców, poprzedzająca ratyfikację

promoskiewskich tendencji w polityce

w stronę Rosji, i coraz niższe ku niej

przypadkach w innych państwach

idzie – konieczność przyznania, iż

traktatu z maja 1992 roku, czy nawet

ukraińskiej. Można tu wskazać choć-

ukłony mogą stanowić proces równo-

unijnych, w Danii, Wielkiej Brytanii,

w dwustronnych stosunkach nie do

krytyka nie nazbyt uroczystej jego

by zawarcie, a następnie ratyfikację

legły do osłabienia dążeń do zacie-

choć otwartego wystąpienia po stronie

końca układa się najlepiej.

oprawy. Z czasem jedna i druga strona

27 kwietnia 2010 roku umowy z Rosją

śnienia współpracy z Unią Europejską

czeczeńskich bojowników Zakajew nie

Także tendencja do „ciągnięcia”

zaczęły przybierać postawy, można by

o przedłużeniu stacjonowania Floty

i NATO, także zmniejszenia znaczenia

powinien oczekiwać. W pewien sposób

Ukrainy do NATO czy Unii Europej-

rzec, konsekwentne w swej dwutorowo-

Czarnomorskiej na Krymie do 2042

roli Polski dla Kijowa, to jeśli już sta-