rozmowy Kuriera

15

Kurier Galicyjski * 5 – 14 października 2010

„szkoła z charakterem”

dotrzeć za buG

im. edyty stein w Gliwicach z polską kulturą

Wywiad „Kuriera Galicyjskie-

PIOTR KOśCIŃSKI

go” z uczniami Katolickiego

19-09-2010, „Rzeczpospolita”

Liceum Fundacji Rozmawia-

Rozmowa z Longinem Komo-

ła HALINA PŁUGATOR,

łowskim, prezesem Stowarzy-

ZUZANNA JASNY zdjęcia

szenia „Wspólnota Polska”

Wywiad przeprowadzono w

W Mościskach na Ukra-

dniu 28 września 2010 roku

inie w niedzielę odbyły się

w Bołszowcach

Dni Kultury Polskiej. Dlacze-

Kurier Galicyjski: Co Was

go tam, w tak małej miejsco-

skłoniło do przyjazdu na Ukra-

wości?

inę?

Odpowiedź: Gliwice – to spe-

Longin Komołowski: W tym

cyficzne miasto. Przed II wojną świa-

położonym nad polską granicą mia-

tową była to miejscowość wielokul-

steczku 20 proc. mieszkańców to Pola-

turowa, obecnie zachowało podobny

cy, jest tu polska szkoła, a język polski

charakter. Wielu gliwiczan pochodzi

słychać na ulicach. I dlatego właśnie

z Kresów, m.in. nasi dziadkowie, ro-

tu przyjechali Polacy z całego obwodu

dzice, nauczyciele. Stąd wziął się po-

podziękować wszystkim oddziałom

lwowskiego, gdzie polskie środowiska

mysł na ostatnią wycieczkę klasową,

naszego Stowarzyszenia, Fundacji

są dość rozproszone. To pierwsza taka

przecież kończymy w tym roku szkołę.

Pomorskiej z Gdańska, Związkowi

impreza na ziemi lwowskiej, co ważne

Poza tym lubimy szukać i poznawać,

NSZZ „Solidarność”, PAH-owi i Związ-

– z udziałem przedstawicieli ukraiń-

a to przecież jest znakiem rozpoznaw-

kowi Repatriantów. Nie zapominamy

skich władz.

czym naszej szkoły.

tez o ogromnym zaangażowaniu Ar-

- Co im zaoferowano?

KG: Znak rozpoznawczy?

chidiecezji Gdańskiej.

- Program był bogaty. Przewidywał

Co macie na myśli?

Odpowiedź: Patronką naszej

otwarcie wystawy o współpracy Józefa

- Co teraz?

szkoły jest Edyta Stein, święta Kościo-

- Sejm i praca w komisjach. Pro-

Piłsudskiego z atamanem Symonem Pe-

ła rzymskokatolickiego, a zarazem

blem polega na tym, że w ślad za usta-

tlurą, przegląd polskich zespołów regio-

współpatronka Europy. Edyta Stein

wą muszą iść pieniądze. Bo przecież

nalnych, a potem wielki rodzinny piknik.

była filozofem, związanym z dwiema

ustawę repatriacyjną mamy, tyle że

I dodatkowo spotkanie polskich samo-

kulturami: judaistyczną i chrześcijań-

nieefektywną. W 2009 roku zaproszo-

rządowców, szykujących się do przewi-

ską. Zginęła w obozie Auschwitz.

no do Polski 18 osób z Kazachstanu,

dzianych na październik wyborów.

Inspirując się jej życiorysem,

a rok wcześniej przyjechało 268 repa-

- Takie imprezy wciąż są

szkoła pragnie otwierać się na inne

triantów. Powodem jest przede wszyst-

ewenementem. Nasi rodacy

kultury i przekazywać wiedzę w róż-

kim brak środków. Mam nadzieję, że

zza Buga mają kłopot z do-

norodny sposób. Najczęściej poprzez

kwestie finansowe nie będą rozstrzy-

tarciem do polskich mediów,

spotkania z ciekawymi oraz warto-

gające przy dyskusji nad projektem.

polskiej kultury. Dlaczego?

ściowymi ludźmi.

Przypominam, że chodzi głównie o tych

- Niestety, to prawda. Słyszę skar-

Oprócz wyjątkowych Polaków,

Polaków, którzy zostali deportowani w

gi, że za czasów Związku Radzieckie-

gościliśmy w naszej szkole Białoru-

latach 30. ubiegłego wieku z Ukrainy.

go docierały gazety z Polski, można

sinów, młodzież z Izraela, Ukraińców,

Nie mogli skorzystać z repatriacji w la-

powiedzieć – peerelowskie, ale jednak

Hiszpanów i Niemców. Dlatego też w

planie naszej wycieczki są spotkania

tach 1946–48 i 1956–59. Mamy wobec

polskie. Były do kupienia w kioskach!

z młodzieżą ukraińską oraz z żyjący-

nich zobowiązanie moralne.

A teraz dostać polską gazetę jest nie-

mi tu Polakami.

słychanie trudno. A jeśli się znajdzie, to

- Ale część z nich pewno

KG: Jakie są Wasze wra-

jest ona droga. Co prawda wydawana

zostanie.

żenia?

- I nie można się na nich obrażać.

jest lokalna, polska prasa, ale prze-

Odpowiedź: Uczestniczyliśmy

Decyzje o wyjeździe są trudne – cho-

ważnie w bardzo małym nakładzie. To

w trzech spotkaniach. Z młodzieżą

dzi o ludzi, którzy się tam urodzili, tam

jednak zmienić trudno.

ukraińską w Bołszowcach i Mariampolu

wychowali dzieci i wnuki. Polakom,

- Ale jeszcze większym pro-

oraz z Polakami w Jezupolu. W każ-

którzy pozostaną w Kazachstanie,

blemem jest to, że na wschód

dym, odwiedzonym przez nas miejscu,

trzeba dalej pomagać.

od Buga rzadko przyjeżdżają

otaczała nas otwartość, ciepło i ujmująca

- Czy Pana zdaniem mamy

polscy artyści, pojawiają się

gościnność. Po Mariampolu oprowadza-

jasną i spójną politykę wobec

polskie filmy.

li nas gospodarze miasta i tamtejszej

- Rzeczywiście tak jest. I dlatego

Polaków zagranicą i Polonii?

szkoły. Odwiedziliśmy ruiny zamku Ja-

- Nad tą polityką trzeba dalej praco-

staramy się organizować takie przed-

pod wezwaniem Matki Boskiej Boł-

katedrę ormiańską, katedrę łacińską,

błonowskich, podziwialiśmy Dniestr,

wać. Obok wspierania polskich środo-

sięwzięcia, jak te w Mościskach. Od

szowieckiej jest już niemal w pełni

cerkiew Uspeńską, zwiedzić Cmen-

stary park oraz Muzeum Historii i

odrestaurowana. Budynki dawnego

tarz Łyczakowski, pospacerować po

Kultury mieszczące się w tamtejszej

wisk, co stale czynimy, trzeba zwrócić

kilku lat dni kultury polskiej odbywają

klasztoru karmelitów – to dziś atrak-

Rynku i zobaczyć słynną operę lwow-

szkole. Przeżyliśmy też wyjątkowe

uwagę zwłaszcza na młodą emigrację,

się na przykład w Berdyczowie – i to

cyjne miejsce spotkań ludzi wielu

ską.

spotkanie z Polakami w Jezupolu. Po

tę, która wyjechała po 2004 roku. To

na dość dużą skalę. Zresztą, Polska

kultur i religii. Wokół świątyni trwają

wspólnej mszy uraczyli nas poczę-

KG: Jak oceniacie zwie-

2 miliony ludzi! Nie wszystkim się po-

promuje swoją kulturę i te działania są

intensywne prace archeologiczne, a

stunkiem i żywą historią. W trakcie

dzane przez was miejsca?

wiodło, a pomimo tego, jak wskazują

skierowane nie tylko do Polaków i Polo-

to wszystko dzięki nadludzkim wysił-

Odpowiedź: Zwiedziliśmy mia-

spotkania pani Wiktoria Matuszewska

badania i statystyki, nie zamierzają

nii, ale też np. do Ukraińców czy Biało-

kom ojca Grzegorza i pani Wiesławy

sta i miejscowości, w których przeplata

opowiedziała nam o swoim życiu.

wracać. Ich problemy na obczyźnie są

rusinów. Zaangażowane są w to spore

Holik. Pani Wiesia była naszym

się historia Polski i Ukrainy. W Droho-

Podczas wycieczki mieszkaliśmy

po części naszymi problemami. Bie-

pieniądze, choć z pewnością za małe

przewodnikiem – jest rodowitą Kre-

byczu odwiedziliśmy kościół św. Bartło-

w Bołszowcach, w przyszłym domu

rzemy to pod uwagę w naszym planie

w stosunku do potrzeb. Próbujemy też

sowianką, z wykształcenia i pasji –

mieja, w którym znajdowała się polska

pielgrzyma parafii franciszkańskiej,

działania. Musimy też brać pod uwagę

promować swoją historię. Znakomita

historykiem. Wiele razy w roku przy-

parafia. Poznaliśmy tam p. Stanisława

prowadzonej prze o. Grzegorza. Je-

interesy Polski w świecie. Może ci mło-

była akcja z okazji 30. rocznicy „Soli-

jeżdża w te strony by pielęgnować,

Wieniarza, który wraz z rodziną od wie-

dliśmy, bawiliśmy się i pracowaliśmy

dzi staną się kiedyś naszymi „amba-

darności”, gdzie młodzież polonijna z

odbudowywać oraz szukać śladów

lu lat opiekuje się kościołem. Przyczy-

wspólnie z uczniami pobliskiej szkoły.

sadorami”. Oczywiście, dalej musimy

całego świata prezentowała swe prace

polskości i pomagać Polakom.

nił się do odzyskania budynku przez

Porządkowaliśmy razem cmentarz w

pomagać domom polskim, wspierać

na temat „Solidarność w doświadczeniu

Serdecznie polecamy doskonałą

mieszkającą tam wspólnotę Polaków.

Bołszowcach, odkrywając groby pol-

kościoły, szkoły dbać o edukację w ję-

moich rodziców”.

kuchnię i dziękujemy za przygotowy-

Zobaczyliśmy również dom Brunona

skie i ukraińskie. W wielu miejscach

zyku polskim.

wane wyśmienite posiłki. Wielu z nas

Schulza, którego życie i twórczość

musieliśmy wycinać drzewa i krzewy,

- Zebraliście ponad 200

po tej wycieczce obiecuje sobie, że

uosabia złożoność kultury polskiej. W

czyściliśmy też nagrobki, omotane

-Ajaka w tym rola Stowarzy-

tysięcy podpisów pod oby-

wróci w te strony. Może spotkamy się

Truskawcu poznaliśmy pana Stanisła-

pnączami bluszczu i jeżyny. Wspólne

szenia „Wspólnota Polska”?

watelskim projektem ustawy

na corocznych, lipcowych francisz-

wa – architekta z wykształcenia, który

doświadczenie pozwoliło nam się le-

Nie jesteśmy jedyną organizacją

repatriacyjnej. Jak wam się

kańskich dniach młodzieży, organizo-

przez 16 lat odbudowywał kościół ku-

piej poznać.

polonijną, obok nas działają różne

to udało?

wanych przez ojca Grzegorza.

racyjny.

KG: Widzę, że plan waszej

fundacje i stowarzyszenia. Musimy

Ciągle docierają nowe listy z podpi-

Chcemy jeszcze raz podziękować

KG: Czy przyjedziecie w te

wycieczki był bardzo nasy-

budować swoją pozycję przez sku-

sami, ale musieliśmy ściśle trzymać się

wszystkim tym, których poznaliśmy w

strony jeszcze raz?

cony. Co jeszcze zawierał?

teczne działanie. W tym celu tworzy-

terminów. Początek całej akcji przypadł

czasie tej zbyt krótkiej podróży.

Odpowiedź: Wszyscy mamy jak

Odpowiedź: Byliśmy w: Sambo-

my obecnie zespoły doradcze, które

nieszczęśliwie na okres wakacyjny, ale

najlepsze wspomnienia. Było wiele

rze, Drohobyczu, Stanisławowie i Tru-

zajmą się kulturą, oświatą czy nawet

podpisy zbierano i we wrześniu. Jak

wzruszających momentów.

skawcu. Ostatni dzień wycieczki poświę-

Z  dziennikarką  Kuriera

medycyną i spróbują nakreślić nowe

widać – bardzo skutecznie. Za zaan-

Ogromne wrażenie zrobiła na nas

cimy tylko zwiedzaniu. W planie mamy

Galicyjskiego rozmawiali: Mi-

potrzeby i kierunki działania.

gażowanie się chciałbym szczególnie

parafia w Bołszowcach. Świątynia

wizytę we Lwowie. Chcemy zobaczyć

chał Chelis i Piotr Karkocha.