19

Kurier Galicyjski * 5 – 14 października 2010

od nowa. Zmarł w Zielonej Górze w

Mijały lata, dziewczynki rosły i tę-

dużo czyta i nareszcie wolny od

głym strach o życie synów i własne.

w Instytucie Badawczym Leśnictwa

1956 roku. Dzisiaj w tym mieście, w

skniły za ojcem, który z racji licznych

nauki czas spędza na odpoczynku

Nieraz śmierć zagląda im w oczy.

w Warszawie. Propozycję przyjmu-

podzięce za jego zasługi, znajduje

obowiązków zawodowych rzadko

i zabawie, bez dodatkowych obo-

W ostatniej chwili, dzięki zapobie-

je, zabiera żonę Lidię, syna Wiktora,

się ulica nazwana imieniem Grze-

przyjeżdżał do Kut. Któregoś dnia

wiązków. Odkrywa w sobie talent

gliwości stryja Wiktora udaje im się

synową Irenę, moją mamę i nastolet-

gorza Zarugiewicza.

odwiedził je brat macochy Katarzyny,

aktorski i uczestniczy w każdym

uniknąć wywózki do Kazachstanu.

niego syna Zbigniewa do stolicy. W

Syn Andrzej był chlubą Rypsy-

przyjeżdżający czasami w tamte stro-

szkolnym przedstawieniu. To jej

W 1940 roku w Michowej przycho-

Warszawie dziadek Stanisław, roz-

my, bankowiec z głową do intere-

ny w interesach. Później wspomniał

nagłe zainteresowanie trochę nie-

dzi na świat drugi syn Zbigniew.

poczyna karierę naukowa w dziedzi-

sów, właściciel dużego domu we

szwagrowi, iż dziewczynki powinny

pokoi ojca, który stanowczo zwra-

W opiekowaniu się synkiem przez

nie leśnictwa, zdobywając wszystkie

Lwowie ożeniony z Jadwiga Kar-

jak najszybciej wrócić do Zaleszczyk.

ca się do córki: „Pamiętaj Lidziu,

krótki czas pomaga babci jej teścio-

możliwe tytuły. Pisze książki, pracuje

czewska córką Petroneli z Bohosie-

Delikatna i wątła Raisa, podupadła

ja cię na artystkę nie chowam!”.

wa Maria Matuszowa.

nad wynalazkami, które potem zo-

wiczów i Mikołaja Karczewskiego.

na zdrowiu. Po niewyleczonym prze-

Wychowana surowo przez babcię

W 1943 roku razem z Wikto-

stają opatentowane. Po wielu latach

Ich pierworodny dziewiętnastoletni

ziębieniu, którego nabawiła się pod-

Rypsymę i ciotki, nigdy na nic się

rem Matuszem, jego żoną Jadwigą,

jego nazwisko zostaje zamieszczo-

syn Konstanty, Orle Lwowskie zgi-

czas powodzi, jaka miała miejsce w

nie skarży, ani nie narzeka. Jest

dziećmi Krystyną i Marianem, ciot-

ne w encyklopedii. Babcia prowadzi

nął w 1920 roku w bitwie pod Za-

tamtym czasie w Kutach, nastąpiły

bardzo dzielna do tego stopnia,

kami Janiną i Albiną oraz wujkiem

dom i pomaga dziadkowi, przepisu-

dwórzem. Jadwiga z Karczewskich

komplikacje i dziewczyna zachoro-

że kiedy boleśnie odmroziła sobie

Janem, moi dziadkowie wraz z sy-

jąc miedzy innymi na starej maszynie

Zarugiewiczowa w 1925 roku zo-

wała na gruźlicę. Przeniesiono ją

nogi, nikomu z rodziny o tym nie

nami, uciekają przez Przemyśl do

jego prace. Mój tata, inżynier mecha-

stała wybrana przez lwowska spo-

do osobnego domu… Babcia Lidia

wspomniała, nawet ojcu. Mimo

Muszyny, w której zatrzymują się

nik z ukończoną specjalizacją hutni-

łeczność, symboliczną matką nie-

wspominała ten fakt zawsze ze łzami

usilnych starań macochy, w kierun-

na pewien czas, a następnie prze-

czą na Akademii Górniczo-Hutniczej

znanego żołnierza, którego prochy

w oczach. Raisa była bardzo uzdol-

ku nawiązania dobrych stosunków

noszą się w 1946 na niecały rok do

w Krakowie, zostaje zatrudniony w

spoczywają w Grobie Nieznanego

nioną, szczególnie w kierunku nauk

z pasierbicami, dziewczynki zacho-

Jeleśnej. W tej drodze towarzyszą

Hucie Warszawa, a mama nauczy-

Żołnierza w Warszawie. Kolejne

ścisłych i pilna uczennicą. Nawet

wują dystans. Nie mogą zapomnieć

im także siostra babci Lidii, Luba

cielka języka polskiego podejmuje

dzieci Jadwigi i Andrzeja rodzą się

w chorobie nie pozwalała sobie na

Katarzynie, że przyczyniła się do

wraz z mężem Brunonem. 1943

pracę w szkole.

w Kutach i Przemyślanych: Wacław,

przerwy. Odrabiała zadawane przez

rozstania córek z ojcem na siedem

roku ks. Samuel Manugiewicz zmie-

I tak zaczął się nowy rozdział w

Zofia, Stefania.

nauczycielkę lekcje i pomagała w

długich lat.

nia, w metrykach Zarugiewiczów na

historii rodziny Zarugiewiczów.

Córka Rypsymy i Bogdana, Albi-

na, która w dzieciństwie bardzo bała

się duchów, wychodzi za mąż za na-

rzeczonego o nazwisku Buraczek

i rodzi syna Jana. Swoje tchórzostwo

i nadmierną wyobraźnię, w dzieciń-

stwie nieomal przypłaciłaby życiem.

Na polecenie matki, któregoś dnia

wieczorem poszła do stajni, aby dać

bydłu jeść. Siano zrzucała z góry i

nagle podczas pracy, wpadła wprost

do krowiego żłobu. Była przekona-

na, że na sianie leży zmarły sąsiad,

którego ciało, w trumnie tego dnia

oglądała… Tak się tym widokiem

przeraziła, że zemdlała i spadła..

Mąż Ilony Matusz-Tokarczyk Roman w Zielonej Górze, na

Dwie niezamężne córki – na-

Dom Zarugiewiczów przy ul. Strzelców Siczowych 36.

ul. Grzegorza Zarugiewicza

uczycielki Maria i Hanna pozosta-

Kuty, sierpień 2010

wały całkowicie pod wpływem matki,

Dorasta nowe pokolenie, rodzą

prośbę pozostałej w Kutach i Lwo-

podobnie zresztą jak syn Jan, który

się kolejne dzieci, a starsi odchodzą

wie części rodziny, niemiecko-brz-

w wyniku rany głowy, odniesionej

do lepszego świata.

miące nazwisko rodowe Rypsymy

podczas I wojny światowej częścio-

Dzisiaj z rodu Zarugiewiczów,

Zarugiewiczowej z von Schmidho-

wo utracił zdrowie. Jan tak samo jak

żyją w Krakowie: wnuczka Rypsymy

fer na Bostanowicz. Obawiano się

Rypsyma rozczytywał się w książ-

i Bogdana – Krystyna Cwynar, pra-

przymusowego wpisania na tzw.

kach o cesarzu Francji Napoleonie,

wnuczki Agnieszka Cwynar-Łaska

volkslistę.

a wylana niechcący na jedną z nich

i Małgorzata Chudzik, praprawnuki

W 1947 roku dziadek Stanisław

nafta, stała się powodem karczem-

Anna Chudzik i Tomek Chudzik,

otrzymał pracę jako inspektor lasów

nej awantury, jaką wujek urządził

wnuczka Elżbieta Matusz – córka

państwowych w Nowym Sączu,

bratanicom.

Mariana Matusza. Prawnuk Ryp-

gdzie wszyscy zamieszkali na dwa

W 1923 roku wychodzi za mąż

symy Tomasz Pawelski i jego syn

lata. W 1948 roku dziadkowie wraz

najmłodsza córka Rypsymy i Bog-

Michał. Córka Tomasza Pawelskie-

z rodziną, ale już bez Luby i Bru-

dana – Jadwiga za inż. leśnika Wik-

go, mieszkająca w Anglii z córeczka

nona Kantorskich, przenoszą się

tora Matusza, urodzonego w Śniaty-

Klarą. W Zakopanem prawnuczka

do Krakowa i do Przegorzał, gdzie

nie, syna Marii i Piotra. Matuszowie

Rypsymy Barbara lekarz pediatra,

przebywają do 1957 roku.

byli w Śniatynie znaną rodziną. Pra-

Iwona i Leszek z Buraczków pra-

Bóg czuwał na rodziną Zarugie-

Autorka z synem Wiktorem przy wejściu do domu Zaru-

babcia Maria prowadziła restaura-

wnukowie. W Warszawie prawnuk

wiczów ponieważ , w czasie działań

giewiczów w Kutach, sierpień 2010 r.

cję, a pradziadek Piotr pracował w

Wiktor  Matusz,  praprawnuczka

wojennych żaden z jej członków nie

nauce siostrom. Babcia twierdziła

Dziadek Stanisław Matusz –

urzędzie miasta, w Ratuszu. Mieli

Ilona Matusz-Tokarczyk, prapra-

zginął od niemieckiej kuli czy od

z przekonaniem, że gdyby dane jej

student  Politechniki  Lwowskiej,

czworo dzieci: Wiktora, Stanisława,

prawnuk Wiktor Tokarczyk, prapra-

ukraińskiego noża.

było dorosnąć, na pewno byłaby

wydziału leśnictwa nie zapomniał

Mieczysława i Janinę.

wnuczka Ewa Matusz oraz w Au-

Ocalały dzieci Rypsymy i Bogda-

znanym naukowcem….

o ślicznej, dziewczynce, poznanej

Pradziadek Piotr po swojej ma-

stralii prawnuk Zbigniew Matusz. W

na oraz ich wnuki. Nawet wywiezio-

W 1929 roku, w wieku 81 lat,

na weselu brata i zakochany, pisze

mie Katarzynie Romanowicz, miał

Opolu, prawnuk Krzysztof Kantorski

nej do Kazachstanu wraz z synami,

umiera Rypsyma Zarugiewiczo-

do niej długie, piękne listy. Maco-

ormiańskie pochodzenie. Młodzi Ja-

jego dzieci Kamila i Darek oraz pra-

Stefanii, córce Jadwigi i Andrzeja

wa i zostaje pochowana na kuc-

cha Katarzyna, jest przeciwna zbyt

dwiga i Wiktor poznali się we Lwowie.

wnuczka Jolanta Kantorska. Zielo-

Zarugiewiczów, udało się wrócić do

kim cmentarzu, tuż przy kaplicy.

wczesnemu jej zdaniem zamążpój-

Fotografię, którą wykonano, podczas

na Góra – wnukowie i prawnukowie

kraju.

Jej mąż Bogdan zmarł wiele lat

ściu pasierbicy, ale nikt się z jej zda-

weselnego przyjęcia, wiele lat póź-

Sobolewscy.

Zarugiewicze zamieszkali po II

wcześniej w Besarabii. Pradziadek

niem nie liczy. W 1932 roku dziad-

niej córka Jadwigi i Wiktora Krystyna

Dziadek Stanisław zmarł w War-

wojnie światowej głównie w Krako-

Grzegorz zabiera córki do domu,

kowie zaręczają się, a 29 lipca 1933

Cwynar podarowała księdzu T. Isako-

szawie w 1980 roku, a babcia Lidia

wie, Zielonej Górze, Rabce, Nidzicy,

do Zaleszczyk. W 1930 roku Raisa

roku ksiądz Samuel Manugiewicz

wiczowi-Zaleskiemu. Zamieścił ją w

również w Warszawie, 8 grudnia

Opolu i na Śląsku.

umiera na gruźlicę w wieku 16 lat.

udziela im w Kutach ślubu. Dziadek

jednej ze swoich książek z podpisem

2009 r.

Siostra babci, Luba z mężem

Babcia Lidia od tej pory znienawi-

liczy sobie 27 lat, a babcia 17.

,,Wesele w Kutach”. Jadwiga i Wiktor

Zarugiewicze są spokrewnieni

Brunonem Kantorskim i dziećmi Jolą

dziła czarny kolor i nigdy więcej

Po ślubie dziadkowie zamiesz-

zostają po pewnym czasie rodzicami

i spowinowaceni z wieloma innymi

i Krzysztofem, zamieszkała, w Rada-

oprócz wyjątkowych sytuacji nie

kali w Horodence, w której dziadek

syna Mariana i córki Krystyny.

ormiańskimi rodami: Antoniewiczami,

wiu pod Opolem, a potem w samym

założyła czarnej sukni.

pracuje jako inż. leśnik, a w dwa

Na tej uroczystości jest także

Łukasiewiczami, Łomejami, Bohosie-

Opolu.

W latach 30. jeszcze przed woj-

lata później przenoszą się do Mi-

brat pana młodego siedemnastoletni

wiczami, Markiewiczami… i pewnie

Przyrodnia siostra, Jadwiga z

ną umiera na udar córka Rypsymy –

zunia Starego, gdzie rodzi im się

wówczas Stanisław. Zwrócił uwagę

jeszcze innymi, o których nie wiem,

mężem Sobolewskim zostali repa-

Haneczka, a zaraz po wojnie druga

pierwszy syn Wiktor, mój tata. Życie

na siedmioletnią dziewczynkę, która

ale mam nadzieję, że się dowiem…

triowani wraz z rodzicami Katarzyną

z córek – Maryńcia. Obie zostały po-

upływa im dostatnio i w spokoju, a

schowała się pod stołem. Wyciągnął

W sierpniu 2010 roku zobaczy-

i Grzegorzem Zarugiewiczami do

chowane na cmentarzu w Kutach.

pradziadek Grzegorz uszczęśliwio-

ją stamtąd, przyjrzał się i powiedział:

łam po raz pierwszy, ale wierzę,

Zielonej Góry. Obecnie żyją tam ich

W 1930 roku moja babcia ma 14

ny narodzinami wnuka przesyła z

,,Zostaniesz moja żoną, ja na ciebie

że nie ostatnie babcine Kuty, Cze-

wnuki i prawnuki.

lat i wraz z o dwa lata młodsza Lubą

Zaleszczyk paczki z prezentami.

poczekam”. Tą dziewczynką była

remosz, stary rodzinny dom, grób

W 1957 roku mój dziadek Stani-

i przyrodnią siostrą Jadwigą, maco-

W 1939 roku wybucha II wojna

babcia Lidia, a młodzieńcem dziadek

praprababci Rypsymy, i teraz to są

sław Matusz, mieszkający wówczas

chą Katarzyną i ojcem mieszka w

światowa. Dziadkowie, jak więk-

Stanisław, którzy pobrali się dziesięć

także moje Kuty…

z rodziną w Przegorzałach, pod Kra-

kG

Zaleszczykach. Chodzi do szkoły,

szość polskiej ludności, żyją w cią-

lat później w Kutach w 1933 roku.

kowem, otrzymuje propozycję pracy