29

Kurier Galicyjski * 5 – 14 października 2010

lwowskie spotkania

List do redakcji

Wycieczka

z prof. stanisławem Nicieją

JURIJ SMIRNOW

w karpaty

tekst i zdjęcia

5 sierpnia do siedziby na-

szej redakcji we Lwowie za-

witał prof. Dr hab. Stanisław

Nicieja z małżonką Haliną.

20 sierpnia spod kościoła

Stanisław Nicieja jest autorem

św. Elżbiety we Lwowie wy-

cenionych monografii poświę-

ruszyła wycieczka w Karpa-

conych Cmentarzowi Łycza-

ty, którą zorganizowało To-

kowskiemu i Orląt Lwowskich.

Na jego twórczy dorobek skła-

warzystwo Kultury Polskiej

da się kilkanaście książek,

Ziemi Lwowskiej. W wyjeź-

setki artykułów i dokumen-

dzie uczestniczyło około 50

talne filmy. Przez 12 lat pełnił

osób.

funkcję rektora Uniwersytetu

Jechaliśmy przez Stryj i Bole-

Opolskiego, zresztą był jego

chów. Dookoła wsi wznosi się wzgó-

faktycznym  założycielem.

Prof. Stanisław Nicieja z małżonką Haliną (obok) podczas

Profesora interesuje również

rze, porośnięte lasami, a u podnóża

rozmowy z żoną autora – Jadwigą

działalność polityczna – był

wieje się rzeka Stryj. Tu znajduje się

senatorem RP V kadencji. Za-

klasztor i cerkiew oo. Bazylianów. W

siadając w Senacie aktywnie

tym pięknym zakątku zamieszkała

działał na rzecz kultury pol-

„Halicka Pani”, dzieląc burzliwe dzie-

skiej i ratowania zabytków

polskich na Kresach. Właśnie

z Kresami Nicieja jest związa-

ny od wielu lat.

Odkrywając stopniowo ich czar,

dotarł do najdalszych zakątków Ga-

licji i Podola. W swojej twórczości z

pasją prawdziwego naukowca, potrafi

pojednać suche fakty historyczne ze

znakomitą improwizacją i popularyza-

cją tematu. Pod tym względem jego

twórczość ostatnich lat jest bliska

twórczości śp. Jerzego Janickiego, z

którym Nicieja podtrzymywał przyja-

cielskie i twórcze kontakty. To Janicki

„zaraził” go Kresami. Sprawiedliwie

miesięcznik „Śląsk” oceniał:

„Pisząc o wielkich sprawach, ocie-

rających się o patriotyzm z najwyższej

je i cierpienia narodu. Kult maryjny

półki, potrafi [Nicieja] przepleść swój

Jan Paweł II określił, jako „dzieje

wywód atrakcyjną anegdotą, przypo-

wieczności wobec Pana, prawdziwa

wieścią, subtelnym dowcipem, czyli

pielgrzymka wiary poprzez miej-

tym, co Czytelnik ceni i lubi. Stani-

sca i czasy, gdy chrześcijaństwo

sław Nicieja pokazuje, że można

wschodnie z bezgraniczną ufnością

mądrze uczyć historii, mądrze zacie-

kawić i bawić”.

zwracało się ku Matce Bożej, odda-

Z pasją i literackim wyczuciem

wało Jej cześć i wzywało Ją o po-

pisze on o trudnej, nie raz tragicznej

moc w nieustannej modlitwie”.

historii Kresów i ich mieszkańców.

Autograf Stanisława Nicieji: „świetnemu zespołowi „Kuriera

Hoszowska ikona Matki Bożej jest

Szuka zagubionych śladów mniej i bar-

Galicyjskiego” ten zapis mej wyprawy do Kresowego Trójmia-

kopią jasnogórskiej ikony (do 1382

dziej znanych ludzi, ciekawi się ich

sta na pamiątkę wizyty w redakcji z wielką serdecznością”

najbliższym otoczeniem, losami ich

r. bełskiej). Wizerunek Matki Boskiej

dzieci, wnuków.

umieszczono 5 sierpnia 1737 r. w

W rozmowie okazało się, że pro-

zesa Związku Polaków na Wschodzie.

go nie tylko działalność naukowa lwow-

gną się wzgórza porośnięte lasem

klasztorze Bazylianów, a miejsce to

fesor jest wiernym czytelnikiem KG, a

Oczywiście zdarzali się też inni ludzie.

skiego prawnika. Rektora Uniwersytetu

– bukami, sosnami i świerkami.

nazwano „Jasną Górą”. Obraz za-

ukazaną na łamach naszej gazety re-

Tacy, którzy mnie śledzili, robili donosy

Jana Kazimierza Juliana Makarewicza,

W odległości 3-4 km od wsi

słynął cudami, zaczęły tu przybywać

cenzję jego książki „Kresowe Trójmia-

na milicję, do KGB. Moimi naukowymi

ale także i jego wnuka, który mieszkał

sto” uznał za wyjątkowo trafną, zresz-

poszukiwaniami we lwowskich archi-

i pracował w Honolulu na Hawajach.

Bubnyszcze znajdują się „Skały

pielgrzymki z całej Galicji, Bukowiny,

tą dzięki niej, zwiększyła się sprzedaż

wach i na cmentarzu Łyczakowskim

Dlatego też profesor ceni sobie setki

Dowbusza”. „Skały Dowbusza” – to

Zakarpacia, Przemyśla, Jarosławia,

książki. Profesora zauroczyła „staro-

zainteresowali się również pracownicy

listów od czytelników. Można w nich

unikalna pamiątka historii i przyro-

Leska i okolic. Obecnie klasztor jest

świecka” atmosfera naszej redakcji

tych urzędów. Milicja śledziła mnie na

znaleźć bezcenne rodzinne wspo-

dy. Znajdują się na wysokości 668

odnowiony i zadbany. Przy wejściu

i na znak sympatii sprezentował nam

terenie cmentarza, kilka razy zatrzy-

mnienia i informacje o ludziach z mi-

m nad poziomem morza. Szerokość

do klasztoru stoi kapliczka z figurą

jedną ze swoich książek. Otrzymując

mywała, chciała zabrać zrobione zdję-

nionych lat. Profesor bardzo ceni sobie

w zamian komplet numerów KG za

piaskowca 200 m, wysokość – 80 m,

cia. Cieszę się, że moje dzieci również

solidne naukowe opracowania doty-

Pana Jezusa. Nieco dalej – źródełko,

2009 r.

ciekawią sprawy kresowe. Na przykład

czące Lwowa i Kresów. Wysoko ocenił

długość sięga 1 km. Skały te ciągną

przy którym umieszczona figura św.

Profesor nie tylko pisze, ale i opo-

córka, Jadwiga, obecnie zajmuje się

monografie lwowskiego naukowca dr

się ze wschodu na zachód. Rosną

Jana Chrzciciela. Przed cerkwią stoi

wiada emocjonalnie, zna na pamięć

konserwacją słynnego obrazu „Bitwa

Juliana Birulowa „Rzeźba lwowska od

w nich sosny, świerki i buki.

figura Matki Boskiej z Dzieciątkiem.

setki dat, nazwisk, wydarzeń. Omawia-

pod Parkanami”, który namalował Alta-

połowy XVIII wieku do 1939 roku”.

Gromadka chętnych naszych

Dookoła cerkwi posadzone kwiaty

jąc, u nas w redakcji, trzy swoje naj-

monte a dla kościoła w Żółkwi. Obraz

Obecnie profesor pracuje nad

wycieczkowiczów udała się na zwie-

i ustawione znicze.

nowsze książki, zwrócił uwagę na ich

ten w fatalnym stanie trafił z magazy-

nową książką o cmentarzu Łyczakow-

szatę graficzną, poligrafię, wybór zdjęć.

nów muzeum w Olesku do polskich

skim i Orląt. Autor ma zamiar pokazać

dzanie tego pięknego skalistego

Cerkiew oo. Bazylianów we-

W pierwszej kolejności zdjęć archiwal-

konserwatorów. Doszły do tego jesz-

czytelnikowi przedwojenną Worochtę,

kompleksu, gdzie kiedyś panował

wnątrz posiada bogate malowidła

nych, często unikatowych. Można je

cze trzy inne obrazy. Po odnowieniu

Jaremcze i inne kresowe miejscowości.

legendarny opryszek Ołeksa Do-

o tematyce religijnej. Świątynia jest

odszukać w „Twierdzach kresowych

wszystkie powrócą na Ukrainę.

- Po 12 latach złożyłem funkcję rek-

wbusz, a był to XVII-XVIII wiek.

wyposażona w oryginalną ambonę,

Rzeczpospolitej. Historia, legendy, bio-

Spotkanie w redakcji dobiega koń-

tora Uniwersytetu Opolskiego – mówi

Po smacznym posiłku na świe-

w kształcie łodzi z postaciami apo-

grafie” (2006 r.), „Kresowym Trójmie-

ca, profesor i jego żona spieszą się, by

S. Nicieja – Wolny czas poświęcę na

ście. Truskawiec – Drohobycz – Bory-

zdążyć odwiedzić jeszcze parę lwow-

pisanie nowych książek, zbieranie

żym powietrzu, po gorących kieł-

stołów Piotra i Andrzeja, którzy za-

sław” (2009 r.), „Lwowskich Orlętach”

skich rodzin.

materiałów, poszukiwanie ciekawych

baskach w malowniczym otoczeniu

rzucają sieci.

(2009 r.). Zdjęcia archiwalne dla autora

- Rodziny te poznałem jeszcze w

postaci. Do tej pory udało mi się uzbie-

przyrody, udaliśmy się w drogę

Po modlitwie przed obrazem

są prawdziwym skarbem i pasją, której

latach 80., kiedy wzywano mnie do

rać mnóstwo materiałów o Cmentarzu

powrotną – do Lwowa. Czas umila-

Matki Boskiej Hoszowskiej odjecha-

oddaje się całkowicie. Istotną w wy-

siedziby KGB, pytano o szczegóły

Orląt i Łyczakowskim, a to dzięki wielu

liśmy sobie śpiewem naszych pol-

liśmy do miejscowości Bubnyszcze.

padku takich zdjęć jest identyfikacja

zebranych materiałów o Cmentarzu

wspaniałym ludziom – lwowskim Pola-

przedstawionych na nich osób. W ten

– tłumaczy profesor – Na granicy mia-

kom, Ukraińcom, Rosjanom. Miałem

skich, pięknych piosenek. Jesteśmy

Tam zatrzymaliśmy się na dłuższy

sposób nie raz profesor dokonywał

łem rewizje osobiste… Dlatego tak

szczęście poznać wybitnego naukowca

bardzo wdzięczni sponsorom i orga-

odpoczynek. Wieś ta położona jest

odkryć w zakresie relacji pomiędzy

cenię pomoc ludzi ze Lwowa, którzy

profesora Mieczysława Gębarowicza.

nizatorom tej wyprawy.

wśród leśnych wzgórz z jednej stro-

poszczególnymi postaciami. S. Nicie-

w tych trudnych chwilach okazali mi

Na zdjęciu przy pomniku Stanisława

ny, a z drugiej strony – płynie rzeka

ja niezwykle interesuje się nie tylko

wiele serca.

Goszczyńskiego, 14 osób – większość

Stryj, w tym miejscu wpada do niej

Wdzięczni

poszukiwaniem starych grobów na

Profesorowi życzymy nowych suk-

już nie żyje, czas leci. Nie ma już Jerze-

cmentarzu Łyczakowskim, ale losami

cesów, nowych książek i wrażeń. Liczy-

go Janickiego, konsula Włodzimierza

rzeka Sukil. Od brzegów rzeki cią-

wycieczkowicze

całych rodzin lwowskich. Np. interesuje

my na kolejne rozmowy.

Woskowskiego, Zbigniewa Bila pre-