ossolińskie spotkania

7

Kurier Galicyjski * 30 listopada – 16 grudnia 2010

prognoza prof. andrzeja Nowaka

Polski w politycznych i kulturalnych

Czy to się zmieniło w 2010 r.? –

procesach zachodzących w Europie

spytał prof. Nowak. Można by było

Środkowej i Wschodniej. Jest on naj-

w ten sposób postawić pytanie: „Czy

większym znawcą w Polsce historii

polityka Europy Zachodniej w 1920 r.

Związku Radzieckiego i krajów post

była i jest teraz humanistyczna, spra-

radzieckich.

wiedliwa, z ludzką twarzą, czy odwrot-

JURIJ SMIRNOW

Występ Andrzeja Nowaka był

nie – egoistyczna i ignorancka? Czy

tekst i zdjęcia

skonstruowany niezwykle oryginalnie.

liczą się emocje, prawa człowieka,

Zrobił on dokładną analizę polityki mo-

Polaka, Ukraińca, czy jedynie interes

Większość

prelegentów

carstw zachodnich, USA, Anglii, Fran-

i pieniądze?”.

z Polski, biorących udział w

cji w 1920 r. wobec idei niepodległości

- W 1991 r. USA wiele zrobiły, żeby

cyklu Spotkań Ossolińskich

Ukrainy, jak również ich stosunku do

nie doszło do powstania niepodległej

to  profesorowie  wyższych

Rosji bolszewickiej. Natomiast politykę

Ukrainy. Związek Radziecki miał się

uczelni. To determinuje termi-

tychże krajów wobec Ukrainy w 2010

reformować a nie rozpadać. Jak widać

narz spotkań. Po letniej prze-

r. pozostawił jako temat do dyskusji,

wola narodu ukraińskiego była silniej-

rwie Spotkania ruszyły pełną

jakby chciał najpierw zapoznać się z

sza. Tak było w 1991 r., tak jest teraz.

parą jesienią – czyli po akade-

pozycją strony ukraińskiej. Profesor

Zauważamy też aktywizację polityki

micku. Tym razem Lwów od-

podkreślił, że geopolityczna historia

małych państw UE, polityki już bardziej

wiedził prof. Andrzej Nowak

1920 roku jest znacznie ważniejsza od

przychylnej Ukrainie. Ale czy sama

z Krakowa. Dyrektor Lwow-

militarnej, od marszu na Kijów i Bitwy

Ukraina tego chce? Czy zauważalna

skiej Narodowej Biblioteki

Warszawskiej.

jest swoboda manewrowania w sto-

im. W. Stefanyka, M. Roma-

Niestety, działania dyplomatyczne

sunkach z Rosją? – pytał Jan Malicki.

niuk, określił tego gościa

Polski i Ukrainy wiosną tegoż roku nie

W 1920 r. mocarstwa zachodnie

jako „ostoję polskiego kon-

były udane – mówił profesor Nowak –

widziały jedynie rosyjskie zboże i su-

serwatyzmu”.

Mocarstwa zachodnie nie wykazały się

rowce. W 2010 r. postrzegają w pierw-

wyobraźnią. Np. w koncepcji amery-

szej kolejności rosyjski gaz i ropę. Były

Spotkania Ossolińskie zostały

kańskiego prezydenta Woodrowa Wil-

kanclerz Gerhard Schroeder i premier

zorganizowane z inicjatywy dyrektora

sona na niepodległą Ukrainę nie było

Włoch Silvio Berlusconi to kolejni eko-

Zakładu Narodowego im. Ossoliń-

miejsca. Prezydent Wilson wierzył, że

nomiczni partnerzy Putina. Na tych

skich we Wrocławiu i Narodowej Bi-

Rosja w tym regionie była i jest naj-

układach traci i Ukraina, i Polska. Za-

blioteki im. Stefanyka we Lwowie pod

lepszym partnerem. Waszyngton miał

chód widzi strategicznego partnera w

patronatem Konsulatu Generalnego

Prof. Andrzej Nowak

wrogi stosunek do wschodniej polityki

Rosji i jest nastawiony na współpracę

RP we Lwowie. Listopadowe spotka-

z tym krajem. Na sentymenty znów

nie było już 13. i zostało poświęcone

nie ma miejsca, Zachód znów postawił

problemom niepodległości Ukrainy,

na Rosję. Co z Ukrainą? Co ze stra-

a dokładniej stosunkowi mocarstw

tegicznym partnerstwem polsko-ukra-

zachodnich do owej niepodległości.

ińskim?

Ossolineum wrocławskie reprezen-

Dyskusja cały czas powracała do

tował gość niezwykły, mianowicie

metod dyplomacji obywatelskiej, mię-

profesor i dyrektor Studium Europy

dzyludzkiej. Padały pytania dotyczą-

Wschodniej Uniwersytetu Warszaw-

ce utrzymania grobów żołnierzy ukra-

skiego, Jan Malicki. Obecność tego

ińskich w Polsce i polskich żołnierzy

naukowca gwarantowała kontynuację

na Ukrainie, ustawienia pomników. O

dyskusji, która odbyła się 24-26 wrze-

pomnik Armii Czerwonej pod Warsza-

śnia w Jaremczu (KG, nr 18). Na spo-

wą odsłonięty w czasie 90. rocznicy

tkaniu we Lwowie byli obecni przed-

Bitwy Warszawskiej 1920 r. Dlaczego

stawiciele Konsulatu Generalnego

nie postawiono pomnika ukraińskim

RP, polskich organizacji działających

żołnierzom, sojusznikom Polski, któ-

na Ukrainie, przedstawiciel rosyjskie-

rzy bronili Polskę przed bolszewika-

go Konsulatu Generalnego, liczni

mi pod Zamościem. Kwestie polityki

przedstawiciele twórczej inteligencji

Polski. Anglia i Francja praktycznie nie

globalnej, o której mówił prof. Nowak,

ukraińskiej, profesorowie Uniwersyte-

ką Rosją, lecz otrzymała bardzo

kwietnia 1920 r., miała udowodnić, że

rozumiały ambicji terytorialnych Ukra-

ustąpiły miejsca lokalnym problemom

tu Lwowskiego i inni naukowcy. Kilka

skromną pomoc dyplomatyczną, mili-

na mapie Europy znajdzie się miejsce

iny. Kiedy bolszewicy wygrali wojnę do-

naszego pogranicza.

godzin przed rozpoczęciem dyskusji,

na Ukrainę. Jednak w tym samym cza-

tarną i finansową. Brytyjski rząd uważał,

mową, państwa Zachodu opowiedziały

Andrzej Nowak podsumował dys-

prof. Nowak odbył też spotkanie na

że ofensywa kijowska Piłsudskiego to

sie państwa zachodnie zorganizowały

się za stabilizacją sytuacji w Europie

kusję w ten sposób:

Uniwersytecie im. Franki. Temat był

szkodliwa awantura. Tymczasem, gdy

konferencję pokojową w San-Remo,

Wschodniej, rozmowami z bolszewika-

- Bez miłości żadna polityka, żad-

podobny. Wszystko to przemawia za

Armia Czerwona stała pod Warszawą,

nadając Rosji priorytetowe znaczenie

mi i przezwyciężeniem kryzysu gospo-

ne pojednanie się nie uda. Nie trzeba

tym, że sprawa ma w środowisku in-

w Londynie trwały pertraktacje brytyj-

we wschodnim regionie.

darczego i finansowego. Ogromną rolę

przekrzywiać pamięci historycznej.

teligencji lwowskiej wydźwięk bardzo

sko – sowieckie. Nie było miejsca na

W zaistniałej sytuacji jedynie zwy-

nadając przy tym, Rosji, jej rynkom i re-

Czy Polacy i Ukraińcy mają jeszcze ja-

aktualny, poważny, gorący, a może

ideologię, chodziło tylko o wyłącznie

cięstwo militarne wojsk polsko – ukra-

sursom. Nie dostrzegano zupełnie roli

kieś ideały? Czy istnieje jeszcze więź

też nawet bolący dla obu stron – pol-

o zboże, surowce, interesy handlo-

ińskich nad bolszewikami i zdobycie

Ukrainy, a interesy Polski były dla nich

z pokoleniami, które walczyły o swoje

skiej i ukraińskiej.

we. Francja również zdecydowała się

przez Ukraińców Odessy mogło zmie-

czymś kompletnie niezrozumiałym.

idee? Jeśli ideały wciąż istnieją, jeśli

W słowie wstępnym Jan Malicki

na pozycję wyczekującą. Szansa na

nić zdanie Zachodu. Tak się nie stało.

Francji zależało przede wszystkim na

pamiętamy o wspólnej walce za waszą

przedstawił obecnym prelegenta.

niepodległość Ukrainy była bardzo

Siły militarne były stanowczo za małe,

blokadzie Niemiec. W centrum gry po-

i naszą wolność – wtedy pojednanie

- Prof. Nowak należy do wąskiego

krótkotrwała. Państwa zachodnie za

a to oznaczało, że nikt się nie będzie

litycznej Piłsudskiego była niepodległa

i porozumienie jest możliwe.

grona inteligencji polskiej, która bierze

godnego partnera były skłonne uznać

liczył z Ukrainą. Polska rzuciła wszyst-

Ukraina. Ugoda Piłsudski – Petlura z

kG

stały udział w dyskusjach o miejscu

tylko Rosję.

kie swoje siły na walkę z bolszewic-

rosjaNie odNaWiają moGiŁy z i WojNy śWiaToWej W karpaTach

Kościół apeluje do obowiązku god-

rają rosyjscy przywódcy – premier

ciu żołnierzy rosyjskich i austriackich,

z okazji obchodów 100-lecia początku

KONSTANTy CZAWAGA

nego ich pochowania, by można było

W. Putin i prezydent D. Miedwiediew.

które obecnie próbują zidentyfikować

I wojny światowej Fundacja Anatola

Na terenie obwodów iwanofran-

oddać ich Panu Bogu Miłosiernemu

Lisicyn porozumiał się też z obecnymi

we Lwowie. Anatol Lisicyn zapewnił,

Lisicyna z Rosji.

kowskiego i lwowskiego rozpoczęto

i otoczyć pamięcią modlitewną”.

władzami ukraińskimi. Pod koniec ze-

że do 2014 roku ma zamiar znaleźć

W rozmowie z korespondentem

porządkowanie mogił wojskowych

Wspomnianą fundację dobro-

szłego lata, koło Howerli – najwyższe-

i uporządkować wszystkie mogiły

Kuriera Galicyjskiego, abp M. Mo-

rosyjskiej armii carskiej oraz armii

czynną założył znany rosyjski polityk

go szczytu w Karpatach Wschodnich,

żołnierzy armii carskiej, a tam, gdzie

krzycki powiedział: „Jak na całym

austrowęgierskiej. Arcybiskup lwow-

Anatol Lisicyn, który przez 16 lat był

ekipa wolontariuszy z Rosji i Ukrainy

już ich niema – wznieść pomniki. Zda-

świecie, tak i tu, na Ukrainie, znajduje

ski obrządku łacińskiego Mieczysław

gubernatorem obwodu jarosławskie-

uporządkowała cmentarz wojenny z

niem Konsula Generalnego Federa-

się jeszcze wiele nieuporządkowa-

Mokrzycki oraz arcybiskup lwowski i

go, a od 2007 r. jest deputowanym

1916 roku, który został poświęcony

cji Rosyjskiej we Lwowie Jewgienija

nych grobów i niezidentyfikowanych

galicyjski Ukraińskiego kościoła pra-

Dumy Państwowej Rosji. Podczas

przez abp lwowskiego i galicyjskiego

Guziejewa, podczas I wojny świato-

mogił. Z tego też powodu tworzą się

wosławnego moskiewskiego patriar-

spotkania z dziennikarzami obwodu

Augustyna Markiewicza z Ukraińskie-

wej na terenach obecnej Zachodniej

różne grupy i organizacje, które trosz-

chatu Augustyn Markiewicz pobłogo-

iwanofrankowskiego powiedział on,

go Kościoła prawosławnego patriar-

Ukrainy, zwłaszcza w Galicji, zginęło

czą się o to, by w ludzki sposób oddać

sławili działalność międzynarodowe-

że zajmuje się obecnie też uporząd-

chatu moskiewskiego i rzymskokato-

ponad półtora miliona żołnierzy impe-

cześć osobom poległym za wiarę czy

go projektu humanitarnego „Pamiat

kowaniem rosyjskiego cmentarza wo-

lickiego ks. Kazimierza Halimurkę z

rium rosyjskiego.

wolność Ojczyzny. Fundacja Anatola

Otieczestwa” („Pamięć Ojczyzny”).

jennego w stolicy Serbii – Belgradzie.

parafii w Jaremczu. Na górze Menczół

Lisicyna odszukuje na Ukrainie groby

kG

Ten ruch wolontariatu zorganizowała

Działalność Fundacji Lisicyna popie-

zostały też znalezione zwłoki dziesię-

poległych żołnierzy, porządkuje je, a