stanisławowianin, generał,

14

30 listopada – 16 grudnia 2010 * Kurier Galicyjski

przed wojskiem na bosaka. Bernard

GeNeraŁ moNd

Mond już taki był. Nie mieścił się w

przyjętych konwenansach i wielo-

krotnie dawał temu świadectwo. Na-

zywano go „Kmicic”, ale to był mądry

Kmicic, nie ten durnowaty watażka z

Lwowskich. 22 listopada porucznik

trylogii. Mógł zachować się nieszablo-

Bernard Mond został awansowany do

nowo, ale takie jego zachowanie było

stopnia kapitana i w nowopowstałym

przemyślane i miało swoje, bardzo

pułku pełnił funkcję dowódcy kom-

SZyMON KAZIMIERSKI

dobre uzasadnienie.

panii. Wraz z pułkiem brał udział we

Mocno wysuwając się do przodu,

Jest wiele miast dumnych ze

wszystkich walkach na terenie Mało-

bo do roku 1936, kiedy to Bernard

słynnych ludzi, którzy się w nich uro-

polski Wschodniej.

Mond mieszkał w Krakowie, był już

dzili, lub wychowali. Niektóre z tych

Następny przydział, jaki otrzymał

generałem i dowódcą stacjonującej w

miast konkurują ze sobą zajadle,

kapitan Mond, to służba w 5 Pułku

Krakowie 6 Dywizji Piechoty, przyto-

skrupulatnie podliczając ilość takich

Piechoty Legionów, gdzie od 1 stycz-

czę Państwu pewien incydent, dobrze

obywateli i jeśli chodzi o ilość, docho-

nia 1919 roku dowodził początkowo

charakteryzujący generała. W roku

dzą czasami do sum imponujących.

kompanią, a następnie batalionem.

1936 w Krakowie wybuchły protesty

W Stanisławowie ludzi sławnych nie

robotnicze i tłum manifestantów obległ

rodziło się może zbyt wielu, ale za to

Major Mond

wojewodę Świtalskiego, zamkniętego

wszyscy oni byli naprawdę niezwykli.

odbierał na bosaka

w gmachu województwa. Wojewoda

Niech nikogo nie dziwi, że duża część

defiladę swojego pułku

dzwonił do generała Monda, żądając

tych sławnych ludzi była pochodze-

Znowu został przeniesiony i od 20

przysłania wojska, które rozpędziłoby

nia żydowskiego. W Stanisławowie

grudnia 1919 dowodził I Batalionem

tłum. Generał, przeciwny angażowa-

mieszkało przed wojną 41,4% Żydów

6 Pułku Piechoty Legionów. Podczas

niu wojska do takich akcji, miał powie-

i patrząc na duże miasta przedwo-

walk o Kijów, dnia 6 czerwca 1920 zo-

dzieć wojewodzie, że wojska mu nie

jennej Polski, więcej Żydów, bo 43%,

stał ranny i do 30 czerwca przebywał

przyśle, co najwyżej orkiestrę wojsko-

mieszkało tylko w Białymstoku. Wiel-

w szpitalu w Krakowie. Po wyjściu ze

wą. Sam jednak wsiadł natychmiast

kie liczby są powodem powstawania

szpitala na Bernarda Monda czekał

do służbowej limuzyny, oznaczonej

innych wielkich liczb – jak powiadał

już awans na majora i dowództwo 205

proporczykiem dowódcy dywizji i po-

perski mędrzec Ibrachim al Tarik.

Ochotniczego Pułku Piechoty.

jechał pod gmach województwa. W

Najsłynniejszym z grupy stanisła-

Wielka ofensywa Tuchaczew-

tamtych czasach generała Monda

wowskich Żydów, co wcale nie zna-

skiego, która rozpoczęła się 4 lipca

znał cały Kraków. Protestujący widząc

czy, że szeroko znanym, był zmarły

1920 niosła ze sobą ogromne masy

nadjeżdżający samochód generała,

w roku 1987 w Baltimore, Maryland

wojsk bolszewickich, które zdawałoby

rozstępowali się w milczeniu. Gene-

USA, amerykański ekonomista Ar-

się, zmiotą za chwilę- wszelką polską

Generał Bernard Stanisław Mond

rał wszedł do gmachu, a po chwili

thur Frank Burns, który urodził się w

obronę. W ciągu dwóch tygodni bol-

Stanisławowie 27 kwietnia 1904 roku.

Arthur Burns był w latach 1953 – 1956

przewodniczącym Zespołu Doradców

Ekonomicznych Kancelarii Prezyden-

ta Stanów Zjednoczonych, a w latach

1970 – 1978 przewodniczącym Rady

Gubernatorów Systemu Rezerw Fe-

deralnych Stanów Zjednoczonych,

czyli kimś, trzymającym w kieszeni

całą Amerykę!

Bernard Stanisław Mond

urodził się w Stanisławowie

Ale to nie A. F. Burns będzie boha-

terem naszej opowieści. Nasz bohater

nazywać się będzie Bernard Stanisław

Józef Piłsudski z generałami Wojska Polskiego. Generał

Mond i urodzi się w Stanisławowie 14

Mond drugi od lewej

VII zjazd delegatów Ligi Morskiej i Kolonialnej w Poznaniu.

listopada 1887 roku w żydowskiej ro-

W drugim szeregu krzeseł czwarty od lewej generał Mond

Drużyny Bartoszowej, a później ta-

dzinie urzędnika kolejowego Mauryce-

Dowódca kompanii

kim samym instruktorem Drużyny

go Monda i jego żony Salomei z domu

w walkach o Lwów

szewicy zajęli Mińsk, Wilno, Grodno...

wyszedł z niego razem z wojewodą.

Bartoszowej we Lwowie, kiedy to we

W roku 1913 wrócił na studia,

Spanier.

Polska rozpaczliwie potrzebowała no-

Nikt nie próbował zatrzymać odjeż-

Lwowie właśnie, rozpoczął studia na

ale nie trwało to długo, bo 1 sierpnia

Po ukończeniu szkoły podstawo-

wych wojsk. Tworzono więc takie wła-

dżających.

Wydziale Prawa Uniwersytetu Jana

1914 roku wybuchła I wojna światowa

wej i po tym, jak rodzina przeniosła

śnie, jak pułk Bernarda Monda, pułki

Generał Mond, ogromne chłopisko

Kazimierza.

i Bernard Mond został zmobilizowany

się do Brodów, Bernard Mond w roku

ochotnicze, które okazało się, nie po-

z grubo ciosaną twarzą, zagniewany,

Drużyny Bartoszowe były orga-

do 95 Galicyjskiego Pułku Piechoty,

1907 ukończył tam Gimnazjum Real-

trafiono już odpowiednio wyposażyć.

peszył swym widokiem całe otoczenie.

nizacją niepodległościową, założoną

stacjonującego we Lwowie. W tym

ne. Podczas pobytu w Gimnazjum, zo-

Najważniejsza dla tych pułków była

Ale był jeszcze inny generał Mond.

przez studenta Politechniki Lwowskiej

pułku uzyskał awans na podporucz-

stał członkiem młodzieżowej organiza-

broń i tę, nieprawdopodobną zbiera-

Roześmiany, łagodny i bardzo ciepły.

Wawrzyńca Dayczaka, przyjmującą

nika i stanowisko dowódcy kompanii.

cji niepodległościowej – „Przyszłość”,

ninę, jeszcze udawało się nowym żoł-

„Bunio”, dla przyjaciół i znajomych.

w swe szeregi starszą młodzież w za-

W roku 1916 został awansowany na

zrzeszającej młodzież szkół średnich.

nierzom dostarczyć, ale mundurów, a

Wróćmy jednak do majora Mon-

sadzie tylko pochodzenia wiejskiego,

porucznika, a niedługo po tym, dostał

Ten fakt, bardziej niż samo ukończe-

najważniejsze, butów, dla tych żołnie-

da odbierającego na bosaka defiladę

choć nie było ścisłych podziałów na

się do rosyjskiej niewoli. Wiosną roku

nie szkoły, zaważy na losie naszego

rzy już nie było! Nie uwierzycie Pań-

swojego pułku. 205 Ochotniczy Pułk

młodzież wiejską i nie wiejską. Była

1918, po ucieczce z niewoli zameldo-

bohatera i spowoduje, że ze stanisła-

stwo, ale wielu tych żołnierzy walczyło

Piechoty, na poły na bosaka, poszedł

to organizacja paramilitarna, mająca

wał się w swoim pułku, gdzie otrzymał

wowskiego chłopaka wyrośnie gene-

w swoim własnym ubraniu i w swoich

do walki z bolszewikami i wygrywał!

za zadanie wychowanie młodzieży w

dowództwo kompanii zapasowej. Kom-

rał Wojska Polskiego. Bernard Mond

własnych butach, które nie wytrzymy-

W roku 1921, po ukończeniu kursu

duchu niepodległościowym, ale jed-

panią dowodził tylko do 30 październi-

nie zrywał kontaktów z polskimi orga-

wały warunków frontowych i dlatego

dla wyższych dowódców w Warszawie,

nocześnie dająca tej młodzieży przy-

ka 1918, bo 2 listopada 1918 wstąpił

nizacjami niepodległościowymi nawet

wielu żołnierzy maszerowało boso!

od maja do października Mond pełnił

sposobienie wojskowe, konieczne do

do polskich oddziałów walczących z

wtedy, gdy przez rok odbywał służbę

O ilości żołnierzy w danym oddzia-

funkcję komendanta miasta Wilna, a

spodziewanej walki Polaków o wy-

Ukraińcami o Lwów. Został tam miano-

w armii austriackiej. Ten fragment jego

le wojskowym i o wyposażeniu takiego

później, aż do roku 1927 był dowód-

zwolenie się spod zaborów. Drużyny

wany dowódcą pododcinka „Remiza –

życiorysu zapisany jest dość niepre-

oddziału najlepiej świadczą zachowa-

cą 49 Huculskiego Pułku Strzelców

Bartoszowe wraz z Drużynami Soko-

Cytadela”. Jeszcze tego samego dnia

cyzyjnie, ale można się domyślać, że

ne do dziś raporty kwatermistrzowskie.

w Kołomyi. W roku 1922 został mia-

limi, Drużynami Strzeleckimi i Związ-

oddział dowodzony przez porucznika

odbył on służbę wojskową jako tak

Co mówią raporty o 205 Ochotniczym

nowany podpułkownikiem, a w roku

kiem Strzeleckim Józefa Piłsudskiego

Monda brawurowym atakiem zdobył

zwany jednoroczny ochotnik, którą

Pułku Piechoty?

1924 pułkownikiem. 19 marca 1927

były zaczynem inicjującym powsta-

lwowską remizę tramwajową. 15 listo-

ukończył egzaminem nadającym mu

Raport z dnia 20 lipca 1920 roku...

otrzymał dowództwo piechoty dywizyj-

nie polskich oddziałów wojskowych

pada porucznik Mond nie dopuścił do

stopień Kadett-Offiziersstellvertreter

„1349 ludzi stanu żywieniowego. 801

nej 6 Dywizji Piechoty w Krakowie. W

na terenie zaboru austriackiego. W

rozerwania polskich linii obronnych po-

(coś jak kadet podchorąży), który to

bluz. 1058 płaszczy, 1178 spodni,

latach 1930 – 1931 studiował w Cen-

roku 1910 Mond przerwał studia,

wstrzymując potężne uderzenie Ukra-

stopień zlikwidowano pod koniec roku

1078 trzewików”....

trum Wyższych Studiów Wojskowych,

odbył uzupełniające ćwiczenia woj-

ińców wychodzące z Cytadeli.

1908. Od roku 1909 wszyscy posiada-

Co mógł zrobić dowódca pułku

a 6 października 1932 objął dowódz-

skowe i uzyskał stopień chorążego.

22 listopada 1918 roku, z chwilą

jący ten stopień mogli po odbyciu krót-

tak wyposażonego? Otóż major Mond

two krakowskiej 6 Dywizji Piechoty. 21

Zaraz po tym, ukończył roczny kurs

ustania walk o Lwów, z grup ochotni-

kiego przeszkolenia otrzymać stopień

pokazał klasę. Wiedział, co zrobić!

grudnia 1932 awansował na stopień

dla urzędników, po którym został

ków walczących o miasto utworzono

chorążego.

Przed pierwszą defiladą swojego puł-

generała brygady ze starszeństwem

pracownikiem Dyrekcji Okręgowej

pułk strzelców, który 25 listopada

Po powrocie z wojska Bernard

ku zdjął buty i przyjął defiladę, stojąc

od 1 stycznia 1933.

Kolei we Lwowie.

otrzymał nazwę 1 Pułku Strzelców

Mond został instruktorem miejscowej