16

30 listopada – 16 grudnia 2010 * Kurier Galicyjski

oberTyN: Tu TWorzyŁa się hisToria poLski

HALINA PŁUGATOR

tekst i zdjęcia

Wielkie opustoszałe pola,

kolczaste krzaki i suche trawy

po pas widnieją blisko niedu-

żej wsi Obertyn – na miejscu

zwycięskiej bitwy hetmana

polskiego Jana Amora Tar-

nowskiego.  Jedynie  duży

krzyż przypomina o dawnych

Pamiątkowa tablica na miej-

chwalebnych wydarzeniach.

Tam, gdzie niegdyś strumieniami krew się lała, dziś – pole i krzewy

scu bitwy

Został ustawiony przez człon-

ków „Sokoła”, na początku

ubiegłego wieku, a odnowili

miejscowi Polacy na czele z

prezesem Natalią Tomyn.

Jako korespondent „Kuriera Ga-

licyjskiego”, postanowiłam odwiedzić

Obertyn. Kiedyś miasteczko, obecnie

– mała wieś, żyje swym życiem. Po

ulicach wałęsają się bezrobotni. Wie-

lu mieszkańców wsi wyjechało, by

dorobić się czegoś za granicą. Naj-

„Kiedyś ocaliłam to pole”

więcej ich mieszka we Francji, gdyż

we wsi działa dobra szkoła podstawo-

wa o zaawansowanych nauczaniem

języka francuskiego. Czemu więc

nie wykorzystać tych wiadomości

Koścół obertyński

dla polepszenia sytuacji finansowej

w rodzinie? Niektórym udaje się do-

stać na studia do Francji i otrzymać

europejskie wykształcenie (kilku mło-

dych mieszkańców Obertyna studiuje

obecnie na Sorbonie – aut.). Szanse

ich powrotu na Ukrainę są jednak

małe, tym bardziej – do Obertyna. No

co tu jest do roboty?

Tu zawrócili

Pieczyngowie…

W Obertynie od wieków kipiało

życie. Historycy twierdzą, iż ludzie

mieszkali tu od niepamiętnych czasów,

różne plemiona przechodziły przez

Wnętrze miejscowego kościoła

obertyńską ziemię: Goci, Scytowie,

Hunowie, Pieczyngowie, Biali Chor-

Jana Tarnowskiego z wojskami Piotra

Przez wieki

Natalia Tomyn z córką Anną

waci, Tywercy, Słowianie. W ІХ-ХІ w.

ІV Raresza, księcia Mołdawii. O tym

złączeni z Polakami

obejmowała te ziemie Ruś Kijowska,

wydarzeniu pisali zarówno polscy, jak

W 1340 roku przyszli na te ziemie

a w XII-XIV – Księstwo Halicko-Wo-

i europejscy kronikarze.

rycerze króla polskiego Kazimierza

łyńskie. Hanna Wasyliuk twierdzi, że

III Wielkiego. Zaczęła się tu również

miejscowi krajoznawcy zapisali le-

osiedlać szlachta, zarówno ruska jak

Historię ocaliła Natalia

gendę o pochodzeniu obecnej wsi.

Natalia Tomyn, pochodząca z pol-

i polska, którą król szczodrze obda-

Było to dawno temu. Ludzie osiedlali

sko-ukraińskiej rodziny, od dzieciństwa

rowywał ziemiami. Pierwsza pisemna

się na tej ziemi i ją „oswajali” – wy-

znała historię bitwy pod Obertynem.

wzmianka o Obertynie, jako osiedlu,

rąbywali lasy, zasiewali pola, dora-

Matka często opowiadała jej o sław-

wywodzi się z 1416 r. i należy do pol-

biali się majątków i gazdowali. Za-

nym rodzie. Syn prababki p. Natalii był

skiego kronikarza R. Dubkowskiego:

kładali oni gospodarstwa również w

majorem wojska polskiego. Kobieta

„osiedle w tym roku było własnością

dorzeczu. Z czasem, doszły ich uszu

miała 73 lata i została na rodzinnej

Waśka Teptukowicza i nosiło nazwę

straszne wieści o zbliżaniu się ord Pie-

ziemi, gdyż nie wierzyła, iż ktoś mógł-

Podmertyn, ale znajdowało się na zie-

czyngów, którzy palili wsie i wyrzynali

by ją w tak poważnym wieku gdzieś

miach, które kiedyś nosiły nazwę Obe-

mieszkańców. Zaczęto więc budować

zesłać. Nie stało się jednak tak, jak

rtyn. W XV w. polski ród szlachecki

wysokie palisady koło gospodarstw.

się jej wydawało. Została zesłana do

Obertyńskich stał się sławny na Poku-

Zabezpieczono grodzisko i wzięto się

Kazachstanu. Rodzina pani Natalii

ciu. Posiadał on połowę Obertyna. W

za sporządzanie broni: kucie mieczy,

długo męczyła się w tej ziemi, dopóki

miejskich i ziemskich aktach, tom XII,

Miejsce, w którym stały niegdyś święte figury, obecnie –

robienie łuków i strzał. Pewnego dnia,

nie udało się jej wrócić do rodzinnego

zapisany jest Obertyn w 1437 r., jako

punkt spotkań bezrobotnych

mieszkańcy wsi z wałów zobaczyli

kraju. Matka obecnej przewodniczącej

własność Marcina Obertyńskiego”.

wciąż nie mogli zdobyć grodziska. W

wybawców. Rano Pieczyngowie zadę-

konnicę – Pieczyngów. Wrogowie oto-

polskiego towarzystwa wyszła za mąż

Mijały lata, wieki. Na początku XX

nocy, zebrali się za wałami młodzianko-

li w trąby, zwinęli namioty i odstąpili.

czyli grodzisko i zaczęli domagać się

za Ukraińca. W rodzinie szanowano

w. miasteczko zamieszkiwali Ukraiń-

wie, niepostrzeżenie przedostali się do

Po tej niezwykłej bitwie, zaczęły krą-

otwarcia bramy. Nie wysłuchano ich

kulturę obojga narodów, a dzieci uczy-

cy, Żydzi i Polacy. Odwiedzali się w

namiotu wodza Pieczyngów i zakłuli go

żyć legendy o tym, jak Pieczyngowie

i rozpoczęła się walka. Chmury strzał

ły się rozmawiać i modlić w obu języ-

czasie świąt i żyli w przyjaźni. Polacy

mieczami. W obozie wroga zrobiło się

zawrócili koło grodziska. Po jakimś

zawisły nad grodziskiem. Mieszkańcy

kach. W czasach Związku Radziec-

zawsze byli dumni ze swej sławnej

zamieszanie, Pieczyngowie zaczęli ści-

czasie, wieś zaczęto zwać Obertynem

dzielnie się bronili, choć ich szere-

kiego, matka p. Natalii starała się nie

historii, przecież kilka kilometrów od

gać śmiałków, ale obrońcy grodziska w

(od ukr. obernuty (oбернути) – zawró-

gi stawały się coraz rzadsze. Trzeci

zapomnieć języka ojczystego i prenu-

miasteczka, 22 sierpnia 1531 r. mia-

porę otworzyli bramę i uratowali swoich

cić – aut.).

dzień trwała walka, a Pieczyngowie

merowała gazetę „Trybuna Ludu”.

ła miejsce zwycięska bitwa hetmana