W polu, pod ogromnym dębem

24

30 listopada – 16 grudnia 2010 * Kurier Galicyjski

zapomNiaNi bohaTeroWie.

JULIA ŁOKIETKO

tekst i zdjęcia

oraz zdjęcia z prywatnego

przysi Łek oLeksięTa…

archiwum Ireny Danickiej

11 listopada często odwiedzamy

groby poległych w obronie Ojczyzny,

składamy wieńce, wspominamy bo-

haterów na różnego rodzaju uroczy-

stościach. Zastanówmy się jednak w

swym sercu, jak często przypomina-

my sobie o nich w ciągu roku. Jak wie-

le jest zapomnianych cmentarzy, jak

wiele nieznanych ogółowi mogił czeka

na odkrycie. Celem tej publikacji nie

jest jednak rozważanie nad tym, jak

być powinno. Chcemy opowiedzieć,

o skromnej mogile żołnierskiej nieda-

leko wsi Horodyszcze, koło Sambora.

W polu, pod ogromnym dębem, wid-

nieje krzyż. Krajobraz przywołuje na

myśl piosenkę „Czerwonych Gitar”.

Ten krzyż „pamięta” jednak rok 1939

i jedenastu bohaterów, którzy „pod

nim śpią”. Dzięki staraniom Ireny Da-

Zbiorowa mogiła polskich żołnierzy z 17.09.1939 r.

nickiej, Polki nie tylko z pochodzenia

wypisanego w metryce, „wraca dziś

pamięć o tych, których niema”. Pani

Irena od wielu lat wiernie pielęgnuje

Irena Danicka

zbiorową mogiłę polskich żołnierzy

się do ocalenia pamięci o spoczywa-

i Kulczyce stacjonowały regularne

w przysiółku Oleksięta. Jest to miej-

jących tam bohaterach. Mocne prze-

siły armii niemieckiej. W ukraiń-

sce wyjątkowe, zostawione pani

konanie tkwi w sercu kobiety, przeko-

skiej wsi Horodyszcze zakwaterowa-

Irenie „w opiece” przez babcię i ojca.

nanie o możliwości zidentyfikowania

no oficerów. Byli oni głównym celem

Kobieta przyznaje, że nie zawsze

poległych i odnalezienia ich rodzin. W

Polaków, gdyż przez Sambor (14 km

było łatwo dbać o tę mogiłę. Nieżycz-

tym przekonaniu wspiera ją duchem

dalej) miały iść niemieckie oddziały w

liwi ludzie starali się zamazać po niej

i czynem mąż Wiaczesław Kowylow

kierunku na Lwów. Czasu nie wolno

wszelki ślad: „Ludzie mieli Polakom

– Rosjanin, były śledczy i człowiek

było marnować, więc wczesnym ran-

za złe, że ich gospodarstwa ucier-

honoru. Właśnie on zajął się sprawą

kiem, 17 września polskie oddziały

piały w czasie walk wrześniowych.

nagłośnienia tej historii, skontaktował

ruszyły do natarcia. Bój odbył się

Nie rozumieli, że była wojna i polscy

się m.in. z Adamem Michnikiem i śp.

między wsią Horodyszcze, a niemiec-

żołnierze walczyli w obronie swej oj-

Andrzejem Przewoźnikiem, pisał na-

ką wsią Krancberg. „Z Drohobycza

czyzny. Byłyśmy z babcią Julią głu-

wet do śp. prezydenta Lecha Kaczyń-

dojechaliśmy pociągiem do stacji Du-

che na złośliwości i odganiałyśmy od

skiego. Działania te przyniosły skutek.

blany i przez Krancberg ruszyliśmy w

mogiły krowy sąsiadów. Dbałyśmy z

W 2009 r. miejsce to odwiedził Konsul

kierunku Horodyszcza. Zauważyliśmy,

nią, a później, razem z moim ojcem

RP we Lwowie Jacek Żur, a TKPZL w

jak dwaj Niemcy w Krancbergu na

staraliśmy się, by mogiła nie zarosła

Samborze zajęło się sprawą uporząd-

koniach, w pełnym galopie, pojechali

chwastami. W 2007 roku ustawiliśmy

kowania mogiły i ustawienia pomnika.

w kierunku placówki niemieckiej. Nic

z mężem krzyż, co spowodowało

Mąż pani Ireny Wiaczesław Kowylow (od lewej) i prezes

Do tej pory jednak historia pochówku

dziwnego, że wkrótce ostrzelała nas

trochę zamieszania we wsi”. Los kie-

CKOWP w Strzałkowicach Marek Gierczak

nie jest powszechnie znana, co też

artyleria. Po kilkugodzinnej walce, z

rował panią Irenę w coraz to inne

bardzo martwi małżeństwo. Po prze-

braku amunicji, kompanie wycofały

kraje, nigdy jednak nie zapominała

bitwy z ust babci Julii i ojca Tomasza.

czytaniu listu z Tyraspola (Przydnie-

się. Wieś w której bronili się nasi żoł-

gdzie walka toczyła się do ostatniej

ona o swym obowiązku. Jak tylko

Żyć wówczas było ciężko. W niedzie-

strowie), gdzie obecnie mieszka Irena

nierze została przez Niemców spa-

kropli krwi. Nie było tu Niemców, a

przytrafiała się okazja, odwiedzała

lę rano, 17 września, Julia wysłała

Danicka, postanowiliśmy z Markiem

lona” – wspomina jeden z ocalałych

najbliżej był położony do Horodysz-

wioskę i pielęgnowała mogiłę swych

dwunastoletniego syna do wsi Horo-

Gierczakiem odwiedzić mogiłę i pomóc

żołnierzy, śp. podpułkownik w stanie

cza, więc wygodnie było prowadzić

rodaków. Rozpoczęła też staranną

dyszcze po mleko. Gdy Tomasz tam

p. Irenie w jej szlachetnej misji. Oto

spoczynku Jan Koński (wg artykułu

stąd walkę, która trwała do ostatniej

pracę archiwalną. Chciała ocalić od

przybiegł, bój już trwał, zabrano go

czego udało się nam dowiedzieć…

M. Konarskiego „Jan Koński 1914-

kropli krwi. Była to trzecia linia ataku

zapomnienia nie tylko mogiłę, ale

więc wraz z cywilnymi do schronu.

We wrześniu 1939 r. we wsiach

2008”). Domyślamy się, że chodzi tu

wojsk polskich. Irena Danicka, choć

też poznać historię walki Polaków z

Andrzej i Mychajłyna Kulczyccy, starsi

Horodyszcze, Dublany, Krancberg

o polski przysiółek Kulczyc-Oleksięta,

nie w takich szczegółach, zna historię

Niemcami w Oleksiętach i przyczynić

sŁoWo boże za kraTami

KONSTANTy CZAWAGA

tekst i zdjęcia

ciężkie przestępstwa na 10-15 lat

ze Lwowa grekokatolicki ks. Zdoby-

5 listopada, w ramach wi-

pozbawienia wolności. Są to młodzi

lak, niestety już zmarły. Przychodzą

zytacji parafii w Mikołajowie

ludzie z całej Ukrainy. Ks. Jan Fa-

też protestanci. Regularnie jednak

nad Dniestrem, abp lwowski

fuła nie ukrywa, że nie bez bojaźni

sprawuje Mszę św. tylko ks. Jan

Mieczysław Mokrzycki od-

szedł po raz pierwszy z wizytą dusz-

Fafuła. Wizyta hierarchy Kościoła

wiedził zakład karny nr 50

pasterską do więzienia. Teraz jest

Rzymskokatolickiego stała się nie-

i odprawił w kaplicy Mszę

to dla niego zwykłą posługą. Wciąż

zwykłym wydarzeniem dla zakładu

świętą. Od dwóch lat kapela-

bierze on jednak ze sobą ministran-

karnego.

nem zakładu jest miejscowy

ta z Mikołajowa, ponieważ jeszcze

Metropolita Mieczysław Mo-

proboszcz ks. Jan fafuła.

nikt z tych, którzy przychodzą na

krzycki z wielką radością przyjął za-

Podczas spotkania duchow-

Mszę św. do kaplicy w zakładzie, nie

proszenie do odwiedzenia zakładu

nych z dyrekcją zakładu kar-

zgłosił się do pomocy kapłanowi. W

penitencjarnego. Zaznaczył, że na

nego, dyrektor podpułkow-

nabożeństwach skazani uczestni-

świecie jest normą to, że kapłani

nik Igor Sosnyło złożył po-

czą pasywnie i tylko niektórzy chcą

przychodzą do więzienia, do celi.

dziękowania Kościołowi za

Po  załatwieniu  formalności,

pierwszych na Ukrainie w zakładach

rozmawiać z księdzem.

Czynił to sługa Boży Ojciec Święty

opiekę duchową nad znajdu-

wchodzimy na teren zakładu karne-

karnych” – wyjaśnia ppłk Sosnyło.

Dyrektor poprawczaka podkre-

Jan Paweł II. Jest to też obowiąz-

jącymi się w tu osobami i po-

go. Zamykają się za nami kolejne

Na zewnątrz stoją ochroniarze

śla, że ta kaplica jest otwarta dla

kiem biskupów. Arcybiskup lwowski

moc charytatywną. Ks. Jan

żelazne drzwi, pomiędzy wysokimi

w mundurach, w środku – młodzi

duchowieństwa różnych Kościo-

w swojej homilii mówił o Miłosierdziu

fafuła otrzymał z jego rąk dy-

smutnymi murami idziemy z jednego

chłopcy w ciemnej odzieży. „Tu nie-

łów. Przychodzą tu prawosławni

Bożym i drodze do nawrócenia. Po

plom honorowy Lwowskiego

kamiennego placu na drugi. Przed

ma aniołów” – zaznaczył dyrektor

duchowni kijowskiego patriarchatu.

zakończeniu Mszy św., metropolita

Obwodowego Departamentu

nami skromna kaplica, „jedna z

więzienia. Niektórzy skazani są za

Wspomina, że kiedyś przyjeżdżał

przekazał dla kaplicy kopię cudow-

Zakładów Karnych.