22

Prezydenci na uchodźstwie

kurier galicyjski * 18–28 listopada 2011 nr 21 (145)

aUgUst zaleski

wypowiedziała posłuszeństwo Augu-

stałe miejsce w Radzie Ligi uzyskała

ANdRZeJ SPRYCHA

stowi Zaleskiemu. Powodem – bądź,

już wówczas Republika Weimarska,

co bądź – trudnego przecież kroku,

prowadząc antypolską politykę.

Gdy August Zaleski obejmował

było uznanie, że przedłużając poza-

Po przewrocie majowym (1926 r.)

urząd, rząd i prezydent RP uzna-

konstytucyjnie swą kadencję August

pracował we wszystkich rządach,

wani byli jeszcze – jako oficjalna,

Zaleski złamał jednocześnie akt zjed-

funkcjonujących do 1932 r., spra-

najwyższa władza Polski przez Sto-

noczenia narodowego (porozumienie

wując w nich funkcję ministra spraw

licę Apostolską, Hiszpanię, Irlandię,

zawarte 14 marca 1954 r. w Wielkiej

zagranicznych. Jego następcą na

Kubę i Liban. Ponadto władze na

Brytanii pomiędzy większością partii

tym stanowisku został, znany cho-

obczyźnie utrzymywały nieoficjalne

politycznych uchodźstwa polskiego,

ciażby z patriotycznych przemówień,

kontakty z rządami już zaledwie kil-

które zakończyć miało konflikt Rady

wygłaszanych w przede dniu II Woj-

ku innych państw.

Politycznej z obozem prezydenc-

ny Światowej, Józef Beck. W latach

Późniejszy polski prezydent na

ko-rządowym). W konsekwencji, w

1928-1935 zasiadał w Senacie II i III

uchodźstwie urodził się 13 września

1954 r. ukonstytuowała się tzw. Rada

kadencji. W roku 1935 został szefem

1883 r. w Warszawie. Był absolwen-

Trzech – substytucyjna (zastępcza)

Rady Nadzorczej Banku Handlowe-

tem Gimnazjum Praskiego w War-

kolegialna głowa państwa urzędująca

go w Warszawie.

szawie z 1901 r. Przed I Wojną Świa-

równolegle z Prezydentem RP, aż do

Kierując ewakuacją tego banku,

tową ukończył także studia wyższe

śmierci Augusta Zaleskiego. W skład

po 17 września 1939 r., znalazł się

w London School of Economics. W

Rady Trzech wchodzili początkowo:

we Francji, gdzie został ministrem

czasie działań wojennych przebywał

gen. Władysław Anders, Tomasz

spraw zagranicznych RP w rzą-

głównie w Londynie. Tam też zaan-

Arciszewski i Edward Raczyński.

dzie gen. Sikorskiego. Miał opinię

gażował się w działalność niepod-

Po śmierci Tomasza Arciszewskiego

człowieka zdolnego do kompromisu

ległościową. Jego misją było m.in.

jego miejsce w Radzie zajął gen. Ta-

i łagodnego. W proteście przeciw

przekonanie Brytyjczyków, że akcja

deusz Bór-Komorowski. W następ-

układowi Sikorski – Majski (układ ze

Piłsudskiego nie jest wymierzona w

nych latach zasiadali w niej także inni

Związkiem Radzieckim), sposobie

zachodnie mocarstwa Ententy, lecz

politycy, w tym gen. Stanisław Ko-

jego negocjacji i pominięciu mini-

w Rosję. Kierował również Polskim

pański. W 1956 r. Tymczasowa Rada

stra spraw zagranicznych przy for-

Komitetem Informacyjnym, mają-

Jedności Narodowej, której w 1952 r.

mułowaniu i zawarciu tego układu,

cym na celu bieżące informowanie

przekazano część dotychczasowych

w lipcu 1941 r. podał się jednak do

brytyjskiej opinii publicznej o Polsce

uprawnień prezydenckich, uchwaliła

dymisji. Część polskich polityków

i jej problemach. W 1917 r. podjął w

przekazanie Radzie Trzech preroga-

emigracyjnych, w tym August Zale-

Londynie wykłady z literatury i języ-

August Zaleski

tyw prezydenta a Egzekutywie Zjed-

ski uważała, że gen. Władysław Si-

ka polskiego. Dążył do stworzenia

noczenia Narodowego prerogatyw

korski podpisując układ, przekroczył

tam katedry literatury polskiej. W

miera, z woli Zaleskiego, objął wów-

W 1947 r., po śmierci Władysła-

rządu.

kompetencje i naruszył konstytucję.

końcowej fazie wojny August Zaleski

czas gen. Tadeusz Bór-Komorowski.

wa Raczkiewicza, August Zaleski ob-

August Zaleski, swym następcą

Wraz z nimi z rządu odeszli wów-

znalazł się w tworzonej wówczas pol-

W 1954 r. zakończyła się siedmio-

jął urząd Prezydenta RP na Uchodź-

na urzędzie, wyznaczył Stanisława

czas gen. Kazimierz Sosnkowski

skiej służbie zagranicznej. Po odzy-

letnia kadencja Augusta Zaleskiego

stwie. Przysięgę złożył 9 czerwca.

Ostrowskiego. Prezydent Zaleski

oraz Marian Seyda – przedstawi-

skaniu niepodległości był dyplomatą

na urzędzie Prezydenta RP. Prezy-

Ponieważ uprzednio wyznaczonym

zmarł 7 kwietnia 1972 r. w Londy-

ciel Stronnictwa Narodowego. Po

akredytowanym w Szwajcarii, Grecji

dent nie przekazał go jednak następ-

następcą prezydenta RP był Tomasz

nie, mając 89 lat. Został pochowany

dymisji, Zaleski pozostał jednym z

i Włoszech. Brał także udział w pra-

cy, lecz czas urzędowania przedłużył

Arciszewski, zmiana decyzji wywoła-

na Cmentarzu Lotników Polskich w

najbliższych współpracowników pre-

cach Ligi Narodów. W dużym stopniu

na czas nieograniczony. Takowy ruch

ła kontrowersje w środowisku polskiej

Newark w Wielkiej Brytanii. Po jego

zydenta Władysława Raczkiewicza,

dzięki niemu Polska uzyskała półsta-

spowodował wyraźne niezadowole-

emigracji politycznej, w szczególno-

śmierci Rada Trzech rozwiązała się,

prowadząc jego Kancelarię Cywil-

łe miejsce w Radzie tej organizacji,

nie polityków emigracyjnych. Część

ści Polskiej Partii Socjalistycznej, co

uznając tym samym legalność wła-

ną. Nic też dziwnego, że prezydent

co dawało możliwość wpływania na

pociągnęło za sobą dymisję rządu

z nich, w tym generałowie Władysław

dzy następcy Augusta Zaleskiego.

zdecydował się mianować go swym

jej najważniejsze decyzje. Było to

Anders i Tadeusz Bór-Komorowski,

Tomasza Arciszewskiego. Tekę pre-

konstytucyjnym następcą.

szczególnie istotne wobec faktu, że

kg

Polskie lotnictwo w papierze zaklęte

KRZYSZTOF SZYMAŃSKI

tekst i zdjęcia

„Nigdy tak wiele tak wielu

nie zawdzięczało tak nie-

licznym” – tak ocenił udział

polskich lotników w Bitwie

o Anglię premier Wielkiej

Brytanii Winston Churchill.

Ale nie na pustym miejscu

zrodziły się umiejętności

polskich pilotów. To zasłu-

ga szkoły lotniczej w dębli-

nie i polskich konstrukto-

rów techniki lotniczej.

W ciągu 20 lat polska stworzyła

swoje konstrukcje, które nie ustępo-

Czesław Lewicki – autor mo-

wały najlepszym wzorcom świato-

deli

wym. Po internowaniu polskich sa-

molotów w Rumunii wykorzystywane

samolotów, ich charakterystykami

były one przez cała wojnę.

technicznymi i terenami, nad jakimi

O tym wszystkim harcerze mogli

Świetlica harcerska w dniu otwarcia wystawy

walczono. Zlot harcerski odbył się z

dowiedzieć się na spotkaniu w Sta-

Młodzież mogła zobaczyć mode-

deli samolotów, wykonanych przez

lotnictwa, ponieważ to w naszym

okazji tradycyjnego rajdu lwowskiego,

nicy Harcerskiej we Lwowie.Wzdłuż

le polskich przedwojennych maszyn:

Czesława Lewickiego, pasjonata mo-

mieście po raz pierwszy pojawiła

który jest organizowany co roku dla

ścian na wspornikach zostały zawie-

myśliwca PLZ-p 11, bombowca Łoś,

delarstwa, wziął też udział konsul RP

się biało-czerwona szachownica na

przedstawicieli drużyn harcerskich z

szone makiety różnych samolotów.

szturmowego Karasia. Przedstawio-

we Lwowie Marian Orlikowski.

boku maszyny lotniczej. Pilot lotnic-

Ukrainy i Polski. W tegorocznym dwu-

Były tu w swoim naturalnym środo-

ne też były słynne angielskie myśliw-

Historię lotnictwa polskiego na

twa austriackiego Stefan Stec w taki

dniowym rajdzie udział wzięli udział

wisku – w powietrzu. Obracały się

ce Spitfire i Hurricane, na których pol-

przedstawionych modelach przed-

właśnie sposób udekorował swoją

harcerze ze Lwowa, Stryja, Bóbrki,

i kręciły, jakby chciały naśladować

scy piloci walczyli z latającymi bom-

stawił autor modeli. Podkreślił, że

maszynę i latał na niej w obronie

Chmielnickiego, ale też z Rzeszowa

prawdziwe maszyny. Na ścianach

bami V-1 i lotnictwem niemieckim.

Lwów jest ściśle związany z historią

Lwowa w 1918 roku.

i Krakowa. W otwarciu wystawy mo-

plansze ze zdjęciami poszczególnych