15

www.kuriergalicyjski.com * kurier galicyjski * 14–27 lutego 2012 nr 3 (151)

wszechstronny talent

List do redakcji

wieczór poezji

prof. dr LESZEK MAZEPA,

honorowy prezes TKPZL

Stanisławy nowosad

Umieszczając te słowa w tytule

mych krótkich wspomnień o Wła-

Na kolejnym posiedzeniu człon-

dysławie Łokietko, miałem na myśli

Gadki

Otrzyj oczy, chwyć za pióro,

wszechstronność jego zainteresowań

ków Katolickiego Uniwersytetu Trze-

oraz zamiłowanie do różnych stron

Zanuć z kilku głosek pieśń

ciego Wieku we Lwowie w dniu 15

działalności intelektualnej tego bar-

I choć w sercu ci ponuro,

grudnia 2011 roku odbyła się pre-

dzo nieprzeciętnego, niezwykle ener-

Innym radość pieśnią nieś.

zentacja dorobku lwowskiej poetki

gicznego i zaangażowanego w różne

Stanisławy Nowosad – wierszy opu-

sfery życia Człowieka, który z bie-

Tylko komu – śmiem zapytać,

blikowanych w tomiku „Gdzie jesteś

giem czasu zdobywał coraz większy

Czy doczekam takich lat,

Ojczyzno?” oraz dotąd nie opubliko-

autorytet w polskim środowisku Lwo-

Że ktoś zechce moje czytać

wanej twórczości.

wa – zaczynając od Szkoły, w której

Wiersze i że wyjdą one w świat.

Impreza odbyła w jednej z sa-

pracował przez wiele lat, a kończąc

lek katedry, dzięki zaangażowaniu

wszechstronną pracą społeczną. For-

Wierszokletem jestem i kwita,

zarządu KUTW i osobistemu Marii

mat oraz formy jego działalności był

Choć intencje mam najszczersze,

Kwasińskiej, miłośniczce poezji, któ-

o wiele bogatszy, niż w swych wspo-

A któż dziś poezję czyta,

ra szczególnie serdecznie i gorąco

mnieniach potrafię nawet skromnie

Chyba ten, co kleci wierszy.

zajęła się sprawą propagowania tego

opisać. Dlatego też spróbuję skupić

rodzaju twórczości wśród słuchaczy.

się tylko na niektórych szczegółach.

Na tę uroczystość przybył ks. pro-

Wiersze, recytowane przez poszcze-

Trudno mi charakteryzować jego

boszcz katedry Jan Nikiel, który ser-

gólnych słuchaczy KUTW, były prze-

zasadniczą działalność zawodową

decznie przywitał naszą poetkę, ży-

platane serdecznym, trafnym i uczu-

jako nauczyciela-polonisty w Lwow-

cząc zdrowia, pomyślności, twórczej

ciowym komentarze4m pani Marii.

skiej Średniej Szkole nr 24, która

pracy, nowych wierszy i jak najwięcej

Niektóre zabrzmiały po raz pierwszy,

– z biegiem czasu – otrzymała imię

czytelników i wielbicieli jej poezji, a

co ze wzruszeniem i wdzięcznością

znakomitej poetki Marii Konopnickiej

także błogosławieństwa od Dzieciąt-

odebrała autorka.

(chyba nie obeszło się to wydarzenie

ka Jezus na ten rok i dalsze lata.

Do wielu napisanych przez Sta-

bez Jego udziału). Jeszcze z tego

Władysław Łokietko

okresu, gdy w tej Szkole uczyła się

Od słuchaczy KUTW Stanisława

nisławę Nowosad wierszy nikt nie ma

moja wnuczka – Beata, oraz z opo-

we Lwowie i innych miejscowościach,

również został wiceprezesem. Był

Nowosad odebrała dużo ciepłych

dostępu. Ponad 300 utworów z róż-

wiadań innych wiem, iż był to Na-

oraz w Polsce, gdzie był zawsze wi-

niezwykle czynnym w pełnieniu tej

słów, życzeń i całusów. Spotkanie

nych okresów leży w szufladach, nie-

uczyciel z ogromną wiedzą i dużym

tany entuzjastycznie. Nie chodziło

funkcji. Był też pomysłodawcą wielu

odbyło się uroczyście, ale i na we-

opublikowanych, czekając lepszych

autorytetem – i to zarówno wśród

wtedy o to – czy śpiewa jedno- czy

przedsięwzięć. Miałem w Nim stałe

soło, a także zostało uwieńczone

czasów i sponsora, który pomógł by

kolegów, a w zasadzie koleżanek „po

wielogłosowo, chodziło o to, iż polskie

oparcie. Był jednym z inicjatorów

słodkim poczęstunkiem przy kawie

wydać je drukiem. Pani Stasia pisze

fachu”. Był chyba jednym z niewielu,

[lwowskie] pieśni śpiewali Polacy ze

wprowadzenia powszechnego wy-

i herbacie.

wiersze o różnorodnej tematyce –

jeżeli nie jedynym nauczycielem-

Lwowa. A były to czasy jeszcze so-

kładania różnych przedmiotów w

patriotyczne, religijne, o Lwowie, o

mężczyzną w obu polskich szkołach.

wieckie i pierwsze posowieckie lata...

języku polskim w obu lwowskich

Kresach, o wielkich i znanych lwo-

WŁADYSŁAW śCIńSKI

Nauczyciel, który potrafił zasłużyć na

Po jakimś czasie Łokietko wyszkolił

niby-to „polskich” szkołach oraz po-

wiakach i nie tylko.

Prezes KUTW

uznanie, autorytet, zainteresowanie

swój chór na tyle, iż śpiewał on cztero-

wszechnego używania tegoż języka

wykładanym przedmiotem wśród

głosowo, rozszerzając swój repertuar,

przez nauczycieli spoza środowiska

Odrzućmy smoki

uczniów. A to nie każdemu się udaje.

i przybrał nazwę „Echo” – nawiązując

polskiego (bo poza lekcjami rozma-

Odwiedzając Go kilkakrotnie w Szko-

do istniejącego w latach 1880-1939

wiali pomiędzy sobą w szkole prze-

le, bywałem przede wszystkim w Ga-

znakomitego polskiego zespołu chó-

ważnie po rosyjsku).

binecie Literatury Polskiej, który sam

ralnego. Swoje programy prezen-

Gdy omawialiśmy plany naszych

(smocze rymy)

stworzył i pieczołowicie się nim opie-

tował przed licznymi słuchaczami

działań w sferze kulturalno-oświato-

kował. Był inicjatorem wielu interesu-

dwukrotnie w Polsce (Kalisz, Zabrze,

wej, zaproponował m.in. utworzenie

Jak noworoczne życzenia składać,

Co to porywał piękne dziewoje

jących przedsięwzięć. Zapewne wy-

Bytom, Opole, Wrocław, Częstocho-

amatorskiego chóru. Pod Jego kie-

Gdy smok ognisty ma z nieba spadać,

I chciał je pożreć w pieczarze swojej.

żej wspomniane walory zaowocowa-

wa i in.), a także – oprócz Lwowa – w

rownictwem rzeczony chór rozpoczął

Chińskie centaury, hydry, drakony,

Lecz dzielny Krakus, szewczyk

ły z czasem moją skromną decyzją,

Samborze, Mościskach, Drohobyczu,

swą działalność. Wcale nie łatwo

Co mają długie, brzydkie ogony,

z Krakowa

by zainteresować polonistę-patriotę

Szczercu, Bohorodczanach, Iwano-

było, nieprofesjonalnemu przecież

Co kłapią paszczą z ogniem i jadem.

Chciał piękne panny te uratować,

pracą społeczną na rzecz lwowskich

Frankiwsku (Stanisławowie). Chór,

dyrygentowi, zgromadzić spore gro-

Kto się uchroni od strachu? Żaden!

Smokowi z mięsem siarkę podrzucił,

Polaków. Ale o tym nieco niżej.

kierowany przez Władysława Łokiet-

no wielbicieli śpiewu chóralnego. Miał

Drżymy ze strachu, boją się dzieci,

Ten zjadł, do Wisły wpadł,

Ogromny dział w sferze poza-

kę zainspirował zapewne powstanie

jednak w sobie wiele siły, by temu

Gdy taki potwór skrzydlaty leci.

już nie wrócił.

szkolnej działalności obejmuje jago

podobnych zespołów w innych skupi-

niełatwemu zadaniu sprostać.

Wszakże wiadomo: w dziejów zarania

Bo gdy żarłoczny wawelski smok

zaangażowanie w amatorskim Lu-

skach Polaków na Ziemi Lwowskiej.

Początkowo kierowany przez

Michał Archanioł Boga osłaniał,

Zjadł worek siarki, to pękł mu bok,

dowym Teatrze Polskim. Widziałem

Sukcesję po Nim w chórze „Echo” ob-

Niego chór, w którym śpiewały i pa-

Walcząc z nieczystym, piekielnym

Zostawił pustą swą smoczą jamę,

go w kilku rolach, ale nie pamiętam

jął doświadczony dyrygent p. Edward

nie i panowie, rozwojowi którego Ło-

smokiem

Tam pod Wawelem, poza parkanem.

– jakich i w jakich sztukach grał. Lecz

Kuc, rozwijając działalność zespołu w

kietko poświęcał wiele swego czasu

Na chwałę Boga, przed Bożym okiem.

A dzielny Krakus królem pozostał,

jego działalność na niwie teatralnej

dalszych latach.

i umiejętności, śpiewał jednogłosowo

A rycerz Jerzy, bez skazy święty

Pierwszy koronę Lechową dostał

była zauważalna i ważna dla podtrzy-

Swoją wszechstronną działal-

(czyli „unisono”). W jego repertuarze

Swą włócznią smalił smokowi pięty.

I rządził ludem długo, szczęśliwie –

mania ducha polskości we Lwowie.

nością Władysław Łokietko, dzięki

były wyłącznie patriotyczne i ludowe

I dziś się szczyci państwo Albionu,

To są pradzieje nasze prawdziwe.

Jestem pewien, że o tej dziedzinie

swym różnorodnym talentom – na-

pieśni polskie oraz przedwojenne

Że święty Jerzy jest ich patronem.

jego działalności będzie się komu

uczyciela-polonisty, aktora, organi-

„lwowskie piosenki” (były wówczas

Na temat smoków, gdy już

A my na ten rok, nowy Rok Pański

bardziej kompetentnie wypowiedzieć.

zatora, dyrygenta, a – przede wszyst-

szczególnie na czasie). Z tego też

dzień zgaśnie

Odrzućmy smoki, wymysł szatański

Kiedy w 1989 roku powstawały

kim – gorącego patrioty-społecznika

tytułu przez pierwszy okres działal-

Są różne bajki, legendy, baśnie.

I miejmy zdrową, pobożną wiarę,

zręby „Towarzystwa Kultury Polskiej

zdobył znaczny autorytet i zasłużył na

ności nazywał się „Chórem pieśni

Ziemi Lwowskiej” (TKPZL), Włady-

wdzięczną pamięć swych ziomków,

I my też w Polsce mieliśmy smoka,

Nie strasząc dzieci, nawet za karę.

polskiej”, który z przeogromnym

sław Łokietko został wybrany nie

swych rodaków.

sukcesem  występował  zarówno

Co w Wiśle pływał, rzeką głęboką,

STANISŁAWA NOWOSAD

tylko do pierwszego Zarządu, lecz

przed swoimi rodakami (i nie tylko!)

KG

wSPoMniEniE JESt forMą SPotkania

Byli prawie rówieśnikami, bardzo

Gdy umarła Pani Bogumiła, nie mo-

różni i jednocześnie podobni. Pani

głam pójść, bo już wkrótce urodziła

się nie połapała. Może nie powinien

nie podnosiła głosu, była wyrozu-

Bogumiła Kunica i Pan Władysław

Władysław Łokietko chyba był wy-

mi się córeczka. Na grobie Pana

był tego robić jako pedagog, ale, że

miała i nawet czasami „za dobra”.

Łokietko żyli szkołą i dla szkoły. Tam-

jątkiem... Baliśmy się jego łabędzich

Łokietko bywam co roku 1 listopa-

zrobił to jako Człowiek – pamiętam

Z jej rąk otrzymaliśmy świadectwo

tej szkoły, kiedy klasy liczyły przecięt-

dwójek i ostrych jedynek. Wstyd było

da z mamą i ciocią (też jego i Pani

do dzisiaj.

maturalne, żegnała nas serdeczne

nie dziesięciu uczniów, kiedy było

wyjść na „scenę” w gabinecie języka

Bogumiły uczennicami). Do Pani

Panią Bogumiłę Kunicę, praw-

gdy opuszczaliśmy szkołę. Przypo-

bardzo po domowemu i rodzinnie.

polskiego i nie być „na poziomie”.

Bogumiły pójdę jak tylko pozwoli mi

dę powiedziawszy, znałam lepiej

minała mi moją babcię (nie wiekowo,

Tym dwóm osobom zawdzięczamy

Dzięki niemu dużo czytaliśmy. Po-

na to malutkie dziecko. To nie tylko

jako człowieka, niż jako nauczyciel-

oczywiście) – wiało od niej ciepłem,

nie tylko wykształcenie, ale i wycho-

trafił zainteresować uczniów każdym

obowiązek, to uczucia i pamięć…

kę. Była już dyrektorką szkoły, gdy

dobrem i spokojem. Była bardzo ro-

wanie.

utworem, nawet najnudniejszym.

uczyliśmy się fizyki i astronomii,

dzinna i taka „swoja, domowa”.

Rzadko zdarza się, że filolog po-

Dzięki Nauczycielowi nasza klasa

NATALIA HORBUL

więc lekcje nie zawsze się odbywały.

Nie byłam na pogrzebach ani

trafi równie ciekawie uczyć i języka,

bardzo dobrze napisała egzamin

(Zawgorodniewa),

Uczniom wcale to nie przeszkadza-

Pana Łokietka, ani Pani Kunicy... Gdy

i literatury. Przeważnie jest rozmiło-

maturalny – podpowiadał nam tak

absolwentka 1993 roku

ło. Na lekcjach Pani Bogumiła nigdy

zmarł Nauczyciel, byłam w Krakowie.

wany w jednym lub w drugim. Pan

artystycznie, że pani inspektor nawet