22

wyjete z karty pamięci

kurier galicyjski * 14–27 lutego 2012 nr 3 (151) * www.kuriergalicyjski.com

70 LAT TEMu POWsTAŁA

ARMIA KRAJOWA

14 lutego 1942 r. Naczelny Wódz gen. Władysław Sikorski wydał rozkaz o przekształceniu Związku Walki

Zbrojnej w Armię Krajową. Decyzja o powstaniu AK była podyktowana koniecznością scalenia polskich konspi-

racyjnych oddziałów zbrojnych i podporządkowania ich rządowi RP w Londynie. Utworzona przed 70 laty AK

jest uważana za największe i najlepiej zorganizowane podziemne wojsko działające w okupowanej Europie.

oddziały: I Organizacyjny, II Informa-

Korzenie Armii Krajowej sięgają

Przygotowaniem i wykonaniem

cyjno-Wywiadowczy, III Operacyjno-

zawiązanej w nocy z 26 na 27 wrze-

akcji sabotażowo-dywersyjnych i spe-

Szkoleniowy, IV Kwatermistrzostwa,

śnia 1939 roku przez grupę wyższych

cjalnych zajmowały się autonomiczne

V Łączności Operacyjnej, VI Biura

oficerów z gen. Michałem Karasze-

piony wydzielone z KG AK: Związek

Informacji i Propagandy oraz VII Fi-

wiczem-Tokarzewskim, przy współ-

Odwetu, „Wachlarz” i Kierownictwo

nansów i Kontroli, a także Kierownic-

udziale prezydenta Warszawy Stefa-

Dywersji, pod nadzorem Kierownic-

two Dywersji.

na Starzyńskiego, konspiracyjnej or-

twa Walki Konspiracyjnej, a następnie

Terenowa struktura organiza-

ganizacji Służba Zwycięstwu Polski.

Kierownictwa Walki Podziemnej. In-

cyjna AK odpowiadała zasadniczo

Stała się ona zalążkiem rozbudowa-

nymi formami walki bieżącej były: or-

przedwojennemu podziałowi ad-

nego potem Państwa Podziemnego.

ganizowana na szeroką skalę akcja

ministracyjnemu kraju. Na terenie

Utworzona 27 września 1939 roku

propagandowa wśród społeczeństwa

województw tworzono okręgi, w po-

Służba Zwycięstwu Polski została

polskiego (prowadzona przez Biuro

wiatach – obwody, w gminie lub kilku

przekształcona najpierw w 1940 roku

Informacji i Propagandy), wydawanie

gminach – placówki. Tworzone były

w Związek Walki Zbrojnej, a następ-

prasy, np. „Biuletynu Informacyjne-

także obszary będące jednostkami

nie rozkazem Naczelnego Wodza w

go”, szerzenie dezinformacji wśród

strukturalnymi, obejmującymi kilka

Armię Krajową, w skład której weszło

Niemców (akcja „N”) oraz wywiad

okręgów. Na początku 1944 roku

ok. 200 organizacji wojskowych, za-

wojskowy.

Komendzie Głównej AK podlegały 4

równo spod okupacji niemieckiej, jak

Kulminacją wysiłku zbrojnego

obszary i 8 samodzielnych okręgów.

i sowieckiej.

AK było Powstanie Warszawskie. Po

W skład AK wchodziły także jednostki

Armia Krajowa była konspiracyjną

jego klęsce jednostki AK na terenach

strukturalne, działające poza grani-

organizacją wojskową stanowiącą

zajętych przez Armię Czerwoną zo-

cami kraju: Samodzielny Wydział do

integralną część Sił Zbrojnych RP.

stały zdemobilizowane. 19 stycznia

Spraw Kraju Sztabu Naczelnego Wo-

Podlegała Naczelnemu Wodzowi

1945 roku Komendant Główny gen.

dza tzw. Oddział VI oraz Oddziały AK

i Rządowi Rzeczypospolitej Pol-

Okulicki wydał rozkaz o rozwiązaniu

na Węgrzech („Liszt”) i w Niemczech

skiej na uchodźstwie. W zamierze-

AK. Straty AK wyniosły ok. 100 tys.

(Komenda Okręgu Berlin „Blok”).

niach rządu miała być organizacją

poległych i zamordowanych żołnie-

AK od początku była organizacją

ogólnonarodową, ponadpartyjną, a jej

rzy, ok. 50 tys. zostało wywiezio-

masową, zwiększającą szeregi przez

Komendant Główny jedynym, upeł-

nych do ZSRR i uwięzionych. Do

werbunek ochotników i kontynuowa-

nomocnionym przez rząd dowódcą

moskiewskiego więzienia trafił m.in.

nie akcji scaleniowej, rozpoczętej

krajowej siły zbrojnej. Głównym zada-

gen. Okulicki, sądzony w procesie

przez Związek Walki Zbrojnej. W

niem AK było prowadzenie walki o od-

szesnastu przywódców Państwa

latach 1940-1944 do AK przystąpiły

zyskanie niepodległości przez organi-

Podziemnego.

kupy broni i własna, tajna produkcja

wentów tajnych Zastępczych Kursów

m.in.: Tajna Armia Polska, Polska

zowanie i prowadzenie samoobrony

Wobec represji sowieckich

broni strzeleckiej: pistoletów maszy-

Szkoły Podchorążych Rezerwy i Za-

Organizacja Zbrojna „Znak”, Gwardia

i przygotowanie armii podziemnej na

i polskich służb bezpieczeństwa

nowych, granatów i materiałów wy-

stępczych Kursów Podoficerów Pie-

Ludowa, PPS-WRN, Tajna Organiza-

okres powstania, które miało wybuch-

nie wszystkie oddziały AK podpo-

buchowych).

choty, a także przerzucanych do kraju

cja Wojskowa, Konfederacja Zbrojna,

nąć na ziemiach polskich w okresie

rządkowały się rozkazowi o demo-

AK realizowała swe cele poprzez

oficerów, tzw. cichociemnych. Od

Socjalistyczna Organizacja Bojowa,

militarnego załamania Niemiec.

bilizacji. Powstały nowe organizacje

prowadzenie walki bieżącej i przy-

1943 roku w jednostkach podporząd-

Polski Związek Wolności oraz czę-

Kolejnymi dowódcami AK byli ge-

konspiracyjne m.in.: Ruch Oporu Ar-

gotowywanie powstania powszech-

kowanych Komendzie Głównej AK

ściowo Narodowa Organizacja Woj-

nerałowie: Stefan Rowecki ps. Grot –

mii Krajowej i Zrzeszenie „Wolność

nego. Walka bieżąca prowadzona

tworzono kompanie i bataliony, od

skowa, Bataliony Chłopskie i Naro-

do 30 czerwca 1943 roku, Tadeusz

i Niezawisłość”. Żołnierze AK byli

była głównie przez akcje małego

1944 roku – pułki, brygady, dywizje,

dowe Siły Zbrojne.

Komorowski ps. Bór – do 2 paździer-

prześladowani przez władze komu-

sabotażu, akcje sabotażowo-dywer-

zgrupowania pułkowe i dywizyjne.

Liczba zaprzysiężonych żołnierzy

nika 1944 roku, Leopold Okulicki ps.

nistyczne, zwłaszcza w okresie sta-

syjne, bojowe i bitwy partyzanckie z

Potrzeby finansowe, materiało-

AK wynosiła na początku 1942 roku

Niedźwiadek – do 19 stycznia 1945

linizmu, wielu z nich skazano na karę

siłami policyjnymi oraz regularnym

wo-sprzętowe i w zakresie uzbroje-

ok. 100 tys., zaś w lecie 1944 roku

roku. Komendant Główny AK podle-

śmierci lub wieloletniego więzienia.

wojskiem  niemieckim.  Specjalne

nia były zabezpieczane przez rząd

już ok. 380 tys., w tym: ok. 10,8 tys.

gał Naczelnemu Wodzowi Polskich

miejsce w działalności bojowej AK

RP i uzupełniane w drodze akcji bo-

oficerów, 7,5 tys. podchorążych i 87,9

Sił Zbrojnych. Organem dowodzenia

PaP

zajmowały akcje odwetowe i repre-

jowych i innych działań, mających na

tys. podoficerów. Kadra AK rekru-

AK była Komenda Główna (KG), w

ilustracja: www.powstanie1944.

syjne w stosunku do SS i policji oraz

celu zaopatrzenie w broń, mundury,

towała się z oficerów i podoficerów

której skład wchodziły oddziały, piony

blogspot.com

zdrajców i prowokatorów.

sprzęt i środki finansowe (m.in. za-

armii przedwrześniowej oraz z absol-

organizacyjne i samodzielne służby –

SPotkaniE uniwErSytEtu

List

trZECiEgo wiEku wE lwowiE

do redakcji

29 stycznia, w bardzo mroźny

ono tereny Księstwa Polskiego, Li-

nia 1864 roku zginął na szubienicy na

Juliusza Kossaka, a także włączy-

koło Ratusza zorganizowano wy-

dzień, nie bacząc na niską tempe-

twy, Białorusi oraz części Ukrainy.

stokach Cytadeli Warszawskiej. Po-

ła nagrania piosenek, które po-

stawę, poświęconą 149. rocznicy

raturę, zebraliśmy się jak zwykle

Powstanie zostało poprzedzone

wstanie zostało stłumione. W historii

wstały w owych czasach. Wspól-

wybuchu powstania Styczniowego.

w szkole nr 10. Kierownik Ewelina

wieloma manifestacjami polityczny-

Polski pozostanie jako pierwszy ruch

nie je odśpiewaliśmy.

Lekcja historii na długo pozostanie

Małanicz przedstawiła nam Teresę

mi, powstawaniem tajnych kółek,

partyzancki, który miał oparcie na

149 lat, to półtorej wieku i wiele

w naszej pamięci, a patriotyzm na-

Pakosz, która przygotowała dla nas

łączących się w obozy polityczne.

części chłopstwa, drobnej i średniej

zdarzeń i nazwisk uszło w niepa-

szych przodków pozostanie w nas

prelekcję o Powstaniu Styczniowym.

Stoczono około 1200 bitw i potyczek.

szlachty, a w miastach – na masach

mięć. Ale dzięki takiej prelekcji, histo-

na zawsze.

Było to powstanie narodów

Od października 1863 roku dowódcą

plebejsko-robotniczych.

ria Polski ożywa w naszej pamięci na

przeciw Rosji. Rozpoczęło się ono

na Polesiu został Romuald Traugutt,

Referat swój pani Teresa upięk-

nowo.

STEFANIA ŁABAZIEWICZ

22 stycznia 1863 roku, a zakończyło

który usiłował zreorganizować akcję

szyła pokazem zdjęć dokumental-

Po zakończeniu spotkania uda-

się późną jesienią 1864 roku. Objęło

zbrojną. Został aresztowany i 5 sierp-

nych, obrazów Artura Grottgera i

liśmy się na lwowski Rynek, gdzie